|
2008
|
|
|
Izatez ez Arana Goiri, ez bere 320 jarraitzaileak agertu ziren Hondarribian: Arana Goiri kartzelan zegoen une hartan, eta bestela ere ordurako erabakia
|
zuen
ez joatea (azken finean hasieran onartutako prozedurak errespetatu ez zituen kongresu hark ez zuen baliorik). Beraz Hondarribian istiluak gertatu baziren ez zen sabindarrengatik izan (ez zirenak azaldu), baizik auzi horrekin zerikusi gabeko beste arazo bategatik (ekitaldian zeuden Iparraldeko euskaltzale xuriak eta gorriak elkarrekin eztabaidan hasi zirelako batez ere).
|
|
|
Jakina denez, gizarte moldeetan kontserbadorea eta Eliza katolikoaren aginduetara makurtua izan arren, hainbat alorretan berrikuntzak sortzeko gaitasuna izan zuen, bereziki, euskal kulturaren arloetan, non ekimen aldatzaileak izan zituen. Eta euskal kulturaren erakundetzerako Euskaltzaindia sortu zuelarik, erakunde berriaren garrantziaz jabetuta etorkizuneko belaunaldientzat jakin izan
|
zuen
ez soilik arlo desberdinetako adituak Euskaltzaindian txertatzen eta zuzentzen, baizik baita gobernatzen ere, bizi iraupena une latzenetan ere asmatuz.
|
|
|
«Con quien deploré yo» horrekin, Azkuek iradokitzen
|
zuen
ez soilik Arana Goiriren asmoekin bat zetorrela, baizik hura bizi zelarik, biak elkarrekin
|
|
|
Egon bazeuden hizkuntza kontuan Sabino Aranaren autoritatea besterik onartuko ez zuten jeltzaleak, bereziki Bilbo aldeko Euzkeltzale Bazkuna edo Euzko Gastedi moduko elkarteen inguruan. Gorago ikusi da nola, Bustintzak ez ezik, Euzko Deya, k erehasiera bertatik uko egin zion Akademiaren hautaketan parte hartzeari eta halaber erakundea gaitzetsi
|
zuen
ez zelako osotara jeltzalez osatua. Baina kasu honetan ere Bustintzaren arrastoa suma daiteke:
|
|
|
Akademiaren baitan bi sail nagusi egongo ziren, bata hizkuntzaren ikerketari zuzendua (Iker saila izango zena) eta bestea sustapenera zuzendua (Jagon saila). Elgezabalek, bere proiektua aldatzen zela ikusirik, planteatu
|
zuen
ez ote zen hobe izango euskara ikertzeko erakundea eta sustatzekoa bereiztea, baina Eleizaldek bakarrean biltzearen alde argudiatu zuen eta hala onartu zen. Euskal Akademia, beraz, ez zen izango erakunde akademiko huts bat, plataforma sozial zabalago bat baino.
|
|
2010
|
|
|
121). Sokrates lekukotasun kantitate handien kontra zegoen, eta pentsatzen
|
zuen
ez dagoela aipurik froga baliorik zuenik, soilik juizio balioa baitzuten. Aipu erretorikoa gnome> figurarekin lotzen da, eta lekukotasuna esleitzen zaio.
|
|
2012
|
|
|
Ikusten denez, beraz, euskal literatura zer egiteko gai zen frogatu nahi
|
zuen
ez soilik gaztelaniadunen aurrean, baizik eta baita irakurlego zabalago baten aurrean ere.
