|
2000
|
|
|
Bi urte geroago, 1914an hain zuzen ere, eguraldiari buruzko informazioa eta berriak hedatzeko tresnatzat hartu
|
zuten
Estatu Batuetako zenbait unibertsitatek. Michele Hilmes ek (1997, 35) prozesu hori kontatzen du:
|
|
|
WWW delakoak Interneten erabilpena erraztu zuen eta egunkari batzuk amaraunean egoteko aukera aztertzen hasi ziren. 1993an Mercury Cen tury, The Chicago Tribune eta The Atlanta Constitution kazeta iparramerikarrek zenbait informazio —oraindik irudirik gabe— jarri
|
zuten
Estatu Batuetako Internet hornitzaile nagusien zerbitzarietan (batez ere America On Line, Compu Serve eta Prodigy n).
|
|
2001
|
|
|
Parke tematikoek eragin dute sektore hori sendotu eta haztea; 50eko hamarkadan arrakasta izugarria izan
|
zuten
Estatu Batuetan, baina Espainiara duela sei urte iritsi ziren, Port Aventura ireki zenean.
|
|
|
Bentzopirenoak, nagusiki, olioak, zura, koipeak edo petrolioa erretzean sortzen dira, eta gizakiarentzat kaltegarrienak diren eraginak biriketako minbizia dira. Bentzopirenoen eta biriketako tumorearen arteko harreman hori Minbizi Zentroko ikertzaileek frogatu
|
zuten
Estatu Batuetan. jauna/ andrea Anderson Houstonen (Texas) eta Beckham Ikerketa Institutua Kalifornian, Science aldizkarian argitaratu zen azterlan batean. Zientzialari horiek jakin zuten bentzopireno horiek, zigarro baten errekuntzak sortzen dituen 4.000 produktu kimikoetako batek, p53 geneari kalte egiten ziola.
|
|
|
Bakterio enteropatogeno horren garrantzia ondoriozta daiteke, nazioarteko hainbat osasun erakundek haren zaintza gomendatu dutelako lehentasunezko helburutzat. Kolibazilo hori enteritis hemorragikoaren eragile gisa aurkitu
|
zuten
Estatu Batuetan eta Kanadan 80ko hamarkadaren hasieran, arazo larriak eragiten zituen bi enteritis agerraldi aztertu ondoren, eta horren arrazoia “E” andui bat zela frogatu zen. O157: H7 serotipoaren coli” a, jarduera zitotoxiko handiko verotoxina bat sortzen zuena (5).
|
|
2002
|
|
|
Alde batetik, ekonomian eta nazioartean, zalantza eta duda muda etengabea; beste aldetik, ekonomiaren beraren galgatzea edo atzeraldia. Ordurako aurreikusia
|
zuten
Estatu Batuek, hemengo enpresen bezero garrantzitsuenetakoak, %32 gutxiago kontsumituko zuela 2002 urtean, eta egitate horrek gogor erasango ziela. Orain, denboraren joanean, frogatzen ari dira orduko aurreikuspenak, hau da, askoz gutxiago ari dira saltzen hango merkatuan (hemengo sektoreko esportazioen %9 egiten zuten oraintsu arte).
|
|
|
2001 urtean, nazioarteko harremanak goitik behera irauli
|
zuten
Estatu Batuen aurkako atentatuen aurrean, hedabide erraldoiek hartutako jarrerak argiro azaldu zuen dikotomia horren nondik eta norakoa: New York hiriko hildakoei buruzko informazioek hilabetetan eta hilabetetan bete zituzten egunkarietako orrialdeak eta parrillak; Afganistango gerrako biktimek aipamen gutxiago merezi izan zuten, datu guztien arabera, kaltetuak milioika konta zitezkeen arren.
|
|
|
Duela ehun urte aspirina ezaguna asmatu zuen konpainia, eta, orduan, kalte ordainen ordainketan dozenaka milioi euro kostatuko zaion borroka legalerako prestatzen hasi zen. Eskaerak Astearen hasieran, AEBetako eta Alemaniako zenbait abokatuk jakinarazi
|
zuten
Estatu Batuetako gorteko partzuergo baten aurkako demanda judiziala aurkeztuko dutela. Bayer farmazeutikoak “bidegabetzat” jo zituen Alemaniako herritarren eskariak, gorte amerikar baten aurrean.
