|
2000
|
|
|
Poeta, antzerkigile, hiztegigile, itzultzaile, editore... izan genuen Gabriel Aresti, orain dela 25 urte betirako joan zitzaigun idazle bilbotarra. Pentsatu eta sentitzen zuena suharki defendatzen jakin zuen pertsona dugu Gabriel Aresti, kosta ahala kosta barruan zeramana besteoi islatzen saiatu zen gizona, eta bere izateko era horrengatik, lagun handiak lortu zituen bizitza honetan... baina baita arbuiatu, zokoratu eta iraindu
|
zuenik
ere, Angel Zelaietak berridatzi duen biografia honetan garbiki ikus daitekeen bezala. Gabriel Arestiren zenbait poema ikur bihurtu da denontzat, haren hizkuntza ereduak hurrengo belaunaldiak eta euskara bera markatu zituen, bere adimen kementsuak obra mugarri eta zabala utzi digu.
|
|
2001
|
|
|
Haseran, neronek bilatu behar izaten nuen. Batzuek aldizkaria euskalduna zelako egiten zuten, baina bazen beraien interesen arabera egiten
|
zuenik
ere. Baina publizitate askorik ezin zen egin, eta udako festetaz baliatzen ginen:
|
|
2002
|
|
|
argitaletxe berriak sortu ziren eta, horren ondorioz, euskarazko literatur produkzioa areagotu egin zen, batez ere, 1970eko hamarkadan (garai horretan sortu ziren argitaletxeen artean dauzkagu, besteak beste, Gordailu [1969], Lur [1969], Etor [1970], Iker [1972], Gero [1973], Elkar [1973]). Honetaz gain, Euskal kantagintza berriari5 eman zitzaion hasiera, Ez dok amairu (1965) taldearekin; 1965ean egin zen Durangon lehen Euskal Liburuaren Azoka; dantza talde (Argia) edo antzerki talde (Jarrai) berritzaileak sortu ziren..., eta argitalpen politika serioa eskatu
|
zuenik
ere izan zen, euskara kultura eremu guztietara irits zedin lortzearren. Garai hartako ortodoxia kulturalari heterodoxia kultural eta politikoa kontrajarri zitzaiola esan izan da, G. Aresti, K. Mitxelena (1915) filologo entzutetsu eta J. Oteiza (1908) eskultorearen eskutik, besteak beste.
|
|
|
Gizon bati baino gehiagori entzuna zion, mairuek emakumeak bortxatzen zituztela. Umeak jaten zituztela sinesten
|
zuenik
ere bazegoen. Auskalo.
|
|
2003
|
|
|
«Ihazko Euskal Unibertsitatea, Hegoaldeko lehena, hain zuzen, jadanikoekiko etendurarena bezalaxe ikusi zuten norbaitzuek. Etendura(?) honen kausa, Idazkaritza berriaren ezarpenean egositako maniobra bezala ikusiko
|
zuenik
ere ez zen faltatuko, behar bada.
|
|
|
Baina kritika zorrotza plazaratu
|
zuenik
ere egon zen, horien artean Xabier Aizpurua. Aizpurua(" Normalizazio aren alde") luze aritu zen eremu politikoan Egunkari ak zuen irudiaz mintzatuz eta, beste gauza askoren artean, honakoa idatzi zuen:
|
|
2004
|
|
|
PSOEk ustekabez eta ia nahigabe eskuratu du boterea. Ez zituen espero lortu dituen emaitzak, ezta PP gaindituko
|
zuenik
ere. Ibilbide luzeko alderdia da:
|
|
|
Berak egin ez zuena alegia. Baina ez dakit egin behar
|
zuenik
ere. Anaia hil zuen, etsai bilakatu zen, berak zioen bezala, bere burua saldu zuen.
|
|
|
Bidea luzea baitzen eta erromerian baitzentozten, bazen errosariorik errezatzen
|
zuenik
ere. Alboka jotzaileek oraindik oraintsu arte iraun dute agian zuen parajeetako auzo bazterretan ere.
|
|
2006
|
|
|
Eta gero, bertsoa kantatzen nuenean, ordaina txalo piloa izaten zen». Hala ere emakumea taula gainean txarto ikusten
|
zuenik
ere bazen: «Entzunda daukat bertsolariren batek edo bestek ez zuela nirekin kantatu gura, feminista nintzelako».
|
|
|
Sorginkeriatzat hartu
|
zuenik
ere ez zen falta izan. Ekialdeko leku ezkutu batean ikasitako teknika harrigarria erabili omen zuen hortz bakanduak eta sudur kakotua zituen gizaseme hark.
|
|
|
Aurki, beste zerbaitek lagundu zidan hartutako erabakiarekin lasaitzen: ez nekien Angeloren lagun ikazkinak zer ordaindu behar zidan eta ezta ezer ordaintzeko asmorik
|
zuenik
ere.
