|
2000
|
|
|
Eta ez zion aipatu, ez beldur edo lotsagatik, ezpada Londresko city komertzialean eztanda egin zuen lehergailuak bere buru eta begietan ere danbada izugarria jo zuelako, eta beraz konbentzitu egin zelako esperientzia berezi hura berea eta ez beste inorena zela. 1993ko apirilak lortu
|
zuen
munduko azalpen guztiek lortuko ez zutena, alegia, Irlanda promesaz betetako gauetan ia inertziaz zerrendatutako herrialdeetako bat izatetik, Eiderren buruan aurki zitekeen herrialde bakarra izatera pasatzea.
|
|
|
—Jainkoak hala egin
|
zuen
mundua —erraiten zuten bai batak eta bai bertzeak ostinatuki— Egin zuen bata jaun, eta bertzea morroi; egin zuen bata andere eta bertzea neskame; eta elkarrekin bizitzeko egin zituen, baina ez nahasturik.
|
|
2002
|
|
|
Zilarbiziren istorioak entzunda, Pertseok begirune handia hartu zion, eta pertsona miresgarritzat zeukan. Gazte hark ondo ezagutzen
|
zuen
mundua, horretan ez zegoen zalantzarik, eta benetan ez dago, Pertseo bezalako gazte ausart batentzat, hori baino gauza atseginagorik: mundua ezagutzen duen norbaiten adiskide egitea, eta haren ezagutzak dastatzeko eta gozatzeko aukera edukitzea.
|
|
2003
|
|
|
Euli itsua. Eta Matiasek pentsatu
|
zuen
munduko mediku gehienek, abilidade handiak izan arren, ez dutela bizitza osoan euli itsurik ikusiko, bera, Matias, une hartan ikusten ari zen moduan. Euli itsua zela jakin zuen Matiasek horma guztien kontra jotzen zuelako euli hark –irizpide konkreturik gabe– eta koadro baten atzetik ibili zelako hegan.
|
|
|
Romanek esan nahi
|
zuen
mundu guztiari saldu ziola italiarrak entziklopedia Idusen. Esan zuen:
|
|
|
Ez zuen espero han topatu zuena ikusterik. Escarlata ra iritsi zirenetik gertatutako oro txikikeria zen komunak bere baitan gordetzen
|
zuen
mundua ikusita. Haluzinantea.
|
|
2004
|
|
|
Diglosiaren infernua ezagutu duenak badaki zerbait horren berri: Xenpelarren euskarak zertaraino balio zion Mitxelenari honek adierazi nahi
|
zuen
mundu kulturala eta sinbolikoa adierazteko?
|
|
|
Stalinek altzairuzko oihala altxatu orduko, ezinezko bihurtu zituen zientzialarien mendebalderako bidaiak. Hitlerrek bitan banatzen
|
zuen
mundua: arioena eta gainontzekoena.
|
|
|
Heisenbergek mahaigaineratu
|
zuen
mundu tentsio haren eragina, azkenean ahoa zabaldu zuenean:
|
|
2005
|
|
|
–Bai, bai; aspaldi abisatua omen
|
zuen
mundu guztia. Dena den, Anderrek asko sentitu zuen.
|
|
|
armairuko ate batean bost misterio, bestean beste bost eta bestean beste bostak. Beatriz andreak nahi
|
zuen
munduko arrosariorik handiena bere logelan. Eta badakizu zer egin zion zuen aitite Julianek?
|
|
2006
|
|
|
egina
|
zuen
mundua,
|
|
|
Botika eta pure usain bera aditu zuen Nereak haurdunaldiaren zazpigarren hilabetean anbulantzia batean bertara eraman zutenean ere. Maialenek presa izan
|
zuen
mundura irteteko. Zazpi hilabetez eskua sabelean jarrita, gauza gehiegi kontatu zizkion Nereak munduaz eta dena ezagutzeko irrikaz jaio zen, espero baino ia bi hilabete lehenago.
|
|
|
Maddalenek dirurik ez, baina aukera egokia egiteko zentzu nahikoa bazuenez, bigarren bidea hartu
|
zuen
munduari aurre egiteko, eskeko moja bihurtu zen –aurrez pentsatu behar zenuen hala izango zela, bizitza eredugarrien liburua baita eskuetan duzuna.
|
|
|
Aitatxi Migelek ikusi
|
zuen
munduko hiri buruzagietako jauregietan ikusi ez zutena. Urtemuga gogoangarri batek eman zion aitzakia.
|
|
2007
|
|
|
Vittorio Emanuele II.a erregeak, altuera horretan garai, Kapitolio muinoko Inperatore zaldunarekin parea egiten du, Hiriko kaleen gainetik iragana eta oraina biak elkarri begira. Aberriaren Aldarea izenetik hasita, Estatu moderno baten autokontzientzia argiratzen da hor zaldi gainean, Hegel-ek Jenan zaldi gainean ikusi
|
zuen
Munduaren Izpiritu haren handiostasunez. Monumentu ziklopikoa nazionalismo italiar azkenean garaile, azkenean Estatu bihurtuaren indar eta harrotasun demostrazioa da?
