|
2017
|
|
|
Eta orduantxe ulertu nuen guztia: berak nahi
|
zuen
nik ez nezala berehala bilduma ikusi, horrexegatik asmatu nuen hitzordu bat bazkaltzeko. Esan nuen plazer handia izango zela niretzat bere bilduma ikustea, baina ezinezkoa zitzaidala hirurak baino lehen egitea, eta hiruretan pozaren pozez agertuko nintzela.
|
|
|
Dresden hiria igaro eta bi geltoki geroago gizon nagusi bat igo zen gure konpartimentura. Agur adeitsua egin eta, begiak goratuz, burua makurtu
|
zuen
niri begira, aspaldiko adiskidea balitz bezala. Hasiera batean ez nuen ezagutu, baina bere izena esan zuenean, irribarre xume batekin, berehala ezagutu nuen:
|
|
|
Eta oraingo honetan ere hotzikara sentitu nuen begi hil horiek ikusi nituenean, hutsalari irmo zuzenduak, bekain sendo eta zurien azpian. Baina itsuak berehala eten
|
zuen
nire harridura; nire eskuak berea ukitu zuen unean bertan, agur adeitsua eta eztia eskaini zidan esku biak indarrez astinduta.
|
|
|
Rafael Chirbes zena atera da hizketara: " Chirbesek egin
|
zuen
nigatik ahal izan zuen guztia. Oroitzen dut Kritikaren Saria eman ziotenean nola joan zitzaizkion TVEko kazetari batzuk.
|
|
|
Larunbat goizetan, eskaleek nire limosnak jasotzean, etxeko atarian botatzen zituzten lausenguen soka luze horrek eragina
|
zuen
niregan. Ez ninduten harropuzten.
|
|
|
Hori zerabilkidan buru zokoan biribilketaz, igandean, autobide kasik hutsean etxera nentorrenean. Aditzen trinkoak ez
|
zuen
nire pentsamenduaren lasaiaz, nasaiaz, salbaiaz zalantzarik hazi behar. Bazuen aspaldi alabaina behar elea hiztegietatik ezabatu nuela:
|
|
|
Berak esan bezala zerura begiratzen dudan bakoitzean badakit han dagoela, han urrunean. Gora begiratzen dudanean, zerbait zor diodan sentsazio hori izaten dut, hainbeste nuen berari erakusteko eta hainbeste
|
zuen
niri erakusteko.
|
|
|
Eta orduantxe deliberatu nuen gizona erasotzea. Indartsua zen, baina ez
|
zuen
nire erasoa espero. Holaxe, derrepentean, arbola batera lotu nuen.
|
|
|
ez zen sumindura, tristura baizik. Mespretxua erakusten
|
zuen
nirekiko. Gizatxarraren kolpeak baino min handiago egin zidan senarraren begiek adierazten zutena.
|
|
|
Batez ere abenduan. Arrazoia izango ote
|
zuen
nire lagun hark?
|
|
|
Berbetan jarraitu
|
zuen
nire isiltasunean.
|
|
|
Mendate osoan eta Annango haran eguzkitsuan zehar hizketan aritu zen. Nik Gallowaygo azokaren eta ardi salneurrien gainean hitz egin nion eta erabaki
|
zuen
ni hango borda artzaina nintzela; auskalo zer izango den hori. Plaidak eta txano zaharrak, esan bezala, eskoziar itxura nabarmena ematen zidaten.
|
|
|
Ondo da esan
|
zuen
nire anfitrioiak, eta nik eskerrak eman nizkion Jainkoari, era arraro batean izan arren, neure burua salbatu nuela ikusita. Horren ondoren, ez zuen hitz gehiagorik esan, egin beharreko mintzaldia buruan zuen eta.
|
|
|
Aretoan, bostehun bat lagun zeuden, gehienak emakumezkoak, burusoil dezente eta dozena bat edo bi gizon gazte. Mahaiburuak konfiantzarik ematen ez zuen apaiz protestante sudur gorridun batek barkamena eskatu zuen Crumpleton ez agertzeagatik, gripea zuela adierazi zuen eta baieztatu
|
zuen
ni" Australiako pentsamenduaren benetako aitzindaria" nintzela. Atean, bi polizia zeuden eta espero nuen gorazarre hori entzun egingo zutela.
|
|
|
Atea ireki nuen, eta han zegoen gizona, nire ontziak ateratzen eta hortz artean txistu egiten. Ezustekoa jaso
|
zuen
ni ikusi ninduenean.