|
|
|
Haren arnasaren goitik beherakoak sentitzea, ez nuen beste zereginik, ez nuen ezer behartzeko premiarik. Lasai nengoen, ahaztua nuen eskua sorbaldan jarri nionetik gozatzen ari nintzen baretasun hark existitu egiten
|
zuenik
ere.
|
|
|
nondik zetorren, zenbat urte zituen. Ezkonduta zegoela esaten zuen, eztei egunean jantzi nituen nire bizitzan estreinakoz zapatak, hala aitortu zidan behin?, baina ez zekien senarra bizi
|
zuenik
ere.
|
|
|
• Liburutegiaren proiektua curriculum proiektuaren baitan oso gutxitan agertzen da eta, batzuetan, ikastetxeko agiria izan behar
|
zuenik
ere ez zuten uste.
|
|
|
Gauean, bilera bukatuta, laguntzeko modurik egokiena zein zen, ez zegoen iritzi bakarra; hiru edo lau postura nagusi zeudela nabarmendu zen, norberak laguntzeko zeuzkan posibilitate, denbora, trebezia eta are gogoaren arabera. Gehienak, aldez edo moldez, zerbait egiteko prest zeuden, baina izan zen bere konpromisoa hantxe bukatzen zela esan
|
zuenik
ere.
|
|
2007
|
|
|
Internet sortu zenean batzuek paperaren desagerpena iragarri zuten. Egunkaria pantaila batean irakurriko genuela esan
|
zuenik
ere bada. Baina gaur egun papera kontsumitzen jarraitzen dugu.
|
|
|
Oso gustura gelditu ziren. Izan zen, behatzarekin ezin, baina sudurrarekin primeran maneiatzen
|
zuenik
ere. Zenbat balio duen galdezka ere hasi ziren...
|
|
|
Gerritik gora biluzik zihoazen, eta globoei ihesi baino, bazirudien propio bilatzen zutela ur zipriztinen freskura. Puztukia gora bota eta bere buru gainean lehertu
|
zuenik
ere izan zen.
|
|
|
Erremolkekoak makurtu egin ziren, eskuak belarrietara eramanez. Txapelarekin ia ia buru osoa babestu
|
zuenik
ere egon zen. Behekoei, berriz, kalean aurrera eginarazi zieten bultza eta bultza.
|
|
2008
|
|
|
1873ko abuztuan 230 lagun irten ziren, baina horietatik batzuk Eibarrera itzuli ziren hurrengo hiletan. Hasiera batean gelditu eta ospa egin
|
zuenik
ere egon zen, eta prozesu hori indartu baino besterik ez zen egingo karlismoa deuseztu ahala. Edonola ere ez dirudi herritik kanpo zeudenak gelditu zirenak baino gehiago izatera heldu zirenik.
|
|
|
Eta izan zen Pekinen urrea lortu eta Zurichen kale egin
|
zuenik
ere. Rashid Ramzi bahraindarrak, esaterako, ez zuen 1.500 metrokoa irabazterik izan.
|
|
2009
|
|
|
Hizkuntza alorrean Konstituzioan lehenengo nabarmentzen den alderdia da, gaztelaniaren eta Espainiako gainerako hizkuntzen ofizialtasunarekin batera esplizituki derrigorrez gaztelania jakin beharra agintzen dela. Konstituzioa egin zenean klausula hori ez zen ustekabean pasa, nahiz eta aurre egitasmoa ez zen aldatu, eta esan daiteke gaia oso eztabaidatua izan zela, izan ere, batzuk kentzea eskatu zuten, beste batzuk ordea gainerako hizkuntzetara ere jakin beharra hedatzea eta azkenik, espainiar guztiek gaztelania jakiteko obligazioa hizkuntza horren erabilerara zabaldu nahi izan
|
zuenik
ere egon zen, koofizialtasunak bidezko egiten duen aukeraren aurkako jarrera agertuz. Dena den, proposamen horiek ez ziren onartu eta, ondorioz, Konstituzioak gaztelaniari dagokionean soilik agintzen du jakin beharra, nahiz eta edozein hizkuntza ofizial erabateko balio eta eragin juridikoz erabiltzeko eskubidea ere ezartzen duen.
|
|
|
Dena dela, urtean behingo landare sartzean parte hartu beharra biztanle guztiek ez zuten gogo onez onartzen. Lekukoen akorduan dago, ezadostasuna erakutsi guran, pinu landarea buruz behera sartu
|
zuenik
ere izan zela.
