|
2000
|
|
|
Behi madarikatu hark ez
|
zuen
esne gehiago eman nahi, eta arima ere zigortuko niola esaten nion, baina alferrik.
|
|
2001
|
|
|
Estatu espainiarrean, askoz ere jende gehiagok egin du edoskitze naturalaren alde, mendearen erdialdean jazo zen amagandiko edoskitzeari (justifikaziorik gabeko) ihes egite haren ondotik; izan ere, garai hartan jende askok uste izan
|
zuen
esne industrialak amarena baino egokiagoak zirela, nutrizioaren ikuspegitik.
|
|
|
Goio astiro sartu zen eta aittitte aulki txikian eserita burua behiaren iztaian pausatuta topatu zuen. Aittittek esku batez eraisten
|
zuen
esnea, behiaren errapeko lau erroak bere eskuko bost hatzez sakatzen zituen eta esne zorrotadak kantinan metal hotsa egiten zuen, goiza zuritasunez eta aparrez betetzeko.
|
|
|
Biharamuna besta eguna izaki eta ez zela Villatuertatik etorriko, gehiago hartzeko erraten zien saltzaile eroxkak. Sadabak burua alde batera bueltatu
|
zuen
esne jetzi berriaren usain fuertea ez sumatzeko, eta Pomesen ostatura sartu zen, bertze usain batzuen bila.
|
|
2002
|
|
|
Adibidez, esne kuotaren kasuan, argi geratu zen EEEren asmoaEspainiako estatua soberakinen kontsumitzaile bilakatzea zela, eta ez ekoizle. Espainiako estatuari esleitutako ekoizpen kuota, garai horretan ekoizten
|
zuen
esne kantitatea baino milioi bat tona gutxiagokoa izan zen, eta autokontsumorako beharzuena baino bi milioi tona gutxiagokoa. Horrela, Estatuko sektorearentzat negoziazioetan onarturiko baldintzak kaltegarriak izan ziren, bereziki Hego EuskalHerria bezalako eremuetan, non ustiategiak txikiak ziren eta ekoizkortasuna edoproduktibitatea ere baxua zen.
|
|
|
Abeltzainen sindikatuaren arabera, enpresa horiek irabaziak handitzeko, esnea ekoizten duen sektorea presionatu besterik ez dute egin nahi, “azalera handiek presioa egiten dutela prezioak jaisteko”. Erakundeak gogorarazi zuen abeltzainei ohartarazi dietela zer neurri har ditzaketen esneki industriek, eta adierazi
|
zuen
esnearen prezioak jaistea ez onartzea gomendatu zaiela, “ez dagoelako horretarako arrazoirik”. “Gaur egun, esnearen ekoizpenak ez ditu kontsumo mailak gainditzen, ez eta esne hauts soberakinik ere; beraz, ez dago arrazoirik prezioa murrizteko.
|
|
|
Esku ahurretan bildu zuen kafesne kikara. Etxean hutsa hartzen zuen baina kanpoan gurago
|
zuen
esneaz nahastuta, kafe zapore falta estaltze aldera. Eztarriak ere eskertu egin zion isurkiaren berotasuna, eguraldiaren hezetasunari aurre egiteko behintzat balioko zion eta.
|
|
2003
|
|
|
Zer gura dona orain? Ez nagon oso seguru hire ahotsa entzun gura dodan Unaxek alboan utzi
|
zuen
esnea, erdi hazita zuen bizarra karrakatzen zuen bitartean.
|
|
|
Kataluniako abeltzainek boikoteo baten bidez erantzun diete Pascual produktuei, eta horrek salmenten %10erainoko beherakada eragin die zenbait supermerkatutan, eta enpresak ez du hori baieztatu. Kataluniako Gobernuak atzo jakinarazi
|
zuen
esnezko postreen ordez hartzitu ondoren jogurt pasteurizatua jartzeko baimena ematen duen dekretua epaitegietan salatzeko asmoa. Gainera, Jogurt eta Esneki Postre Freskoen Fabrikatzaileen Espainiako Elkarteak Nekazaritza Dekretuaren aurkako errekurtso judiziala aurkeztea aztertzen du.
|
|
2004
|
|
|
Eta orduan Manterola jaunak burua sartzen
|
zuen
esnez betetako katiluan," hotzitu egingo jat ostean" esaten zuen, eta gero aurpegia ateratzen zuen, eta katu albino bat ematen zuen, biboteen puntak esnez zuri zuri.
