|
2001
|
|
|
Gurasoek, ordea, ez
|
zuten
etxean hartu. Osaba agintzaileak agindurik, haurgaldu sifilidun bat familian ez zutela onartuko esan zuten.
|
|
|
Senarraren etxekoek iraizi egin
|
zuten
etxetik eta ondasun guztiak kendu. Herriko nagusiek eta eskualdeko agintariek ez zuten galarazteko ezertxo ere egin.
|
|
|
Gau hartan eztabaida izango
|
zuten
etxean:
|
|
2002
|
|
|
Imanolen oihua entzun
|
zuten
etxe barrutik.
|
|
2004
|
|
|
Berak ere gauza bera uste zuen, duda barik. Baina berari ez zioten ezer egingo, ez
|
zuten
etxetik aterako eta ez zuten kalean akabatuko, bala bi buruan sartuta, txakur bati egiten zaion moduan. Eta isilik geratu zen, ezin zuelako kontrakorik ere esan, egoteko lasai, Pablo, ze ez dakite ezer.
|
|
2005
|
|
|
Eta arreta lagunen zaratatik alden zezan, burura zetorkidan edozer kontatzen hasi nintzaion: droga saltzen
|
zuten
etxe bat ezagutzen nuela, infernua bezain ilun eta arrotza; arratsaldeko manifestazioan osaba eta beste jende asko topatu nuela; neska lagunarekin eta gainontzeko lagunekin beranduxeago geratua nintzela.
|
|
|
Mendiko bakardade isila Ramones taldeak arrakalatu zuen, ahizparen gelatik zuzen zuzenean. Lagunak barrez ari ziren, primeran pasa omen
|
zuten
etxean. Nik, ordea, sekulako zama neukan, txamarraren pisua jasangaitza egiten zitzaidan, eta are gehiago galtzaren poltsikoan neramana.
|
|
2006
|
|
|
Beste hau Carlos Urrutiaren Donostiako helbidea da... Maider gaixoa hil
|
zuten
etxea.
|
|
|
Handik bost urtera, 1598ko irailaren 9an Francesco gotorlekuko lorategian hilda agertu zen, oheko izaran erdi bilduta eta buruan kolpe handia zuela. Istripu bat izango zela esan
|
zuten
etxekoek –Francescoren emazte Lucreziak, alaba Beatricek, eta Bernardo eta Giacomo semeek–, baina jendearen ahotan entzun zitekeen" putakume horri merezi zuena eman diote, azkenean, etxekoek".
|
|
|
Ez zuen gura izan taldera itzuli. Eta, osabak eskatuta, umerik gabeko senar emazte batzuek hartu
|
zuten
etxean, erdi alaba, erdi neskame. Nire laguna berrituta zegoen, bizimodu berria izango zuen, eta izena ere berria zeukan:
|
|
2007
|
|
|
Ederki ematen zuen Oihuak Väastra Torggatan eko 8 zenbakian; museoko horma zurian baino askoz hobeto, zinez. Oheburuan zintzilikatu
|
zuten
etxera iritsi eta berehala. Kaputxek buruak gehiegi estutu zizkietelako edo, luze egon zen bikotea erdi zorabiaturik margolanari begira.
|
|
2008
|
|
|
Azkue familia onekoa zen eta Agirreren aita arotza zen. Hankaz gora izango
|
zuten
etxea eta hori hobe ez erakustea.
|
|
|
Hantxe utzi zuen anaia bakarrik. Moja batzuek hartu zuten azkenik itsua eta beraiek eraman
|
zuten
etxera.
|
|
|
Guardiek alde egin
|
zuten
etxetik ezer aurkitu gabe.
|
|
|
Orain senar emazte batzuk bizi ziren bertan. Museo antzeko zerbait
|
zuten
etxe barruan atondua. Itsas tresna zaharrekin eta nabigatzeko gailuekin.
|
|
|
Gerra iritsi zenean, baina, gauzak okertu egin ziren. Argüellesen
|
zuten
etxea hondatu egin zieten bonbardaketa batean. Aitona amonek ihes egin zuten Madrildik Alicantera eta bertan hil ziren.
|
|
|
Osabaren azken oroitzapenetako bat hauxe zen. Ospitaletik bueltan bidali
|
zuten
etxera, hilabete gutxitako bizitza zuela esanda. Etxean, pilota partida bat ikusi genuen telebistan elkarrekin.