|
|
|
Bedeinkatutako erramua etxera ekartzen zenean etxeko atean edo edalontziren batean ipintzen zen adartxoren bat. Bazegoen etxeko soroan ipintzen
|
zuenik
ere. Aurreko urteko erramu bedeinkatua, ostera, txapara edo beheko sura botatzen zuten.
|
|
|
Baina, hala ere, lan kontuekin hasi eta agian gure artean, zerbait? sortu zela uste
|
zuenik
ere izango zen. Zergatik ez?
|
|
|
Mosbachek ukatu egin zuen berak 14 urteko neskatila bortxatu zuenik. Bai eta Kathleen ezagutu edo hil
|
zuenik
ere. 14 urteko neskatxaren aurrera ekarri zuten, ordea, eta, haren aurrean, argizaria bezala urtu eta dena aitortu zuen.
|
|
|
Jende asko izaten zen han beti, eta hilabetean behin edo ikuskizunak antolatzen zituzten gainera. Baina ez zen futbolinik zokoan, ezta ardo merkerik eskatzen
|
zuenik
ere ia. Garai zaharretatik, erruleta bakarrik geratzen zen.
|
|
|
XX. mendean aurrera egin ahala, ugaritzen den beste notizia mota bat Amerikako gobernuek immigrazioari jarritako trabak dira, bertan gauzatzen diren krisiak eta lan falta aitzakiatzat harturik, immigrazioari murrizketak egingo dizkiote eta kasu askotan immigrante osasuntsu eta egokienak hartu nahi izango dituzte, bakarrik hori da behintzat Euskal Herriko egunkariek bertaratzen dutena: «Se limita la entrada de extranjeros en la Argentina» zihoen Excelsior egunkariak bere notizia batean75, gobernu batzuek ideologiaren araberako bereizketa bat ere egitea erabaki omen zuten, ideia erradikalak zituztenak baztertuz76, politikarekin zerikusia
|
zuenik
ere ez zuten onartzen eta funtsean «extranjeros indeseables que albergan propósitos de hacer propaganda sediciosa», Diario de Navarrak 1935ean Peruko Gobernuak kaleratutako dekretu bati buruz esaten zuen bezala.77 Emigrantearen irudiari baldintzak jartzen hasiak omen ziren beraz; aipagarria da, zenbait artikulutan penintsulako «iparraldeko» emigrantearen eta «hegoaldeko» emigrantearen arte...
|
|
|
Aurtengo egitaraua, larunbat arratsean hasi zen, esan bezala, lagunarteko afaria eta Gipuzkoako Goierriko gazte talde batek Xalbadorri buruz egindako errezitala eta Xendarineko ahizpen eta Erramun Martikorenaren kantuak lagun. Bazen egunsentira arte erretiratu nahi izan ez zuenik, eta, hala ere, igande goizean 9: 30etarako jendea prest zegoen herriko plazan mendi ibilaldia hasteko, Xalbadorren etxola eta inguruak ezagutu edo bisitatzeko irrika biziz perretxikoak eta gaztainak biltzeko saskia eraman
|
zuenik
ere bazen tartean. 10: 30etan, Xalbador, Antonio Zavala eta Joxe Mari Aranalde gogoratuz eman zen mezaren ostean, Xalbadorren hilobira bisita eta lore eskaintza egin zen, iparraldeko beste bertsolari zendu guztiak ere gogoan.
|
|
|
Eta han beste sorpresa bat izan genuen: bat izan ezik, talde guztiek zoriondu egin zuten Plataformaren lana, eta ez zen izan inor Elizaren jokabidea defendatu ezta justifikatu
|
zuenik
ere.
|
|
|
Zaldien arteko demak erakarrita asko izan ziren zaldi proba bertatik bertara ikustera Nafarroa plazan batu ziren elgoibartarrak. Izan zen lehen zaldiak eman zuen sustoaren ondorioz izututa alde egin
|
zuenik
ere, baina gehienak amaierara arte geratu ziren eguraldi euritsuak gehiegi laguntzen ez bazuen ere.
|
|
|
Eguraldiaren iragarpenari kasu handirik egin ez eta ezustean harrapatu
|
zuenik
ere bazen; kalera irten eta lehen dendan sarturik, eskularruak erosi zituena: Ez nuen gehiegi sinetsi elur maila hondartzetaraino jeitsiko zenik!
|
|
|
euskaldun zaharrak erabat sakabanatuta bizi ziren, eta euskaldun berriek edo euskalduntze prozesuan zihardutenek ez zuten leku aproposik ikasten ari ziren hizkuntzan bizitzeko. Horretaz gain, euskararen kontrako jarrera
|
zuenik
ere bazegoen Bilbon, jakina.
|
|
|
Hemengo kultura bestelakoa zela uste
|
zuenik
ere badago. Brasilgo Ronaldo Ramosek, esaterako, kaletik jendea sevillana jantziekin joatea espero omen zuen.
