|
2000
|
|
|
Oloteko egonaldi hartan, denen beharra izango zen-eta, ama eta izeba beste etxeren batzuetan aritu ziren lanean. Haurrak kalean edo bazterrik bazter ibiltzen ginenez, amak eta izebak lan egiten
|
zuten
etxeetara hurbiltzen ginen. Eta haietan ere jostailuak!; izebak leihotik ezkutuka jaurtitzen zizkigun jostailu haietako zenbait.
|
|
|
Espainian bi errebisio pasatuta joan zen hura, batere kezkarik gabe, baina han egin zizkioten azterketetan tuberkulosiaren zantzuak topatu zizkioten. Laster batean bidali
|
zuten
etxera. Generaman kontratua amaitu eta beste hiru hilabete gehiago jarraitu behar izaten zen, laneko agiria emango bazizuten.
|
|
2001
|
|
|
Maixan minbiziak eraman zionean, begi izkinan bi negar ttantta isurtzen nabaritu
|
zuten
etxekoek eta auzoek. Gainerakorik ez.
|
|
|
Joanesen amarentzat trapu zakar bat nindunan, ez denat erraten! Espero
|
zuten
etxeko segidarako semea ez nienan ematen haiek nahi zuten bezain laster. Bazekin zer den ohorea?
|
|
2005
|
|
|
Irudiz, beste etxe batera joateko edo, beharbada, euriz eta kez azpatu beraien bidearen ez ahanzteko abiatu ziren. Alta, ziotenaren arabera, nehon ez ziren baserrian baino hobeki hartuak; baina Nakoren errana, buhameek
|
zuten
etxekoen laudatzeko ohituragatik, mendratzekoa zen. Egunak joan, egunak jin, Graxik saldo ibiltariaren itxura burutik ezabatu zuen.
|
|
|
Pedrok probintziako lehengusuei egin zien kontu. Dendarekin laguntzeko norbait behar
|
zuten
etxean. Handik bi hilabetera iritsi zen Asun, hemezortzi urte egin berriak.
|
|
2009
|
|
|
Frontoipetik Zugasti kankailua etorri zen lasterka, brusari korapiloa eginda, itokarrean," Erregina, erregina!" deiadar. Haur batzuek korri egin
|
zuten
etxe barruetara. Kalakan ari ziren emakumezkoak banandu egin ziren, tokan ari zenak lurrera utzi zituen fitxak, plazako guraso guztiak urduri saiatu ziren ipurzikinketan ziharduten haurrak biltzen, plazako haur guztiak ezkutatu ziren supitu hartan, eta lando beltza errauts batean heldu zen, hankak gomazko zorrotan bilduak zituzten bi zaldi zurik ekarria, gatza bezain zuriak.
|
|
2010
|
|
|
Jatorduetan laneko gorabeherez berba egiteko aitak jarritako debekuak indarrean zirauenean, begi zuloek argi adierazten
|
zuten
etxeko lauroi loa galarazten ziguten galderak berberak zirela. Amarenak ziren begi zulorik sakonenak.
|
|
2012
|
|
|
Ondo irten zen ebakuntza itxuraz, eta segituan bidali
|
zuten
etxera. Egunean hamaika pastilla hartu zituen, odola mehetzekoak barne.
|
|
2013
|
|
|
Harat joana zen estudiatzera, Ingeniaritza karrera egitera. Hala uste
|
zuten
etxekoek behinik behin. " Kaixo, opustarra!" erraten zidan hasteko.
|
|
|
Haranzkoan ilusio betea izan zuen lagun, bueltatzean arrangura. Ez
|
zuten
etxean onartuko egoera hartan. Maistra lanetik ere bota egingo zuten.
|
|
2014
|
|
|
Hori da umeen burua, horiek dira umeen burmuinaren koordenatuak, ezin direla hil, eskaileretako zuloak euren gorputzak baino handiagoak izan arren, lau metro baino gehiago egon arren eskaileretatik beheko solairura. Korrika igotzen ziren batzuetan, borrokan, zauriak egiten zituzten, odola uzten
|
zuten
etxearen egurrean, baina ezin ziren hil.