|
|
|
Bizitzako kasualitateak. Haren gurasoek, Euskal Herrira iritsi zirenean, ez
|
zuten
etxerik eta portuko biltegietan egiten zuten lo. Hantxe sare artean egiten zuten ohea.
|
|
|
Uste zen hango biztanleek su txikiak pizten zituztela harkaitzetan galerak sorrarazteko. Zamaontzietako lemazainek pentsatzen
|
zuten
etxeetako argiak zirela su haiek, eta hurbildu egiten ziren kostaldera. Huraxe izaten zen haien galbidea.
|
|
|
Gure etxean dagoeneko ez dago alaitasun hori, esan dit Renatak aurikularrak kenduta?. Seme alabek alde egin
|
zuten
etxetik unibertsitatera joateko. Bakoitzak bere bizitza du.
|
|
2009
|
|
|
etxe berria egin egina aurkitu zuten, eta, etxe batetik bestera, berak beti etxean egon dira (komunitate edo, hobe, Alderdiren batean). Inoiz ez dute ezer jakin gura izan utzi
|
zuten
etxe zaharraz. Niretzat hori ez da odisea bat.
|
|
|
Zazpi eta bost urtekoak ziren. Haien gurasoek elkarrekin haserretu eta alde egin
|
zuten
etxetik, haurrak gela itxian utziz.
|
|
|
Lagun arkitekto batekin bisitatu
|
zuten
etxea bigarren aldian. Hark etxearen egoera onargarria ziurtatu zien.
|
|
|
Berdin espartzu lantokiarekin. Teilatutik bukatu
|
zuten
etxea, eta teilatuak eman zion amaiera etxeari berari ere.
|
|
|
–Adak esango zizun noizbait sei anai arreba garela, baina ez dakit esango zizun hiru era batekoak garela, eta beste hirurak beste era batekoak: Domingok txoriak ditu buruan, eta txoriek eraman
|
zuten
etxetik; Gabino, berriz. Gabino txori bat da, beharbada, horregatik sartu da frantziskotar; baina Damaso, Teofilo Maria eta ni gogorragoak gara, eta gure eginkizuna haiek babestea da:
|
|
|
–Adak esango zizun noizbait sei anai arreba garela, baina ez dakit esango zizun hiru era batekoak garela, eta beste hirurak beste era batekoak: Domingok txoriak ditu buruan, eta txoriek eraman
|
zuten
etxetik; Gabino, berriz... Gabino txori bat da, beharbada, horregatik sartu da frantziskotar; baina Damaso, Teofilo Maria eta ni gogorragoak gara, eta gure eginkizuna haiek babestea da:
|
|
2010
|
|
|
Izan ere, zuk ere zeure bizimodua egiteko eskubidea duzu, izeba Ernestinak zuen bezala, Adak eta Domingok berdin. Eta hirurek alde egin
|
zuten
etxetik??. –Etxetik alde egitea gauza bat da, haustea bestea, eta nik onez konpondu nahi nuke neure auzia?.
|
|
|
gizon baten oihua, emakume baten irrintzia? dultzaineroen doinu alai bat ere gogoratzen dut, bazkalaurrean entzun nuena; gogoratzen dut, halaber, oparo bazkaldu genuela, zizka mizka hotzak eta beroak, arkumea eta legatza, tartak eta garaiko fruituak, halako zeozer?, baina, ezer gogoratzekotan, bazkalondoko kontuak gogoratzen ditut, haiek batez ere; gizonak. Teofilo Maria ere halakotzat hartzen
|
zuten
etxeko gizonek: aitak eta don Anizeto kalonjeak?
|
|
|
Izan ere, zuk ere zeure bizimodua egiteko eskubidea duzu, izeba Ernestinak zuen bezala, Adak eta Domingok berdin. Eta hirurek alde egin
|
zuten
etxetik...". " Etxetik alde egitea gauza bat da, haustea bestea, eta nik onez konpondu nahi nuke neure auzia".