|
|
|
ez du hauteman; euren aurretiazkoekin, ez zitzaien kabitzen buruan. ...a katolizismora konbertitu da eta bere irakastokia Vienara aldatu du); besteren batzuk, aldi baterako politika baztertu eta herri gogoaren altxor kultural antzinatarrak biltzen eta edertzen enplegatu dira (Brentano, von Arnim, Görres); denek, nolabait, Kant-engandik Tieck enganaino, euren buruak iragan aleman eder baten ideian gorde dituzte, errealitatean Iraultzak beren begien aurrean hondoratua
|
zuen
mundu galduan, politikoki berritasun hori ulertzeko erabat ezgauza: nazionalistak barik (Alemaniako kasuan, garai honetako. Herder, etc.?
|
|
|
Orduan hasi zen gure arteko harremana apur bat usteltzen, egia esan behar badut, momentuan konturatu nahi izan ez banuen ere. Mundu itxuraz berri batean sartuta zegoen Asier, eta ni, atzean utzi nahi
|
zuen
mundu horren ordezkaria baino ez nintzen, mundu heterosexista eta zapaltzaile horrena hain zuzen. Gainera, Asierrek ligatu eta ligatu baino ez zuen egiten, eta ni, institutuko afera hartatik aurrera (poesia irakurtzen zuen mutiko hura, gogoan baduzue), bakar bakarrik bizi nintzen, maitasunaren ikuskizuna segurtasun hesitik jarraituz.
|
|
2008
|
|
|
atera ere, ur garbi fresko bat bezala ateratzen zitzaion ahotik ume umetatik edoskitako hizkuntza, goitik beherako bidean erraz bezain oparo hedatzen zena eta, bere ibilian, ibai ur handi edo errekasto jostalari bihur zitekeena, ur jauzi edo ur zurrunbilo: ...rdoren neuronak elebakarrak ziren ezinbestean, halakorik esaterik bada?, hamar urtetan garatu eta osatutakoak mila estimuluren eraginpean, gelditzen ez den makina baita garuna, baita lotan dagoenean ere; Beñardok, ondorioz, euskararenak eta euskararenak bakarrik zituen burmuinetako bide sare haiek, begiz ikusten zuèn mundua ulertzera zeramatenak, baita bere egitera ere, mundua bere eginez egiten
|
zuen
munduak, aldi berean, bere?, ahoan artikulatutako hotsen bidez, esaldi kate distiratsu edo ateraldi zorrotz bat bitarteko, birao lotsagabe edo bertso hunkigarri bat, oztopo handirik gabe. Gaztelaniarenak, aldiz, bide itsuak ziren Beñardorentzat, ulerkaiztasunaren horman bukatzen zirenak; Beñardok bazekien, bai, mundu haren berri, bazekien bazegoela gutxienez?, baina harresi batek inguratua zuen, eta ez zuen harresi hura baizik ikusten; gaztelaniaren jabe ez zèn heinean mundu itxi bat zen honek eskaintzen ziona:
|
|
|
Eta berriro ekin zien gogoz Beñardok bere ikasketei, baina, batzuetan, askotan?, borondatez ezin menderatu izaten zituèn berezko indar batzuen mende balego bezala, euskarari lotutako iragana azaltzen zitzaion edonon, bai atzematen zituèn usain zaporeetan, bai entzuten zituèn txorien kantetan eta bai gainerako esperientzia guztietan ere, mundua euskaraz grabatua zuenak euskaraz idatzia behar
|
zuen
munduari erantzuteko ikur kodea?, halako eran, non iraganak, ohiturei atxikia dagoen denborak ohituren inertzia du, mihi puntarako bidean jartzen baitzion ama hizkuntza ezinbestean, iragana sabel zabal bat balitz bezala, baina ez iraganaren neurrikoa bakarrik, orainaren eta etorkizunaren neurrikoa ere bai, mintzamenari zegozkiòn garunguneetan euskara artean ere nagusi.
|
|
|
Baina kontsul jauna beste talaia batean zegoen, antza, eta talaia hartatik ez
|
zuen
mundua hain pisu handikoa ikusten. Lurra globo bat ere bada, espazioan zehar dabilena?, ez hain biribila, formarik zehatzenak ere beste forma batekoak izan ohi dira, absentaren eraginpean?, halako eran, non bere ikuspuntuaren defentsa egin baitzuen:
|
|
|
kanpora ateratzen ez zenean, lantzen zituztèn produktuei irteera emateko, bezero berrien bila: bezero euskaldunak edo erdaldunak, bertakoak nahiz kanpokoak, hizkuntza bigarren mailako bitartekotzat zuen, bezero berriak irabaztekotan?, ongi ohartzen bazen ere, bestalde, ikusten zuena ikusten zuen Nazariok, eta ikusten zuenaren arabera juzgatzen
|
zuen
mundua, bere buruari iruzurrik egin gabe?, klase industrial dominanteak gaztelania zuela nagusi. Burdinaren lehia ez zen samurra, beraz, eta Nazariok bide eta metodo bakarra aurkitu zuen aurrera egiteko:
|
|
|
Hiru izaki haiek gehiago iruditu baitzitzaizkion Reginari, artean ere, amets batek hartuak, beste ezer baino. Edo onartu egingo behar ote
|
zuen
munduan bazegoela beste errealitate bat ere, berak ordura arte ezagutu zuèn egunerokotasunetik kanpo eta gizakia, emakumea, batez ere, itzal bat izatera kondenatzen zuèn errealitate grisetik haratago?
