|
2021
|
|
|
Batetik, garai hartan gaiari buruzko sinadura garrantzitsu asko Lore Jokoetan parte hartzen zuten bertso jartzaileak ziren. Bestetik, garai hartan oihartzun mediatiko handiena izan
|
zuten
bertsolariek harreman estua izan zuten kazetariekin. Horrela, Iparragirreren itzulera prentsatik antolatutako operazio bat izan zen.
|
|
|
Esana gelditu da ziklo honetan oihartzun mediatiko handiena izan
|
zuten
bertsolariak Iparragirre, Otaño eta Bilintx izan zirela. Azalduta daude dagoeneko baita bakoitzak utzitako arrasto mediatikoaren nondik norakoak ere.
|
|
|
Ildo horretan, esanguratsuak suertatzen dira lehen urteetako aldizkariaren zenbait azal: lehenengoan Mañukorta bizarra egiten ageri zen; hirugarrenean bertsolariek urtero Antzuolan jokatu ohi zuten futbol partidu bateko argazkia; bosgarrenean Peñagarikano igarle lanak egin zizkion Uliako sorginarekin; hamaikagarrenean Tourreko etapa bat egin eta euren kronika eskaini
|
zuten
bertsolariak kulotak jantzita...
|
|
|
Zenbait ñabarduratan hartutako bideak itzulerarik ez zuela izango ere ikusten zen, ordea: berezko senaren garrantzia azpimarratzen
|
zuten
bertsolarien gehiengoa 50 urtetik gorakoa zen; eta hautu hori egiten zutenen artean ere gehiengoa bertso eskolen aldeko ageri zen, bertsolari guztien% 91,4k bertsolaritza zabaldu eta hobetzeko balioko zutela uste baitzuen;% 7,2k bakarrik egiten zuen balorazio negatiboa, bertsolariak berdindu egingo zituztela, bertsolaritza hotzagoa zekartela eta gisakoak aipatuz (id.: 157 eta 172).
|
|
|
Gogoratzen dut EiTBra pasa aurretik Herri Irratiak eta Deiak bina bertsolari eta Haranburu bidali zituztela pare bat urtean Andaluziara. Han ikusten zutenaren kronika bertsotan egin behar
|
zuten
bertsolariek irratirako eta hitz lauz Haranburuk egunkarirako. Urte batean Lazkao Txiki eta Txomin Garmendia joan ziren.
|
|
|
1986ko txapelketa arrakasta handiz antolatu
|
zuten
bertsolariek: " Parte hartzea inoiz baino altuagoa, antolakuntzan zer esanik ez, Belodromora aldatu behar jendea kabitzeko.
|
|
|
% 52,9k beharrezkotzat jo zuen,% 45,7k komenigarritzat, eta% 1,4k bakarrik erantzun zuen alferrikako ikusten zuela. Inplikazio maila handia ere adierazi
|
zuten
bertsolariek: % 56,4 Elkartean aktiboki parte hartzeko prest agertu zen, eta beste% 31,4 lanik egin ez baina kuota ordaintzeko (Torrealdai, 1987:
|
|
|
Entzuleen jarrera aldaketa nabaritu
|
zuten
bertsolariek, antologikoak ziren bertsoen eskea, eta bertsogintza eskari horri egokitzeko joera zabaldu zen:
|
|
|
[...] Bertsolari billa Ipar Euskalerrian miatzen asi giñanean Donibane Lohitzunen bizi giñan eta lendabiziko ‘bertsolari arrastoa’ bertan eta Sarako erri inguruan atera gendun. ‘Bai, —esan ziguten— Sarako festetan entzun izandu omen
|
zuten
bertsolari bat... ’, baiño nor zan eta nungoa zenaren arrastorik gabe. Galdetuz galdetuz Ahetzekoa ote zanaren susmurra izan gendun.
|
|
|
Sariak besapean hartuta oraindik ere turismo gehiago egiteko animoa izan
|
zuten
bertsolariek: "[...] visitar el Panteón de los Hombres Ilustres, Los Invalidos, etc[...]" (La Voz de España, 1958/V/20," Mi Atalaya Montañera"; Eizmendi, Iñaki Basarri).
|
|
|
Izetak saio horiei estaldura bikaina eskaini zienez, Elizondokoaren aipamen ugariek ere lagundu
|
zuten
bertsolariaren presentzia mediatikoa indartzen.
|
|
|
Frankismoaren lehen hamarkadetan bizi izan zen errepresio giro itoa zela medio, bere dimentsio aldarrikatzaile eta politikoa isilpean mantendu
|
zuten
bertsolariek, baina giro berri honetan isiltasun hori hausten hasi ziren asko, abertzaletasun berriarekin lerratu ziren hainbat, eta" bertsolaritza soziala" zeritzon fenomenoa agertu zen. Aurreko zikloan eman zaio errepaso zabal samar bat horri guztiari, baina edukien inguruan Jexux Larrañagak bere doktore tesian esandakoak gaineratu daitezke hemen, bertsolaritza sozial horrek inguruaren bilakaerarekin erakutsi zuen sintonia azpimarratzeko:
|
|
|
Xalbadorren heriotza tragikoa etorriko zen 1976an, haren omenaldi egunean gertatutakoa... Ziklo hau bere gailurrera eraman
|
zuten
bertsolariak agortzen hasiak ziren 1960ko hamarraldia bukatu zenerako. Haustura dator hor ere, eta belaunaldi berriari tokatuko zaio bidea egiten jarraitzea.
|
|
|
Bestalde, elkartea sortu ez baina, esan bezala, Markinan urtero batzarra egiteko ohitura hartu
|
zuten
bertsolariek 1962tik 1973ra. " Bertsolarien Biltzarra" jarri zioten izena.
|
|
|
Horrek guztiak, berebat, plaza berriak, publiko berriak eta presentzia mediatiko garrantzitsuagoa ez ezik, modernitate eta irekitasun irudi berria ere eman dio bertsolaritzari. Garai batean antzokira erdi arrastaka eramaten
|
zuten
bertsolaria antzokiaren kartelerako lanik abangoardistenen protagonista bihurtu da.
|
|
|
Euzko Pizkundean, Kepa Enbeita eta Iñaki Eizmendi Basarri izan ziren prentsan hitz lauz eta bertsolaritzaz testuren bat argitaratu
|
zuten
bertsolari bakarrak. Garaiko sinaduren% 2 da hori, oso gutxi, baina bat batekoak protagonismoa irabazi zuen jarriaren aurrean:
|