|
|
|
zoritxarrak pilatzen ari zitzaizkidan, elurra eta izotza bezala, bizitzaren alderik malkartsuenean, eta gutxi behar nuen, beraz —haize kolpe bat, lur mugimendu bat, edozein gauza—, elur luizi bat eragiteko, ni neu ere arrasta nintzakeena; Helenarekin hautsi eta handik hilabetera edo etorri zen haize kolpea, igande batean; auzoko jaiak ziren, eta tarteka kaleko hots urrunak iristen ziren Regina enera: ...ihua, emakume baten irrintzia... dultzaineroen doinu alai bat ere gogoratzen dut, bazkalaurrean entzun nuena; gogoratzen dut, halaber, oparo bazkaldu genuela —zizka mizka hotzak eta beroak, arkumea eta legatza, tartak eta garaiko fruituak, halako zeozer—, baina, ezer gogoratzekotan, bazkalondoko kontuak gogoratzen ditut, haiek batez ere; gizonak —Teofilo Maria ere halakotzat hartzen
|
zuten
etxeko gizonek: aitak eta don Anizeto kalonjeak— ongi janda eta hobeto edanda zeuden ordurako, benedictine bat kopan eta puru bana ahoan; hala geunden, bada, aita —etxeko jauna ohi baino hobea ere sentitzen zen, ausaz, une hartan, zurrutaren eraginagatik— honela mintzatu zitzaidanean, purutik arnastutako kea egoztearekin batera:
|
|
2011
|
|
|
–Puntu hori ez diet inoiz sinetsi, denok ekologista izan gaitezkeela; nik birziklatzen badut beste norbaitek produzitzen jarrai dezan da, eta ez nago prest Coca Colaren zabor biltzailea izateko, ez nago prest oro har zabor biltzaile izateko?. Denbora luzez egon zen egoitzari begira (sabai altuak, pareta zuriak, altzari gutxi, egurrezkoak, eta isiltasuna, bigarren solairuko logeletara igotzeko eskaileraren ondoan tximinia bat, egongelari begira, sukaldearen egoitza berean; beretzat erosi
|
zuten
etxe hura berez, senarrak nahiago zituen mendi irteerak, aldapa handirik gabeak); zer kendu eta zer jarri irudikatuz aritu zen, zer jarrik umorea hobetzen zion, zer kenduk ere bai, baina gutxiago, iragana konbokatzea bezala baita objektuotan pentsatzea, eta lehenbailehen garbiketa egin behar zuela erabaki zuen, zer jarri baizik ez pentsatzeko. Ispilu handi bat adibidez;, neure buruari etengabe begiratzeko asmoa nuen?.
|
|
2012
|
|
|
Ribera del Dueroko ardoa erosi zuen batek baino gehiagok. Beste batzuek, ordea, nahiago
|
zuten
etxetik eramandakoa edan.
|
|
|
San Frantzisko plazan haurrentzako jolastoki bat zegoen. Umeen oihuek durundi egiten
|
zuten
etxeen aitzinaldeetan. Garai batean, asteburuetan, poliziaren argi urdinek isiltasuna ezartzen zuten plaza hartan.
|
|
|
Ertzaintzaren eledun batek adierazi duenez, atzo, gaueko 22:00ak aldera, enpresaguneko langile batzuek gizon bat ikusi
|
zuten
Etxe lan enpresaren egoitzako leiho batetik sartzen. Langileek deituta, Ertzaintzaren patruila bat bertaratu eta M.M.L. izeneko gizon bat atxilotu zuen.
|
|
|
Okerrena da ehun euro haiek ingeleseko eskolak ordaintzeko eman zizkiola amak. Sesio ederra izan
|
zuten
etxean, gurasoek jakin zutenean... Ez, pentsatzen jarrita, bulimikoek ez didate inbidiarik ematen, batere ez.
|
|
|
Ordu erditxo bat edo eman
|
zuten
etxea ikusten, erakusten, tarteka iragan denboretako kontuak gomutara ekartzen zituztela. Kontuan izanik Beñat eta Gilen beste inor ez zela etxe hartan bizi, desorekatua iritzi zion Franek gela banaketari:
|
|
|
Gerizpetzen zuen intxaurrondo zahar batengatik ezagutu
|
zuten
etxea. Apala eta teila arrez estalia, kanpoaldean, ganbarako argizuloaren azpian, tipula korda bat zeukan dilingo.
|
|
2013
|
|
|
Gerora jakin nuenez, Bray Courteko kolonia, hemeretzigarren mendean Scotch whisky familiako Johan Haighen jabetzakoa izandakoa zen. Lehen Mundu Gerra garaian ospitale moduan erabili
|
zuten
etxea, eta gerora mutilentzako eskola eta hotel funtzioak ere bete omen zituen. Reading herriko alkatearen laguntzaz, jabeekin urte baterako alokatze hitzarmena egin zuten.
|
|
|
Ezin zen etxera joan, ez zuen nahi gainera. Berri txarrek beti aurkitzen
|
zuten
etxean edo etxerako bidean, etzanda sarri. Bestalde, zerbait egin beharra zeukan, eta berak erabakia zuen zer.