|
|
|
Baina kontsul jauna beste talaia batean zegoen, antza, eta talaia hartatik ez
|
zuen
mundua hain pisu handikoa ikusten –Lurra globo bat ere bada, espazioan zehar dabilena–, ez hain biribila –formarik zehatzenak ere beste forma batekoak izan ohi dira, absentaren eraginpean–, halako eran, non bere ikuspuntuaren defentsa egin baitzuen:
|
|
|
orduak eta orduak sartzea, loaren biorritmoa lagun, Nazariok, deabruak bezala, ez baitzuen lo behar handirik izaten, esaera zaharrak zioen bezala; esan nahi baita Nazario mutil nekaezina zela, orain fabrika txiki eraiki berrian inork baino lan gehiago egiten zuena –lanik astunenei ere aurre egiteko ez zen nagi izaten–, orain aginduak ematen zituena... kanpora ateratzen ez zenean, lantzen zituztèn produktuei irteera emateko, bezero berrien bila: bezero euskaldunak edo erdaldunak, bertakoak nahiz kanpokoak –hizkuntza bigarren mailako bitartekotzat zuen, bezero berriak irabaztekotan–, ongi ohartzen bazen ere, bestalde –ikusten zuena ikusten zuen Nazariok, eta ikusten zuenaren arabera juzgatzen
|
zuen
mundua, bere buruari iruzurrik egin gabe–, klase industrial dominanteak gaztelania zuela nagusi. Burdinaren lehia ez zen samurra, beraz, eta Nazariok bide eta metodo bakarra aurkitu zuen aurrera egiteko:
|
|
|
Beñardo, izan ere, euskaraz bizi zen eta euskarak bizi zuen... atera ere, ur garbi fresko bat bezala ateratzen zitzaion ahotik ume umetatik edoskitako hizkuntza, goitik beherako bidean erraz bezain oparo hedatzen zena eta, bere ibilian, ibai ur handi edo errekasto jostalari bihur zitekeena, ur jauzi edo ur zurrunbilo: ...ronak elebakarrak ziren ezinbestean, halakorik esaterik bada–, hamar urtetan garatu eta osatutakoak mila estimuluren eraginpean, gelditzen ez den makina baita garuna, baita lotan dagoenean ere; Beñardok, ondorioz, euskararenak eta euskararenak bakarrik zituen burmuinetako bide sare haiek, begiz ikusten zuèn mundua ulertzera zeramatenak, baita bere egitera ere –mundua bere eginez egiten
|
zuen
munduak, aldi berean, bere–, ahoan artikulatutako hotsen bidez, esaldi kate distiratsu edo ateraldi zorrotz bat bitarteko, birao lotsagabe edo bertso hunkigarri bat, oztopo handirik gabe. Gaztelaniarenak, aldiz, bide itsuak ziren Beñardorentzat, ulerkaiztasunaren horman bukatzen zirenak; Beñardok bazekien, bai, mundu haren berri –bazekien bazegoela gutxienez–, baina harresi batek inguratua zuen, eta ez zuen harresi hura baizik ikusten; gaztelaniaren jabe ez zèn heinean mundu itxi bat zen honek eskaintzen ziona:
|
|
|
...ekin zien gogoz Beñardok bere ikasketei, baina, batzuetan –askotan–, borondatez ezin menderatu izaten zituèn berezko indar batzuen mende balego bezala, euskarari lotutako iragana azaltzen zitzaion edonon, bai atzematen zituèn usain zaporeetan, bai entzuten zituèn txorien kantetan eta bai gainerako esperientzia guztietan ere –mundua euskaraz grabatua zuenak euskaraz idatzia behar
|
zuen
munduari erantzuteko ikur kodea–, halako eran, non iraganak –ohiturei atxikia dagoen denborak ohituren inertzia du– mihi puntarako bidean jartzen baitzion ama hizkuntza ezinbestean, iragana sabel zabal bat balitz bezala, baina ez iraganaren neurrikoa bakarrik, orainaren eta etorkizunaren neurrikoa ere bai, mintzamenari zegozkiòn garunguneetan euskara artean ere nagusi.... Eta maisuak, irakurtzen eta idazten ikasteko, silabak irakasten zizkion:
|
|
|
Hiru izaki haiek gehiago iruditu baitzitzaizkion Reginari, artean ere, amets batek hartuak, beste ezer baino. Edo onartu egingo behar ote
|
zuen
munduan bazegoela beste errealitate bat ere, berak ordura arte ezagutu zuèn egunerokotasunetik kanpo eta gizakia –emakumea, batez ere– itzal bat izatera kondenatzen zuèn errealitate grisetik haratago. Halaxe zirudien.
|
|
2009
|
|
|
Hemen Jainkoa absente dago, haren galdera dagoelako absente, aldez aurretik eliminatua. ...aren aurrean kabitzen da beste postura bat ere (pentsatzaile juduetan esan nahi dut), esaten duena Auschwitzen ondoren edozein teodizea debekatua gelditzen dela (Adorno, Levinas), h. d., Jainkoa ezin dela pentsatu orain arte bezala, eta Jainkoarekin esan nahi da baita ere historia, gizakia, gizakion arteko harremanak, guztiaren zentzua, helburua gizadiaren emantzipazio eta askatasunean imajinatzen
|
zuen
munduaren ikuspegi optimista ilustratu guztia. Historiaren, zentzugabetasuna?
|
|
|
–it is a tale/ Told by an idiot, full of sound and fury,/ signifying nothing?, biribil errematatua (V, 5, b. 26). Gandiagak ezagutzen
|
zuen
munduaren absurdoaren sentsazio hori (oroit Hiru gizon bakarka). –Batzuetan, esan ohi zuen?