|
|
|
Udaberriko iluntze izugarri ederra zen eta muino guztiak amatista landuak bezain argi ikusten ziren. Airean, lokaztien usain bitxi sustraitsua sumatzen zen, baina giroa ozeanoaren erdialdekoa bezain arina zen, eta horrek oso eragin berezia
|
zuen
nire aldartean. Izan ere, alai eta lasai sentitzen nintzen.
|
|
|
Eremu galdu batean ari nintzela lanean, denbora pasatzeko barboak arrantzatzera joaten nintzen ibaira. Arabiar behor txiki batek eramaten
|
zuen
nire bazkari saskia; garai hartan Timbuktun erosten genuen dun arraza arre horietako bat zen behorra. Goiz batean, arrain asko harrapatu nituen eta behorra, arrazoi argirik gabe, urduri zegoen.
|
|
|
Gelan sartu nintzenean, mahaiburuan zegoen gizon adindua altxatu, eta bira eman
|
zuen
ni agurtzeko. Arropa formalez jantzita zegoen, jaka motza eta gorbata beltza, eta nik potoloa deitzen nuen hori ere bai.
|
|
2018
|
|
|
Eta gehiago esan gabe, ganbera berotzen zuen tximiniara hurbildu eta bertara, zabaldu gabe, urtuki
|
zuen
nik eramandako gutuna. Suak gutuna eta bihotzean neuzkan justizia itxaropenak erre zituen.
|
|
|
Nire harridurarako ez
|
zuen
nire emazte Edurnek hartu, espero nuen bezala, mutil nerabe batek baizik. Lizardi seme gazteena zelakoan honela galdetu nion:
|
|
|
Artean Begi Gori orroka ari zela, gainera oldartu nintzaion atzetik. Hain ustekabean harrapatu
|
zuen
nire erasoak, non lurrera bota bainuen. Besoez eta hankez inguratu eta lurraren kontra eusten ahalegindu nintzen.
|
|
|
Halako batean bat jaitsi zen. Leku handia izango
|
zuen
nire bizitzan, eta dagoeneko eragin handia zuen gure taldeko kideen bizitzan. Begi Gori zen; halaxe deituko dugu historia honetako orrietan, betazalak gorriturik eta begiak erreta zeuzkalako eta horrek, basatikeria izugarria aldarrikatuko balu bezala, itxura bitxi bat ematen ziolako.
|
|
|
Auto batek jo eta hila suertatu zen. Ezin nintzen nire droga gabe gelditu eta hau uzteak eragina izan
|
zuen
nigan. Okerrena eragin hau ez zela onerako izan.
|
|
|
Orain hori guztia desagertzen ari da; merkatu ekonomia basatia dago. " Langabeziak piztu
|
zuen
nire kontzientzia politikoa", aitortu zuen Harold Wilsonek behin, txikitan etxean bizitakoa gogoan. Nork esan du langabezia, bazterketa eta etsipena ez direla politikoak?
|
|
2019
|
|
|
Barneratu
|
zuen
nire ondora
|
|
|
Borroka hura galduta nuela jakiteak aske sentiarazi ninduen. Lorategi batek ez
|
zuen
nire bizitza osoa balio. Etxearentzat tristura izango zela nekien, oso panpoxa baitzen bera.
|
|
|
Apeza, prestatu zitzaion iruzurraz ohartu zen. Nire etxearen aurreko jabeak han izateak adierazten
|
zuen
nire aurka deklaratzeko deitu zituztela. " Euren odola garbitu zuten" agoteak ziren, gizarteratuta zeuden eta ez zuten atzera begiratu nahi.
|
|
|
" Ez zuen kamera aurreran agertu nahi. Pozez eta zirarraz jaso
|
zuen
nire ikerketaren berri, noski, baina ez zen fio. Ulergarria ere bada.
|
|
|
Halako batean, Zitadelan geunden soldadu talde bat joan ginen Miarritzeko Négresse auzoko dantzaldi herrikoira. Akordeoiak, txistuek eta danborrek alaitu giroan bere gurasoekin zebilen neska gazte beltzaran ederrak onartu
|
zuen
nirekin baltsan aritzeko gonbita, dantza alorrean funtsean arras malestruka nintzelarik eta hala naizelarik oraino. Egiazko heskualdunak... sei hilabete gabe, Maria Luisa eta biok ezkonduak ginen, legearen eta elizaren arabera.