|
|
|
Etxekoen artean, berriz, izeko Josefina zen konfiantzazko pertsona bakarra, zeinari Paulak karta bat idatz baitziezaiokeen; haiek, baina, ez ziren kartaz tratatu beharreko kontuak, bertatik bertara berba egitekoak baizik: izeko ilobek, ordea, Paula moja egin zenetik, behin bakarrik kointziditu
|
zuten
etxean, zoritxarrez; zoritxarrez, halaber, 2002an itzuli zen Paula etxera, izekorekin berba egiteko posibilitaterik ez zegoenean jada, hiru urte lehenago hil baitzen hura, malariaren ondorioz.
|
|
|
Baina bazen, halaber, Wadi Abyaden, haurrik izan ez zuèn emakume bat, bihotz onekoa, senarrak zapuztu ez zuena, baina jendeak. Raissak berdin? halako errezelo batekin begiratzen ziona, izurri ezkutu batek kutsatua balego bezala; emakume hartaz, bai, noiznahi hitz egiten
|
zuten
etxean: errukitzen ziren eta onartzen zuten hura maila batean, baina ez osoan, Raissaren amak beti bukatzen baitzuen hari buruzko jarduna erran zahar batekin, hain zaharra, non, adituen aburuz, lur haiek islamizatu baino lehenagokoa baitzen?:
|
|
|
Ramonak onespenez hartu zuen bere senarraren ateraldia. Begirada bat gehiago eskaini gabe jo
|
zuten
etxeko atera. Ez nuen etsi.
|
|
|
Maria Josefa Gurmindo arrebak gogoan du Araian gaua parrandan igaro ostean lagunekin motoa ostu zutenekoa, edo elurra bota zuenekoa. Tren zerbitzurik ez zenez egun hartan, gauez eta elurretan itzuli behar izan
|
zuten
etxera.
|
|
|
Alta, anitzek ez zuten lanik, ez diru iturririk. Hego Euskal Herritik emandako laguntza
|
zuten
etxea ordaintzeko eta jateko baliabide bakarra, familiaren eta lagunen laguntza.
|
|
|
Bixente Perurena eta Angel Gurmindo Stein gauaren babesean hil zituzten, 19:55ean. Perurena emaztearekin eta hiru alabarekin bizi zen, eta haien etxe aurrean tirokatu zituzten biak, Aizpurdi kaleko 37 zenbakian; hain justu ere, Segundo Marey bahitu
|
zuten
etxetik berrehun metrora.
|
|
|
Lehenago aitak egin bezala, orduan Bego eta Karmen joaten ziren astebururo gurasoengana, Donibane Lohizuneko Urdazuri auzoan hartu
|
zuten
etxera. «Aitak beti egin izan zuen oso bizimodu familiarra, eta hara iristen ginenean, dena zen guri gustua ematea:
|
|
|
Mareyk hainbatetan hitz egin zuen egun horietan pasatako hotzari buruz. Abenduaren 4a izan arren, eta zero azpiko tenperaturak ziren arren, Marey pijama hutsean eta oinutsik eraman
|
zuten
etxetik, eta bahituta eduki zuten hamar egunetan apenas berotzen laguntzen zion manta bat eman zioten. Bronkitis kronikoa garatu zuen ordutik.
|
|
|
Kartazalaren barruan orri dotore, txiki, idatzi berri bat zegoen, dama baten esku eder eta kulunkariak ondo betea; gutuna irakurri ahala ahizpari aurpegia aldatzen zitzaiola ikusi zuen Elizabethek, eta Janek arreta bereziaz oratzen ziela zenbait pasarteri. Bere buruaz nagusitu zen laster batean, eta, gutuna albo batera utzita, bere ohiko alaitasunaz saiatu zen besteen solasean sartzen; baina hainbestekoa zen Elizabethen ezinegona, Wickham jauna bera ere ahaztu baitzuen; eta doi doi utzia
|
zuten
etxea ofizial biek, Janek begirada batez bere ahizpa gonbidatu zuenean berarekin goiko solairura joatera. Euren gela jadetsi zutenean, ahizpa nagusiak, gutuna aterata, honela hitz egin zuen:
|
|
|
Bennet jaunak ez zuen erantzunik eman, eta, bakoitza bere baitan sartuta, isilik jarraitu
|
zuten
etxera heldu arte. Orduan aita liburutegira joan zen idaztera, eta neskak gosari gelara sartu ziren.