|
|
|
Fujimorien arabera, Fiskaltzak ezin izan du frogatu Colina taldearekin inolako lotura izan zuenik. Ez eta Barrios Altos eta La Cantutako sarraskiak egiteko agindua eman
|
zuenik
ere. Ez nuen agindu militarrik eman, berretsi du.
|
|
|
Auto bat baino gehiago gainera, errepidetik irten egin zen. Lanera bizikletaz edota oinez joateko erabakia hartu
|
zuenik
ere izan zen barikuan.
|
|
|
Lehen liburua, Mem, ria de Elefante, argitaratu zuenean, 1979 urrun hartan, argitaletxeen makineriak, agenteenak, imajinatu ezinezko mundu oso batek harrapatu zuen. Ez omen zuen inor ezagutzen, idazle bakar bat ere ez, eta bere lagun gehienek, gerrako adiskideek, ez zekiten idazten
|
zuenik
ere. Gerokoak dira hogeita hamar eleberritik gora, eta makina bat kronika, prentsan eta.
|
|
|
Horrelako irteerak nahi baino gutxiago egiten dituztela ere adierazi zuen. Egun pasa egiteko asmoa
|
zuenik
ere bazen. Osane Santas ordiziarra Getariara zihoan egun pasa.
|
|
|
Lehiakideek etxean prestatutako kroketa orea ekarri behar zuten, eta jende aurrean frijitu. Urdaiazpikoarena, bakailaoarena... osagaien aniztasuna izan zen nagusi, berakatz zopadun kroketa asmatu
|
zuenik
ere izan zen.
|
|
|
Baina ez zuten bilatzen zutenik aurkitu: ETAren eta enpresa haien arteko diru harremanik ez zuten atzeman, inork ETAren aldetik pezeta bakar bat jaso zuenik ez zuten egiaztatu, ezta inork ETAren pezeta bakar bat zuritu
|
zuenik
ere.
|
|
|
Gero, Els Setze Jutges eta Ez Dok Amairu mugimenduek eskaintzen zuten aterpea desagertu zenean, kide gehienek bizitza normala egiten jarraitu zuten, zein bere aldetik, edo berriz elkarturik. Dena dela, dena bertan behera utzi
|
zuenik
ere izan zen. Geroztik, kantagintza katalanak proposamen estetiko musikal berriak egin ditu, hasierakoak gaindituz.
|
|
|
Eskarmentua oso osorik sorta batean asmatu
|
zuenik
ere bai: " Garizuma goiz bazen, berandu bazen, erdia gutxienez negua zen, guztia ez bazen".
|
|
2010
|
|
|
Hotzak hartuta, kikilduta eta uzkurtuta, lurpean bizi zen jendea; berariaz egindako kobazuloetan motelduta. Buztinetan zulatutako etxe modukoak ziren hango batzuk, arbeletan egokitutako egoitzak ziren beste batzuk; eta, bazen lastozko babesetan negua igarotzen
|
zuenik
ere.
|
|
|
Kateen dardara baino ez zen entzuten, eta noizbehinka garrasi bat eta zaindarien bastoi kolpe sikua soin gogorrean. Negar egin
|
zuenik
ere bazen; zaharrek ezpainean kosk egiten zuten dardarka. Izu handiz begiratu nien zoritxarreko profil hauei, euren burdin eremuan.
|
|
|
Horrexegatik esan nahi nizun, bada ez bada ere, ez uste izateko" alias Trabuko" gure kantakoa bakarra zenik. Maiz ageri den arma baita trabukoa garai hartako gaizkileen eskuetan, eta gure kantako izengoiti bera irabazi
|
zuenik
ere ez da falta.
|
|
|
–Bazen, iparraldeko herrietan, huntzaren fruitu pipita beltzak baliatuz, edariren bat egiten
|
zuenik
ere. Triniti Colege Oxfordekoan huntza garagardoa egiten omen, uxualaren antzeko edari beroa nonbait.
|
|
|
Gerra bukaturik, istorio honek ez zuen Madrilen begikotasun handirik sortu, eta zigor gisa foruak indargabetzea proposatu
|
zuenik
ere izan zen, garai hartan oraindik gauzatu ez bazen ere.
|
|
|
Ottok ez zuen erantzun; entzun
|
zuenik
ere ezin esan, begirada galdurik eta ahoa erdi zabaldurik, inguratzen zuen errealitatetik isolatua baitzirudien.
|
|
|
Ez zen faltatu Haize Hegoaren jokamolde desleial, antinazional eta maltzurra nabarmendu
|
zuenik
ere, ez baitzuen pasaporterik erakusten Haize Hegoak, ez aduana deklaraziorik egiten, ez muga kontrolik ametitzen...