|
|
|
Mauleko Gazteluaren ahanztokian ez ninduen nehork aurkituko. Eta bihi batek ez
|
zuen
nire desagertzea deitoratuko, gaur baino are adiskide gutxiago nuelako garai hartan.
|
|
|
Agerikoa alaina. Maddik ezagutzen
|
zuen
nire izaera antsiatsua eta hiper atzarria. Baina banekien ez nintzela perfektua:
|
|
|
Beskoitzen gaindi urratu nuen. Gaua perfektua zen eta autoko irakurgailutik zetoren Björken melopeiak, modernoak, etsipenez eta musika aurkikuntzaz gainezka, areagotzen
|
zuen
nire barne betetasun sentimendua.
|
|
|
Sei oren iraun
|
zuen
nire lan aldiak, zeinetan gaueko deiaren soinu bandaz gogoratzen nintzen noiztenka. Fazinatzen ninduen, tripak harrotzen zizkidan, haluzinatzeraino.
|
|
|
2010 urtean, Ipar Haizeak izeneko liburua plazaratu nuenean, Itxaro Bordak, urte bereko maiatzaren 30ean, Berria egunkarian, Bira izeneko txokoan, Iparmin deituriko artikulua idatzi
|
zuen
nitaz eta nire liburuaz. Ikus dezagun aipatu artikuluan zer zioen:
|
|
|
Athletic, Franco, Gernika, Elorrioko aitona, erdaraz gaizki hitz egiten
|
zuen
nire birraitona," el gorringo" del huevo," los hondakines" del vino, las" kimas" de los arboles, la carrera de" goitis" (gure etxeko erdaran esaten zen bezala), ekainaren 19a, Agirre abizena zuen beste Jose Antonio hura, ETA... 1974,75, 76 aldean, zentzu zehaztugabea zuten pieza horiek guztiak zerbait osatzen hasi ziren, eta nire izeko Benitak guda aurretik...
|
|
|
Ohean jada, partida bukatu zenetik hitz batere esan ez
|
zuen
nire anaiak zera bota zidan: " eta bihar eskolara joan behar al dugu?" Zer zegoen galdera horren azpian?
|
|
|
Galiza eta Andaluziako semeak ziren, hurrenez hurren, baina beste asko bezala, niri betidanik sekulako amorrua eman didana, zaldi txapeldunaren aldekoak, Real Madrilzale amorratuak, alegia. Horixe esan nahi
|
zuen
nire anaiak, zein irriño maltzur, zein barre hots, zein begirada isekari helduko zitzaizkigun atzeko pupitretik. Nekedura, iluntasuna eta hainbesteko negarraldiaren eraginez lokartzear nengoela, Thorren mailukada basatiak, ingudean jotzean, ateratzen duen soinu zorrotz eta latzaren parekoa eragin zuen nire gogoaren barnean" baina... bihar eskolara joan behar al dugu?" galdera lapidarioak, nire anaiak berriro bota zuenean.
|
|
|
Horixe esan nahi zuen nire anaiak, zein irriño maltzur, zein barre hots, zein begirada isekari helduko zitzaizkigun atzeko pupitretik? Nekedura, iluntasuna eta hainbesteko negarraldiaren eraginez lokartzear nengoela, Thorren mailukada basatiak, ingudean jotzean, ateratzen duen soinu zorrotz eta latzaren parekoa eragin
|
zuen
nire gogoaren barnean" baina... bihar eskolara joan behar al dugu?" galdera lapidarioak, nire anaiak berriro bota zuenean. Tamalez, erantzuna ez zegoen haizean, baizik eta zenbait ordu geroago pupitreen arteko bitarte hartan...
|
|
|
Ilobak burua jaso eta begira ari zitzaidan; hontzaren begirada garden eta gizatasun gabe batez begiratu zidan denbora horretan guztian. Eta azkeneko eskailera mailak kirrinka egin eta isilune luze batek jarraitu zionean, hegan egin
|
zuen
nire ilobaren begiradak, betazalak astuntzen ikusi nizkion, burua makurtzen eta gorputz guztia gogorik gabe besaulkiaren bizkarraren kontra etzaten.
|
|
|
Aurpegia zurbila eta karratua zuen, irribarre bitxia. Haren besoak esku hezurtsu luze bat luzatu
|
zuen
nire aurrean, zerbait adierazteko bezala.