|
|
|
I MAJINA DEZAGUN gizarte primitibo batean haurrak behin galdetzen duela: , aitona, zeinek egin
|
zuen
mundua?. Hori, egia esan, aitonak sekula hausnartu izan ez duen kontua da, baina erantzunen bat bilatzen hasten da.
|
|
|
Kultura eta zibilizazioa latinoa bakarrik da. Mundua Erromak zibilizatu du (eta hark zibilizatu ez
|
zuen
munduak barbaro izaten jarraitzen du). Gaztelania harentzat, la romance claridad de los césares?
|
|
|
Zerua nahasi egin zen bat batean, kolorez aldatu zuen hainbat aldiz, gorritik morera eta moretik gris marengora, eta gero atzera bere jatorrizko kolorera itzuli zen. Orduan Zortzik, Jorge Luis izeneko agure gortuak, esan
|
zuen
mundu guztiak, pertsona orok gordetzen duela sekretu bat bere bizitzan, eta sekretu horrexek ematen diola zentzua egiten dugun orori eta sentitzen dugun orori eta garen guztiari. Hausnarketa honek, itxuraz harira ez zetorrenak, denek negarrari uzteko balio izan zuen eta baita jendeak irribarre egin eta blues espiritual eta bizi bat kanta zezan, zinez nostalgikoa eta hunkigarria gertatu zena.
|
|
|
Haurdunaldi osoan ozeanoarekin egin zuen amets, etxe guztiek itsasoa bilatzen zuten hiria ezagutu zuen, eta ikusi gabea
|
zuen
munduko bazterra, bertan balego bezala. Paseo luzeak ematen zituen eta bere umearentzako izenak imajinatzen zituen.
|
|
|
–Beti esaten
|
zuen
munduko bazter guztiak ikusten diren lekua bilatu nahi zuela eta hantxe egingo zuela etxea. Hego eta eki, mendebal eta iparraldean leihoak zituen etxea.
|
|
|
Ezkerretara zein eskuinetara Atlantikoa bilatzen zuten, zoratuta. Iluntzeak arrautza gorringoz bataiatu
|
zuen
mundua eta diktadura bukatu da idatzi zuen Eliasek hurrengo egunean egunkariko kronikan, eta bukatu ez bada, hiltzear behar du, Lisboa osoa baita ordu honetan askatasunaren metafora. Egunkarian ez zuen idatzi baina negarra atera zitzaion gazteluko begiralekurik gorenean, hortxe zegoelako Sarari hainbestetan agindu zion hiria. Mundu osoa ikus zitekeen handik, eskuarekin hartzeko bezain hurbil.
|
|
|
bi irtenbide zituela funtsean: edo itsasontzi batean zeharkatuko
|
zuen
mundua, airez egin ezin izan zuena urez egin zezakeelakoan, etxeko beste ardi beltzak utzitako arrastoaren bidetik, edo Albertorengana joango zen, lurra zeru bihurtzeko esperantzan, iraultzaren bidez; eta, hala eta guztiz ere, mutilak bere aukera egina zuen ordurako, bertatik bertara jakin baitzuen, fabrikan lehentxeago bizi izandako esperientziaren ondotik, bera nekez izan zitekeela proletario b... haien alde zegoen, hartan ez zuen jada zalantzarik?, haiekin bat egiteko moduan ere egon zitekeen une jakin batzuetan, halaxe erakutsi zuen, istripua izan zuèn langilearen alde lerratu zenean?, baina bazekien, halaber, ezin zitekeela haiek bezalako langile bat izan?
|
|
|
Eskolara etorri zen lehen egunean ematen
|
zuen
mundu berri batera sartzen zela, baina laster moldatu zen ingurura, eta laster egin ginen lagun. Onartu behar dut Carmenek asko lagundu ninduela eskolan.
|
|
|
–Bazuen etxean gelditzea. Zertara joan behar
|
zuen
munduko beste puntara heroiarena egitera. Etxean bertan zeukan misioa.
|
|
|
horregatik sentitu zuen Domingok bertigo hura, eta horregatik nora ezean; mutilak, baina, bere oroimena zuen, bizpahiru segundoren buruan erreakzionatu zuena eta jakinarazi ziona –hura ez zen Domingok gai haiek aintzakotzat hartzen zituèn lehen aldia– bi irtenbide zituela funtsean: edo itsasontzi batean zeharkatuko
|
zuen
mundua, airez egin ezin izan zuena urez egin zezakeelakoan, etxeko beste ardi beltzak utzitako arrastoaren bidetik, edo Albertorengana joango zen, lurra zeru bihurtzeko esperantzan, iraultzaren bidez; eta, hala eta guztiz ere, mutilak bere aukera egina zuen ordurako, bertatik bertara jakin baitzuen, fabrikan lehentxeago bizi izandako esperientziaren ondotik, bera nekez izan zitekeela proletario b... haien alde zegoen –hartan ez zuen jada zalantzarik–, haiekin bat egiteko moduan ere egon zitekeen une jakin batzuetan –halaxe erakutsi zuen, istripua izan zuèn langilearen alde lerratu zenean–, baina bazekien, halaber, ezin zitekeela haiek bezalako langile bat izan... langile haiek, oro har, fabrikaren errealitatea hartzen baitzuten abiapuntutzat –beharko, gehienak familia baten erantzukizunaren pean! –, nondik beren solidaritatea eta beren borrokak planteatzen baitzituzten, fabrikatik ihes egin gabe; Domingok, aldiz, familia baten erantzukizunik ezean, behin egin zuen ihes fabrikatik eta mila aldiz egingo zuen, solidaritatea eta borroka baino lehenagokotzat jotzen baitzuen arnasa, eta fabrikak, bere giro ezin arnastuzkoarekin, arnasarik gabe uzten baitzuen:
|
|
2010
|
|
|
–Bi ordu eta erdi bizikletan gehiegi da!?, nahiz eta nik beti izaten nuen erantzuna mihian prest: . Jainkoak ez
|
zuen
mundua ikusteko bakarrik egin, ibiltzeko ere bai?, ama amore emateko trenpuan jartzen zuena; amak beti jokatzen baitzuen nirekin horrela, baita Domingori bere bizikleta hartzeko eta niri laguntzeko esan zionean ere, eman niòn erantzunaren aurrean?. Birika bakarra dut, ama, baina ez naiz gizon erdia, eta bakarrik ibili nahi nuke???, atzera egin baitzuen berriro ere bere aginduan, nirea beste kasu... –Gabino beti bere burbuilan??.