|
|
|
Dena den, pentsatzekoa da poemaren zatikatze eta berrosatze hori egina izan bide zela jada Sarrionandiak erabilitako zubi testuan. Izan ere, itzulpena zein zubi testutan oinarritu
|
zuen
ez badakigu ere, ezagunak dira Sarrionandiak erreproduzitutako zati berberak ematen dituzten bertsioak.167 Ahapaldi hautaketa desberdina duten hainbat bertsio aurkitzea oso ohikoa da horrelako testu zahar, tradizional, anonimo eta herrikoien kasuan. Izan ere, jatorrizko bakarra finkatzea ere zaila izaten da halakoetan, ahozko tradiziotik hartuak izaten baitira maiz; beraz, askotan ez dago itzulpenak zerekin erkatu:
|
|
2013
|
|
|
Beste artikulu batean erakutsi
|
zuen
ez zela sobera fida amerikarren baitan. Batzuek uste zutela amerikarrek urre anitz emanen zutela, eta hori ez zela horrela zehaztu zuen:
|
|
|
Eskualduna k, gerlak iraun zuen denbora gehienean, epe laburreko iragarpenak egin zituenean, baikorregi ez agertzeko dei horren egitea bitxi iruditu dakiguke. Beharbada, azken asteetako zuhurtzia horrek erakustera ematen
|
zuen
ez zutela itxaropen faltsuen emateko beharrik sentitzen, gero eta garbiago gelditzen ari baitzen afera trenkatua zela. Baina, funtsean, itxaropen faltsuen garaiak bukatuak zirela dio Bruno Cabanesek:
|
|
|
Batetik, gerla hastapenean egin zituzten sarraskiak kondenatu zituen. Gerla hasieraz espantuka ari zirela idatzi zuen, baina salatu
|
zuen
ez zutela aitortu, haatik, zer «modu itsusian» sartu ziren, Belgika eta Luxenburgo «zangopean lehertuz». Etxeparek bi gisetara jokatu zuen, errespetu zerbait erakusten zuen batzuetan, baina alemanak gogor kritikatzen zituen beste hainbatetan.
|
|
|
Gerla lasai zegoen uneetan ere «crapouillots» eta granada batzuk ikusi zituela ere aipatu izan zuen. Denbora joan ahala eta arma horiek hobeki ezagutu ahala, aldiz, garbiki aitortu
|
zuen
ez zitzaizkiola batere gustatzen:
|
|
|
Jean Saint Pierrek ere erakutsi
|
zuen
ez zela biziki fida Hego Euskal Herriko euskaldunen baitan. Hain zuzen, alemanei gauzak salatzeko gai zirela leporatu zien, eta horrela justifikatu zuen zenbait informazio ez idaztea Eskualduna astekarian, Hegoaldekoek ez zitzaten irakur:
|
|
|
Aski da Paueko artxibora joan eta biztanle bakoitzaren Erregistro Militarrari so egitea, ikusteko zenbat ziren zerbitzu militarrera agertu ez zirenak eta intsumitu gisa ekarriak zirenak. 1909an Ipar Euskal Herriko parrokia guztietako apaizei galdetegia egin zietenean, Ahurtiko erretoreak erantzun
|
zuen
ez zegoela gehiago 18 eta 35 urte bitarteko gazterik herrian. Urepelekoak erantzun zuen 18 urteko guztiak Ameriketara joanak zirela.
|
|
|
Soldaduak Verduneko borroketan pairatu zutena kontatzeko ezintasunean zirela kontuan hartuz, pentsa dezakegu Zerbitzari ren deskribapenak gogortasunaren ataltxo bat baizik ez zuela islatu. Funtsean, zenbait urteren buruan, 1936an, Eskualduna astekarian idatzi zituen eta Patri Urkizuk liburu batean bildu zituen oroitzapenetan ere idatzi
|
zuen
ez zuela hitzik han ikusi zituenen esplikatzeko.
|
|
|
Zerbitzari k ere ogiaren kalitate ona azpimarratu izan zuen, eta ongi eta ausarki jaten zutela ere idatzi izan zuen. Nahiz eta une batez aitortu
|
zuen
ez zutela beti ongi jaten, oro har, Euskal Herrian zegoen irakurleak pentsa zezakeen gerlariak jaunak bezala bizi zirela, ongi janez, eta gorputzez indartsu eta eder. Janariaren baikortze hori ez zen biziki sinesgarria, Audoin Rouzeaurenazalpen batzuei fidatuz gero.