|
|
|
New Yorkeko Dorre Bikien edo Washingtongo Pentagonoaren aurkako atentatuek berehalako erantzun gisa ekarri
|
zuten
Estatu Batuetako segurtasun neurriak berrikustea. Aireportuetan edo aduanetan kontrol plan espezifikoak aktibatzeaz gain, egun hauetan jakin den bezala, protokolo informatikoak birdefinitu dira eta merkantzia susmagarrien sarrera geldiarazteko jarduera murriztaileak jarri dira martxan.
|
|
|
Gauza berdintsua egiten
|
zuten
Estatu Batuetan autoei amorru bizian erasotzen zieten zakurrekin. Han urte mordoa eman zuen Baztango artzain batek esan zidan.
|
|
|
Aitzitik, Pakistanen erabateko sostengua izan zuten talibanek, eta oro har Estatu Batuen ulerkuntza eta nolabaiteko babesa ere jaso zuten. Izan ere, Pakistan eta Afganistanen zehar gas natural etapetrolio erreserba handietara sarbidea lortzeko interesa babesten
|
zuten
Estatu Batuek. Massuden aurkako borro kanboluntario islamisten laguntza jaso zuten talibanek.
|
|
|
Absolutismo teokratikoen desagerpenak, gehi kolonialismoak eta haren ondorengo deskolonizazioak erakarrit ako aldaketa ikusgarria (alderatu besterik ez dago munduho rren egungo mapa eta duela 100 urtekoa) pairatzen ari den eskualde geopolitiko horretan, Mendebaldeko doktrina politiko nagusiek porrotak baino ez dituzte lortu: liberalismoa inoiz ez da errotu ia inon (zergatiak, beste baterako); sozialdemokraziaren itzala, egitura kolonialak desage rtzearekin batera ahulduz joan da; komunismoa, gehienerrotu zeneko lekuetan bederen (Indonesia, Sudan, Iran...) errepresioa ren bitartez ito
|
zuten
Estatu Batuen aliatuek; faxismoak ere ez du eragin iraunkorrik lortu, kemalismoa bezalako korronteak alde batera uzten baditugu...
|
|
2004
|
|
|
1975ean bertan, Trilateralak demokrazien gobernuaz eginiko testu batek salatzen zuenez," demokraziaren gehiegikeriak" ziren garai hartako manifestazio kontestatarioak. Ordukoek, oraingoek bezala, zalantzan jartzen
|
zuten
Estatu Batuen atzerriko politika (CIAren egitekoa Txileko estatu kolpean, Vietnamgo gerran...), eta eskubide sozial berriak aitortzea eskatzen zuten.
|
|
2005
|
|
|
Brasil, India eta Txina herrialdeek, besteak beste, baztertu egin zituzten Estatu Batuek eta Europako Batasunak tarifak murrizteko eta merkaturatzeko planteatzen zituzten eskakizunak. Nekazaritzan produkzio handia duten herrialde horiek galarazi
|
zuten
Estatu Batuak, Europako Batasuna eta nekazaritza liberalizatzetik etekina ateratzen duten korporazio multinazionalak planetako milioika lagunen kontura onura zitezen. Europako Batasuneko arduradunak oso kezkati daude.
|
|
|
CNNko eta New Yorkeko egunkarietako arazoak 90 minutuan konpondu ziren, eta haien operazioek ez zuten eraginik izan. Birusek ere lortu
|
zuten
Estatu Batuetako Kongresuko ordenagailuak itzaltzea, eta arazoak sortu zituzten Associated Press (AP) berri agentziaren eta Caterpillar nekazaritza makineriaren enpresan, Illinois estatuan. Eraso horien eragileak bi “har” izan ziren:
|
|
2006
|
|
|
Programa horren esparruan, 16.925 erretzailerekin egin da azterketa; horietatik 9.427 gizonezkoak ziren eta 7.498 emakumezkoak, 40 urtetik gorakoak guztiak. Pertsona horiek guztiek urtean behin eskaner bat izan
|
zuten
Estatu Batuetan. Frogek erakutsi dutenez, emakumeek suszeptibilitate handiagoa dute eta" ezagutzen ez ditugun arrazoiengatik" gaixotasuna garatzeko arrisku handiagoa.