|
|
|
Hitzaldia bukatzean konturatu zen Oliveira esandakoaz. Ez zekien hori pentsatzen
|
zuenik
ere. Modu arraro batez hunkituta zeuden lagunak.
|
|
|
Berak pitxarrak eta zeramika lanak erosi izan ditu beste urte batzuetan. Izan zen azokako lehen egunean jatekoen falta sumatu
|
zuenik
ere. Aurreko urteetan gozoak, likoreak eta abarrak izaten baitziren aukeran.
|
|
|
Nork bere herrian eginda eraman zuen txartela. Izan zen ekarri ez
|
zuenik
ere, baina inprobisatu, kazetariari koadernoko orria eta boligrafoa eskatu, eta berehala egin zuen berea.
|
|
2011
|
|
|
Badakit esan dudala hau dela istorioaren hasiera. Horrekin ez dut esan nahi, ordea, gurean ustekabeak lehen heriotza harekin hasi zirenik, ez eta gure ama inork erail
|
zuenik
ere. Zorigaiztoz hil zen ama, hori hala da.
|
|
|
Oso bat batekoa izan duk. Inori etzaiok gustatzen alaba isilean ezkontzea eta are gutxiago mutila
|
zuenik
ere jakin gabe.
|
|
|
Urrestarazuk 1966an Ibiñagabeitiari Caracasera EKAren bi jardueraren berri eman zion: lehena, urte hasieran EKAk prestatutako eta euskaltzaleen artean banatzen ari zen itaunketa edo inkestaren berri23; eta bigarrena, urte amaieran, EKAren bi proiektuetarako harpidetzak lortzeko, aldizkaria ateratzeko eta eskolarako liburu lehiaketak egiteko24 Ez dirudi Ibiñagabeitiak harpidetza horiek lortu zituenik Caracasen emandako hitzaldian, ezta azkenean elizti batzaldiak aurrera egin
|
zuenik
ere. Irazkintza aldizkariak ere laster bazterra jo zuen.
|
|
|
Gorrotoz beterik begiratzen zion. Emakumeak bere burua zuritu zezakeen, baina ez zen tuntuna; ez zeukan zertan sinestarazi senarra maite izan zuenik ez eta haren heriotza deitoratzen
|
zuenik
ere. Honela mintzatu zen garraztasunez:
|
|
|
Aharien egoskorkeria itsu bera erakutsi zuen Katxasek, baina ezin jakin talka egin nahi zuen. Ezin esan, ezta, auto zuria ez izateak dezepzionatu egin
|
zuenik
ere. Ez ahal zen hain burutik egina egongo.
|
|
|
Segidan, batek Moxoren gaia atera zuen. Handia herrian egiten ari zen kaltea, eta egunen batean ez zutela garbitu beste erremediorik izango, putakumeak ez zuela besterik merezi, eta besteek ez zuten zalantzan jarri Moxo benetan ote zen salataria ezta garbitzea merezi
|
zuenik
ere. Halaxe erabiltzen genuen garbitu hitza, bizi genuen egoera zapaltzaileak purifikazio handi baten premia balu bezala zikinkeria gainetik kentzeko.
|
|
|
Igandeetan kaleko jantzian ateratzen ginen Berastegiko harekin; ikusteko modukoa zen. Hark ere esaten zuen 200 pezeta ordainduta bagenuela etxera joatea, baina kontu hori aspaldian zebilen denon ahotan, baina bazen ordaindu gabe ere laster bukatuko genuela esaten
|
zuenik
ere eta ez nekien zer egin. Kuartelean, berriz, ez zen besterik entzuten, ez ordaintzeko, laster etxean ginela, baina nire egoera ezberdina zen, astebete bakarrean dirutza galtzen bainuen txerriekin.
|
|
|
Komunikabideek asmatu zuten. Zentzua ez zegoen beti garbi; barregarri uzteko erabiltzen zuten batzuek, baina bazen fede itsuz esaten
|
zuenik
ere. Geroago, herri epai baten itxura hartuta, desagerrarazi egin zuten.
|
|
2012
|
|
|
«Baserritar jantzia eskatu dut», esan zuen. Ume askok eskutitza eman zieten erregeei eskura, eta txupetea zorrora bota
|
zuenik
ere bada. Ikusleen artean, Bordeletik (Frantzia) Saint Gabriel eskolatik etorritako talde handi bat zegoen, frantseses jo eta su.
|
|
|
Antolatzaileek ozen egin behar izan zuten oihu «atzerago!», bidean tartea egiteko. Jendetza hartan, itolarriak ere eman zion jendeari, eta lagunak galduta telefonoa astindu behar izan
|
zuenik
ere bazen. Zabalburun ez ezik, Plaza Biribilean ere jende asko zegoen.