|
|
|
Arrautza zer janari arraroa bihurtua zitzaien idatzi zuen horretan, janariaz ematen zituen xehetasun baikorrak ahuldu ziren. Nahi gabe aitortu
|
zuen
ez zutela nahi adina edo nahi guztia jaten ahal, egoera normalean baino xuhurrago bizi zirela.
|
|
|
Egia da Eskualduna ko berriketariek janariari buruzko informazio baikorra eman zutela oro har. Baina pasarte honekin eta atal honetan pixka bat gorago aipatu dugun beste batekin, Zerbitzari k deblauki aitortu
|
zuen
ez zutela beti nahi bezainbat jaten. Etxeparek ere, beste artikulu batean, janariaren eskastea aipatu zuen, soldadu batzuk laborantzara igorri zituztela azaldu zuenean.
|
|
|
Euria zen gehien hastio zuena, itxura guztien arabera. Garbiki aitortu
|
zuen
ez zela euria baino zailagorik, lubakietan zirenentzat, baina hala ere haien artean gutxi eritzen zirela eta eritzen zirenak ere ez larriki, zehaztu zuen, ongi artatzen zituztela azpimarratuz. Aro txarraren kalteak gutxietsi nahi bazituen ere, euriaren gogortasuna onartu zuen.
|
|
|
Artikulu horretan aipatzen
|
zuen
ez zutela «kazetaritzaren apologia» egin nahi. Hots, kazetaritza zerbait txar gisa ikusten zuten.
|
|
2014
|
|
|
Behin, iparraldeko bazter batean Euskaltzaindiko bileran geundela, sotanez inguratuak, bazkalon doan hasi zen Aresti etxera itzultzeko auto baten bila. Emaztea rekin zegoen eta ordulariari begira esan
|
zuen
ez ziola denbora emango donostiara joan, han Bilborako autobusa hartu eta ez dakit ze futbol partida ikusteko.
|
|
|
Gure Gabriel nahikoa minbera zen, nahiz batzuetan laudorio eta irain batzuk umorez hartu. naski, ez
|
zuen
ez EAJ PnVko ez eta Partido Comunistako kartarik baina famatu zen:
|
|
2016
|
|
|
Bestalde, kanpoan zer antzerki mota landu
|
zuen
ez du argitzen, baina soldaduen artean mota guzietako aktore zitezkeen, oso onak ere bai eta interesgarria da jakitea taularatzeari begiratze berezia bota ziola baldintza haietan. Ez da inongo froga goi mailako antzerkigintza landu zuenik errateko, baina bai gaia lantzen aritu zela pentsatzen ahal dugu.
|
|
|
Larzabal kolektibotasun horretan sartzen da, Etxahun legendan sartzen lagundu nahi izan zuen. Loturak baditu herriko taldeekin, baina helburuan finkatuak ditu dagoeneko, antzerkia baliatuko
|
zuen
ez bakarrik irri egiteko baizik eta euskaltasuna ezagutarazteko eta kasu honetan ahantzia izan zen poetaren duintasuna ezagutarazteko.
|
|
|
Aipatu dugu, Matalas pertsonaiak Larzabalen hitzak zeramatzala erran zela. Alfonso Sastrek zioen berak bilatzen zuena zela bere pentsamoldea gordetzea pertsonaien gibelean, benetan zer pentsatzen
|
zuen
ez agertzea nahi zuelako. Ez dirudi horrelako proiekturik zeukanik Larzabalek, oro har, askotan irakaspena edo morala atzematen baita antzerkian, bere iritzia eta morala entzun daiteke.
|
|
2019
|
|
|
1919ko irailaren 29an Euzkadi egunkari jeltzalean argitaratutako artikulu batean, Kirikiñok aldez aurreko uko argia egin zion sortze bidean zen akademiak eman zitzakeen arauak errespetatzeari, ez ziolako hari inolako autoritaterik onartzen, eta ohartarazi
|
zuen
ez zela bakarra jarrera horretan, ezta hurrik eman ere. Beste jeltzale batek erantzun zion, Luis Eleizaldek, banaka nork bere erara idatzi beharrean, denek batasun baterantz jotzea euskararentzat, aurrerakuntza?
