|
2000
|
|
|
Ez nuen horrelakorik espero eta barkatzeko esan nion, banindoala. Baina lurretik altxatu eta eskuarekin ezezko keinu bat egin zidan, ez zuela inporta adierazteko, edo bera zela joan beharra
|
zuena
esateko, ez dakit.
|
|
2004
|
|
|
Peter Zientzia kontseilairia zelako, zientziakoa bakarrik. Ez zen hitz egokienen bila aritzen esan behar
|
zuena
esateko. Ez zen mozorrotzen.
|
|
2008
|
|
|
Ez da benetan pentsatua
|
zuena
esateko kapaz izan.
|
|
|
Esan
|
zuena
esan zuen amak: urrunegi ere joan zen, beharbada, baina ez zuen atzera egin?
|
|
|
lurrezko lurraren lurtasunarekin, alegia? min egiten zion, min egin behar zion?, eta horrela, begietakik malko bat isurtzen zuela, esan nahi ez
|
zuena
esan zuen:
|
|
|
Nik ere bizi izan nuen neurea, baina hara non gauden aita eta biok? zuk ere jakin baituzu noizbait aita eta biok ez garela ongi konpontzen azken bolada honetan, hiru mailako eskailera erabili zuen azkenean, esan nahi
|
zuena
esateko.
|
|
|
are tolesgabeago egin zuena, apur bat inozoa ere bai, azken urte haietan burua arindu izanaren kariaz edo. Baina, burua arindu arren, sor Imeldak bazuen desio ezkutu bat, behin mirariaren lurra ukitu izan duenak berriro ukitu nahi izaten du?, eta desioak bultzatu zuen, beharbada, esan
|
zuena
esatera, bere desioen neurriko beste errealitate bat asmatuz eta santu desagertua santu bati zegokiòn tokian jarriz: zeruan.
|
|
|
Sor Imeldak esan
|
zuena
esan zuen, mojen baitan nahasmena eta aztoramena sortuz, baita Ernestinaren baitan ere, jakina. Are gehiago:
|
|
|
Baina itxura egiteak berak ere –bere bizitzari zentzua ematen ziòn errealitaterik sakratuenarekin egin ere: lurrezko lurraren lurtasunarekin, alegia– min egiten zion –min egin behar zion–, eta horrela, begietakik malko bat isurtzen zuela, esan nahi ez
|
zuena
esan zuen:
|
|
|
Beste mila lehen amodio ere izan direla eta badirela, norberak bizi izan duen lehen amodioaren aurretik, baina ez dugula ikasten. Nik ere bizi izan nuen neurea, baina hara non gauden aita eta biok... zuk ere jakin baituzu noizbait aita eta biok ez garela ongi konpontzen azken bolada honetan –hiru mailako eskailera erabili zuen azkenean, esan nahi
|
zuena
esateko.
|
|
|
Sor Imelda, beraz, moja tolesgabe bat zen, adinak –ile zuria eta zimur sakonak lekuko– are tolesgabeago egin zuena, apur bat inozoa ere bai, azken urte haietan burua arindu izanaren kariaz edo. Baina, burua arindu arren, sor Imeldak bazuen desio ezkutu bat –behin mirariaren lurra ukitu izan duenak berriro ukitu nahi izaten du–, eta desioak bultzatu zuen, beharbada, esan
|
zuena
esatera, bere desioen neurriko beste errealitate bat asmatuz eta santu desagertua santu bati zegokiòn tokian jarriz: zeruan.