|
|
|
Lehen ilaraetan jarri ziren gazteenak; hain gazte ez zirenak ere baziren atzeko aulkietan. Lopez iritsi baino lehen alde egin
|
zuenik
ere izan zen, espero gabeko panorama topatuta edo: «Trajedun gehiegi, ekintzaile gutxi», esan zuen batek.
|
|
|
Baita egon behar ez
|
zuenik
ere?
|
|
|
Julenek bere burua beharturik sentitu zuen, gogoaz bestera, zekienaren zati bat, behintzat, Arantxari kontatzera. Ez zizkion xehetasun guztiak kontatu, ezta Julian eurenean sarturik harrapatu
|
zuenik
ere, emaztearen izua ez piztearren. Hala eta guztiz ere, istorioa laburturik edo, hobeto esanda, zentsuratuta kontatu zionean, Arantxak artegatasun pittin batekin esan zion:
|
|
|
Han, jesuitategi hartan, gauza probetxuzkoagoak ikasi beharra geneukan eta gauza probetxu gabekoak ignoratu beharra. Euskara zenik ere ez ziguten kontatzen, lekurik zuenik edo izan behar
|
zuenik
ere ez ziguten aipatzen.
|
|
|
Sozietate Anonimoa edo Kooperatibaren alde egin beharra zegoen, baina, eta gehiengoak bigarrena aukeratu zuen. Kooperatiben sistemak ezin zuela luzaro iraun esaten
|
zuenik
ere bazen, baina atera kontuak noraino iritsi den! [Jose Maria] Arizmendiarretaren bisioa sekulakoa izan zen.
|
|
|
Eta giroa sekulakoa izan zen herri bazkarian berrehundik gora bazkaltiarren artean banatutako 80 kilotik gora saiheski eta txuleta ere ederrekin, hamar euroan menua. Etxetik berea ekarri
|
zuenik
ere egon zen, halere. Usaina eta baita parrillak jasotako kea herri guztian zehar zabaldu zuten sukaldari prestuek.
|
|
|
Ez zen zaindaririk ez soldadurik ikusten eta ate guztiak zeuden zabalik. " ¡ Viva la República!" oihukatzen zuten batzuek;" Gora Euzkadi", beste zenbaitzuek; baziren esaten zutenak frantziarrak sartu zirela Espainian, edota baita gerra amaitu zela iragartzen
|
zuenik
ere. Galo, gertatzen ari zenari tankera hartzen hasi zenerako, ate nagusiaren kanpoaldean zegoen.
|
|
|
Defentsariak esan zituen hitz bakarrak epaimahaiari ulerkorra izan zedin eskatzeko izan ziren (ulerkorra, ahal zuen neurrian, behintzat), akusatuen aulkian eserita zeudenak azpikeria judu masonikoak atzipetuak izan zirelako. Galok juduez ez zekien elizan entzundakoa besterik, eta" masoniko" hitza, aldiz, ez zeukan gogoan egundo entzun
|
zuenik
ere.
|
|
2013
|
|
|
Denda eta taberna askotan kalte material handiak eragin arren, ez zen zauriturik izan. Hala ere, egun hori estuasun handiagaz bizi
|
zuenik
ere izan zen. Jon Irazabal iurretarrak akorduan du egun hura:
|
|
|
Europan askok ez zituzten sinetsi. Areago, inurriek zubiak egitea ezinezko zela esan
|
zuenik
ere izan zen. Emakume baten asmakizunak...
|
|
|
Bere semeari buruz hitz egin dit gaur. Azken urte askotan, zenbat izan diren kontatzen ere ahaztu zait dagoeneko, goizero erosi dut egunkaria bere dendan eta gaur arte ez nekien semerik
|
zuenik
ere. Inoiz ez zidan egunonak emateaz gain beste ezer esan.
|
|
|
Plantaz aparte, boz sendoa zuen apezak, eta boz sendo horri lagun egiten zioten eskuen mugimenduak, ezpainen hetsi irekiak, begien keinuak. Inon ere ez zuen irakurtzen; horren premia
|
zuenik
ere ez zuen ematen. Gogoeta luzeen emaitza izan behar zuten haren perpaus luzeek; alabaina, istant hartan berean, tak, gogora etorriak iduri jaulkitzen zituen, elkarren segidan.
|
|
|
Senideek orduan ere une mingarriak pasatu behar izan zituzten. Matteik ez zuen onartu hilketan parte hartu
|
zuenik
ere, nahiz eta Asteasuinzarraren odol arrastoak zapata eta galtzerdietan agertu zitzaizkion. Bereziartuak minduta oroitzen du mertzenario hark epaiketan eduki zuen jarrera.