|
|
2020
|
|
|
Sararekin, ez, barkatu, nire aita Maria Dieguez de Gauna andrearekin ezkondu eta bere aitaginarrebak mailegu onean emandako zenbait sosez nire aitajaunari berari erosi egin zion dozena erdi bat kupel ardoa Errioxa aldetik ekartzeko asmoz. Aitajaunak ez zion inola ere ezer saldu gura, oso argi eta garbi esana
|
zuen
nire aitak Olartetarren aroztegiaz kargu egiteari uko egindakoaz gero ez zela bere semea, are gutxiago fidatzeko inor, arrotz larrusendo bat baino. Egia esan, nire aita arotzen ermandadetik bota egin zuten behin betiko, nahita ere zuen inois behin berriro kupelgintzan jardun.
|
|
|
Dena dela, eta hegoaldetik hirbururaino ardoa kupeletan ekartzeko behar adina diru eskainitakoan, Ollanda Dorreko jaunak idazkari ere hartu
|
zuen
nire aita. Azken hau oso garrantzi handiko gauza izan omen zen nire aitak bere senitartekoen patuari uko egin eta gero, hots, nire aitajaunaren aroztegia bertan behera utzi eta gero, nolabait bizkarra eman zion artisauen taldeak barkatuta izan zedin, eta baita zeharo arrotz eta ia bultzaka sartu berria zen beste giza taldeak, merkatarienak, muzinez eta guzti onartuta ere.
|
|
|
Nik ere ordain nezakek derrigorrezko borondateren bat hire auzia bertan behera gera dadin gaineratu
|
zuen
nire emaztegaiaren aitak, Diego Martinez de Ollauri merkatariak.
|
|
|
Ez, ez da, dagoeneko ez ebatzi egin du nire aitakez
|
zuen
nire lanbidea gogoko, upelgintza gutxiesten zuen, eskuz egindako edozein lan. Jakina, ni baino buruargiagoa zela uste zuen, ezin zuen beraz bere bizia nire lantegian alperrikaldu, ikasi nahi zuen.
|
|
|
Irribarre zabala erabili
|
zuen
ni konforme geldi nendin. Argi zegoen ohituta zegoela nahi zuen guztia lortzen, batez ere emakumeengandik.
|
|
|
Ohean geratu nintzen. Telefonoak, telefono madarikatuak, eten
|
zuen
nire lasaitasuna. Xabi zen.
|
|
|
Argi ume osasuntsua eta indartsua zen. Ez
|
zuen
nire itxura arrastorik txikiena ere. Eskerrak!
|
|
|
Lasai hartzeko, pare bat aste barru joanda hobeto aurkituko nuelako, tratamenduaren txarrenean zegoela, eta niri ere denbora tartetxoa eman nahi zidala bidaia antolatzeko, Argiri berari ez esateko ezer, ez genuela ezusteko pozgarri hori zapuztu behar. Azalpenak ondo neurtuta eta pentsatuta eman zizkidan, horrek areagotu
|
zuen
nire ezinegona eta laneko estutasun guztiak bigarren mailara jaitsi ziren automatikoki. Ez zidan zehaztu gaixotasunaren konturik, baina nire berezko ezkortasuna hasi zen txarrean txarrena irudikatzen eta eraikitzen.
|
|
|
Harritu ninduen Andreeiri gertatutakoa eta nik bizi izandakoa hain pareko izateak. Ematen
|
zuen
nire bizitzaren pasarterik ilunena deskribatzen ari zela. Agerikoa zen azalpenik gabeko banaketa horrek eragin zion mina eta utzi zion arrastoa.
|
|
|
Aspaldiko desioa zela aitortu nion, bost urte zirela karibe aldetik joan nintzela eta gure ama bizirik ikusi nahi nuela, ahizpekin egon, loba jaioberriak ezagutu, nire herria berriz zapaldu. Primeran ulertu
|
zuen
nire nahia eta lagundu zidan bidaia prestatzen, guztientzat bion partez opariak erosten, eta diru kopuru dezentea eman zidan etxekoen artean partitzeko. Bidaia hamabost bat egunekoa izango zela adostu genuen; itxura batean nahikoa egin nahi nuen guztia egiteko.
|
|
|
Pentsaezina! Karibe Etxearen bigarren urteurrenean, herriko alkateak berak itxuraz prestatu gabeko diskurtso txiki bat bota
|
zuen
nire kemena goraipatzen, krisi garaietan irudimena erabili behar zela, Luis Marik eta biok erabili genuen moduan, ditugun baliabideei etekina ateratzen ikasi behar zela...