|
|
|
“Nik dakidana arte, Herrizaingo Sailean ez genuen horrelako espezierik izan, zerrendarekin bat egingo luke klima aldaketarekin hainbesteko korrelazioarekin”, erantsi zuen funtzionarioak, eta ez identifikatzea eskatu zuen. Babestutako animalien zerrendan hartz polarrak sartzeko ekimena hiru talde ekologistak Aniztasun Biologikorako Zentroa, Natural Resources Defense Council eta Greenpeacek aurkeztutako eskaera batek bultzatu zuen, eta adierazi
|
zuten
Estatu Batuetako Gobernua ez zela ari arazoa konpontzeko behar adinako abiaduran. Estatu Batuetako gobernuak, orain, gai horri buruzko iruzkin publikoak bilatuko ditu, eta gero erabakiko du espezie hori zerrendara ofizialki batzen den, azaldu zuen funtzionarioak.
|
|
|
Hemen sortu
|
zuten
Estatu Batuetako lehenengo eski leku handia, 1936an, munduan lehena izan zen teleferiko sistema eta guzti. Sortzailea Union Pacific Railroad izan zen.
|
|
2007
|
|
|
Diabetikoek oroimena deklinatzeko arrisku handiagoa erakutsi zuten, batez ere amnesikoa, ikertzaileek diotenez, zenbait gauza gogoratzeko gaitasunarekin zerikusia duena, desorientazioarekin edo hizkuntzaren zailtasunekin baino gehiago. “Gure emaitzak diabetesak Alzheimer gaixotasunaren patogenosian izan dezakeen garrantziaren eta independentziaren adierazgarri dira”, adierazi
|
zuten
Estatu Batuetako unibertsitate zentro horretako zientzialariek. Herrialde horretan, ia 21 milioi pertsonak pairatzen dute diabetesa.
|
|
|
Norgehiagoka horrekin batera bilakatzen ari zen, bestalde, arma nuklear haiek benetan erabili ahal izateko jaurtigailuen lehiaketa. 1954an uretaratu
|
zuten
Estatu Batuek Nautilus urpeko nuklearra. Hurrengo urtean hedatu zituen Sobiet Batasunak bere lehen bonbaketari estrategikoak, eta bi urte beranduago jaurtiki zuen bere lehen misil interkontinentala.
|
|
|
Egiazko nahiz asmakizunezko espioi sobietarren bilaketa (egun ere ez da erraza, adibidez, Rosenberg senar emazteak sail horietako zeinetan kokatu liratekeen erabakitzea) arte, literatura eta zinemagintzako sortzaile kritiko edo susmagarrien pertsekuzio bilakatu zen, garaiko prentsaren hizpide nagusietakoa bihurtzeraino. Europan, sobietar blokeari aurre egitekotan, desnazifikazioaren azken aztarnak lurperatu ondoren, demokrata kristau eta sozialdemokratekiko aliantza estrategikoa itundu
|
zuten
Estatu Batuek, Portugalen eta Espainian indarrean geratzen ziren faxismoen kondarrei muzin egin gabe.
|
|
2008
|
|
|
Ezkila hori erabili omen
|
zuten
Estatu Batuen independentzia aldarrikatzeko.
|
|
|
Inperio britainiar eta frantsesen ahultzea: bi herrialdeek aliantza bilatu
|
zuten
Estatu Batuekin, balizko inbasio sobietar bati aurre egin ahal izateko. Bestalde, bai Sobietar Batasuna bai Estatu Batuak beren eraginkortasun eremua hedatu nahian zebiltzan, Frantzia eta Erresuma Batuko antzinako kolonien gainean.
|
|
|
Bidaia agentzien bidez, airelineen gune informatikoen bidez edo Estatu Batuetako Gobernuaren orrialde elektroniko berezi baten bidez erregistra daiteke. Gaur egun, lehengo hamabost estatu kideetako herritarrek, Greziakoek izan ezik, ez dute bisaturik behar Estatu Batuetara bidaiatzeko Joan den urtean, Europako konpainiek kezka adierazi
|
zuten
Estatu Batuetako Segurtasun Nazionaleko Sailak bidaiariei herrialdean sartu baino 48 ordu lehenago erregistratzeko eska ziezaiekeela, eta horrek zaildu egin zitzakeen azken orduko bidaiak eskaintzen dituzten enpresen jarduerak. Gaur egun, lehengo hamabost estatu kideetako herritarrek, Greziakoek izan ezik, ez dute bisaturik behar Estatu Batuetara bidaiatzeko.