|
|
|
Gogorik ez bazuen ere, baiezko herabe batez erantzun zion Bazterrek, haien artean soka bat botatzearren. Txapa gainean bol bolean ari zen eltzetik kafea zerbitzatzen ikusi zuen ama, gero beste eltze batetik bi basotara isuri
|
zuen
esnea. Azukrea seinalatuz jarri zion eskuan basoa.
|
|
2006
|
|
|
Denbora horretan guztian, azterketa prospektiboak ikusi zuen 1.603 emakumek 2 motako diabetesa garatu zutela. Datuak adinaren, gorputz masaren indizearen, diabetearen familiaren historiaren, tabako ohituraren, kolesterol mailaren eta bestelako arrisku faktore potentzialen arabera doitu ondoren, taldeak jakin
|
zuen
esne erdigaingabetua hartzen zuten emakumeak esne gaingabetua hartzen zutenetatik bereizten zirela, diabete arriskua %20 murriztuta. Miraria don Esne osoaren koipeak bere proteinen bertuteak maskaratu edo lausotu ditzake.
|
|
2009
|
|
|
Han batu eta Mungiako treneraino zaldi karroan eroaten zuen letxeru edo esne saltzaileak. Ez
|
zuen
esne askorik hartu gura izaten, bost azunbre onartzen zizkion etxe bakoitzari, ez gehiagorik. Kopuru horretatik gora saldu gura zuenak bere kontura konpondu behar zuten.
|
|
|
Baina baziren, Bastegiko artzainaren moduan, gauez joan, ardiak jetzi, bordan lo egin eta hurrengo goizean etxera baxatzen zenik ere. Galdara eta errade edo edarra izeneko edukiontzietan jaisten
|
zuen
esnea bere behorraren gainean.
|
|
|
Izarrek galaxia horren inguruan duten errotazioaren batez besteko abiadura neurtzea ere lortu zuten, nahiz eta seinale ahula izan. Haren azkartasunak agerian utzi
|
zuen
Esne Bidea baino lau aldiz trinkoagoa zela (gure planetaren galaxia eta galaxia eliptikoa), baina sei aldiz txikiagoa. Glazebrook astrofisikariaren ustez, litekeena da galaxia handien bilakaera oraindik aurkitu ez diren arauen araberakoa izatea.
|
|
|
Eguraldi txarra zela eta, Kalitatea Fundazioak bertan behera utzi behar izan
|
zuen
Esne Bildotsaren jaia otsailaren 7an. Asteburu lasaia iragarri dutenez, larunbatean egingo dute bigarren ahalegina.
|
|
|
Lantzean behin, zure ohearen ertzean esertzen nintzen eta zure ilearekin egiten nuen olgetan nire atzamarren artetik behin eta berriro pasatuz. Lerrook idazten ari naizela gogora etorri zait zure pijamak isuri ohi
|
zuen
esne usaina: gutxitan amaituko zenuen ohera joan aurreko baso esnea tantaren batzuk pijamaren paparrera jausi gabe.
|
|
|
" Zeñek piztu nahi du surik gabe?" eskaini zuen ofizialak, eta Txirritak etxeko jaunak behar zuela, aitonak krisketari eman zion, buelta erdia, hantxe zegoen bonbilla, buelta erdia, ederki ematen
|
zuen
esnetan bustitako iraztor sorten artean, buelta erdia, madari zuritua zirudien. Ez zen ilinti bustia baino gehiago biztu.
|
|
2010
|
|
|
Paul Celanen eta Paul Eluarden metaforei jarraiki, Otxandio, Durango eta Gernikako errausketak esne beltza erakusten digu. Beltza izan zen Lauaxetaren heriotza ere, eta berak oso ongi aurreikusi
|
zuen
esne beltzaren indar hau. Amaiur gaztelu baltza, olerkian:
|
|
|
Pentsa zer beldurra, eta basajaunak hiru egia erran zitzan eta utziko zuela joaterat. Eta azken gisa erran zakoxun ez baitzakon fitsik heldu gehiago, ba jakin ukan balu han atzemanen zuela, kotxua han egonen zela nahi
|
zuen
esne guziarekin. Hortan utzi zixin partitzera".
|
|
|
Batetik bestera zebilen sukaldean, hartu kafetera, utzi ogia zartaginean, ogi xerraren zabalera osoa burdinarekin kontaktuan jarri arte eskuaz ongi zapaldu, hartu gurina, kendu estalkia, hartu koilara tiraderatik, atera galletak armairutik... Labanaz ireki
|
zuen
esne kaxa eta muturreko kartoi zatia guztiz kendu gabe hasi zen lapikoa betetzen. Oliveira mahaian eserita zegoen, pijamaz jantzita.
