|
2013
|
|
|
Geroago ere izan zen antzeko akusazio bat, eta hartan ere apaizen jarrera justifikatu
|
zuen
Eskualduna k. Albert De Mun ek Echo de Paris egunkari «onean» idatzi zuen artikulu bat erabili zuten akusazio haiei erantzuteko.
|
|
|
Albert De Mun ek Echo de Paris egunkari «onean» idatzi zuen artikulu bat erabili zuten akusazio haiei erantzuteko. Akusazioaren arabera, apaiz frantsesek dirua ematen zieten alemanei, eta hori sinesten zutenak bazirela salatu
|
zuen
Eskualduna k. Horregatik erantzun zuen Baionako elizbarrutitik 400 apaiz soldadu bazirela.
|
|
|
Behin Jean Saint Pierrek kontatu zuen soldadu batek bazuela apaizen kontrako hitz gaizto bat larruan idatzia, eta zauritu zutenean apaiz soldadu batek artatu behar izan zuela. Gerla denboran soldaduen artean giristinotasuna iratzartzen ari zela ikustea eder zitzaion bezala, egoera hark erlijioaren kontrakoen kexua pizten zuela ere nabarmendu
|
zuen
Eskualduna k. Hain zuzen, batzuek apaizei leporatzen zieten gerlaz baliatzea eliza giristinoaren propaganda egiteko:
|
|
|
Apezen inplikazioa Estatuaren eta Elizaren bereizte legeak sortu egoera bereziaren gainetik izan zela erakustera eman nahi
|
zuen
Eskualduna k. Frantziak bere lurraldetik kanporatu zituen apaiz eta fraideak gerla egitera itzuli zirela goraipatu zuen hainbat aldiz Saint Pierrek.
|
|
|
Lan honetan lehenago aipatu dugu lubakiak gerlaren luzarazle izan zirela, baina baita ere Frantziarentzat aukera bat izan zirela denbora irabazteko eta armamentuan aitzinamenduak egiteko. Baina lubakiak gerla Frantziaren aldera bihurrarazteko bidea izan zirela errateko modu bitxia
|
zuen
Eskualduna k. Egoera gogor haren jasatea Jainkoaren nahia zela erratea ez zen, itxura batean, Jainkoaren ohoratzea.
|
|
|
Ildo beretik, beste batean, Georges Clémenceau Frantziako Lehen Ministro bihurtu izanaren berria aipatu
|
zuen
Eskualduna k. Nahiz eta Clémenceau bera «gorria» izan eta gobernu hartako ministroak gorriak zirela kritikatu, Blaise Adéma ez zen sobera kexu agertu, Clémenceau ontzat hartzen zuelako, hark erorarazi baitzuen Malvy, eta Caillauxministro ohia Frantziaren «saltzaileetarik» zeukalako:
|
|
|
Polemika haiek lekua zuten bitartean, astekari honek goraki azpimarratzen zuen soldadu euskaldun giristinoak frantses soldadu onak zirela. Frantzia, izaera laikoaren gainetik, herrialde giristino bat zela aldarrikatu
|
zuen
Eskualduna k.
|
|
|
Baina giristinoak frantses onak zirela erakusteko bide gehiago ere erabili
|
zuen
Eskualduna k. Euskaldunak ez ziren soldaduak ere giristino onak zirela azpimarratzeko joera zeukan, besteak beste lubakietako soldadu gehienak fededunak zirela aipatuz edota buruzagi militarrak osoki giristinoak zirela ohartaraziz.
|
|
|
Horren kontra egiteko, etengabe erakusten zuten zenbat apaizek egin zuten gerla, zenbat hil ziren, zenbateko sakrifizioa egiten zuten gerla hartan, Frantziaren alde. Legez hainbat eskumen kendu bazieten ere, elizgizonek frantses gisako eginbidea zorrotz betetzen zutela ozen erakutsi nahi
|
zuen
Eskualduna k. Hori ere modu bat zen errateko bereizte legea ez zela zuzena.
|
|
|
Azkenik, Alemaniaren ardura ageri agerian utzi zuen, Belgikako lurretan sartu izana kontatzean. Gerla lehertu zenean, Alemania Belgikan sartu zela eta horretan huts estrategiko handia egin zuela esplikatu
|
zuen
Eskualduna k. Artikulu batean ongi esplikatu zuen, alemanak ez balira Belgikan sartu, Ingalaterra ez zela gerlan sartuko, eta orduan, frantsesek ezin izanen zietela alemanei hain aise iharduki.
|
|
|
Amette artzapezpikuaren gisan, «zuzentasunaren» ideiari eman zion garrantzia. Haatik, handik urte baten buruan, herri aliatuetako agintariak bakeaz mintzo zirela, eta bake hura urte bat lehenago Aita Santuak egin proposamen berean oinarritzen zela azpimarratu
|
zuen
Eskualduna k. Artikulu hartan, bai, lerroen artetik, Frantziaren eta 1917ko agintarien isiltasuna kritikatu zuen:
|
|
|
Frantziak diruaren beharra zuela behin eta berriz errepikatu
|
zuen
Eskualduna k. Irakurleei beren dirua emateko dei egin zuen.
|
|
|
Hots, negua zen soldaduen amesgaizto handiena, baina nahiz eta jakin beste negu bat gehiago egin zutela 1917an, hala ere joateko prest zirela azpimarratu
|
zuen
Eskualduna k. Neguaren ildotik, artikulu batean engaiamenduaren alde berezi bat aipatu zuten, hala nola 1915ean 18 urte bete zituzten soldaduen kasua:
|
|
|
Ez dago hori errateko arrazoirik aski. Batetik, aitzineko zatiari lotuz, solas txarren edo soldaduen moral ilunaren erantzukizuna bakean bizi zirenen gain ezarri
|
zuen
Eskualduna k. Ez zuen dudan ezarri soldaduen borondatea, edo beren baitariko borondatea.
|
|
|
Jesus gurutziltzaturik hil zen, eta horren erreferentzia eginez, Jesusek bizia sakrifikatu zuen gisan soldaduek ere berdin egiten zutela erran nahi
|
zuen
Eskualduna k. Ildo beretik idatzi zuen Eguberriko mezan egin gogoeta bat, non erran zuen sakrifizioa ez zela galtze bat, horrek Jainkoarengana gehiago hurbiltzea eragiten zuela.
|
|
|
Hain zuzen, gehien aipatzen zituen gibelatzeak 1917an gertatuak ziren, hala nola, Errusiako iraultzaren ondorioz, Errusiako tropak erretiratu ondotik. Alemanek ekialdeko frontea libre izanik, mendebaldean indar handia eginen zutela iragarri
|
zuen
Eskualduna k. Ildo beretik, beste behin Italiak gibelera egin zuela, baina horren ardura errusiarrek zutela zehaztu zuen.
|
|
|
Gerlako azken urteetan, irina eta janaria eskasten ari zirelako kezka barreiatzen ari zela onartu
|
zuen
Eskualduna k. 1917ko azaroan ogia eskastuko zelako kezkaren berri eman zuen, nahiz eta amerikarrek eramanen zutelako itxaropena eman.
|
|
|
Dudarik gabe, lubakietako aroa eta lohiaren aipamena egitean, gerlaren ikuspegi negatibo bat eman
|
zuen
Eskualduna k. Nekez egin zitekeen lohiaren kaltearen erlatibizatzerik.
|