|
|
|
Egigurenek bazekien ETAren eta Gobernuaren artekoa hasi ere ez zela egin. Rodriguez Zapaterok ekaineko adierazpenaren bidez bien arteko elkarrizketak hasteko baimena eman zuenez, udan horretan ariko zirela uste
|
zuen
mundu guztiak, eta Alfredo Perez Rubalcaba Barne ministroak ere jakinarazia zuen, behin uda pasa eta gero, irailean, harreman horien berri emango ziela Kongresuko talde parlamentarioetako bozeramaileei, bilera erronda baten bidez.
|
|
|
" Bi ordu eta erdi bizikletan gehiegi da!", nahiz eta nik beti izaten nuen erantzuna mihian prest: " Jainkoak ez
|
zuen
mundua ikusteko bakarrik egin, ibiltzeko ere bai", ama amore emateko trenpuan jartzen zuena; amak beti jokatzen baitzuen nirekin horrela, baita Domingori bere bizikleta hartzeko eta niri laguntzeko esan zionean ere, eman niòn erantzunaren aurrean —" Birika bakarra dut, ama, baina ez naiz gizon erdia, eta bakarrik ibili nahi nuke..." —, atzera egin baitzuen berriro ere be... " Gabino beti bere burbuilan...".
|
|
2011
|
|
|
Eguzki gorri batek argitu eta berotzen
|
zuen
mundua, Orreagako harresi eta hormetan hazten zen huntza lehortuz eta menderatuz, Abade Nagusia gelara etorri zitzaidanean. Heldu eta, neuk desiratutako bidaia egiteko orena nuela erran zidan, nahi nezanean abia nintekeela eta neuk nahi alderantz.
|
|
|
Olletan jaio zen Montxo, 1949an, telebistarik gabeko herri batean. Beraz, txikitan zinema aretoko pantaila handia izan
|
zuen
mundua ezagutzeko leiho, beste errealitate batzuk ikusi eta ezagutzeko,, eta jakiteko hori guztia existitzen zela, nahiz eta nik ez ikusi inguruan. Gaur egun oraindik funtzio hori ere betetzen du zinemak?.
|
|
|
–Txepetxek hololinguistikaren bitartez proposamen etiko bat egin
|
zuen
mundu mailan hizkuntza guztiek etorkizuna izan dezaten; bere proposamenari, paradigma antidiglosikoa, deitzen dio (Un futuro para nuestro pasado, 365 or.). Proposamenak utopikoa dirudi baina polita da; munduko gizartea sare handi bat litzateke, bere partaideak eleanitzak izango lirateke.
|
|
|
Bere bizitzan ezagutu
|
zuen
mundu guztiarekin hitz egin zuten. Haren ohiturak aztertu zituzten.
|
|
|
Haien arteko ika mikak eta harremanak, haien patuak elkarrekin lotzen zituzten hariak. Zer egin zuen bakoitzak, zer ez, eta zergatik egin zituzten egin zituztenak, horretaz hitz egiten
|
zuen
mundu guztiak gure herrian. Guk ere bai.
|
|
|
Sekula ezer gertatu ez zen herri txikia, bi urteren buruan hainbat berri ilunen gertaleku bihurtu zen. Gutxienez bistaz, mundu guztiak ezagutzen
|
zuen
mundu guztia, eta horrek interesa handitzen zuen.
|
|
|
Espaloitik zetorren neska eder bati erreparatu zion. Ez zuen hogei urte baino gehiago izanen, baina bere takoi garaien segurtasunak aldarrikatzen
|
zuen
mundua bere mende zuela. Mikelek begirada saihestu zuen.
|
|
|
Urbanizaziotik atera zenean, Mikelek arnasa hartu zuen arindurik. Munduko herririk tristeena iruditu zitzaion, alkoholismora eta depresiora bultzatzen
|
zuen
mundu bat.
|
|
2012
|
|
|
Aurreko egunetan Google tik kopiatu zituen irudien karpetan beste batzuk gehitu zituen. Ondoren, ordenagailu aurreko paretan
|
zuen
munduaren mapari txintxeta berri bat gehitu zion. Brasili zegokion txintxeta berria.
|
|
|
Handik hogei bat minutura, zur eta lur uzteko moduko tontor arrokatsu bat agertu zen errepide zuzen eta monotono baten buruan. Haran eta muino zapalen ostean, itsaso bare eta lodi batek osatzen
|
zuen
munduko zerumuga horizontalenetik, abade etxe baten bertikaltasun gotikoa sortzen zen. Erdi Aroko herrixka malkartsuak besarkatzen zuen, eta elizaren tontorreko urrezko aingeruak eskuan zeraman ezpata muturrarekin hodei urriak urratuko zituela zirudien.
