|
2004
|
|
|
Halako batean, emakumeok gure artean ari ginela, biok ezagutu genuen gizon xarmagarri hil berri bat hartu genuen hizpide. Gutako batek goraipatu
|
zuen
gizon zahar eder haren bizitasuna, nola zuen koketo izatearen punttua, xahar lizun izan gabe" berde" izan zen hitza. Esan bagenuen esan genuen.
|
|
2009
|
|
|
Henry Allingham, Lehenengo Munduko Gerran borrokatu
|
zuen
gizon zaharrena zen ere eta lo zegoenean zendu da. Iragan hilabetean Tomoji Tanabe japoniarra 113 urterekin hil zenean, Allinghamek hartu zuen munduko gizon zaharrenaren lekua.
|
|
2011
|
|
|
–Judu horrek Nafarroan zer bilatzen zuen jakitea ere lortu zenuten? , galdetu
|
zuen
gizon zahar baten ahotsak, hura ere alemaniar kutsu gogorrekoa.
|
|
|
–Gutxietsi egin gaituzue, erantzun
|
zuen
gizon zaharrak?, guk bere garaian gutxietsi zintuztegun moduan. Gure anaiari mezua bidali zeniotenetik bagenekien azpijokoren batean ari zinetela.
|
|
2013
|
|
|
Ardoa gogotik edaten jarraitzen
|
zuen
gizon zahar hark. Defentsak jaitsi eta guztiz emana zegoen.
|
|
|
–Zer egingo du malapartatu horrek? , galdetu
|
zuen
gizon zahar batek, publikoaren artean.
|
|
2014
|
|
|
Ni jada guztiz esna, baina patxada ederrean etzanda nengoenez, geldirik egon nintzen, posturaz aldatzeko eragingarririk ez nuen-eta. «Nola egin du marfilak bide luze hau?» marruskatu
|
zuen
gizonetan zaharrenak, oso erresuminduta, zirudienez. Besteak azaldu zuen kanoa flota batekin etorria zela, berarekin zeukan enplegatu ingeles mestizo baten kargu; Kurtz berbera itzultzen saiatu omen zela, estazioa tenore hartan merkantziaz eta horniduraz gabetua baitzegoen, baina, hirurehun milia ibili ondoren, bat batean bira ematea erabaki, eta halaxe egin omen zuela, berak bakarrik, piragua txiki batean, lau arraunlari lagun zituela, mestizoari ibaian behera jarraitzen utziz marfilarekin.
|
|
2017
|
|
|
aitona negarrez ipini zuen jaio berri hura, neu naiz. Eta ze pozik nagoen alaba izateaz, inoiz lekutik atera nauten ahizpa zoragarri bi izateaz, ze bizirik sentiarazten nauten aldaketa hormonalek, ze maitagarria edo ze lehorra izan naitekeen egunaren arabera, ze pozik entzuten dudan" zu beti dotore" esaldia, ze urrun ikusten dudan oraindik ama izateko aukera, zenbat maite izan nuen behinola negar egin
|
zuen
gizon zahar hura eta ze poza hartuko lukeen gaur naizen neska hau ikusiko balu. Gaur Kristoren adinera heldu naiz, baina Maria Madalena bezain eder sentitzen naiz.
|
|
|
Agian, agian esan
|
zuen
gizon zaharrak. Nire memoria ez da oso ona eta, tamalez, esan didazu zertara etorri zaren, jauna, ez baitakit.
|
|
|
Atxilotzeko! garrasi egin
|
zuen
gizon zaharrak eta, itxuraz, harrituta zegoen benetan. Atxilotzeko!
|
|
2018
|
|
|
Euskal kantu tradizionalak ahots ederrez kantatzen zituen gaztearen ondoren etorri ziren besteak, trenbide zubiaren azpian teklatua jotzen
|
zuen
gizon zaharra eta kontzertu profesionalak, izan areto apainetan, izan kapital sinboliko handiko taberna zuloetan.
|
|
|
Oraindik gogoratzen dut piano zahar haren soinua. Soinu goxo eta polit horrekin batera dantzatzen hasten nintzen ni, sei urteko neskatxa bat, nekez, dantzatzen zekiena, ile marroixka eta begi beltzekin; zerikusirik ez zuena ondoan
|
zuen
gizon zahar eta ile zuri horrekin. Pianoa jotzen zuena, nire lagunik onena, nire aitona.