|
|
|
Sor Imeldak esan
|
zuena
esan zuen, mojen baitan nahasmena eta aztoramena sortuz, baita Ernestinaren baitan ere, jakina. Are gehiago:
|
|
|
Esan
|
zuena
esan zuen amak: urrunegi ere joan zen, beharbada, baina ez zuen atzera egin... hura ez baitzen, antza, ahultasuna erakusteko ordua:
|
|
2009
|
|
|
Domingo, beraz, zerbait eta norbait zelakoan, harro bezain pozik zegoen, irriak ezpainetan alderik alde utzitako oinatzak lekuko; haren harrotasunak eta haren poztasunak bazuten itzal bat, ordea, Teofilo Mariak ez baitzuen ordura artean ezer esan, eta Domingok beldur behar baitzuen anaiak arestian bezala erreakzionatuko ez ote zuen, beste oldarraldi batekin; hala, bada, hiru anai arrebek egindako galderari erantzuteko prest zegoen arren, irria ezpainetatik ezabatu eta Teofilo Mariari begiratu zion Domingok: begirada hark bazuen mendekotasunetik zerbait, anaia anaiari baimen eske balebilkio bezala, buruan
|
zuena
esateko?, baina bazuen, halaber, errebeldi puntu bat, distira moduko bat, alegia, bere baitan eguzkiaren dirdira zeramana, poxpolo batek bere baitan munduko sute guztiak eraman ditzakeen moduan; orduan, baina, Domingoren bakardadeaz jakitun balira bezala, laguntzan etorri zitzaizkion beste hiru anai arrebak. Damaso, Maria Bibiana eta Ada?, haren begiradarekin bat egiteko, bere ekinaldiaren porrotaren ondoren, zegoèn tokian ez balego bezala zegoen Gabino?, hirurek batera so egin baitzioten Teofilo Mariari; hauen soak, haatik, exijentziazkoak ziren eskarizkoak baino gehiago, orduantxe ulertu balute bezala ezen hirurek mende zutela hirurak noiznahi mende zituena; Teofilo Mariak, ondorioz, inguratua sentitu behar zuen, gutxitan bezala sentitu ere, bai kanpotik, lau begi parek begi hesi bat osatzen baitzuten, eta bai barrutik ere, estualdi hartara iritsita aitortu beharrean baitzegoen ezen auzi hartan zerbait arraroa gertatzen ari zela:
|
|
|
Hitz haiek esan ahala, Domingori izugarri kostatu zitzaion esan
|
zuena
esan zuela sinestea, hain egin zitzaizkion berari ere, aitarena aipatu zuenean kio bat ere atera zitzaion, bere nora ezaren adierazgarri?, toki eta testuinguru hartan, tokiz kanpokoak; aitaren istanteko aurpegi aldaketak, gainera, ohiko ziurtasunetik ezohiko noragabetasunerainoko bidea egin zuenak, sentimendu hura areagotu zion, betean sartu baitzuen hanka, zalantzarik ez; egia zen, beste ikuspuntu batetik, bazuela pozik egoteko arrazoirik, aita nora ezean ikusita; Domingok, baina, nekez senti zezakeen baldintza estu haietan pozik, bere ustezko poz hura, ezer izatekotan, lur errean lehertutako hazia bezalakoa baitzen, lehertu orduko lehortu zitzaiona, mementoaren tentsioak itota?
|
|
|
Tasiok zailtasun handiak zituen esan nahi
|
zuena
esateko, antza, bi punturen arteko distantziarik motzena lerro zuzena da (esaldi motzena, alegia, hitzen testuinguruan), baina zer, baldin eta bi punturen arteko bidea malda bertikal igoezina gertatzen bada?!?, baina hara non eskaini zion lagunak ezustean lurreratze pista bat, Tasiok, urduri baino urduriago zegoenak, istantean baliatu zuena:
|
|
|
Musonek ezetz esan du. Eta hasieratik esan nahi
|
zuena
esaten hasi da, teilatura heldu denetik esateko gogoa zeukana: esan du Rutonek azken grabazioa lapurtu duela, bosgarrena, Bornasen bigarrena.