|
|
|
Ez zituen normaltzat jotzen, eta batez ere amarekin nuen obsesioa. Akaso, gurasoak gaztetan galdu zituelako ez
|
zuen
nire jokabidea ulertzen, ez zidan gauza handirik esaten ezta ezer leporatzen ausartzen ere, baina haren konplizitatea eta maitasuna inoiz baino gehiago behar nuenean, berak entzungorrago erantzuten zien nire laguntza garrasi mutuei. Ondo ezagutzen genuen elkar.
|
|
|
Unerik egokiena aurkitu zutenean uretara bota zuten euren burua. Saxtorphek bere errebolberrez bi bota zituen eta uretan zeuden beste hirurekin ere berdin jokatuko
|
zuen
nik eragotzi ez banio. Hainbesteko triskantzak zeharo nazkatzen ninduen eta, bestalde, itsasoratzen lagundu ziguten.
|
|
|
Ezinezkoa da esan
|
zuen
Nik neuk, gaztetan, iaiotasunez erabiltzen nuen aitzurra. Eta hala ere, kanoa bat egiten hiru hilabete behar nituen.
|
|
|
Bai zera! Burua altxatu
|
zuen
niri ongi begiratzeko eta aurrera jarraitu zuen.
|
|
|
Zaharregia naiz orain musika ikasten hasteko... Nere aita gizajoak nola sofritu
|
zuen
ni naizen bere alaba bakarrari musika hezierarik ezin emanik. Batxilleratoa hobe zala bulego bati buruz, ez ninduela goseak hillik ikusi behar, eta abar.
|
|
|
Elsa, aldiz, egiñaz pozik sartu zan Pâquerettes' ko etxera: " hunek ere, funtsean, ordaindu behar ez zuen eme egarti bat topatu uste
|
zuen
nigan. Ba daki orain zein oker zegoen"...
|
|
|
Horrela, Ivan Matveitx gure begien aurrean ari zen bistatik desagertzen. Azkenean, zaust tragatuz, krokodiloak osorik irentsi
|
zuen
nire adiskide jakintsua eta oraingo honetan arrastorik ere ez zuen utzi harenik. Krokodiloari azalean antzematen zitzaion, hartzen zituen formei erreparatuz, nondik ari zen igarotzen Ivan Matveitx haren barrenean.
|
|
|
Alain benetan gogoko nuen, horregatik tematu nintzen, eta halaxe esan nion. Zintzotasunez sentitzen nuena esan nionean, aurretiko azpijoko lotsagarri haiek alde batera utzita, orduan onartu
|
zuen
nirekin irteteko gonbidapena. Berriro diotsut, Alainek ez dit sekula gold digger bat dela susmatzeko motiborik eman.
|
|
2021
|
|
|
Zorionez, komisaldegira eraman beharrean nire etxeraino joateko konbentzitu egin nituen bertan nire amari Yâserrek emandako bizikletaren ordainagiria orduan badaezpada esan
|
zuen
nire anaiak, eta nabarmen da ezin zuzenago jo egin zuela, udaltzainekiko gorabeheretan nik baino hamaika aldiz saiatuagoa zen nire anaiak erakus ziezaien.
|
|
|
Eta are gutxiago nasri zikin bat tartean sartuz, fhamtíni? 1 gaineratu egin
|
zuen
nire arrebak gure amarekin bat zeharo egiten estreinako aldiz.
|
|
|
Beka eman zidatenean, nirekin etorri zen hitz egitera. Nahi
|
zuen
nik Txilen galdetzea ea inork ezagutzen zuen Luís Elviraren semea Bicodemar inguruetako zarbo beltzetakoa.
|
|
|
Egia esan, ez
|
zuen
nigandik besterik espero.
|
|
|
Zer nolako laguna, norainokoa? Edo zerbait are konprometituagoa, zer egiten
|
zuen
ni bezalako gazte batek kostaldeko hiri batean udaberri
|
|
|
Laurak ez
|
zuen
nire iraganaz ezer jakin nahi eta nik bihotz bihotzez eskertu egin nion. Ez nekien, ezin nuen jakin, baina kontutan hartuta nire nerabezaro zoroa hobe nuen tutik ez esatea, batez ere Madriletik etorri berria zen neskato baten aurrean, orduko giroa zer nolako ustela zen hamaika aldiz azalduta zer egin edo pentsa ez zekielarik egongo zena, ezin izan baita nire garai hartako mundu zalapartatsu eta ikaragarri hertsi eta bortitzetik at bizi den edonorentzat oso atsegina edo erakusgarria telebistan sarri askotan ikusi ohi dituzun basakerien egileen lagun batekin oheratu zarela jabetzea.