|
|
|
: Jean Blaise Ademak gutun baten bidez adierazi
|
zuen
ez zuela izendapena onartzen. Gainerako guztiek onartu zuten.
|
|
2021
|
|
|
Lhandek hiru pundutan egituratu zuen bere erantzuna. Lehenik, onartu
|
zuen
ez zitekeela aurki euskal letretan obra nagusien zerrenda luze haietatik bat, Europako kultura garatuetan bezala. Bainan, gabezia onartu ondoan, bi mailetan aurreratu zuen bere ikusmoldea.
|
|
|
Bigarren liburu hortan, XIX. mende erditik XX. mendeko azken laurdenera luzatu zuen bere azterketa. Konparatismoaren bidez, Jon Juaristik erakutsi
|
zuen
ez dela euskal kulturan beste nonbait asmatua izan ez denik, hots Foruen aldeko euskal autoreek Walter Scott-en ondotik eta haren itzalean idatzi zutela beren obra, funtsean, kronologiak berak erakusten zuen bezala.
|
|
|
Behar bada on egin ere zion (Hiribarren); Eta hala apezek nola aintzindariek, denek atseginekin ikusi zuten Jesus jauna estekatua eta beren soldaduen eskuetan. Egin ere zioten anitz laido eta azkenean, oihu egin zuten guziek, hiltzea merezi zuela (Joanategi); Egin zuen baratxuri salda koipe puska batekin, baina Agerak laster ezagutu
|
zuen
ez zela haragi salda, eta galdetu zion: Jualimo:
|
|
|
Azaldu dezagun ondorengo adibideekin: Gaztainak aurretik zurituta erre zituen zuzena da, baina* Oilaskoa guztiz txigortuta erre
|
zuen
ez da esaten. Lehenean, gaztainak erretzeko prozesuaren hasieratik daude zurituta, eta horrela irauten dute erretzeko prozesu guztian zehar; bigarrenean, guztiz txigortutako egoera ekintzaren azkeneko uneari bakarrik dagokio, emaitzari, eta ez aditz nagusiko ekintza gertatzen den denbora tarte osoari.
|
|
|
Ea buruan duten zati galderetan ote ere ager daiteke: Auzo guztia beldurrak airean zegoen ea noiz egingo ote
|
zuen
ez egitekoren bat (Igerabide); Eskatu ere bai esan ziezaion ea non ote zen halako lorategia (Juaristi); Ezen nire buruari galdetzen bainion ea nola bil ote zezakeen inork bere baitan horiek betetzeko indarra (Aldasoro).
|
|
|
37.3.2l Subjuntiboaren aurreko partikula gisa erabiltzen da beste zenbaitetan: Josuek zorrozki gomendatu
|
zuen
ez behintzat deusik hartzeaz hiri hartan, beldurrez nihork erakar zezan populu guztiaren zorigaitza (Larregi); Beldurrez gainerat eror nenkion, ihes egin zidan (J. B. Elizanburu).
|
|
|
Bai ez kontrastean ere erabiltzen da: Argitu nahi zaitut, ez baitezpada ene buruaren garbitzeko, baina Jesu Kristok goretsi duen bertute bat ez dezazun zuk apalets (Laphitz); Inbentarioa ez zen egina deusen ebasteko, bainan bai deus gal ez zedin (Hiriart Urruti); Eta Angirok Japonia utzia
|
zuen
ez bakarrik ihesari emateko, baina bihotzean sendi zuen karga nolazpait bidean uzteko (Narbaitz). Galdegai ez delarik aditz nagusiaren eskuinean ematen da maiz, horrelakoetan ohikoa denez:
|
|
|
Aurrean ere joan daiteke, ordea, ondoko bi adibide hauek alderatuz ikus dezakegun bezala: Berehalaxe erakutsiko dizuet denoi eta ez bat, zazpi baizik (Etxaide); Eta bisitatzen
|
zuen
ez eliza bat, baizik anitz eliza (Lizarraga).