|
|
|
Hitz haiek esan ahala, Domingori izugarri kostatu zitzaion esan
|
zuena
esan zuela sinestea, hain egin zitzaizkion berari ere –aitarena aipatu zuenean kio bat ere atera zitzaion, bere nora ezaren adierazgarri–, toki eta testuinguru hartan, tokiz kanpokoak; aitaren istanteko aurpegi aldaketak, gainera –ohiko ziurtasunetik ezohiko noragabetasunerainoko bidea egin zuenak– sentimendu hura areagotu zion, betean sartu baitzuen hanka, zalantzarik ez; egi...
|
|
|
Tasiok zailtasun handiak zituen esan nahi
|
zuena
esateko, antza –bi punturen arteko distantziarik motzena lerro zuzena da (esaldi motzena, alegia, hitzen testuinguruan), baina zer, baldin eta bi punturen arteko bidea malda bertikal igoezina gertatzen bada...! –, baina hara non eskaini zion lagunak ezustean lurreratze pista bat, Tasiok, urduri baino urduriago zegoenak, istantean baliatu zuena:
|
|
2010
|
|
|
Ez zen huts egiteko egunik egokiena legebiltzarkide zirenentzat, hau da, Urkullu, Egiguren eta Aresentzat. Inork ez zuen noski hiru alderdien arteko negoziazio hasi berriaren aipamenik egin baina, gaur egun irakurrita, ezagun du Juan Jose Ibarretxek esan
|
zuena
esan zuenean egun haietan Loiolan gertatzen ari zena oso gogoan zuela. ETAren su etenaren aukera historikoa gatazka politikoa konpontzeko baliatu behar zela esan zuen lehendakariak eta, horretarako, autodeterminazio eskubidearen aitortza zela giltza.
|
|
|
Arriskuan egon zen. Bestalde, niretzat kuriosoa izan zen ebazpen horrek, esaten
|
zuena
esaten zuelarik, Batasunaren aldetik izan zuen babesa?.
|
|
|
Otegiren azken galdera horretan egon daiteke Loiolan gertatu zenaren gakoetako bat: hitzartu zuten zirriborroak esaten
|
zuena
esaten zuelarik ere, euskal alderdiek hitzartutakoa Madrilek bere horretan errespetatuko ote zuen ez ziren fidatzen Batasunekoak. Egigurenek, hain zuzen ere, aitortzen du euskal alderdiek hitzartutakoa Madrilen errespetatu beharrari buruz oso ikuspegi ezberdina zutela, une batean zirriborroan ados jartzea lortu zuten arren:
|
|
|
Bilera ondo joan zela argitaratu zuten hainbat egunkarik, prozesua desblokeatu egin zela. Jose Luis Rodriguez Zapaterori ere abenduko bilerak ondo joan zirela esan zion baten batek, bestela ez baitzuen, abenduaren 29an, esan
|
zuena
esango: –Urtebete barru gaur baino hobeto egongo gara?.
|
|
|
Zuzendariak bere senarra aipatu zion, eta senar gizajoa zioten beste askok ere, Hotelean eta dantzaldietan, edonon kontu bera, halako emaztea jasan beharra. Jendeak inoiz baino gehiago pentsatzen
|
zuena
esaten zuen beroaren aitzakian, nolabait, sargoriak hirian barrena eromenezko eztanda txikiak sortuko balitu bezala, segidan piztu eta itzalitako bonbillak gogora ekarriz.
|
|
2011
|
|
|
Ez zidan aurpegira begiratzen hitz egiten zuen bitartean, edo ez zuen ordura arte egin, behintzat. Behar
|
zuena
esateko altxa zuen burua, eta begietara zuzenki begiratuz honela esan zidan:
|
|
|
Baina halakoetan esan ohi
|
zuena
esan zuen Constantiak:
|
|
2012
|
|
|
Esatera zihoana garrantzitsua balitz bezala. Esan nahi
|
zuena
esatea kostako balitzaio bezala.