|
|
|
Herrian haurrekin paseatzean ikusten nindutenean barre egiten zuten, eta herriko bertsolaria zen Endika Gartziarenak herri osoan famatuak egin ziren bertsoak egin zituen nire gainean. Ama gaixoa bihotzak jota hil zitzaidan, eta aitak ez
|
zuen
nitaz eta bere bilobez ezer jakin nahi. Bihozgabe halakoa!
|
|
|
" Baina zer eratako setioa? Ez
|
zuen
nire adiskide Pajolen mezua errepikatu beharrik izan; ez zen ausartzen setiatuei ura mozten. Nahi adina haragi zuten.
|
|
|
" Por Dios, Señores, oso osorik irentsi arazi, eta gizagaixo haren bozeramailea baizik ez zela sinistarazi zidan. Bidegabekeria hura ulertu ezinik, babesa eman zion erregezale familiak erakutsitako eskuzabaltasuna adinakoa espero omen
|
zuen
nire aldetik.
|
|
2022
|
|
|
" Gutako bakoitzak" idatzi
|
zuen
Nire ideia Munduaz liburuan" bizi duen bizitza ez da existentzia totalaren zati soil bat; Dena da, nolabait ere. Kontua da Dena den hori ezin dela begirada bakar batean sartu".
|
|
|
Gainera, lehen aldia izan da, mediku burua musukorik gabe nuela, bertatik bertara. Haren hatsak xurgatzen
|
zuen
nire arreta osoa. Izan ere, ezaguna egin zait.
|
|
|
Ondasunak erabiltzen zituen eta ezin nion jendeari lagundu diru eta bitarteko faltagatik. Berak uste
|
zuen
nire gainetik zegoela eta ni ez nintzen gauza handik kanporatzeko. Ulertu behar duzu:
|
|
|
Talaia zaharrera iritsi zenerako, Marak bazekien zer aurkituko zuen. Ferry izendatu zuten bapore txikia hondoratzen ari zen eta txalupa bat itsasoratu bazuten ere, ez
|
zuen
Enekoren zira gorria inondik inora ikusi eta bazekien eguraldi harekin soinean eramango zuela. Bihotza are eta gehiago uzkurtu zitzaion.
|
|
|
Ezpataren zabalarekin jo ninduenean nahi gabe bultzada bat eman nion eta erortzean besoa hautsi zuen. Eskerrak askok ikusi gintuzten eta ezin izan
|
zuen
nire kontra egin. Tamalez, Burgosen eta baita nire herri inguruetan ere eragin handia zuen bere familiak eta nahi ez banuen ere hona etorri nintzen duela hilabete batzuk.
|
|
|
Kontsulta baino lehen bi ordu nituenez, Artium museoan sartu nintzen, denbora pasa. Antoni Muntadas kataluniarraren 1998ko bideo instalazio batek erakarri
|
zuen
nire arreta. On Translation sailekoa zen instalazioa, triptiko bat:
|
|
|
Pisuko telefonotik ezin genuen kanpora deitu, deiak jasotzeko baitzen soilik. Kabina batetik egin nuen, baina emakumea ez zegoen, zerbitzuko beste batek jaso
|
zuen
nire premiazko deia.
|
|
|
Maikak azaldu zidan denbora batez pisu batean bizitzen jarriko nindutela. Betebehar batzuk izango nituen eta egunero tutore batek egiaztatuko
|
zuen
ni ongi nengoela. Garbi utzi zuen bere ikuspuntutik zein zen nire egoera eta zer espero ahal nuen ondorengo egun edo asteetan:
|
|
|
Gehiago kostatu zitzaidan erantzutea, saiatu arren. Horrek adierazten
|
zuen
ni ere euskalduna nintzela, nahiz eta asko ez erabili.
|
|
|
Solasean ari zirenen artean komentatu omen zuten gizon hori gaixo txarra izango dela, bere gaixotasuna umore txarrarekin hartzen duena. Beharbada, euskalduna zen, pentsatu omen
|
zuen
nire lagunak abizena euskalduna bide zuen: solasaldian parte hartzeko behar zibikoa urratu zuen!
|
|
2023
|
|
|
Isilik geratu ginen. Ni ez nintzen azalpen gehiago ematen ausartu une hartan eta Alex harrituegi egon behar
|
zuen
nire irteera harekin argibideak eskatzeko.