|
|
|
Bennet anderea kenduta, inork ez zuen damurik hartu ezkonberrien egonaldia hain laburra izateagatik; andereak bere alabarekin han hemendik bisitaka eman zuen denbora gehiena, eta etxean festa ugari antolatzen. Jai horiek ondo etorriak ziren guztientzat; pentsatzen zutenek pentsatzen ez zutenek baino are gogo handiagoa
|
zuten
etxeko taldea saihesteko.
|
|
|
Tunisiako hiriburura ailegatu ziren, bukatu gabe ematen
|
zuten
etxe apalak hiru solairutako eraikinak bihurtu ziren, eta trafikoa trinkoagoa egin zen bat batean.
|
|
|
Pall Mallera ailegatu ziren; han eraikinak dotoreago bihurtu ziren, zutabe zuriek zaintzen
|
zuten
etxeetako sarrera, eta eraikin asko Amaiak ezagutzen ez zituen banderaz josita zeuden. Trafikoaren burrunba eta kea jasanezinak egiten hasi zitzaizkien, ordea.
|
|
|
Etxekoen artean, berriz, izeko Josefina zen konfiantzazko pertsona bakarra, zeinari Paulak karta bat idatz baitziezaiokeen; haiek, baina, ez ziren kartaz tratatu beharreko kontuak, bertatik bertara berba egitekoak baizik: izeko ilobek, ordea, Paula moja egin zenetik, behin bakarrik kointziditu
|
zuten
etxean, zoritxarrez; zoritxarrez, halaber, 2002an itzuli zen Paula etxera... izekorekin berba egiteko posibilitaterik ez zegoenean jada, hiru urte lehenago hil baitzen hura, malariaren ondorioz.
|
|
|
Baina bazen, halaber, Wadi Abyaden, haurrik izan ez zuèn emakume bat, bihotz onekoa, senarrak zapuztu ez zuena, baina jendeak –Raissak berdin– halako errezelo batekin begiratzen ziona, izurri ezkutu batek kutsatua balego bezala; emakume hartaz, bai, noiznahi hitz egiten
|
zuten
etxean: errukitzen ziren eta onartzen zuten hura maila batean, baina ez osoan, Raissaren amak beti bukatzen baitzuen hari buruzko jarduna erran zahar batekin –hain zaharra, non, adituen aburuz, lur haiek islamizatu baino lehenagokoa baitzen–:
|
|
2014
|
|
|
Hasieran esan zuen Benjaminek esne beroa nahi ez bazuen jan gabe geratuko zela, baina, azkenean, baimena eman zion semeari ogia gurinarekin jateko, baita olo esnea ere, zertxobait negoziatu ondoren. Egun batean, txintxirrin bat eraman zuen etxera, eta Benjamini eman zion, zalantzarako tarterik uzten ez zuen moduan tematu baitzen «harekin jolas egin» behar zuela; agureak nekatu aurpegiarekin hartu, eta, egun hartan, tarteka txintxin hotsa entzun
|
zuten
etxean, semeak, esaneko, hura astintzen zuenean.
|
|
2015
|
|
|
zulo itzela zeukan. Euria zenetan, igerileku bat egiten
|
zuten
etxeko ganbaran, eta auzoko ume, txakur eta dortoka guztiak bainatu eta igeriketa txapelketak egiten zituzten. Baina arazoa ere bazen euri egun asko pilatzen zenean:
|
|
|
Gazte zela, arrebarekin lapurretan ibiltzen zen bizilagunen etxeetan. Jatekoak besterik ez zituzten hartzen, tomateak, alberjiniaren bat edo urazak inguruko baratzeetatik, eta zorteko zeudenean, edo goseak akabatzen ia, oiloren bat ere harrapatzen
|
zuten
etxetik gertu zegoen oilategi industrialean. Gogoan ondo iltzatua dauka lapikoari zerion usaina amak jaki haiek guztiak prestatzen zituenean, nola lortu zituzten galdetzeke.
|
|
|
Gauza itsusiak ikustea tokatu zitzaion azken urteetan, eta ez zen garai bateko emazte otzana. Ez zion sekula ezer aurpegiratu, baina euren bizitza egiteko eta semeak hazteko erabili
|
zuten
etxea saldu beharra kolpe latza izan zen harentzat, Asunentzat. Geroztik ez zuen emaztea une bakarrean ere erabat zoriontsu ikusi, beti zegoen zerbait goibela berarengan, baita irribarre egiten zuenean ere.