|
|
2011
|
|
|
Izarak aldatu eta bere pijama bat utzi zion Mikelek, Lucíaren ekipaje ia osoa hotelean baitzegoen. Oheratu aurretik, neskak pilula pare bat hartu
|
zuen
esne beroarekin.
|
|
2012
|
|
|
Gero, hainbeste lagun biltzen gintuen sukaldeko mahai handi hartan, egunero kontatzen zizkigun amonak azokako gorabeherak: zenbatean saldu
|
zuen
esnea, zenbatean zeuden arrautzak, zenbat ordaindu behar izan zuen olioa… Dena. Etxean behi bat erosi behar bazen, mahaiko tertulian eta haurren bistan hartuko zen erabakia, eta guk behia erosteko sosak txekorrak salduta eskuratuko genituela natural natural entzuten genuen.
|
|
|
Ohera joan baino lehen hozkailura zuzendu zen Pablo eta bertan edalontzi bat bete
|
zuen
esnearekin. Hozkailua ixtera zihoanean bere atzean barrundatu zuen:
|
|
|
Emma zaila ari zen bilakatzen, apetatsua. Zenbait plater eskatzen zuen beretzako, gero ez zuen ukitu ere egiten, egun batean ez
|
zuen
esne hutsa besterik edango, eta, biharamunean, te kikarak dozenaka. Sarritan, tematu egiten zen ez irteten, gero itolarriak izaten zituen, leihoak irekitzen zituen, arropa arinak janzten zituen.
|
|
|
Alde horretatik, beharrezkoa da gogoratzea zer abantaila dakarzkien adineko pertsonei esnekiak kontsumitzeak eta horiek elikadura orekatuan duten eginkizuna”, esan zuen Espainiako Geriatria eta Gerontologia Elkarteko (SEGG) lehendakariak, Pedro Gil Gregoriok. SEGGeko lehendakariak gogorarazi
|
zuen
esnea eta esnekiak proteina, kaltzio, erriboflabina eta erretinotan aberatsak direla, tiamina, folato, niazina, B12 eta bitaminak, magnesio, zink eta fosforo ugari dituztela, eta erraz erabiltzen eta kontserbatzen direla. Gainera, gaineratu zuen horietako askok ez dutela mastekatze jarduerarik eskatzen eta %80ra arteko ura izan dezaketela.
|
|
2014
|
|
|
Pisu handia du enpresak sektorean: ekoizpenaren erditik gora egiten du, eta aurreko urteetan berrehun bat baserritatik jasotzen
|
zuen
esnea. Kobratzeko zailtasun horiek zirela medio, 50 ingurura murriztu da kopurua.
|
|
|
Ez zen ongi oroitzen azkenengoz hartu
|
zuen
esnea bero edo hotz zegoen, eta ez zen ohartzen egunen iragaiteaz; sehaska eta Nana bakarrik ezagutzen zituen. Eta, gero, ez zuen deus gogoratzen.
|
|
2016
|
|
|
Carlosek eskritorio gainean utzi
|
zuen
esne katilu hustua. Gorputza hobeto zeukan, eta Maria Teresaren ondoan etzatea erabaki zuen.
|
|
|
Frai Migel zahar zabarra, Migeliko, sekula santan tegietako azpiak itaskan garbitzen ez zituena. Zenbatetan egoten ginen korta sabaian berari beha ea ura noiz botatzen
|
zuen
esnera gure solasgarri. Nahikoa anaia bazeuden.
|
|
2017
|
|
|
Hortzez eta haginez lotzen da lanari, lantresna egokitu nahiz, etorkizun bat eman nahiz hiltzorian zagon bere etxaldeari. Zonbait urte dorpe pasatuko ditu hilabete saria atera aitzin, ardietarik biltzen
|
zuen
esne guzia gasnatuz. 1998an GAEC bat sortzen du, partzuergoan jarriz Ramuntxo herriko gazte batekin.
|
|
2018
|
|
|
" Hil arropak ere prestatu omen zituzten niretzat jaio nintzenean!" esan digu Emilio Iridoy k (1946, Hondarribia). Bere amak ez omen
|
zuen
esne nahikorik bularrean semea aurrera ateratzeko. Eta ahuleziaren ahuleziaz, larri izan zen Iridoy:
|
|
|
Amak hutsik egin gabe igotzen
|
zuen
esne botila egunero. " Apirila hasieran, Alustiza medikua gerturatu zitzaidan, gure alaba osatu zela eta etxera joan gintezkeela esanez.