|
|
2009
|
|
|
Handik urte gutxira lortu
|
zuten
Estatu Batuetako Corning Glass Works beira fabrikako ikertzaileek purutasun handiko zuntz ultrafinak egitea.
|
|
|
Izatez, ideia ez da berria. Adibidez, euri azidoa gutxitzeko asmoz, 1990ean antzeko merkatu bat sortu
|
zuten
Estatu Batuetan, sufre dioxidoaren isurketa eskubideak salerosteko. Europako merkatuaren helburua, baina, berotegi efektua eragiten duten gasen isurketa gutxitzea da.
|
|
2010
|
|
|
Toy Story 3 historiako film arrakastatsuena, animaziozko lanei dagokionean. Duela bi hilabete estreinatu
|
zuten
Estatu Batuetan eta 940 milioi dolarreko irabaziak (732 milioi euro) izan ditu mundu osoan zehar, Shrek 2ren marka hautsiz.
|
|
|
Berri onak ere badira, ordea. Iaz, hiesa kutsatzeko arriskua% 31 gutxitzen duen txerto bat aurkeztu
|
zuten
Estatu Batuetako eta Thailandiako ikertzaileek. % 100eko babesa ematetik urruti dago, baina, kasu batzuetan behintzat, infekzioa galaraztea posible dela frogatu dute.
|
|
|
1942 arte eta, Bigarren Mundu Gerrako testuinguruan, naziek garaitu gabekoEuroparantz bideratu zituen Irujok Euskadiko Kontseiluko indar eta neke diplomatikoak. Izan ere, Bigarren Mundu Gerra hasi aurretik ez
|
zuten
Estatu Batuek gudaostean agertuko zuten Mendebaldeko herrialdeen aitzindaritza oraindik eskuratu.Alabaina, Churchill-en kabinete kontserbadoreko Anthony Eden atzerri ministroakDe Gaulle k frantziar kontseiluaren eta Euskadiko Batzar Nagusiaren arteko elkarrizketei tartekaturiko oztopoak zirela-eta, Estatu Batuetarantz begira jarri zuten1941ean Jaurlaritza. Eta, Jose Antonio Agirre Estatu Batuetara iritsi eta hilabetebaten buruan egoera politikoa arras aldatuko zen:
|
|
2011
|
|
|
girokonpasa. Giroskopioaren teoria oinarritzat hartuta, 1908an Elmer Ambrose Sperry eta Herman Anschütz Kaempfek patentatu
|
zuten
Estatu Batuetan eta Britainia Handian. Girokonpasa abiadura handiz biratzen duten eraztunez osatuta dago, eta, minutuko 20.000 biratik gora jartzen denean, abiadurari esker haren ardatzak beti norabide bera mantentzen du.
|
|
|
Egoera ez zen aldatu, ezta Bigarren Mundu Gerra Alemania naziak eta Italia faxistak galtzean ere. Hasieran askok espero
|
zuten
Estatu Batuek eta haien aliatuek Francoren diktadura eraitsiko zutela. Modu horretara, espainiar errepublika zein euskal gobernu autonomoa laster berrezarriko ziren itxaropena zegoen.
|
|
|
Alde batetik, hasia nintzen ulertzen gure herrialdeari buruz eta bereziki atzerrian zituen katramilei buruz nire gurasoek zuten ikuspegi kritikoa. Errotik isolazionistak ziren eta uste
|
zuten
Estatu Batuek ez zutela zertan sarturik beste nazio batzuen aferetan.
|
|
2013
|
|
|
Apropos esan zion oiloarena. Askok gogoratzen
|
zuten
Estatu Batuetan Ringo Bonavenak Muhammad Aliri" oiloa" deitu zionekoa, eta, Muhammad Aliri deitu bazion, nori ez?
|
|
2014
|
|
|
Inperioen arragoetan, beraz, hiritarrak hasi ziren lotura bertikalen gainetik lotura horizontalak lehenesten eta, hartarako, naziokontzeptua erabiltzen hasi ziren. Inperioek lana egina
|
zuten
estatua batzen eta populazioak homogeneizatzen, baina langintza hori, berariazko programa bilakatuko zen, legitimazio pribatuaren ordez (subiranoarekiko lotura pertsonalaren ordez) legitimazio publikoa ezarri zenean (subiranoa herria zen, hortaz, estatuak nazioarena behar zuen: publikoa, bakarra eta orokorra).