|
|
|
Orain ez zegoen atzera egiterik. Garai batean bide bat aukeratu zuen, merezi
|
zuen
mundura eramanen zuelakoan. Baina bide hark kaka besterik ez zion eman:
|
|
|
Are gehiago, erdiko mailara iristen ari nintzen, edo behe mailakoaren maila gorenera, aitak egokiena zela esan zidana; eta garai horretan maila hura onartu izan banu, hobe nukeen etxean geratu, munduan zehar ibili nintzen bezala alferrik nekatzen ibili gabe. Eta askotan esaten nion neure buruari horixe bera egin nezakeela Ingalaterran neure lagunen artean, 5.000 milia urrunago joan gabe, basamortuaren erdian arrotz eta basatien artean gauza bera egiteko, eta nire ezagutzarik txikiena
|
zuen
mundutik ezer ez entzuteko moduko tarte ikaragarrian. Horregatik askotan nire egoeraz guztiz damutua egoten nintzen.
|
|
2013
|
|
|
Hurrengo bi urteetan, oporretan itzuli zen jaioterrira, baina joan aurretik bezain tokiz kanpo sentitzen jarraitzen zuen Triesten, eta oporretan bazen ere, itzultzea alferrikakoa zela erabaki zuen. Nahiago
|
zuen
mundua esploratu oporraldietan. Londresek, gainera, mundua, eta batez ere Europa, merke jartzen du bidaiariaren eskura:
|
|
|
Behe laino maskal batek biguntzen
|
zuen
mundua. Nora jo jakin barik geratu zen.
|
|
|
Kanpoan, euriak ez zuen etenik eskaintzen. Bere estalkiaren pean guztia estaltzen eta berdintzen zuen jasa bat iraultzen
|
zuen
munduarengan. Euria, liburu bat idazten munduarengan.
|
|
|
Bertako merkatari guztiekin zorretan zegoela esaten zuten, eta haren jukutriak, den denak sedukzioaren izenaz koroatuak, merkatari guztien etxeetara zabalduak ei ziren. Herri guztiak adierazi
|
zuen
munduko gazterik zitalena zela; eta herri guztia hasi zen konturatzen eurek hasiera hasieratik hartu ziotela susmo txarra itxura onberatsu hari. Elizabethek, esaten ziren gauzen erdiei sinesterik ematen ez bazien ere, nahikoa sinesten zuen bere lehengo susmoak sendotzeko eta ahizparen hondamendia are gauza seguruagotzat jotzeko; eta Janek berak ere galdu zituen ia esperantza guztiak, Elizabethek baino are gutxiago sinesten zuen arren.
|
|
2014
|
|
|
Errumaniak gabezialdi luze eta iluna bizi izan
|
zuen
munduko bigarren gerraren ostean. Eurek gerra galdu zuten, eta lehenengo urteetan gose handia pasatzea tokatu zitzaien.
|
|
|
Europa ekialdeko eta Erdialdeko Amerikako produktuak saltzen zituzten. Lehen pub eta tabernetan lan egina zen eta gorroto
|
zuen
mundu hori. Berak beti azpimarratzen zuen kopak zerbitzatzen baino ez zuela lan egin, baina nik banekien ez zela egia.
|
|
|
103 Jainkoak zazpi egunetan sortu
|
zuen
mundua. Orduz geroztik, atseden hartu baizik ez du egin.
|
|
|
Ikasketa plana oso literarioa zela diosku Renanek, natur zientzietatik gutxi, eta komunitate eskolarreko espiritua franko mundanoa, erlijiositate bretoi estu estutik zetorrenarentzat135 Gazte irakurzale amorratua gehien interesatu duena Frantziako historia izan da, Michelet bereziki: horri eskerrak deskubritu
|
zuen
mundu handi bat badagoela Antzinatetik eta Elizatik kanpora, eta gustu hartu deskubrimendu horri136 1841ean Chardonneteko Kolegio liberaletik Issy les Moulineauxeko Seminario austerora pasa da, Pariseko hego mendebalean, bi urtez filosofia egiteko. Hemen matematika, fisika eta natur zientziak ere ikasi behar dira, baina batez ere filosofia lantzen da.
|
|
|
Ahalmena zuen landugabeko arimak sorgindu edo ikaratzeko, beraren ohoretan azti dantza sumingarri bat egin zezaten; aldi berean, goganbehar garratzez bete zitzakeen erromesen arima kaxkarrak: bazeukan lagun leial bat, gutxienez, eta konkistatu
|
zuen
munduan arima bat, ez landugabea ez berekoikeriaz usteldua. Ez; bera ezin dut ahaztu, nahiz eta ez nagoen prest esateko bereganaino heltzen galdu genuen bizitzaren duin zenik ere.
|
|
|
Mutiko eder pottoko bat ekarri
|
zuen
mundura.
|
|
|
Emaztearen sabel antzuak ezin izan
|
zuen
mundura haurrik ekarri, ordea.
|
|
2015
|
|
|
Ordura arte sekula sentitu gabekoak sentiarazten zizkidan; benetako maisua zen horretan ere. Askotan hitz egiten
|
zuen
munduaren zentzurik ezaz, giza bizitzaren urraduraz, baina segituan konturatu nintzen maitasun gose izugarria zuela, kariño falta handia. Musukatzeko modu hartan nabarmentzen zitzaion, amaren bularraren nostalgia balu bezala ezpainak xurgatzen zizkidanean, eta elkarri luzaz besarkatuta egoteko zeukan premia hartan.