|
|
|
Haien amak bost seme zituen, eta bat batean hirukiak etorri zitzaizkion! Amak ez
|
zuen
esne nahikorik denak asetzeko, eta ume horiek ez zuten nire esnea besterik. Alustizak garbi esan zidan, nire esnea zela ume horien medizina bakarra".
|
|
|
urtean etxe bakoitzak, batez beste, 52 euro gastatu
|
zuen
esne osoa erosteko, eta 79 euro gaingabetua erosteko.
|
|
|
urtean, MAPAMAk lankidetza hitzarmen bat sinatu
|
zuen
esnearen arloko industriekin eta banaketa enpresekin, denek elkarrekin egiteko Espainiako esne sektorearen alde eta funtzionamendu eraginkor eta iraunkorra lortzeko esnearen eta esnekien balio kateetan.
|
|
|
Eta, azkenik, MAPAMAk konpromisoa hartu
|
zuen
Esne Produktu Iraunkorrak ezagutarazteko.
|
|
|
Banatzeak, gainera, edoskitzea ekidin zuen. Umeen estimulaziorik gabe, Alicek ez
|
zuen
esne nahikorik produzitzen. Emagin bat pasatzen zen goizero haren logelatik eta, batzuetan deabru makina batekin eta beste batzuetan eskuz, Aliceren titiburuak estutzen zituen.
|
|
|
–Zer
|
zuen
esneak!?
|
|
|
Ez, ez, guk ez. albas beti Frantziara erman tugu ardiak. Donianeko merkatuan afera eiten gindue gango batekin... gala garek hartzen zue gaure ardi saldoa eta ermaten zue negu guzirako. bildotsekin eiten ze pagatzeko, pues artaldeak, gan zegoeno, ematen
|
zuen
esnea eta gori guzia gaendako saurik, gero jaiotzen ziren bildotsen bortzetik hirur gaendako eta bida guretako eta. gala ze. eta, badakizie. Azken urtetan erran zeike gauren ardiak beti zaudela Garraldan, urte guzian.
|
|
2019
|
|
|
Joe, berriz, zeharo alderantzizkoa zakarra eta erretxina. Ezer gabe kurruxka egin ohi
|
zuen
esne txar horietakoa. Buckek irribarrez onartu zituen.
|
|
2020
|
|
|
Sartu bezin laister," Aspro" bat hartu
|
zuen
esne apur batekin. " Mimu" ondora zitzaionean, sekulan baiño azkarkiago baztertu zuen bere bidetik; eta ohe ondoan estropozo egitean, katua berriz uxatuz, eta hitz itsusi zantarrez ixillunea lardazkatuz.
|
|
|
Pakok saltzen
|
zuen
esnea tarteka, fundizioan hasi aurretik, eta esne ona bazen ere, ez zuen diru askorik ateratzen, gorrien senide zelako famak ez baitzion mesede egiten. Felisa hasi zenean, ez ziren gauzak kolpean aldatu.
|
|
2021
|
|
|
Behin Zeusek eraman omen zuen bere seme Herakles Herarengana (jainkosa lo zegoenean), hark titia emanez gero umea hilezkor bilakatuko zela jakin baitzekien, baina Hera esnatu eta, iruzurra ezagutuz, baztertu egin omen zuen Herakles umea, eta titi hartatik ihes egindako esneak sortu omen
|
zuen
Esne Bidea. Euskaldunok (ere) mito hori hartzen dugu kontuan Esne Bidea aipatzen dugun bakoitzean, baina munduan badira hainbat mito, beste era batera argitu nahi dutenak galaxia horren sorrera.
|
|
|
|
zuen
esne usaina
|
|
2022
|
|
|
Bueltatu zirenean Barti gosaria eman zion, eta bihi osoko ogi xerra handi bat jarri zuen txigorgailuan. Katilua hartu eta bertara zereal dezente bota zuen berotu berri
|
zuen
esnea gainera botatzeko, eta mahaira eraman zuen. Paseotxoa eman aurretik ipinita zuen kafea egiten.
|
|
|
Egun batez, krida hori kanpoan zegoela, fraileak bere ahuntza deitzi zuen eta galdallatxo batean esne apur hori egosten ipini zuen. Irakiten hasi zenean gorantza egin
|
zuen
esneak, eta abadeak, hazten zitzaiola ikusirik, ez zekien non sartu. Eta ez bazan listo izan hura bere:
|
|
|
Neska batek, esne saltzaile, erreka zeharkatzen
|
zuen
esnea banatzeko eta, urak igo egiten zuenean, buelta handia egin behar zuen. Halango batean esan ei zuen:
|
|
|
Egun onak emanda, lapiko txikian sartu zuen koilaratxoa Mattinek. Nahiago
|
zuen
esne gaina hutsik jan. Ontzi batera bota zuen esne epela eta leihora hurbildu zen.