|
|
|
Euskal egutegiko izen horiek Lapurdiko euskalkian eman nituen nahita. Badira berrogeita hamar urte hitz horiek errepikatzen ditudala haien erran nahiari eta handik tiratzen ahal den ondorioari sekula ohartu gabe, oihukatu
|
zuen
gizon zaharrak. Ikusten dut, jaun zuberotarra, gauza ororen arrazoia bilatzen duten azti en jakintza baduzula.
|
|
2020
|
|
|
Arratoia esan
|
zuen
gizon zaharrak, doinu dardaratiaz... Arratoia.
|
|
2021
|
|
|
Tokiaren errepaso azkarra egin zuen: tranpal batean zegoen; ez, bere etxeko tranpalean zegoen; anaia ematen
|
zuen
gizon zahar batek Itziar zuela izena ziurtatu zion; besoa gorputzetik etena zuen hiru metro urruti. Ikusi ote zuten gizon edadetuak eta andreak besoa galdu zuela?
|
|
2022
|
|
|
Paper orri haiek galtzen ahal ziren, baina laburpen batzuk idatzi eta leku askotara bidaliko zituen, monasterio eta jauregietara gehienetan. Bere istorio pertsonala baino gehiago, bizi zuen garaiaren gora-beherak etorkizuneko pertsonek uler zitzaten nahi
|
zuen
gizon zaharrak.
|
|
|
Herdtek 1982an Rituals of Manhood [Gizontasunaren erritualak] ale konparatiboa osatu zuenean, Papuako ordokiko kaluli jendeen bau a gizonezkoen ehiza etxe zeremoniatsuen inguruan E. L. Schieffelin ek egindako lana jaso zuen. Ikerlariak etnografia xehea egin
|
zuen
gizon zahar eta gazteagoen aldian aldiko erretiroen inguruan. Gertakari horren baitan, espirituen munduarekiko harremana aldatu egiten zen, emakumeak modu erritualean ekiditen ziren, eta tokiko gizartearen barne gatazkak baretzen ziren.
|
|
|
–Bai horixe, esan
|
zuen
gizon zaharrak?. Eta esker gutxi jasoko duzu ordainetan:
|
|
|
–Hemeretzi, esan
|
zuen
gizon zaharrak.
|
|
|
–Nor da? , esan
|
zuen
gizon zaharrak.
|
|
|
–Cogan, esan
|
zuen
gizon zaharrak, mespretxuz.
|
|
|
–Noski, langile klaseek ere ordezkaturik egon behar dute, esan
|
zuen
gizon zaharrak.
|
|
|
–Zer diozu? , esan
|
zuen
gizon zaharrak.
|
|
|
Jainkoaren garai bedeinkatuak haiek! , esan
|
zuen
gizon zaharrak?. Bizi arnasa zegoen orduan.
|
|
|
–Niregandik ez du oso ongietorri beroa jasotzen, etortzen denean, esan
|
zuen
gizon zaharrak?. Egin dezala lan bere alderdiarentzat, baina ez dadila hona espiatzera etorri.
|
|
|
–Ezin da jakin, esan
|
zuen
gizon zaharrak.
|
|
|
–Ni ere lehor nago, esan
|
zuen
gizon zaharrak.
|
|
|
–Henchy jauna, esan
|
zuen
gizon zaharrak?, horietako batzuk baino estilo hobea erakutsiko zenuke, alafede. Keegan atezain zaharrarekin hizketan nengoen behin.
|
|
|
–Zer dugu? , esan
|
zuen
gizon zaharrak
|
|
|
–Ez dago edontzirik, esan
|
zuen
gizon zaharrak
|
|
|
–Horrela hasten da, esan
|
zuen
gizon zaharrak.
|
|
|
–Nola ireki behar ditut, esan
|
zuen
gizon zaharrak?, kortxoa ateratzekorik gabe?
|
|
2023
|
|
|
Ezin dugu horrela jarraitu esan
|
zuen
gizonik zaharren eta jakintsuenak, zuen jokaera hau izadiaren legeen kontra doa, eta ez bururik ez hankarik ez du. Haluzinazioak baizik ez zaretela aldarrikatzera behartuko gaituzue, horrela jarraitzen baduzue.
|
|
|
–Ez zitzaion bere biloba zenari ari. Ez zen burua galdua
|
zuen
gizon zahar bat ari idazten. Ez.
|