|
|
|
Apirilaren 11 hartan ere goiko solairuetara igo ziren Irene eta besteak, askotan egiten zuten. Lehenengo solairuan mutil batzuk zeuden, harritu egin ziren, inoiz ez
|
zuten
etxe barruan inor ikusi. Tupustean topatu zituzten:
|
|
|
hiru izan zitezkeen, gehiago ere bai, Irene baino nagusiagoak, ez asko. Zer egin behar zuten ez zekitela geratu ziren hasieran, batzuk eta besteak, ez
|
zuten
etxe barruan inor espero, baina berehala hasi ziren mutilak hitz egiten, seinale ona. Batek esan zuen katu batzuk topatu zituztela, Irene eta besteak ikustera eraman zituen.
|
|
|
Erabaki zuten orduan nahiago zutela preso, ez zutela horrela hil nahi. Herrira jaitsi ziren, bidetik jateko zerbait eskatu
|
zuten
etxe bakandu batean, berdin zien ordurako nork ikusten zituen. Etxeko andrea goitik behera izutu zen, ez zuen gorriekin ezer nahi, ezin zuen gorriekin ezer izan:
|
|
|
Ibonek eta Irenek Alangobarriko etxea erosi baino bi urte lehenago, elizgizon bat epaitu zuten Ruandan. Familia tutsi batek lau seme alaba utzi zizkion elizgizonari masakreen sasoian, etxean gordetzeko, babesteko, sinisten
|
zuten
etxe hartan ez zutela problemarik izango. Alde egin zuten gurasoek gero, seguru zekiten guztiak hilko zituztela bestela.
|
|
|
Gauzak eramaten zituzten, kutxak, arropak, liburuak, etxea erosten duten guztien moduan. Ez
|
zuten
etxe berrira berehala aldatu nahi, presarik ez, baina gauzak sartu nahi zituzten, zerbait egin nahi zuten etxearekin, nola ez zuten nahi izango.
|
|
|
Gauzak eramaten zituzten, kutxak, arropak, liburuak, etxea erosten duten guztien moduan. Ez zuten etxe berrira berehala aldatu nahi, presarik ez, baina gauzak sartu nahi zituzten, zerbait egin nahi
|
zuten
etxearekin, nola ez zuten nahi izango.
|
|
2015
|
|
|
Martin ez da oroitzen eta arrebak kontatuko dio: egun batean, Martin eri zela, amak seme alabak hartu eta Artzain Onaren ondoan
|
zuten
etxe batera eraman zituen. Gelaz gela ateak ireki eta azkenik Otzetako neskamea ohe ertzean eserita ikusi zuten, izokin koloreko azpiko gona jantzirik, azazkalak gorri biziz margoturik, eta Martinen aita zutik, eskua besagainean pausatzen ziola.
|
|
|
aurpegia kaputxaz estalitako ertzain saldoaren oldarra! Etzanaraziko zuten lurrean bortizki, emango zizkioten saihetsetan ukabilkada batzuk, jarriko
|
zuten
etxe osoa hankaz gora, eta eskuburdinez lotuta jaitsiko zuten ondoren eskaileratan behera, kriminalekin egiten duten bezala.
|
|
2016
|
|
|
Hilik jaio omen zen haurra, hori esan zioten bederen. Monjek Clermont Ferranden
|
zuten
etxera bidali nahi izan zuten, baina Giselek argi zuen hura ez zela bere tokia. Gau batean, atabakako dirua ebatsi eta hartu zuen trena Bordelen.
|
|
|
Amarekin, ama eta beste emakume bat oihal artean. Berarekin eramana josten
|
zuten
etxera. Gonaz jakaz oihalez aldizkariz betea zegoen gela hartan sartu ziren, aldizkari bat ipini zioten esku artean ez hausteko aginduz eta hura ikuskatzen eduki zuten beraiek etxean zeukatenaren berdina zen Alfa beltz dirdiratsuaren ondoan, amak eta jostunak zerabilten jardunetik guztiz urrundua.