|
|
|
Delako sarjentu hori miarriztarra zela zehaztu zuen gero, eta ez zela inondik ere gizon gaiztoa, eta kanpotik azal gogorra erakusten bazuen ere, bihotz handikoa zela azpimarratu zuen. Ezin dugu erran zauria desdramatizatu zuenik, baina zauria hain larritzat jo
|
zuenik
ere ez, eztabaida hori aski arinki kontatu baitzuen, sarjentuaz gaizki mintzatu gabe. Baina, Zerbitzari ren tonu ezti edo arinaren gibelean, informazio interesgarri bat eman zuen, beharbada nahigabe:
|
|
|
Lurzoruaren aprobetxamenduak lur emankorrak ahitu ditu, abiada handiko kontsumo garaikideak itota. Etekina unean unekoa bakarrik bailitzan, Brundtland Agirian duela 26 urte «etorkizuneko belaunaldiek beren beharrak asetzeko duten gaitasuna baldintzatu gabe orainaldiko beharrak asetzen dituen garapena» iradoki
|
zuenik
ere entzun barik (Tolstói, 2011).
|
|
|
Nahiz eta proba arratsaldeko ordu bietan hasi, jendea goiz hasi zen Olaztira gerturatzen, Urbasako portua goizeko 10:00etan ixten zelako. Ostiraletik gaua mendian eman
|
zuenik
ere egon zen. Antolakuntzak rallya igarotzen zen eremu guztia ongi markatuta zuen eta segurtasuna bermatzeari aparteko garrantzia eman zion.
|
|
|
Zeren eta pentsatu, behin baino gehiagotan pentsatu zen horretan. Eta espedizio guztia zehazki planifikatu
|
zuenik
ere egon zen. Besteak beste, Juan Bautista Anza, Fronterasko presidioko kapitaina.
|
|
2014
|
|
|
Gaineratu duenez, hileroko kuotak ordaintzen zitzaizkion Guardia Zibilari. " Dena den, bazen ordaindu gabe lan egin nahi
|
zuenik
ere, baina horien bidean Guardia Zibila ateratzen zen lapurretan egiteko". Hainbat guardia zibilek ere kontrabandoa egin zuten zuzenean.
|
|
|
Bazen bestela uste
|
zuenik
ere: guardia zibilek eta Artolak konpontxoa egina zutela.
|
|
|
Egun batean, ordea, ama etorri zitzaidan saskibaloia probatzeko esanez. Nahiz eta nire ama profesionala izan, ez nuen ideiarik saskibaloiari buruz, ez nekien amak Espainiako selekzioarekin jokatu
|
zuenik
ere. Hernanin, Eason eta orain Ferrolen jokatzen ari zara.
|
|
2015
|
|
|
Beraz, arimaren pisua ez zuen ondo kalkulatu, pisua
|
zuenik
ere ez zuen frogatu eta, arima tartean egon ala ez, hiltzen garen unean zehazki 21 gramo galtzen ditugula ere ez da egia.
|
|
|
Kataluniako IATen emakidaren eskandalua zebilen ahoz aho, eta batzuk katalanen kontura betiko moduko txisteak egiteko ari ziren aprobetxatzen, betiko topikoei Pujoldarren diru zaletasunarekin eta azken ustelkeria kasuekin berritu bat emanez. Bazen txantxa girotik aldendu eta serio hitz egiten
|
zuenik
ere; Andaluziako ordezkariak, esate baterako, independentismo liberalaren iruzurra aipatzen zuen, ikasitakoa zirudien kontsigna bat errepikatzean atsegin berezi bat sentituko balu bezala. Dena espero izateko modukoa, bakoitza bere betiko papera jokatzen.
|
|
|
Zapateroren gobernuak ez du sekula onartu ezta ETArekin mezu trukerik izan
|
zuenik
ere. ETAk gerora salatu du hartutako konpromisoak ez zituela bete Espainiako Gobernuak.
|
|
|
Berdin dio: hau ez da biografia bat, nire aitonak ez dut uste halako gauza berezirik egin
|
zuenik
ere, eta artxiboetara joanda ziurta litezkeen datuen bila ibiltzeak ez du horrenbesteko muntarik. Konta dezadan dakidan apurra.
|
|
|
Psikiatra ospetsu bati entzuna zion, egun batzuk lehenago, besteen atsekabeek lagundu egiten diotela norberari bereak garraiatzen. Ez zuen uste hitz haiek psikiatraren pentsamendua ondo jasotzen zutenik, irudi baitzuen atsekabeturik dagoenak besteen nahigabea desio behar duela, eta berak ez zuen uste horrela zenik, ezta psikiatrak hori esan nahi izan
|
zuenik
ere?; izan behar zuen hitz egokiagorik koadro hura ikustean sortutako sentimena adierazteko, baina egia zen ez zela erraza aurkitzea; esker onaren itxuraz mozorrotua ageri zitzaion berari: Katia Granoffenganako esker ona, koadroa ikusteko aukera eskaini izanagatik; Claude Monetenganako esker ona, koadroa margotu izanagatik, nornahik ere izan zezan atsekabe haren berri.