|
|
|
Teilatu pikoko eraikinak isurtzen ziren harresia inguratzen zuen ibairantz. Han hemen, dorre lirainek hausten
|
zuten
etxe ilaren erregulartasuna. Jakin genuen agintariek matxinadaren lehen agerraldiak zapaldu zituztela hirian.
|
|
|
Neska guztiek maite zuten. Baina, ene, gauza asko aldatu ziren ordutik (tiradera itxi zuen); familia askok galdu
|
zuten
etxeko norbait. Hila zen, beraz; eta Andrew jauna gerran eroria; eta Prue andereñoa ere hila, agidanean, lehen haurra izaterakoan; denek galdu zuten norbait azken urteotan.
|
|
|
Txikitatik joan izan naiz aitona amonenera, jai-egunetan batik bat eta bestela ere bai garai batean; Larregira aurrena, eta kaleko pisura gero. Beitia ondoan egin
|
zuten
etxe hori, 1968 aldean, Beitikoekin auzolanean, eta horregatik jarri zioten izena. Guk Egiña?. Gure aitari entzun izan diot berak eta Juan Mari Otegi. Txatok?
|
|
|
Etxepeko okindegian galdetu zuen orduan, ea auzoan ezagutzen ote
|
zuten
etxeko lanak egingo zituen emakumeren bat. Heldua aukeran, baina gaztea ere hartuko zuela besterik ezean.
|
|
|
Ikaragarria zen guatekea izan ere. Arrietak eta antolatu zuten Bois de Boulogneren ertzean
|
zuten
etxean, Mendekoste bezpera aitzakia hartuta, eta Euskal Etxe inguruko jende ezagun pila gonbidatu zuten. Santu guztien jaia.
|
|
|
Edari ugari eskaini
|
zuten
etxekoek, kontrako eztarritik sartu zitzaidan pontxe makur hura tartean, baina zenbait gonbidatuk ere ahal izan zutena ekarri zuten, zela botila ardoa, zela gaileta kaxa edo txorizo muturra. Musika ere era guztietakoa ipini zuten, nire gusturako ezezagun samarrak zitzaizkidan talde ingeles edo amerikar gehiegi hala ere, Brassens, Brel eta halakoen zaleagoa izaki.
|
|
|
Etxerako bide guztiek ez zeramaten etxera. Ez, behintzat, lehen ezagutu
|
zuten
etxera.
|
|
|
Halako batean, familia batek oporrak New York estatuko iparraldean pasatu zituen eta han zeuden bitartean katu bat hartu
|
zuten
etxeko lagun. Daisy izena jarri zioten katuari eta etxekotzat hartu zuten.
|
|
|
Egun haietan jakin
|
zuten
etxekoek, pattar trago batzuen ostean, Antonio Andoni zela eta abadegai ibilia zela. Seminarioa utzi zuen eguna madarikatzen zuen.
|
|
|
Jexuxek soinua eta Mariak panderoa, besteren batek atabala, eta tartean Ama. Gisa horretako lanak egiteko bazuen artea eta grazia; urtero eramaten omen
|
zuten
etxera karrozen saria.
|
|
|
Zazpigarrena aingerua zen. Zintzilik jartzen
|
zuten
etxe sarrerako armairutik txintxeta batez. Idatzi bati eusten zion eskuekin, manifestazio bateko pankarta balerama bezala:
|
|
|
Azkenean jarri egin
|
zuten
etxean, urte hartan ere, naximentua. Kometa eta guzti.
|
|
|
Mixerikordia ireki berria zen Zarautzen eta han hartu zuten. Ondartzan ez zuten tokirik harentzat, bestela ere jende nahikoa bazen han, eta minez ikusi behar izaten
|
zuten
etxekoek Aita inguru haietan paseatzen, Mixerikorditik ihesi, gehitxo edanda jeneralean eta bilobei emateko goxokiren bat eskuan zuela.
|
|
|
Ez zen hura lehenengo aldia Inazio halatsu portatzen zena nirekin. Beste behin, baten aitzakian, Jacan
|
zuten
etxea lagatzeko eskatu nion, eta laga ez ezik, mesede hori niri egin ahal izanaz poztu egiten zela aitortu zidan.
|
|
|
Oraindik gogoan daukazu noiz ikusi zenuen lehenengo aldiz, Algortan. Oroimenean dauzkazu, era berean, denboran hurbilago, Ortesen, Juanjok eta Pilarrek erakundeko inprimategia gordetzen
|
zuten
etxe hartan, Rey, Petxo eta beste batzuekin batera emandako egun atsegin haiek.