|
|
|
Bigarren emaztea hartu zuelarik, Frantziskori iruditu zitzaion senide asko zirela etxean eta bizileku handiagoa behar zutela. Moilan
|
zuten
etxea utzi eta eraikin bat altxatu zuen familiak txalupetarako baporeak eta aparailuak egiteko lantegia zuen toki berean, Antsosolo errekan. Bizilekuaren azpian tailerra zuen, eta hari atxikirik beste eraikin bat jaso zuen, Karmen emazteak eskolak eman zitzan bertan.
|
|
|
Germain en Laye herrian zegoena, eta euskal gobernuari musu truk utzi ziona. Eresoinkakoak 1938ko uztailean iritsi ziren hara, eta hainbat hilabetez bizileku izan
|
zuten
etxea. Jauregi apaina zen, bikaina, hiru solairukoa.
|
|
2017
|
|
|
Hark ere burua jiratu eta teilatuetara so egin du. Eguzkia ikusi du, teila umelak, Josebaren etxea, elkarrekin alokatu
|
zuten
etxe hura, eta gero bere burua nonbaitera ailegatu nahian lasterka, eta irudi batzuk, baina inguruko ispiluetan ageri ez direnak. Eta gero Deustuko Erribera, Euskalduna zubia iragan berritan, eta gero...
|
|
|
Barruak hala aginduta, begirunez, oihalarekin estali zenuen bueltan eta sabaiak eta lurrak bat egiten
|
zuten
etxeko txokoan jarri.
|
|
|
Bixentek etxera sartu zuen furgoneta eta hiruron artean kargatu genuen. Sua egingo
|
zuten
etxean. Udaren etorrera ospatuko zuten.
|
|
2018
|
|
|
Hori ere izan zen 68ko maiatza. Eta bai, espazio irrati telegrafikoarena egia zen, baina bere lagun bat bortxatu egin
|
zuten
etxe horietako batean. Ate irekiko komuna giro inprobisatu horrek ez zuen gizakiaren sen iluna zokoratu.
|
|
2019
|
|
|
Kutxatila zapal batean ekartzen zituen xiringak, eta amumak ur irakinetan egosten. Hura etortzen zenean berba gutxi egiten
|
zuten
etxekoek. Neuri ere isilik egoteko agintzen zidaten.
|
|
|
Margaritak urrez jantzi behar izaten zituen izeko eta iloba munstroak batzuetan, hori eskatzen zioten, urrezko soinekoak egiteko, urrezko zapiak... Gero ospakizun bat egiten
|
zuten
etxean munstroentzat, euren urteguna ez zen arren... Urtean hiru lau aldiz egiten zuten.
|
|
|
Zeremonia bat antolatu
|
zuten
etxekoek Margaritari paparrekoa entregatzeko. Egongeletako batean egin zuten, ez handienean, baina erabat serio.
|
|
|
Amona imajinatu zuen orduan haren laugarren bilobak, paparretik odoletan, odola izerdiarekin nahastuta, V formako orbana, ahuspez... Ez
|
zuten
etxea ikusten jarraitu nahi izan, hirugarren pisuko gelak, ganbarak, bainugela guztiak... Bat ikusita guztiak ikusita; erabakita zeukaten.
|
|
|
Oilo zopa platerean zegoen dagoeneko, eta ahal bezain laster jaitsi ziren sukaldera. Ostatu eta tabernetako otorduekin aspertuta, inoiz ez bezala estimatu
|
zuten
etxeko janaria. Aspaldiko partez, bazkalondoko kafea hartu bitartean txikoriarekin nahastuta, noski kontu kontari jardun zuten.
|
|
|
Fabrikan lan egiten
|
zuten
etxeko emakumeek
|
|
2020
|
|
|
Manoletinak nahi zituen alabak, hango neskenak bezalakoak. Getariako gure lagunek urrea erosten
|
zuten
etxean. Estatusa ematen zuen urrezko kateak eramateak, boladan zegoen.