|
|
|
elefante ipotxak, eta musker eta arratoi erraldoiak, guretzat ezagunak diren espezie guztiek nolabaiteko distortsio edo itxuraldaketa bat jasandako mundu galdu bat. Oso deigarria egin zaizu hominido hauen bilakaera; are gehiago, hunkigarria ere egin zaizu orain dela hamabi mila urte sumendi baten erupzioak betiko suntsitu
|
zuen
mundu hartara egokitzeko txikitu, murriztu, urritu beste aukerarik izan ez zuen giza bonsai haren kasua.
|
|
|
Eta zakurrak berde bihurtu ziren. Eta ortuzainak, aldaketa haiek filosofo begiz begiratzen baitzituen, pentsatu
|
zuen
munduari zeharo egin zitzaiola burutik. Eta ortura joan, eta alkandora hertsagarriak aldatzen jarraitu zuen.
|
|
|
Alegia, EAJrekiko elkarlanaren aro luzea bukatutzat eman, eta ezker abertzalearekiko elkarlanaren aro berria abiatutzat eman zuen ofizialki EAk. Agiriaren aurkezpenean, Urizarrek adierazi
|
zuen
mundu guztiak jakin behar zuela bateraezinak zirela abertzaleen arteko indar metaketa eta estrategia politiko militarra.
|
|
|
–esan zuen Ramsay andreak?. Gogora zaitez Langley jaunarekin; dozenaka bider zeharkatu
|
zuen
mundua, baina ez omen zuen inoiz sufritu nire senarrak hara eraman zuenean hainbat. Marinel ona zara, Tansley jauna?
|
|
|
Damiano Txikilaurdeni betidanik begitandu zitzaion mundu ergel hau aldrebes zebilela. Gaztetandik pentsatzen
|
zuen
mundu honen esfera eta zirkuluak nahasturik zebiltzala, planeta eta astroak bere aurka ezarriak zirela konjurazio sinesgaitz bezain arriskutsu batean. Bestela ez zen posible hura.
|
|
2016
|
|
|
–Ni ez naiz
|
zuen
mundukoa, ez nator bat zuen munduarekin, hau nirea da erraten duzuelako, eta hura ere bai, eta ez bada nirea berea da, baina zurea ez. Beraz, ez erran zuen mundua nire mundua denik, ez dudalako sinisten, eta, gainera, ez dudalako sinistu nahi.?
|
|
|
–Ni ez naiz zuen mundukoa, ez nator bat
|
zuen
munduarekin, hau nirea da erraten duzuelako, eta hura ere bai, eta ez bada nirea berea da, baina zurea ez. Beraz, ez erran zuen mundua nire mundua denik, ez dudalako sinisten, eta, gainera, ez dudalako sinistu nahi.?
|
|
|
–Ni ez naiz zuen mundukoa, ez nator bat zuen munduarekin, hau nirea da erraten duzuelako, eta hura ere bai, eta ez bada nirea berea da, baina zurea ez. Beraz, ez erran
|
zuen
mundua nire mundua denik, ez dudalako sinisten, eta, gainera, ez dudalako sinistu nahi.?
|
|
|
Berriz ere argazkiari begiratu dio, harrizko bolaren atzetik uzkur ageri zen ume aurpegi hari. Ezpainak ondo estututa zituen, eta begiak zabal zabalik, argazkilariari harriduraz begiratuko balio bezala, edo ondo ulertzen ez
|
zuen
mundu batek ikara emango balio bezala.
|
|
|
Enararen erakarpen indarra. Taldeko gaztetxoena izanagatik asko bizitakoa zen, «gazte, aske eta basati» lema muturreraino eramandakoa, ausarta eta urratzailea beti, inongo molderekin bat egiten ez
|
zuen
mundu ikuskera zabalekoa. Baziren hainbat gai, bai berak bai besteok ere maiz izaten zenituztenak ahotan, zuen artean erabat errepikakorrak:
|
|
|
konpondu
|
zuen
munduko gosea»
|
|
|
Hilerriko sarrera atzean utzi eta gero, beren bigarren etxea zutelarik han, eta barruan beraientzat prest zegoen gorpulekua, zeinetan denbora gutxiren buruan egongo baitziren etzanda beren gurasoen ondoan, betierekotasuna ez zitzaien irudituko ametsaldi hutsa, ipuina, apaizen promesa. Etorkizunak bere nahierara hankazgoratuko
|
zuen
mundua. Han, ordea, ahaide hilen barrunbe sakratu hartan, hilobi haien bihotzean, zeinetara eramanarazi baitzituzten ardura handiz bizitza eder eta desiragarri bihurtzen zuten gauza asko, mundu zati babestu, aterpetu, pribilegiatu hartan (eta haien pentsamenduak, haien eromenak han zirauten, artean, hogeita bost menderen buruan, basabelarrez estalitako ehortz-leku koniko haien inguruan), han behintzat ezer ez zen inoiz aldatuko.
|
|
|
besteen minak ez ukitzea lortzen zuen inspektore-ordeak. Hainbeste denbora ematen
|
zuen
mundu birtualetan galduta, non zaila gertatzen baitzitzaion benetako tragediei garrantzia ematea.
