|
2001
|
|
|
Ez baikara sufritzeko jaioak. Mundu honetako nekeen ordaina beste munduko asean jartzen
|
zuen
erlijioaren ondaretzat edo, askok nahi genukeen baino zabalduago egon da gure artean sakrifizioaren laudorioa; horixe izan da gure maiseatzaileen kritika erraz eta merkeenetakoa ere, baina ez beti funtsik gabea.
|
|
|
Artoaren existentziaren ebidentziarik zaharrena, 7.000 urte ingurukoa, Tehuacán ibarrean (Mexiko) aurkitu dute arkeologoek, baina litekeena da Amerikako bigarren mailako beste zentro batzuk egotea. Zereal hori funtsezko artikulua zen maien eta azteken zibilizazioetan, eta zeregin garrantzitsua izan
|
zuen
erlijio sinesmenetan, jaietan eta elikaduran; bi herriek ere esaten zuten haragia eta odola artoz osatuta zeudela. Artorik zaharrenaren biziraupena eta haren hedapena gizakiei zor zaie, haziak bildu eta gero landatzeko.
|
|
|
Sikhek erlijio talde berezia osatzen dute. XVI. gizaldian Nanak ek sortu
|
zuen
erlijio hori, islama eta hinduismoa elkartu nahian.
|
|
2002
|
|
|
Europako lehen noizbehinkarien aurrean gaude. Baina, hasierako garai horietan Europak bizi
|
zuen
erlijioaren inguruko eztabaidak, erlijio borrokak, mugitu zituen paperik gehienak irakurleen artean.
|
|
2003
|
|
|
Hauen arabera, orduko gizabanakoa honelakoa zen: gizabanakoak ez
|
zuen
erlijiorik, ez herritar nortasunik ezta nortasun sozialik. Kontzepzio hau arrunt abstraktua izanik ere, estatuaren kontzepzioan nagusitu zen.
|
|
2004
|
|
|
Askok pentsatzen zuenaren aurka jendeak ez
|
zuen
erlijiora jo. Elizara joatea eta eliztar izatea eroriz zihoan.
|
|
2005
|
|
|
Horretarako laikotasun erradikala behar da, baita fedearenerabilera ere. Eztabaidatzeko eta interpretatzeko askatasuna proposatu
|
zuen
erlijio bakoitzaren barruan, Islamen exegesi irakurketa politiko ezberdinak ager daitezen, arrazakeriaz beteriko anti islamismotik itzurtzeko asmoz eta anti islamismo honetatik sorturiko biolentzia islamiarragalarazi nahian.
|
|
|
Horregatik hil zituzten Ellakuria eta bere lagunak El Salvadorren. Ezin dugu ahaztu sortu
|
zuen
erlijioan maitasuna dela nagusi. Hori behin eta berriz, nekatu gabe esan zigun.
|
|
2006
|
|
|
Erregetza hartzeko eskatu zioten Cromwel garaitezinari. Cromwelek esan
|
zuen
erlijioak ez ziola uzten errege izaten, baina botereak bere esku hartuko zituela: Britainia Handiko" Lord Protector" izango zela, eta" gorentasun" izendatuko zuten, erregeekin egin ohi den bezala.
|
|
2007
|
|
|
Erlijioa moralaren zerbitzuan dago, eta errebelazioa, egotekotan, geure izpirituak bere baitan daukan egiaren berrespena besterik ezin da izan, egia moralaren azken kriterio norbere kontzientzia (askatasuna) da! Liburua anonimoki agertu da (1792), eta, hiru kritika handiak bai, baina oraindik eman gabea baitzuen, Königsberg-eko filosofoarengandik mundu guztiak itxaroten
|
zuen
erlijioaren kritika (Erlijioa arrazoimen soilaren mugen barne 1793an agertuko da), Fichte-ren izkribua Kant-en obratzat jo da toki guztietan, eta bereziki Reinhold-ek halakotzat laudatu du Jenaer Literaturzeitung kazetan289 Kant-ek berak jakinarazi dio publikoari, liburuaren «autore sublimea» Fichte zela. Fichte, bada, Kant-ek berak bihurtu du ospetsu, kantismoaren interprete eta gainera garatzaile autorizatuaren aureolaz.
|
|
|
gertakari politikoak, justizia, eztabaida filosofikoak, ideia berriak, modak, gerra eta polemarkoak, nekazariak, herritarren ohitura eta izaerak..., komediak dena gaitzesteko eta, beraz, zuzenarazteko helburua dauka576 Areago, hitz egiteko askatasun demokratikoak (parresia) 777 ekarri zuen emaitzarik doiena da, iritzi publikoaren adierazpenik zuzenena578 Jainko andereak beraiek ere erabil zitzakeen iseka eta barregarri: tragediak ez bezala, komediak politika jartzen
|
zuen
erlijioaren gainetik579 Teknikoki ere, koru zuzendariak diskurtso bat (diatibh) tartekatzen zuen, hain zuzen poetaren ideia moral eta politikoak adierazteko580.