|
|
|
Sukaldean ere egiten zuen, behar baldin bazen. . Behin alabek iluntzean atera behar
|
zuten
etxetik, kultur ekitaldiren bat antolatu behar zutelako, eta ez zuten denborarik aitari eta nebei afaria jartzeko; beraz, neu hasi nintzen antxoak prestatzen. Zur eta lur utzi nituen.
|
|
|
Goiz eguzkitsu hartatik anitz urte iragan badira ere, atzo bertan balitz bezalaxe oroitzen ditut zabalune karratu hark nire baitan piztu zituen sentipenak. Plaza inguratzen
|
zuten
etxe apal zuriek, gerraren jainkoen apetaren bati esker edo, ez zuten inolako bonbardaketa seinalerik ageri. Plazaren bira osoan ilara berde alaia egiten zuten zuhaitzak ere gerra aurrean bezain lerden kulunkatzen ziren udaberriko haizetan.
|
|
|
Arpoiaren kontu honekin haurtzaroko gomuta bat datorkit burura. Aitak eta osabak izurdearen okela ekartzen
|
zuten
etxera, jateko. Xerrak izaten ziren eta txahalarenak balira bezala prestatzen zituen amak, zartaginean eta patata frijitu batzuekin.
|
|
|
Kostaldeko emakumeen gainean badago mitologia bat. Gizonezkoak etxetik kanpo luzaroan egoten zirenez, haiek arduratu behar izaten
|
zuten
etxeko kontuez. Emakume gogorren fama ere bazuten, gizonezkotik asko zuten emakumeak.
|
|
|
Egun batez, hamabost bat urte izango ziren ordutik, telefono dei bat jaso
|
zuten
etxean. Ezustean harrapatu zuen berri txarrak andrea:
|
|
2016
|
|
|
Ibilian ibilian, bideak eta paisaiak deskubritu zituzten Marta Galantak eta Txomin Garaik, ametsetan baizik ikusi ezin ziren paisaia paregabeak. Adur oneko hegaztiak lagun zituztela egin
|
zuten
etxera bidea, haien guztien ikusmiran.
|
|
|
Sarrerako gela handi hura berak behintzat horrela gogoratzen zuen txikitatik, aitari eskutik helduta zaintzailearen bulegora joaten zenetik. Fabrika zaharraren ondoan zegoen zaintzailearen etxean jaio eta hazitakoa zen, orduan zaintzaileak bere etxea izaten baitzuen, baina gero, lantegia saldu eta enpresa birmoldatu zutenean, bota egin
|
zuten
etxe hura, eta aita semeek herrira joan behar izan zuten pisu batean bizitzera. Mutil koskorra zenean gustatu egiten zitzaion halleko bazter batean egotea, handik pasatzen ziren gizonei begira, batez ere nagusiarekin batera etortzen ziren gizon dotore haiei.
|
|
|
–Gainerako etxeek ez al daukate sotorik? Zer dela eta, orduan, eraiki
|
zuten
etxe honetan? –galdetu nuen, nire egonezina ezin ezkutaturik.
|
|
|
Laster argitu zidan ezagutza haren zergatia: sarritan gonbidatu ohi
|
zuten
etxera haiekin afaltzera.
|
|
|
Ulertzekoa zen gurekin haserre egotea ibaira erori eta hainbeste egun gaixorik egon ginelako (agian, ospitaleko gastuak ordaintzen joan zitzaien aurreztutako diru guztia), amnesialdi luzea izan genuelako? Ez genuen ulertzen, ordea, zergatik ez ziguten kasurik egiten, zergatik jokatzen
|
zuten
etxean ez bageunde bezala. Min egiten zigun ezaxola hark, ikusezinak bagina bezala tratatzeko modu hark, eta jokabide harrigarri hura lehenbailehen utz zezaten nahi genuen.
|
|
|
Ikusgarriak iruditu zitzaizkion Fermini Garizmendi Berrik hesiaren atzean ezkutatzen zituenak. Bata bestearen gainean pilatutako kristalezko eta hormigoizko kuboek osatzen
|
zuten
etxea. Ondo argiztatutako igerilekua zuen alde batean; frontoia, bestean.