|
|
|
Jainkoak sortu
|
zuen
mundua, eta bertako
|
|
|
Jende gehienak pentsatzen
|
zuen
mundua
|
|
|
Ra Jainkoak (eguzkiak) sortu
|
zuen
mundua,
|
|
|
Jainkoak sei egunetan sortu
|
zuen
mundua:
|
|
|
astinduko
|
zuen
mundu gerraren abisua izan zen. Gerra hark krudeltasuna eta aurkariaren deuseztapena
|
|
2017
|
|
|
Esan izan balitz: . Gaur argia jaio da?, gizakiaren bihotza ez zen hainbat hunkituko, ideia hori ez zen leienda bilakatuko eta ez
|
zuen
mundua sailean konkistatuko; gertakari fisiko arrunt bat baizik ez zuen adieraziko, gure irudimenari, gure arimari, alegia, den gutieneko hunkirik egingo ez ziona.
|
|
|
EGUN batean, jaiki eta garbitu nintzen; iduri
|
zuen
mundua ere istant horretantxe jaikia eta bere burua garbitua zegoela, dirdiratsu eta berri berria. Herrirako bidea hartu nuen.
|
|
|
1956an boto bakar batengatik geratu zen Literaturako Nobel Saria jaso gabe. Alexis Zorbaren hitzak eta egintzak eleberriarekin (1946) izugarriko ospea lortu
|
zuen
mundu osoan, eta Michael Cacoyannis zuzendariak 1964an egindako zinemarako egokitzapenak istantean goratu zuen Zorbaren pertsonaia, Anthony Quinn eta Mikis Theodorakisen arartekoz, literaturako ikono unibertsalen Olinpora.
|
|
|
GAU guztian ezin izan nuen begirik itxi. Gure bakardadearen erdian gau hartan lehen aldiz entzuten genuèn urretxindor batek ezin jasanezko tristuraz bete
|
zuen
mundua, eta, bat batean, masailetan behera malkoak irristatzen sentitu nituen.
|
|
|
Ez zuen ezer jakin nahi munduaz. Gorroto
|
zuen
mundu hura. Bala gerturatu zuen.
|
|
|
Ez dago egiaz zientzia berriak eragin askatzailea izan zuela erakusten duen ebidentziarik. Zientzia modernoaren hasierarekin sortu zen naturaren ikuspegi mekanizistak, desliluratu egin
|
zuen
mundua?. Ez dago, ezta ere, hura sostengatu zutenek inoiz sorginkeriaz akusatutako emakumeen defentsan hitz egin zutela erakusten duen frogarik.
|
|
|
Gainera, aberastasun harrapatuak finantzatu zuen Koroaren Europako lurralde hedapena. Espainiak etengabe behar
|
zuen
Mundu Berritik iritsitako zilarra eta urrea, eta mendekotasun horrek akuilatuta, 1550eko hamarkadan Koroa prest agertu zen encomenderoen boterea ahultzeko eta, hartara, zilarra erauzteko indiarren lan eskergaz jabetu eta Espainiara itsasoz bidaltzeko9 Nolanahi, handitzen ari zen kolonizazioaren aurkako erresistentzia (Spalding 1984: 134? 135; Stern 1982) 10 Desafio horri erantzunez, kultura indigenen aurkako gerrari ekin zioten Mexikon eta Perun, agintaritza kolonialaren areagotze drakoniarrari bidea prestatuz.
|
|
|
Gizon batzuek poltsak eta ukuiluak betetzeko egin al
|
zuen
mundua arrazoiaren argiak, beste batzuk pobreziak zapal ditzan. Arrazoiaren argiak legez agindu al zuen, gizon batek nahikoa lur soberakinik ez badauka maileguan jaso zienei emateko, mailegatzaileak maizterra espetxeratu lukeela eta goseak eduki gela itxian?
|
|
|
Baina Goldsmithek kezka hurbilagoak zituen, irlandar batzuekin jarraitzen baituen eztabaidan. Irlanda zela esaten
|
zuen
munduko herrialderik literarioena eta misterio bat zela, jarraitzen zuen berotuta, nolatan hain uharte txiki batek lortu dituen lau Nobel sari eta beste hainbat puntako idazle, horien artean batzuk jenioak, Joyce bera bezala. Elkarri besarkadak ematen hasi ginen ondoren.
|
|
|
Bertzetik, Melani maitale zoragarria zen eta sexua bikaina zen berarekin. Gainera, Lurrak suposatzen zuen Melanik nola edo hala emanen ziola aitari beren enkontru esporadikoen berri, eta horrek marrubizkoa bilakatzen
|
zuen
mundu zikin hau.
|
|
|
Hunoak ezker abertzaleko kideak zirela ulertu
|
zuen
mundu guztiak hasiera hasieratik. Lotsagarritzat jo zuen asteroko mezu trukaketa hori UPyDko parlamentariak irribarre erdiarekin ezusteko galdera baten aurrean; gero, segundo batzuk hutsean joaten utzi eta hazpegiak erabat aldatuta zituela, beste esaldi labur bat osatu zuen, arriskua eta demokrazia hitzak azpimarratuz.
|
|
|
ohea, leihoa, bakardade eta isiltasun aldi luzeak, ez zegoen beste ezer. Hutsak betetzen
|
zuen
mundu hura.
|
|
|
Jainkoak sortu
|
zuen
mundua, eta bertako
|
|
|
Jende gehienak pentsatzen
|
zuen
mundua
|
|
|
Ra Jainkoak (eguzkiak) sortu
|
zuen
mundua,
|