|
2000
|
|
|
Vienako Zirkuluak eratu gura
|
zuen
munduaren ikusmolde zientifikoa bateraezina zen nazien eta edozein totalitarismoren mundu ikuskerarekin. Zirkulukoek ezagutzaren aurrean jarrera kritikoa hartu zuten; totalitaristek ez, egia bakarra eta orobaliozkoa baitzeukaten.
|
|
|
Adibidez, nondik jaio zen Tractatus a (hau, da zientzia eta logikatik) eta nora joan zen (hau da, etika eta estetikara, hots, mistikara). Vienako kulturarekin batera ulertzen da Tractatus aren helburu hori, eta zergatik hasi behar
|
zuen
mundua (eta bere hizkuntza razionala) aztertzen, geroago subjektu transzendental batean bukatzeko, etikaren bila. Hor datza Wittgensteinen originaltasuna.
|
|
2004
|
|
|
Kontua izango litzateke mundu horren irudi bat egitea gure buruan, bera modu zehatzean ordezkatuko lukeena, eta hartara ideiak mundu horren irudi bezala bururatuko lirateke. Ideien sorrera azaltzeko modu hau bereganatuko zuen Descartesek eta bere egingo zuen gaztetan, baina laster baztertuko
|
zuen
munduaren eta ezagutzaren funtsapenerako bide guztiz desegokia iritziko ziolako. Bide hori izango da, beharbada, hartzeko errazena, baina baita inora eramango ez duena ere, bertatik abiatuz gero ezin delako benetan ezer existitzen denik frogatu eta delako ezeri buruzko ezagutza fidagarritzat jo sentimenetan oinarrituz.
|
|
2006
|
|
|
Baina razionalizazioaren indarrak ez zuen hautsi ispilurik Heladen: orden juridiko politiko berri bat ezarri
|
zuen
munduan, zeruaren lekua eraldatu gabe. Xenofanes bera jainko berri baten bila tematu zen, Platonek oinarri idealista tinkoak jarri baino lehen.
|
|
|
Kojeverentzat gizakia ekintza da, gizakiaren eta munduaren arteko aurkakotasunaren ezabatzea funtsean, hots, mugimendu dialektikoa. Giza denborak hasiera bat izan
|
zuen
munduan: Historia agertu zenerako bazen natura.
|
|
2007
|
|
|
Agian, pentsamolde mitikoaren razionalizazioak ekarri
|
zuen
mundu ulerkuntzarik muturrekoena izan zen Leuzipo Miletokoak (460), Demokrito Abderakoak (460) —biak Joniakoak— eta beren jarraitzaileek proposatu zuten atomismoa: mundua oinarri fisiko hutsetan deskribatu zuten.
|
|
|
Ikusgarriak izan ziren emaitzak: erlijio zaharrak burutu
|
zuen
munduaren narrazioa modu sekularizatuan tolesten dute lehen filosofoek: naturaz gainekoa ezabatzen eta argitzen dute69 Miletotarrek, zehazki, pertsonifikazio poetikoa ezabatu zuten hizkeratik; esaterako, adiera abstraktuak erabiliz, Erosen lekuan jarri zuen Anaximandrok aurkakoen bereizketa70 Baina ez mito kosmogonikoetan egon bazeuden elementuak baztertuz, haietan sakonduz baizik.
|
|
2008
|
|
|
Salbuespenak salbuespen, Schleiermacherren interpretazioak eragin erabatekoa izan
|
zuen
mundu akademikoan; mende t’erdi batean zehar Platonen obra elkarrizketen eduki filosofikoen ikuspegitik irakurri zen, eta zeharkako tradizioa eta doktrina ez idatziak alde batera utzi ziren. Egoera hori XX. mende erdian aldatu zen, Tubingako eskolako partaideen eskutik.
|
|
2009
|
|
|
zuen mailaketa eta zuen kontzeptuen antolaketa egin duzue; ondo, baina zuena!! Eta zuentzako balio badu zuentzako bakarrik balio du, ez saiatu absolutu bihurtzen zuen ekarpen guzia, ez inposatu
|
zuen
munduaren ikuspegia! Neure irudimenaren arabera horrelako zer edo zer izanen zen.
|
|
2011
|
|
|
Eta razionala denean baina ez zuzena, arrazoimen historikoak sentimenduak alde batera utzi eta deuseztatzen dituenean, bizia hutsik utzirik, orduan ontasunaren ezagutza ez osoak arrazoimenaren agintearen bidetik urruntzen ote gaitu? Giza ekintzari dagokionez, tradizio espiritualak aspaldi erakutsi
|
zuen
mundu honetan ditugun harremanen gakoa: onar ezazu bestea (eta ez, pentsa ezazu bestea) zeure buruaren pare.
|
|
2014
|
|
|
La muette de Portici k XVII. mendeko Napoliko iraultza bat eszenaratzen du; Roberto deabrua k Erdi Aroko legenden mundua lantzen du, arrakasta zuten nobelek arrunta bilakatu zuten gai hura (Burger en edo Goetheren balada germaniarren oihartzun lausotua besterik ez ziren), Hoffmannek boladan jarri
|
zuen
mundu fantastikoarekin nahastuta, lehenago Weberrek zabaldu zuen Der Freischtitz ekin, 1834ko frantsesezko Basoetako Robin moldaketarekin. Judutarra operan Konstantzako kontzilioaz jarduten zen; Hugonoteak operan Frantziako erlijioen gerrak lantzen ziren.
|
|
2017
|
|
|
Euskal arazo nazionala espainiar klase arazoaren azpi kapituluxka gisa aurkeztea oso modan zegoelarik, bere ausardia eta zorroztasun osoez euskal arazoa nazio askapen arazo gisa aurkeztu
|
zuen
munduaren aurrean.27
|
|
2022
|
|
|
Filosofia argi eta garbi amaitu gabea da, orain arte haren erresuma txiki ustez unibertsalizandakoaren muga lausoetan kokatzen garenean. Modernitate mendebaldarrak sortu
|
zuen
mundua, bere zibilizazio proiektuaren antz eta irudira. Filosofia amaitu gabearen lehen irakaspena hau da:
|
|
|
Hor, mundua ez da ahitzen; izatekotan, taxutu egiten da mugak eta datorkion kolapsoa ageri agerian dituen mundua. Modernitate mendebaldarrak sortu
|
zuen
mundu hori bere zibilizazio proiektuaren antz eta irudira, espantsionismo material eta kontzeptualaren bidez. Filosofia amaitu gabearen lehen irakaspena hau da: mundu izendatzen eta errepresentatzen duguna mundu bat baino ez dela, beste edozein mundu posible itzalpean utzi duena.
|