|
|
|
Hala ere, emakume langile batzuk saiatu ziren beren kabuz antolatzen. Gerra Zibilean, bai eta hura amaitu eta berehala ere, emakume jostunek osatu
|
zuten
etxetik kanpo lan egiten zuten emakumeen talderik handiena. Antolatzeari ekin zioten haiek, eta sindikatuen arima azkar hasi zen barreiatzen hainbat hiritara:
|
|
|
Etxekoandreek, oraindik ere, milaka ordu eskaintzen dizkiete etxeko lanei. 1903an, Charlotte Perkins Gilmanek etxeko lanen definizio bat eman zuen, eta, horren bidez, ondo islatzen da zer nolako iraultzek aldatu
|
zuten
etxeko lanen egitura eta edukia AEBetan:
|
|
|
susmoa dugu bahitzaileak ez zirela Nafarroakoak. Orduan, Edurne Iriarte preso eduki
|
zuten
etxea alokatu egin behar izanen zuten.
|
|
|
Zenbat denbora pasatuko zen Baakirri susmoa hartzen hasi arte? Minutuek mendeak irauten
|
zuten
etxe hartan bakarrik, zalantzak perretxiko pozoitsuak bezala haziko ziren haren bihotzean. Eskarmentuak erakutsi zion Asiaini zein ahulak diren konfiantza eta maitasuna, zeinen laster ahazten diren sentimendu onak segurtasuna jokoan dagoenean.
|
|
|
Suitzan, Neuchâtel inguruan hartu
|
zuten
etxe txiki bat, Le Loclen. Joaquin erloju tailer batean hasi zen lanean; Eugenia herriko hotelean, neskame.
|
|
|
Asko eskertzen ziola erantzun zuen Helenak, baina prestatu behar zuena oso erraza zela. Ba al zekien non gordetzen
|
zuten
etxe hartan presio eltzea. Sukaldetxoko armairu eta kajoi guztiak hasi zen irekitzen erantzuna aditu baino lehen ere.
|
|
|
Gainera, ongi berreraikita zegoen dena, txukun eta gustu onez. Baita azken urteetan famatua bihurtzen ari zen skylinea osatzen
|
zuten
etxe orratzak ere. Hiri ederra zen.
|
|
|
1 Uste
|
zuten
etxeko ateak irekiko zizkiela adeitasunez.
|
|
2017
|
|
|
Harena zen etxe hartan. Harekin batera, Violetak, Claudiak, Lunak eta Danielak familia bat osatu
|
zuten
etxe hartan. Eta negarrari ekin zion berriro.
|
|
|
Heretiko egiaztatuak eta haien babesleak sutan kiskali behar ziren. Heretiko bat aurkitzen
|
zuten
etxea suntsitu egin behar zen, eta hura eraikitako lursaila bahitu. Euren sinesmenei uko egiten zietenak horma artean sartu behar ziren, eta akats berean jarraitzen zutenak sutan erretzeko tortura jasan behar zuten.
|
|
|
Ahaztu egin zait lehen esatea, baina Arrupe Hiroshimako bonbardaketaren lekuko izan zen?, gogoratu zuen Joseba Zulaikak. . Nagatsukan, Hiroshimatik sei kilometrora, jesuitek
|
zuten
etxean irakasle zegoen 1945eko abuztuaren 6an lehen bonba atomikoa lehertu zenean. Leherketaren durundia entzun zuten, suaren distira ikusi zuten ondoren, eta txikizioaren ondorio ikusgarriak etorri ziren gero.
|
|
|
Etxeberri igandean eraman
|
zuten
etxera, miaketara. Baiona Ttipian bizi da, eta operazioaren aurka han larunbatean zegoen mugimenduarekin ez zitzaion Poliziari interesatzen orduan eramatea Etxeberri.
|
|
|
–Atxilotuta lau egun pasatzeko poltsa bat prestatuta neukan, badaezpada?. Ordubete egin
|
zuten
etxean. Ordenagailu zahar bat du, eta begiratu zioten, baina besterik gabe.
|
|
|
Hogei minutu baino lehen, haurra izan berri
|
zuten
etxera iritsiko zen: Miarritzeko Mañolo Goñiren etxera.
|
|
|
Amets... Emmarekin biziko nintzela, eraikia
|
zuten
etxe berrian. Amets, egunero baserrira joanen nintzela eta hango lanak nik nahi bezala eramanen nituela, horrela, sortetxea, bizi eta azkar atxikiz.
|
|
|
jendea elkartu, dirua bildu, traba guztiak gainditu... Azkenean, lortu omen
|
zuten
etxe bat, eta hura txukun atondu eta gero antolatu zuten inaugurazioa.
|