|
|
|
Ezezko perpausetan ukagai (ikus § 41.4.3g) bat baino gehiago zerrendatzen ditugunean, bakoitzaren aurrean eman dezakegu ez: Ez
|
zuen
ez jantzirik, ez lo zakurik, ez paperik, ez eta dirurik hartu (Borda); Baina hark ez zuen ez erantzun ez irribarrerik egin (Montorio); Ez zuen ez lagunik ez adiskiderik, ez erlijiorik ez sinesterik (Aldasoro). Ezezkoa indartu nahi dugunean, aukeran dugu ez perpausordain gisa erabiltzea, eten artean:
|
|
|
Ezezko perpausetan ukagai (ikus § 41.4.3g) bat baino gehiago zerrendatzen ditugunean, bakoitzaren aurrean eman dezakegu ez: Ez zuen ez jantzirik, ez lo zakurik, ez paperik, ez eta dirurik hartu (Borda); Baina hark ez
|
zuen
ez erantzun ez irribarrerik egin (Montorio); Ez zuen ez lagunik ez adiskiderik, ez erlijiorik ez sinesterik (Aldasoro). Ezezkoa indartu nahi dugunean, aukeran dugu ez perpausordain gisa erabiltzea, eten artean:
|
|
|
Ezezko perpausetan ukagai (ikus § 41.4.3g) bat baino gehiago zerrendatzen ditugunean, bakoitzaren aurrean eman dezakegu ez: Ez zuen ez jantzirik, ez lo zakurik, ez paperik, ez eta dirurik hartu (Borda); Baina hark ez zuen ez erantzun ez irribarrerik egin (Montorio); Ez
|
zuen
ez lagunik ez adiskiderik, ez erlijiorik ez sinesterik (Aldasoro). Ezezkoa indartu nahi dugunean, aukeran dugu ez perpausordain gisa erabiltzea, eten artean:
|
|
|
Baina Greenbergen analisia, puntu honi dagokionez, ez dirudi zuzena den, berehalaxe izan baitzen hizkuntzalarien artean eztabaidatua. Dryer ek (1992) erakutsi
|
zuen
ez dagoela halako joerarik, munduko berrehun hizkuntzatik gora aztertu ondoren. Cinquek (2005) ere gauza bera erakutsi zuen.
|
|
2023
|
|
|
Nafarrak ihes egitea lortu zuen berantago. Haatik, nahiz eta Nafarroako erregearen leialtasuna zintzoa izan zen Frantziako erregearekiko, Karlos V.aren atzaparretatik askatzeko, diru bilketan garrantzitsua izan baitzen ere, Frantziako erregeak Madrilgo akordioa izenpetu zuen, non agintzen
|
zuen
ez zue la Nafarroa lagunduko 1512 aitzineko mugak eskuratzen.
|
|
|
Buldak Nafarroako Erresuma Katalina eta Joan errege erreginari kendu zizkien, haiei eta haien ondorengoei ere bai. Europa mailan, erabaki horrek zer balio
|
zuen
ez da argi, denbora zen horren argitzeko, gaur egun oraindik ere. Zer puntutaraino aita santuak zuen eskubidea erresumak hartzeko eta kentzeko?
|
|
|
Beste probintziek Gante lagun du nahi ez zutenez, Gantek bere leialtasuna eskaintzen zion Frantzisko I.a erregeari Karlos V.a enperadorearen aurkako babesaren truke. Frantzisko I.ak baztertu egin zuen Ganten eskaria, zeren Karlos V.ak garbi adierazi baitzion Milango eskualdea utziko ziola abdikatuko zuelarik (eta hori ez da ger tatu ko), eta Frantziako erregeak enperadorearekiko harremana zaindu nahi
|
zuen
ez momen tu horretan, Gante eskualdea laguntzarik gabe utzi zuen.
|
|
|
Nafarroan ereduko DBHko 2 mailako ikasleekin egindako ikerketan2 ikasleen kopuru esanguratsu batek aitortu
|
zuen
ez zuela gaitasun nahikorik euskaraz aritzeko. Datu horri eskolak duen eginkizunetik erreparatzen badiogu, kontuan hartu beharrekoa da, gure ustez.
|