|
|
2013
|
|
|
Pankraxik esan
|
zuena
esan zuen, ordea, besteen aurrean esan ere, esale soil zena entzule ere bihurtzen zelarik; istant hartan, baina, berak esandakoa nabarmenegia iruditu zitzaiolako edo, Josefinaren antzera gorritu zitzaizkion masailak?
|
|
|
Zeledonioren aurpegia pozaren eta harrotasunaren irudi batua zen: hain pozik eta harro zegoen, non, burmuinetan zuèn harresi psikologikoa hautsi, eta buruan
|
zuena
esatera ausartu baitzen:
|
|
|
horrela egin zen, bere garaian, Bushen eta Aznar presidentearen miresle kartsu: jendeak, izan ere, esan gura
|
zuena
esango zuen, baina garbi zegoen Jainkoak bi eratakoak egin zituela gizakiak: onak eta gaiztoak, mendebaldeko kristau zibilizaziokoak haiek, eta Islamari lotutako piztia terroristak hauek?
|
|
|
Elizabethekin bakarrean hitz egiteko parada izan orduko, Gardiner andereak txintxo eta adeitsu eman zion aholkua ilobari; benetan uste
|
zuena
esan ondoren, halaxe jarraitu zuen:
|
|
|
Berba egiteko irrikatan zegoen, baina ez zitzaion ezer gogoratzen; eta isilaldi labur baten ostean Bennet anderea berriz ere hasi zitzaion eskerrak ematen Bingley jaunari Janerekiko erakusten ari zen adeitasunagatik, bai eta barkamena eskatzen ere Lizzy hor eragozpenak sortzen egoteagatik. Bingley jaunak erantzun moduzko baina egiatia eman zion, eta arreba ere behartu zuen eraz jokatzera eta egoerak eskatzen
|
zuena
esatera. Neskak batere gatzik gabe jokatu zuen bere papera, baina Bennet anderea pozik gelditu zen eta handik lasterrera bere kotxea presta ziezaiotela agindu.
|
|
|
horrela egin zen, bere garaian, Bushen eta Aznar presidentearen miresle kartsu: jendeak, izan ere, esan gura
|
zuena
esango zuen, baina garbi zegoen Jainkoak bi eratakoak egin zituela gizakiak: onak eta gaiztoak, mendebaldeko kristau zibilizaziokoak haiek, eta Islamari lotutako piztia terroristak hauek...
|
|
|
Zeledonioren aurpegia pozaren eta harrotasunaren irudi batua zen: hain pozik eta harro zegoen, non, burmuinetan zuèn harresi psikologikoa hautsi, eta buruan
|
zuena
esatera ausartu baitzen:
|
|
|
Pankraxik esan
|
zuena
esan zuen, ordea, besteen aurrean esan ere, esale soil zena entzule ere bihurtzen zelarik; istant hartan, baina, berak esandakoa nabarmenegia iruditu zitzaiolako edo, Josefinaren antzera gorritu zitzaizkion masailak...
|
|
2014
|
|
|
horra erronka, eta arazoa. Ordura arteko saiakerek porrot egin zuten, bata bestearen ondotik; teoriak nahi
|
zuena
esan zezakeen, baina nik ez nuen uste AIrik garatu zitekeenik silizio soiletik abiatuta; inteligentziak, gure unibertsoaren izkina honetan behintzat, karbonoa du oinarri. Hurbilketa berri bat saiatu beharra zegoen, beraz:
|
|
|
Gau hartan izan genuen solasaldi luzearen zati batzuen oihartzuna gogoan dut oraindik, sentitzen zuenaz hitz egiten hasi zenekoa, adibidez. Esan
|
zuena
esateko, sorbaldak igo, eskuak ireki eta gero zirkulu batean nola itxi zituen gogoratzen dut.
|
|
|
523 Artea hutsezina da: inoiz ez du lortzen esan nahi
|
zuena
esatea.