|
|
|
Nahiago zuen esne gaina hutsik jan. Ontzi batera bota
|
zuen
esne epela eta leihora hurbildu zen.
|
|
|
Nire bikotekidea ordu batzuetarako lanera joaten hasi zenean, semeak urtebete zuela, titian lokartzen nuen. Ez
|
zuen
esnerik ateratzen, baina lasaitu egiten zen, segurtasuna ematen nion. Txupetea ematen badiogu, zergatik ez gure gorputza eskaini?
|
|
|
Lotsatia zen eta gutxi hitz egiten zuen. Hain isilik esaten zuen yous, 13 ezen ez baitzen igartzen, eta ez
|
zuen
esnea baino edari biziagorik edaten, ahotsa zaintzeagatik. Bell jauna, bigarren tenorra, gizon txiki ile hori bat zen, Feis Coil jaialdiko sariketan urtero lehiatzen zena.
|
|
|
–Ez dut nahi zuen frutarik, zuen arrainik,
|
zuen
esnerik! Hori guztia nik neuk lapur dezaket.
|
|
|
Mutikotxoa hain zen indartsua, hain ahituta uzten zuen bere janguraz eta txilioez... Hotzarekin, behiak apenas ematen
|
zuen
esnerik... Oiloek, alerik gabe, ez zuten arrautzarik jartzen...
|
|
|
Irribarrea eragin zidan. Eta gero, itzuli nintzenerako, Moniquek prestatua
|
zuen
esne kafea. Esne ugari eta kafea urri, zuk zeuk egiten duzun bezala, ama.
|
|
|
XX. mendearen lehen herenera arte baserritik gertu bizi zenak ia bakarrik hartzen
|
zuen
esnea. Pasteurizazioari esker eta garraiobideetan hotza sartu ahala, esnea eta esnekiak edonora zabaldu ahal izan dira, berme handiz.
|
|
2023
|
|
|
Komunera sartu zen beste ezer gehitu gabe. Ametsek ez
|
zuen
esnerik nahi eta logelara joatea beste erremediorik ez zuela pentsatu zuen.
|
|
|
Ospitaletik atera zelarik, eman zioten kutxa bat ttuttuekin, etxera eramateko. Astean behin joango omen ziren bildurik
|
zuen
esnea jasotzera. Helenak, biberoiak bete ahala, izozkailuan gorde besterik ez zuen egin behar.
|
|
|
Luzaz jarraitu
|
zuen
esne soberakina izaten eta beste haurrentzat ematen. Hilabeteak eta hilabeteak eman eta eman eta eman; bai Ganixekin eta bai ondoren jaio ziren Pettanekin eta Garazirekin ere.
|
|
|
" Teodora!". Jarri bularrean eta hartu zion neskatoak zanga zanga titia, eta edan zizkion minak eta penak, eta beste haur batentzat izan behar
|
zuen
esnea.
|
|
|
Lehenbizi, ura ipini zuen irakiten eltze batean, biberoia prestatzeko. Jaioberriak ez zion uko egin gomazko titi arrotzari; kontrara, gogoz edan
|
zuen
esne artifiziala. Gero, zapladatxoak eman zizkion bizkarrean, korrokada botatzen laguntzeko.
|
|
|
Horregatik, txahalen bat edo hiltzen zutenean, esnea botatzen zuen sukaldeko sutara, erre usaina zabalduz etxean; usain hark atzera eginarazten zuen; esnea erretzen zuen haragi usaina estaltzeko, saltxitxa usaina estaltzeko, okela errearen usaina estaltzeko; okela zoruaren azpian ezkutatzen zuen, edo belartegian, edo aletegian. Muturreko bana emango zienat, horixe, errepikatzen
|
zuen
esnea su gainera botatzean; ez diten niretik jango, ez. Eta ez zuten haren okelarik jaten, baina Brinovc ek patatak eramaten zituen basora, eta alabak partisanoen postari ibiltzen ziren, eta jaietarako ere etxe hartatik irteten ziren basorantz alabek egindako potica eta flancatl ak5, Rozinaren iritziaren kontra betiere, zeinak baitzioen basokoek berenetik jan zezatela eta ez Rozinaren etxekotik.
|