|
|
|
Metroa eta bi autobus hartuta, ilunduta heldu ziren azken geltokira. Handik, bi kilometro luze izango zen kale zabal batean bide egin behar
|
zuten
etxera heldu aurretik. Kaleak ia hutsik zeuden, bertako denda, bizartegi edo kale bazterretan zeuden gizonak kenduta, ez zen beste inor.
|
|
2021
|
|
|
Amodioa, nik, estekarik gabe kontzebitzen nuelako. Dorak eta Mangok eraikiko
|
zuten
etxeaz ez nuen axolarik, bost zitzaidan funtsean, ez ziren ene aferak. Urrundu nintzen adiskidearen eta bere emaztearen mateletan musu busti bana pausatuz.
|
|
|
Haurrak eskola kristauetan zebiltzan, ikasle biziki onak. Erasotzaileak, gehienetan, maitasunaren oihala inarrosten
|
zuten
etxekoak berak ziren. Txanponaren distirak beti alde ilun bat zeukan.
|
|
|
Eta agertzen zirenean, kontrolpean beti. Apaizak ezkilak jo eta korrika joan behar
|
zuten
etxera, “ahuntzek bezala”. “Etxetik kanpora atera afaltzera, inoiz ez!
|
|
|
Igande batez, Madison Square Parken kaleko zirkua zegoela eta hara joan ginen Ane eta biok. Norak eta Unaik nahiago izan
|
zuten
etxean geratu, lasai. Ane hara eta hona zebilen parkean, arima librea betiere, txikitatik.
|
|
|
Rosikaren amak gogoko zuen haurrek helduekin batera mahaian bazkaldu eta afaltzea, ez lehenago ezta aparte ere. Ez zuten kanpoan afaltzeko ohiturarik, ahalmenik ere ez seguruena, baina jendea gonbidatzen
|
zuten
etxera afaltzera txitean pitean. Edithen idatzien arabera, garaiko arkeologo, etnografo eta idazle ugari igaro ziren Timisoarako ermita txiki hartatik.
|
|
|
Jende asko mugitzeko gai zen. 1913an, esate baterako, Wilson presidentearen kargu hartzean, milaka emakumek inguratu
|
zuten
Etxe Zuria emakumeentzako boza eskatuz. Wilson ez zen pausoa ematera ausartzen, herabeti zebilen kontu honetan, emakumeen botoaren aurkako oposizio handia baitzegoen, hau ere oso antolatua.
|
|
|
Handik egun batzuetara, mezu bat jaso
|
zuten
Etxe Zuritik. Wilson presidentea prest zegoen bi emakumeekin hitz egiteko.
|
|
|
Badakizu? Aneren gelako kide denek hamsterra izan
|
zuten
etxean, moda bat izan zen. Anek ere nahi izan bat, guk esaten genion ezetz, aitak esaten zion, maskota bat nahi baduzu, bada badugu bat etxean, sagua.
|
|
2022
|
|
|
Esperientzia oso aberasgarria izan zen Beterri Buruntzaldean bizi eta lan egin
|
zuten
etxeko langileekin egotea. Askotarikoak ziren haien egoerak, batzuk migrazio prozesu luzeetatik zetozen; beste batzuk, aldiz, etorri berriak ziren.
|
|
2023
|
|
|
Nire lau aitona amonek erdara izan omen
|
zuten
etxeko hizkuntza desenkusatu zen androide saltzailea, eta gurasoek ere bai, gaztaroan ondo sartu arte, AGK k Euskal Herria Espainiarekiko eta Frantziarekiko independente izatea dekretatu aurreko urteetan. Nik ez dut hitz egiten, baina ulertu egiten dut, eta ez daukat ezer erdararen kontra, jakina.
|
|
|
Beheko suaren arrimuan, txorizo frijitua, urdaiazpikoa eta gazta jartzen ziguten; Kas laranja bat hartu eta bertsotan jarduten genuen, dinbi danba. Ordu txikitan bukatzen genuen, goizeko hirurak ere jotzen
|
zuten
etxera iritsi orduko. Eta amaren ardura.
|
|
|
Madrildik, telefonoz deitu
|
zuten
etxera. Aitxitxek telefonoa hartu eta mandatua koaderno batean apuntatu zuen.
|