|
|
2015
|
|
|
–Barkatuko didazu, baina pedante samarra ere bazen. Nahiko jardun merkea zuen, txiste errazak egiteko joera, erantsi zuen gizonezkoak isilune baten ondoren, esan nahi
|
zuena
esateko ausardia bildu behar izan balu bezala.
|
|
|
Ia gerrarik egin gabe eman baitzuen amore Frantziak. Gero nahi
|
zuena
esango zuen De Gaulle ahoberoak, baina irudipen hori neukan.
|
|
|
hasi orduko porrot eginiko enpresa baten hondakinak ziren haiek. Nahi
|
zuena
esango zidaten Anjelmarik, ikasleen ordezkariek eta komunikabideek. Berdin Sartre bera etortzen bazen ere.
|
|
|
Jai zuten bestela. Riquek nahi
|
zuena
esango zuen, baina benetako partida zelai erditik atzera jokatzen ari zen orain.
|
|
2016
|
|
|
6 Hots, kritikoa izatea ez da kontu bereziki erosoa: Beñat Sarasola optimista batek 2008an bere blogean esaten
|
zuena
esanda ere?. Bada, iruzkinak egiten jardun dudan urte bete honek esaten dit euskal literaturak zorrotz eta estuagoa izan nadin eskatzen didala, ez dezadala hainbeste barkatu. Ondo jarri ditudan liburuak ez direla hainbesterako eta liburua gaizki jarri ditudan kritiketan, ostera, motz geratu naizela?; bide batez, Sarasolak 2012an utzi zion liburuen kritikak erregularki idazteari?, kritikoarenak unibertsalki mespretxatutako ofizioa izaten jarraitzen du, topikorik errepikatuenez hornitua, idazle frustratuarena, banpiroarena, bizkarroi paper jalearena, etab.?. Baina, argi gera bedi, eta kritikoak kritiketatik libre egon behar ez duela uste dudan arren, horrek ez du esan nahi idazleari komeni zaionik bere liburuei egindako kritikei erantzutea.
|
|
2017
|
|
|
Beti bezala, taldeko japoniarra oso adi zegoen eta Tokion bakarrik askoz ere gehiago daudela jakinarazi zuen eta kopuru handi samar bat bota zuen, 200 uste dut, ez naiz gogoratzen. Esaten
|
zuena
esaten zuela, molestatzeko dohaina zuen, baina okerrena da arrazoi izaten zuela. Japonia salbuespena dela erantzun behar izan nion, potentzia gastronomiko bat, beste herrialdeekin konpara ezin daitekeena.
|
|
|
Dena den, neure buruaz neukan ideia hori zen, Amyk esan
|
zuena
esan arte. Eta orduan kezkatzen edo, hasi nintzen, Ken Lacey burutik ken nezakeen, ez bait nuen haren kontra ezer egiteko asmorik.
|
|
|
Nire asuntoa zela mina hartu
|
zuena
esan nion eta berak, bueno, ba nire asuntoa berea ere bazela eta mementu hartan berak agintzen zuela han.
|
|
|
Ama baino okerragoa zara! Amak pentsatzen
|
zuena
esan egiten zuen! Eta egin!
|
|
2018
|
|
|
Amaren aburuz, euren burua ateo hain harro aldarrikatzen zutenak fededun erreprimituak ziren, ez baitzegoen egiazko federik gabeko gizakirik. Hortaz, nahi
|
zuena
esan eta pentsa zezala, baina seme alabak ez desbideratzeko eta ez nahasteko eskatu ohi zion. Aitaren jarrera?
|
|
2019
|
|
|
Nahi
|
zuena
esan zezakeen Txefek, baina Telmok buru bihotzetan grabatuak zituen egun haiek: hainbesteraino, non haietako bat izan baitzen berak bizitzan gogoratuko zuèn lehena, askotan argi distiratsu bat bezala agertzen zitzaiona, existentziaren ilunpeetan.