|
|
|
Jendarteko harremanek esamesa hauek guztiak bildu eta sendotzen zituzten, zurruntzen, egituratzen, Moloch bat eraikiz. Baina beste edonoren pazientzia eta indarrez beste egingo zukeen hidra ikaragarri hark ez
|
zuen
nire aldartea zapuztea lortu.
|
|
|
Dena dela, langileburuaren bihotz onaz eta ni hautagaien artean emakume bakarra izateaz gain, beste arrazoi bat ere antzeman nuen orduan eskaintza hain eskuzabala beste barik jasotzeko: tipo hari nire abizena ezagunegia gertatzen zitzaion eta, ez goitik, ez gobernutik ezta inondik ere telefono deirik jaso ez zuen arren, ez
|
zuen
nirea bezalako abizen bat zeukan norbaitekin hanka sartu nahi.
|
|
|
Nire bertutea, edo horrelakoren bat, inguruko harrapari haien guztien atzaparretatik babestu behar zuela sentitzen zuen, nik holakorik ezta antzekorik ere eskatu ez nion arren. Esango nuke nik ez niola iradoki bertutetsua izateko intentziorik ote neukan edo ez, baina berak ziurtzat jo
|
zuen
nire jatorri eta itxurako neska batek babesa behar zuela zuriz jantzita aldarera heldu ahal izateko.
|
|
|
Nola ez nuen usnatuko ba? Jendeak ez ninduen agurtzen, ez zidaten begietara begiratzen, inork ez
|
zuen
nirekin hitz egiten... arazoren bat zeukaten nirekin. Begietara ez, baina herriko begi guztiak, bai bertokoenak eta baita etorkinenak ere, nire gainean igartzen nituen nire mugimendu guztiak zelatatzen.
|
|
|
Aitak ez zuen etorri nahi berarekin joan nahiko ez zenuelako. Nahiago
|
zuen
nirekin etor zintezela, kaleetatik eta bideetatik alderrai ibil zintezela baino. Holako goiz batean batez ere.
|
|
|
Eta, hala bazen, emakumeak ez zidan inoiz eskaerarik egin. Jana eman zidan eta beroki beroa lortu
|
zuen
niretzat trukean ezer eskatu gabe. Ez zuen zentzurik.
|
|
|
Horrelakoak gara, sententziatu
|
zuen
nirekin zebilen emakume distiratsuak, horizontalean bizi gara, bertikaltasun ametsez. Hurbildu arau, horizontea preseski, urruntzen zaigu, ispilatzea bailitzan, gure barne dudez harago haiatu nahi bagintu bezala.
|
|
|
Nadiak batzuetan ez
|
zuen
nire galderei arraposturik ematen. Elearen norantza trakestea gustatzen zitzaion.
|
|
|
Sakelan nuen zapiarekin matelan behera zerizkion malkoak idortu nizkion. Esku lerdenaz urrundu
|
zuen
nirea. Etsipenaren holtzak hautsi ziren.
|
|
|
Oharrak aurkitu nituen ikastetxeaz, Françoiserekiko zituen sentimenduez, Françoiserekiko zuen maiteminaz; maitemindurik irudikatuko nuen azken pertsona da bera eta hori irriemangarria zait. Haurtzaroko egunkari bat ere aurkitu nuen, amonarekin bizi zen garaikoa, non aipatzen
|
zuen
nire zoriona, nire bizitzan zegoen luxua; herrialde tropikalez eta Erdialdeko Amerikaz mintzo zen, gaur egun elkar akabatzen ari diren horietaz, paradisu bat balitz bezala; eta herrialde haietako landaredia koroa bat nola pausatzen zen etxe aurreko aintziraren gainean, eta berak neba ikusten zuen landareekin, zeruarekin jolasten. Eta jolasteaz aspertu, eta zerbitzariak bila joaten zitzaizkionean, bazeukan esatea:
|
|
|
" j" en ai assez de la beauté". Berak amesten zuen, amets egiten zuen neba zorionekoarekin, ama zorionekoarekin, zeinak gorrotatu beharrean maitatu egiten zuen; eta agian, horregatik, berriz ikusi ninduenean, printze txiki bat ikusi
|
zuen
nigan, edo Tropikoetako dignatario bat, eta burua makurtu zuen begirunearen eta debozioaren seinale gisa.