|
|
2008
|
|
|
Ordutik aurrera sistema mistoa nagusitu zela dirudi, nekazariek hamarrena ordaintzen jarraitu bazuten ere, armagin eta merkatariak zerga berriarekin zamatu zituztelarik. Gainera, industria eta merkataritzari zegokion zerga sarri udalak berak ordaintzen zuen, eta formula oso ortodoxoa ez izan arren, bake soziala bermatu
|
zuen
erlijioaren arloan. Eibartarrek 1869an batasun katolikoaren aldeko sinadura bilketan ez zutela parte hartu ikusirik hau ondoriozta dezakegu:
|
|
|
Batez ere Latinoamerikan(...) Orduan non dago hain ortodoxia zurrunaren gotzain zaindarien arazoa? Inongo pribilegiorik gabe, errukitsu, umil, txiroen zerbitzura eta haien justiziaren alde hil arte emana, herria menderatzen
|
zuen
erlijio faltsua salatzen zuena, Galileako nekazari haren ulerkerak Elizaren estatusa kolokan jarriko duela nire ustez(...). Gainera eta eliz zentsuratzaileentzat beste kezka bat da erresuma hori ez da Elizaren esklusiboa.
|
|
|
«Historian izan den izurrite handiena», haren hitzetan. Germaniarren jatorrizko sinesmen batekin ordezkatu nahi
|
zuen
erlijio hori. Azkar topatu zuen proiektu horiek guztiak gauzatzeko bidea:
|
|
2009
|
|
|
hiri errealean ez ondasunen, ez emakumeen komunismorik dago; ordena sozialaren bizkarrezurra legeak izango dira (ez filosofo erregearen jakinduria absolutua); legeok, denek jainkozkotzat ukan dituzte (absolututzat), eta erlijioa ez da izango arrazoimenaren gehigarri bat, heriotza zigorraz zigortuko da ateismoa (Sokratesen patua ezagutu zuenak proposatzeko!). Platonek ezaguna
|
zuen
erlijioaren jatorriaren teoria, ateista?, alegia erlijioa jendearen kontrolerako amarru politiko hutsa zela, lege publikoak plazan zigortu ezin dituen ekintza ezkutukoak jainkoen beldurraren bidez kontzientziaren barruan erreprimitzeko (Polibiok jarraitzen duen interpretazio pragmatikoa, eta Liviok Erromaren hastapenei buruz berresten duena, Numari erreferituz: –herri ezjakin eta inozo bat kontrolatzeko bide egokiena jainkoenganako beldurrez betetzea da?, I, 19, 5).
|
|
|
Erromatarrek kondenatuak hiltzeko erabiltzen zuten exekuzio metodoa zen gurutzea, gertuagokoak egiten zitzaizkigun gillotina, urkamendi edo aulki elektrikoaren parekoa. Lagun hurkoarekiko maitasuna aldarrikatzen
|
zuen
erlijio baten sinbolo egokia al zen hori. Gehienetan gurutzean iltzatuta, zaurituta eta odoletan irudikatzen zen Jesus gainera.
|
|
|
1851ko Konkordatuak 1845eko Konstituzioaren konfesionaltasuna sendotu
|
zuen
erlijio katolikoa «beste edozein kultu baztertuz, Espainiako nazioaren erlijio bakarra» zela esatean. Erlijio tokien ondareari dagokionez, emakumezko eta gizonezko erlijiosoen etxeak sortzeko aukera ezarri zen, baita existitzen ez ziren tokietan seminario kontziliarrak sortzeko beharra ere.
|
|
|
" Ondorio txiki ikaragarriak dira. Pudenda origo" 5 Edota, non bilatu Schopenhauerrek harantzagoaren sentimendu metafisikoren batean kokatzen
|
zuen
erlijioaren hastapena (Ursprung). Guztiz sinpleki, asmakizun (Erfindung), trikimailu, artifizio
|
|
2010
|
|
|
okerrena, zera, jatorrizkoaren eta kopiaren artean, jatorrizkoarekin geratuko nintzatekeela, komunismoa kristautasunaren kopia txar bat besterik ez baita. Marxek esan
|
zuen
erlijioa gizonaren opioa zela eta arrazoi zuen, baina marxismoa ere. Grouchorena salbu!, opio bihurtu da azkenean, zeren beste erlijio bat den.
|
|
|
okerrena, zera, jatorrizkoaren eta kopiaren artean, jatorrizkoarekin geratuko nintzatekeela, komunismoa kristautasunaren kopia txar bat besterik ez baita. Marxek esan
|
zuen
erlijioa gizonaren opioa zela eta arrazoi zuen, baina marxismoa ere —Grouchorena salbu! — opio bihurtu da azkenean, zeren beste erlijio bat den. Kristautasunak Eliza sortu zuen, eta komunismoak Partidua, Jainkoaren ezaugarri guztiak dituena:
|
|
|
Eskandalizatuta zegoen ama. Erlijioa ematen zigun fraideak ez
|
zuen
erlijioaz bakarrik hitz egiten, eta bere liburutegi txiki pertsonalaren parte bat eramaten zuen ikasgelara kartoizko kaxa batean, guk bere liburuak klasean irakurtzeko, edo etxera eramateko nahi izanez gero.