|
|
|
ziren, eta elizgizonen laguntza jaso
|
zuenik
ere bazegoen.
|
|
|
Hainbat pertsonaanekdota pertsonalak kontatzera jarri zen, autorearen bitxikerien testigu izan eta bizirikatera zirela frogatzeko edo; edo eromenari buruzko ondorioren bat ateratzeko, edo barreegiteko, umorerik gabe... Martxoaren 6an psikiatra bihurtu zenik ere izan zen, diagnostikoarriskutsuetara ausartuz; poetaren bizitza gupidaz begiratu
|
zuenik
ere bai... y apartan lamirada sin saber oh ilusión que es también a la nada adonde ellos la vuelven. Bere ehorzketaren berri ematen zuen kronikak sei bat pertsonari buruz hitz egiten zuen.
|
|
|
Hain gauza kaltegarria zen, non arima nahiko galdua baitzekarkidan. Jaunaren edertasun handia ikusi nuenez gero, ez nuen ikusten inor, haren ondoan, eder zitzaidanik ezta nigan leku hartuko
|
zuenik
ere; pentsamenduaren begiak ariman dudan irudian pixka bat jarriz, honetan hain libre geratu naiz, non gero hemen ikusten dudan guztiak higuin ematen duela iruditzen baitzait Jaun honengan ikusten nituen bikaintasun eta grazien ondoan. Ez dago jakinduriarik ezta atseginik ere nik ezertan estimatzekorik, haren jainkozko ahoak esandako hitz bakar bat entzutearekin konparatuz gero, gutxiago oraindik hainbeste hitz entzutearekin konparatuz gero.
|
|
|
Izan zen nazioartean askatasunaren defentsa egiteagatik ikur bihurtu diren pertsonen kareta aurpegiratu
|
zuenik
ere. Rigoberta Menchu, Martin Luther King edota Nelson Mandelaren aurpegia, mozala ahoan zutela, ikus zitezkeen Periko Solabarria zendu berriaren karetaren ondoan.
|
|
|
Bakarren batek apaizarengana hurbiltzeko imintzioa egin zuen. Bazen sakelako telefonoa atera
|
zuenik
ere. da hauetariko norbaitek 112ra deituko zuela.
|
|
2016
|
|
|
Osoko bilkuran eztabaidatu zituzten gaien artean, alderdi guztiak ados jartzea lortu
|
zuenik
ere izan zen. Zazpikaleetan taberna gehiago zabaltzeko mugak onartu zituzten denek; PP abstenitu egin zen.
|
|
|
Alde zeudenek udal bihitegiak nekazaritza sustatzeko tresna egoki bezala ikusten zituzten, eta ez zuten uste kontsumitzaileen hornikuntza bermatu luketenik, ilustratuen aburuz gari hornikuntza erraztea merkataritza askatasunari baitzegokion, ez udal bihitegiei. Bazegoen ereiteko maileguak utziz merkatu libreari kalte egiten zitzaiola uste
|
zuenik
ere, eta egia da udal bihitegiek aleen merkataritza baldintza zezaketela; baina, era berean, bihitegiok baziren ere merkatuaren ezintasunaren sintoma (Anes, 1970: 397).
|
|
|
Idazten zuten emakume horiek ikasiak ziren eta ezagutzak lortzeko aukera izan zuten modu batera edo bestera: batzuk maistra ikasketak zituzten, beste batzuk burges familietan sortuak ziren, eta elizgizonen laguntza jaso
|
zuenik
ere bazegoen.
|
|
2017
|
|
|
Askotan, tenperatura desegokia jarriz gero, erabakiak korrika eta presaka hartu ohi zituen parlamentuak, handik albait arinen ateratzeko. Demokrazia ahul hura termostato faxista baten menpe bizi zela pentsatzen
|
zuenik
ere bazegoen. Baina ez jende gehiegik, zorionez.
|
|
|
Luna barruak mugituta zegoen erabat. Ordura arte ez zuen jakin aitona
|
zuenik
ere. Amak inoiz ez zion esan.
|
|
|
Niri begiratzeari utzi zion, baina geldi geldirik segitzen zuen. Arnasa hartzen
|
zuenik
ere ez zuen ematen. Andrea itzuli zen.
|
|
|
«Baina beste horiek zera pentsatzea ere... Nota txostena
|
zuenik
ere ez nekien. Lehengo udazkenean esan zidan aurten ez zituztela erabiliko.
|