|
|
2015
|
|
|
Energia fluxuaren gaiak garrantzia bereganatu zuen 1970eko hamarkadan nekazaritza sektorerako egin ziren zenbait ikerketaren harira. Lanik famatuenak Pimentel ek gidatutako azterlanak izan ziren, zeinek aditzera ematen
|
zuten
Estatu Batuetako nekazaritza sektorearen efizientzia murrizketa bat, petroliotik eratorritako energia intsumoen erabilera trinkoa zela-eta. Eta azken garaietan, hain zuzen ere, EROI baxuagoa izateko joera hazkorra dago (Martínez Alier, 2008).
|
|
|
Inperioen arragoetan, beraz, hiritarrak hasi ziren lotura bertikalen gainetik lotura horizontalak lehenesten eta hartarako, nazio kontzeptua erabiltzen hasi ziren. Inperioek lana egina
|
zuten
estatua batzen eta populazioak homogeneizatzen, baina langintza hori, berariazko programa bilakatuko zen legitimazio pribatuaren ordez (subiranoarekiko lotura pertsonalaren ordez) legitimazio publikoa ezarri zenean (subiranoa herria zen, hortaz, estatuak nazioarena behar zuen: publikoa, bakarra eta orokorra).
|
|
2016
|
|
|
Momentu hartan jakin zuen Estatu Batuetako Auzitegi Gorenak abortua onartu zuela. Fetoa umetokitik kanpo bizitzeko gai den arte, abortatzea zilegi ez ezik, legezkoa zela esan
|
zuten
Estatu Batuetako epaileek. Dr.
|
|
|
A: Ronald Reagan 1980 hondarrean hautatu
|
zuten
Estatu Batuetako presidente, eta 1981 hasieran hartu zuen kargua. Margaret Thatcher, berriz, lehentxeago iritsi zen boterera, 1979an.
|
|
|
8 Zer pentsatuko
|
zuten
Estatu Batuetako herritarrek
|
|
|
Zergatik ez
|
zuten
Estatu Batuek
|
|
|
leloan. Beraien esanetan, guda agerikoa egin nahi
|
zuten
Estatu Batuetan, inork egin ez zezan ez ikusiarena. Jarrera honek mugimendu ezkertiar eta iraultzailearen partetik gaitzespena eta marginalizazioa baino ez zien ekarri.
|
|
|
Pena bat da, beraz, ama hizkuntzari uko egitea? Bai, pena da, eta euskaldun gehienek hori bera egin
|
zuten
Estatu Batuetara emigratu zutenean. Zergatik uko egin norberaren hizkuntzari?
|
|
2017
|
|
|
4 Novikoven arabera, zer plangintza egin
|
zuten
Estatu Batuek Bigarren Mundu Gerran?
|
|
|
8 Zer pentsatuko
|
zuten
Estatu Batuetako herritarrek lehen deialdiari erantzun ez ziotenei buruz?
|
|
|
4 Novikoven arabera, zer plangintza egin
|
zuten
Estatu Batuek Bigarren Mundu Gerran?
|
|
|
8 Zer pentsatuko
|
zuten
Estatu Batuetako herritarrek lehen deialdiari erantzun ez ziotenei buruz?
|
|
|
Zergatik ez
|
zuten
Estatu Batuek Ligan parte hartu?
|
|
|
4 Novikoven arabera, zer plangintza egin
|
zuten
Estatu Batuek Bigarren Mundu Gerran?
|
|
2020
|
|
|
Propaganda zen CIAren helburua. Adierazi nahi
|
zuten
Estatu Batuetan gogoak eman bezala jokatzen zutela artistek, baita espresionista abstraktuak bezalako" errebeldeek" ere; askatasuna zela nazioaren arnasa, eta McCarthy senatorearen" sorgin ehiza", salbuespen bat. Aitzitik, Errusian diktadurapean bizi ziren, eta haien artea kaskarragoa zen.
|
|
2023
|
|
|
Eztei bidaia zoragarria egin
|
zuten
Estatu Batuetan barna. New York, Niagarako ur jauzia, Chicago, New Orleans, Yosemiteko parkea, San Francisco.
|
|
|
62 Honela esplikatu
|
zuten
estatu Batuetako Zientzia Nazionalaren Akademiako errebista zientifikoan zein beraien ikerketan.
|