|
|
|
Arrakala bortitza eragin
|
zuen
nire barrenean. Gurasoek bizitako guztia lohi zaku bat bezala erori zitzaidan gainera, nik aitarekin izandako eztabaida guztiak, nire adin hartako ideia politiko nahastuak, nire topikoz beteriko ideologia, nire sentimenduak, gure bizitza, denak eztanda egin zuen.
|
|
|
Erosketak sukaldeko mahaian utzi eta Joakini deitu nion. Harritu
|
zuen
nire deiak, horrela esan zidan, ez zuen halakorik espero. Nik ezta ere.
|
|
|
Dedio. Segidan, une izpirik laga barik, katua sakatu
|
zuen
niri begiratu gabe.
|
|
|
Negarrak irri eta emozio bihurtzen ziren eta karpatik irten orduko, atoi eta orga artean sigi sagaka gidatzen ninduen aitatxok iluntasunean janari usain, mahai tresnen hots, iskanbila, sesio, kedar, lurrun, zaunka, marruma, marraka, gorotz eta giza-sundaren artean, harik eta ermita magaleko txondor larrain eta zabortegiko lugorrian kanpatzen zuten zirkoko artisten karabana artetik, pailazoari zegokion gurpil etxola korrokoildura iritsi, atea kax kax jo eta italiar boz higatu suabe batek sartzera gonbidatzen gintuen arte eta behin karabanako eskailerak igota hori zerura bidea, artean ni zure adinekoa izaki Dieguito, bihotza taupa taupa, aitaren gibelean kukutzen nintzen eta bata zuri zirpilduko pailazo nekatuak, makillajea erdi ezabatuan goxo hartzen ninduen, eta garai hobeak ezagututako zumezko besaulkitik betile faltsuak erauzten ari zela," Ciao bambina: come stai!", esango zukeen, eta berdin zuen pailazoaren bihotzean euri, kazkabar, haizete, elur edo bero sapa, makillajea kentzeari lagako zion une batez, bere belaunetan apatx igoaraziko eta nire izena galdetuko zidakeen eta oraindik ere indarren bat aterako
|
zuen
ni are gehiago miratzearren truku ederren bat paratzeko, zilar ezkatazko sardina zahar dirdaitsu bat nire golkotik ateratzeko eta irribarrez oparituko zidan, karabana utzi aurretik makillajearen arrastoak uzten zizkidan musu potoloa emateaz sekula ahaztu gabe, eta horrek guztiak nire bihotzeko txingarrak hauspotzen zituen, izarretara goratzen, aupatzen eta oparitzen ninduen hurrengo egun, hilabet... Ez nuen besterik behar esne mamitan sentitzeko.
|
|
|
Bitartean bortuko herritik kapitalera jaitsi ginen bizitzera, eta horrekin batera Europako eta munduko zirko printzipalak ezagutzeko aukera izan nuen, nahiz eta ordurako kamerinoetara joateari laga nion, apur bat lotsaz eta baita konpainia handietako pailazoak eurak ere iritsezinak imajinatzen nituelako, jainko txikiak. Hala eta guztiz ere, nerabezaroan ondo sartuta izan arte bizirik segitu
|
zuen
nigan pailazoekiko ilusioak. Helduarora iritsi eta gurasoek niretzako aspalditik moldatuta zuten bizitza erosoari uko egin eta bide berriak urratu nituen, ingeniaritza ikasi eta nire kasa telekomunikazio alorreko enpresa sortuaz.
|
|
|
Deseroso, arnasa sakon hartu du. Txantxa izan nahi
|
zuen
nire galdera serioetan hartu eta: " Mugarik Gabeko Pailazoekin, Haitin izan gara udaberrian.
|
|
|
Informazio nolabait kontrajarriak. Kontraste horrek are gehiago piztu
|
zuen
nire jakin mina. Eta aitortzen dut edozein aitzakiarekin hari hots egitekotan izan nintzela.
|
|
|
Eta aitortu behar dut ez zaidala Firuleteren umorekera piperrik ere gustatu, apenas eragin didala irribarrerik, erremindu egin nauela, telebista saioetako dama zontzonak kuleroak bustitzerainoko barrez lehertzen ikusteak, neroni tristuraren kapa freatikoaren barrena murgiltzen ari naizen bitartean. Firulete zenaren umore zuriak gainera, gehiago
|
zuen
nire ustean hitzaren beste adieratik; faltsuarenetik alegia. Hark grazia izpirik ez eragitearen erru osoa badakit ez dela osoki berea.
|