|
2018
|
|
|
Badauzkagu hamaika adibide harreman honen berri eman dezaketenak. Xabier Letek berak egin zuen saiakera bertso jarriak musikatzekoa, Antton Valverde eta Julen Lekuonarekin batera argitaratu
|
zuten
Bertso zaharrak diskoa da horren lekuko.
|
|
|
Horretarako, Jose Manuel Lujanbio “versolari”arekin elkartu zela (hitz horren adiera argitzeko, “cancionero popular” eransten zuten parentesi artean), eta Lujanbiok bete zuela eskaria, hamalau bertso egin zituela, eta jatorrizko papera sumarioko zazpigarren folioari josia zegoela. Adierazten
|
zuten
bertso haien itzulpena egina zegoela, gaztelaniaz eta hitz lauz, eta sumarioko berrogeita seigarren orrian zegoela; eta jarraian, epaian berean txertazen zuten bertsoen gaztelaniazko ordain hura, hamalauena banan banan: “Primer verso:
|
|
|
Horretarako, Jose Manuel Lujanbio “versolari”arekin elkartu zela (hitz horren adiera argitzeko, “cancionero popular” eransten zuten parentesi artean), eta Lujanbiok bete zuela eskaria, hamalau bertso egin zituela, eta jatorrizko papera sumarioko zazpigarren folioari josia zegoela. Adierazten zuten bertso haien itzulpena egina zegoela, gaztelaniaz eta hitz lauz, eta sumarioko berrogeita seigarren orrian zegoela; eta jarraian, epaian berean txertazen
|
zuten
bertsoen gaztelaniazko ordain hura, hamalauena banan banan: “Primer verso:
|
|
|
Ez dugu orain arte gaia plazara atera, jatorrizko bertsoak falta genituelako eta nahiago izan dugulako segitu istorio honen adar desberdinetan ikertzen, eta bilatzen, sua biztu
|
zuten
bertso haiek nonbait agertuko zirela sinetsi nahirik. Auzitegira eta Artxibora joan gara behin eta berriz, ea gogoratzen zaien zein bertze tokitan izaten ahal diren.
|
|
|
15 urtean ez zuten plazan elkarrekin kantatu gertaera haren ostean. Kosme Lizasok jasoak agertzen dira polemika eragin
|
zuten
bertsook segidan, Mitxelena hasita:
|
|
2019
|
|
|
Denborarekin, adinkide nituen neskak plaza uzten hasi ziren, eta nire inguru hurbila husten ari zela sentitu nuen. Bai, mutil askok jarraitzen
|
zuten
bertsotan eta haiekin ibili nintzen bat gehiago banintz bezala; baina kideak falta nituen. Ahizpak behar nituen gure gauzez hitz egiteko.
|
|
|
Senak aginduta egokitzen zuten erregistroa, Amurizaren hitzetan, “eta sen hori zen kultua”; hau da, bertsolaritza bezalako jardun batean hizkuntza jasoago batera jotzea zen senak agintzen ziena. Uztapide, Basarri, Lasarte eta abarrek ez omen
|
zuten
bertsotan egiten etxean hitz egiten zuten bezala; gipuzkeraz egiten zuten, baina gipuzkera batuan, jasoan. Amuriza eta Agirrek ez dute bat egiten batuaren erabileraren komenientziarekin.
|
|
2020
|
|
|
Etxera ordurako buruz ikasi ere bai bertso guztiak edo gehienak. Iritsitakoan, bateon bat izango
|
zuten
bertso eske».
|
|
2021
|
|
|
Ordura arte, gehienak kasik, laborantza mundukoak ziren, langile zenbait kausi zitekeen arren. Jatorri sozialaz harago, beren izaera entzuleriaren gustuetara plegatzen zuten, herabetasuna eta ahalkeak galtzen zituzten eta barre egiteko ahalmen publikoa eskaintzen
|
zuten
bertsotik bertsoetara. Txapela buruan zapal eman, mikrora aitzinatu eta begi keinuak luzatuz, koblak harilkatzeari ekiten zieten, behaztopatzeko beldurrik gabe.
|
|
2022
|
|
|
ama izan zen orduan bederatziko txikian bertsoa osatzeko emandako hitza, eta hamaika bertso zituen Olatzek idatzita jaio berri zen Lierrentzat. Kritikariek miresmenez goraipatu
|
zuten
bertsoa, zaleek buruz ikasi zuten. Mikelen esanetan, aldiz, txapeletik urrundu zuen bertsoa izan zen.
|
|
|
Basarrik eta Uztapidek ohiko moduan hasi
|
zuten
bertso saioa, Aiara eraman zituen motiboa gogoratuz. Jendeak elizan entzuna izango zuen san Donatoren berri, eta bertsolariek ere hura aipatu eta jai giroan sartu, bide batez ahotsak ere probatuz.
|
|
|
Badira memorian iltzatuta geratzen diren bertsoak, eta nire begietan eta gorputzean Bergarako bertso afari hark utzi zuen arrastoa. Maialenek eta Estitxuk makina bat bider egingo
|
zuten
bertsotan elkarrekin, baina ez biek bakarrik eta bertso afari batean. Eta nire begientzat ere ziurrenik lehenengo aldia izango zen elkarte hartan ikusia.
|
|
2023
|
|
|
Ahozkotasunak, ordea, bizi bizirik zirauen, eta bertsolaritzak, prezeski, arrakasta itzela zuen herri xehearengan. Horri erreparatuz sartu zuten bat bateko saioa Lore Jokoetan, eta horregatik bideratu
|
zuten
bertso jarrien moldera idatzizko lehiaketa. Zentzu honetan, datu bakarra ematearren, Maurice Harrietek, Baionako Seminario Handiko zuzendariak, 1853ko ekainaren 3an Abadiari bidalitako eskutitz bat aipatzen du Labordek (1998:
|
|
|
Bertsolari leinu bateko hirugarren belaunaldikoa zen Otaño. Aitona Pedro Mari Errekalde Zaharra eta osaba Joxe Bernardo, garaiko kroniketan puntakoenen artean ageri dena, ziren sona gehien zutenak, baina Juan Pedro aitak, Bernardo anaiak, eta Mikaela amonak eta arrebak ere egiten
|
zuten
bertsotan etxean. 1862an, Errekalde baserritik Karidadeko Bentara aldatu ziren eta bertan egin zuen haurtzaroa bertsolariak.
|
|
|
Saio bat aukeratzekotan, urte hasieran Irurtzunen (Nafarroa) Pikuxar elkartean izan
|
zuten
bertso desafioa aukeratuko luke, Iruñerriko, Larraungo eta Sakanako hainbat bertsolari elkartu zituena: “Gustatuko litzaidakeen saiorik ez daukat, oro har, gustuko dut adin inguruko jendearekin aritzea, baina hortik aurrera”.
|