|
|
|
Raimundo Silvak papera begiratu zuen, Entzun ezazue bada, boligrafoari heldu zion narrazioarekin segitzeko, baina konturatu zen burua hutsik zuela, berriz orri zuria, edo beltza, hitz guztiak elkarren gainean, elkarrekin gurutzatuak, ulertezinak. On Afonso Henriquesek esan
|
zuena
esan zuela, zeukan aukera bakarra zen Ouriqueko mirakulua kontatzea, bere hitzez, bertan sartuz, jakina, espero izatekoa zen eszeptizismo modernozko tantoak, Herkulano handiak berak onartua, eta hizkera apur bat askatuz, baina gehiegikeriarik gabe, zuzentzaileak ez ohi direlako, iritzi publikoak horrenbeste zaintzen duen gai batean, ausarkeriak aldarrikatu zaleak. Baina tentsioa eten zen, edo beste tentsio bat zegoen lehengoaren ordez, agian bultzada geroago itzuliko zen, gaueko orduetan, inspirazio berri bat bezala, adituek diotenez horrelakorik gabe ez dagoela zer eginik.
|
|
2020
|
|
|
Barre egin zuten biek ateraldiarekin, eta pixkanaka mingaina askatu zitzaion Ikerri, bestela ezin zitekeen moduan, esan behar
|
zuena
esateko behar baino askoz ere hitz gehiago erabiltzeraino. Bera zehatzagoa zen, itzulingururik eta adjektiborik gabe hitz egiten zuen:
|
|
2021
|
|
|
Berak ez zuen hori esan nahi. Ez du esan nahi
|
zuena
esan ordea. Nik badakit zer esan duen.
|
|
2022
|
|
|
Nahi zuena egin zezan. Nahi
|
zuena
esan zezan.
|
|
|
Ondo irakurria zuen Paulak emakumearen biografia. Pasarte hura irakurri zuenean pentsatu
|
zuena
esango lioke orain Maryri, aurrean duenez gero. Emakumeak bere desira adieraztea beti dela iraultzailea, eta gizon gehienek ezin dutela hartu.
|
|
|
Mikel piano aurrera joango da, sortzera, baina azkenean eskalak praktikatzen hasiko da, eta abesti ezagun batzuekin arituko da gero; Luziak, bere estudiotik, Elton John-en" Song For Guy" ezagutuko du soilik, eta Radiohead en moldaketa bat, ez da gogoratuko zein kantarena, eta berriro galdetuko dio bere buruari zergatik ez zuen gehiago adoretu Mikel taldeari eusteko, bakarkako karrerari ekin beharrean. Baina garai horretan, duela bost urte, ez zuen ausardiarik izan pentsatzen
|
zuena
esateko; ez ausardiarik, ezta zilegitasunik ere, egiazki, iragarri zuena ia urratsez urrats betetzen joan den arren. Edonola ere, Mikelek, piano aurrean jarri baino lehenago, harrikoa egingo du, eta bazkaria planteatuta utziko du, aurrena behintzat; gaur vichyssoise bat prestatuko duela erabaki du.
|
|
|
Abizen horrekin, eta Lauburutik, garbi zegoen ez zela manexa. Galaxiarteko Jaurlaritzak nahi
|
zuena
esango zuen, baina Euskalia osoan jakina zen berezko Euskal Herriko biztanleek kasta berezi bat osatzen zutela. Ez zegoen inon legez araututa, eta Jaurlaritzak ukatu egiten zuen Euskalia aske eta librean halako desberdinkeriarik zegoenik.
|
|
2023
|
|
|
Honela idatzi zuen buruzagiaz: " Kultuekin kultua zen, eta beduinoekin beduinoa, bakoitzari entzun behar
|
zuena
esaten zion. Lider bat zen; jendearengan norbait izateko irrika pizten zuen, bakoitzak bere onena emateko irrika".
|