|
|
|
Kolonietan erlijio ofizialek zirauten bitartean, federazioan ez zen erlijio ofizialik, konstituzioaren lehen emendakinak hala aginduta. Konstituzioari egindako laugarren emendakinak estatu guztietara zabaldu
|
zuen
erlijioaren eta politikaren arteko bereizketa.
|
|
|
Gertakari hau ez da berria. Bere garaian, Alexis de Tocqueville aristokrata ere konturatu zen fenomeno honetaz, eta zorrozki aztertu
|
zuen
erlijioak AEBetan zuen funtzio soziala. Alexis de Tocquevillek 1831n bederatzi hilabete igaro zituen AEBetan, hango kartzelak aztertzeko asmoz, gero Frantziakoak erreformatzekotan.
|
|
|
Erlijioaren funtzio soziala, ordea, ez zuen ukatu. Tocquevillek ezinbesteko jo
|
zuen
erlijioa, demokraziak sortutako askatasun gogoa baretzeko. Hortaz, erlijioaren gaia begi zientifikoz aztertu zuen deskribapen zehatzez eta fenomenoaren zabaltasunaz eta garrantziaz.
|
|
|
Hiritarrak batzeko dohaina
|
zuen
erlijioak eta, hori zela-eta, mugimendu zentrifugo eta desintegratzaileei aurre egiten zien. Tocquevillerentzat hau kontuan hartzeko moduko gauza zen eta agintariek zentzu praktikoaz baliatu behar zuten erlijioa, AEBak kutsatzen zituen materialismoaren aurka aritzeko:
|
|
|
Eliza eremu praktikoan sartuz gero, lehenago edo beranduago kaltetua aterako omen zen. Tocquevillek alde horretatik jarrera errealista proposatu
|
zuen
erlijioekiko. Nahiz eta ezertan ez sinetsi, estatuaren egonkortasuna jokoan izanez gero, edozein erlijio besarkatzeko keinua egin behar zen, egonkortasuna lortu nahi bazen.
|
|
|
Espainol askok gurutzada santu bihurtu nahi zutela kanpaina militar hura, moroak erlijioaren aurkariak zirelakoan eta gerla hura kristautasunaren defentsa. " Jainkoari otoizka eta morotxoei mauserrez tiroka." 222 esaera zahar moldatuaz gogoratu eta, Aranak ezin zorrotzago salatu
|
zuen
erlijioaren estandartepean ezkutatzen zen merkantilismoa eta militarismoa:
|
|
|
Unibertsoa guziz determinaturik omen zegoen, emandako egoera ondo ezagutuz gero lege zientifikoen bidez kalkula zitekeen etorkizuna. Laplaceren determinismoan ez zegoen leku handirik Jainkoarentzat, patu predeterminatuarekin konformatu
|
zuen
erlijioak. Darwinismoak, bilakaera biologikoan hoberenek biziratuen dutela erakutsiz, kapitalismo inperialistan eta arrazismo hitlerianoan eragina izan zuen, seguru asko.
|
|
|
Galde daiteke zer izan
|
zuen
erlijio islamikoak amazigentzat hain erakargarri. Monoteismoa ez zitzaien arrotza egingo, kristauen eta juduen eragina baitzuten lehenagotik.
|
|
|
Argel en esklabo egon zen denboran parada anitz izan zuen itsaso ohoinen erlijioa ezagutzeko, ernegatuekin mintzatzeko, eta mulha deritzen jakitunak entzuteko; eta handik, konparazio egiten
|
zuen
erlijio kristauarekin, finean ez zituela ikusten elkarretatik hain diferent; non, jainko bat bera baizik ez dela, Azken Judizioa gertatuko dela eta amoina pagatu behar dela, bada, hori oro sinesten zuten kristauek!
|
|
2011
|
|
|
Kohesio sozial horretan berebiziko garrantzia
|
zuen
erlijioak. Kristau sinesmena oso errotua zegoen markinarren eta xemeindarren artean, eta elizak eta elizgizonek desberdintasun ideologikoak murrizteko eta herritarrak biltzeko gaitasuna handia zuten.
|
|
|
Eta, oroz gain, ez nintzen konturatzen orduko politikagintza klandestinoak jariatutako diskurtsoak, nik benetan politikotzat neukan bakarrak? zer nolako antza
|
zuen
erlijioak jariatzen zuenarekin. Maitasun libreari dagokionez, esan esango nuen nik nahi nuena, baina praktikatu, pitxorik ere ez, eta horretan ere ez nintzen konturatzen Elizak ezarritako eskema mentalak irmo segitzen zuela bere ohiko sator lana egiten gure bizitza sexual tristean.
|
|
|
Ez oso, bederen. Heriotzara gerturatzeak lasai eta aurreiritzirik gabe harremanetan jartzen
|
zuen
erlijioekin. Baina ez zuen ezeren alde egiten.
|
|
2012
|
|
|
zuen herrialdeak gure probintziari?
|
zuen
erlijioaren izenean, gure fusilatuen ordain gisan?
|
|
|
Liburuetan, buruzagi espiritualtzat? definitzen dute, baina ez zuen elizarik sortu, ez
|
zuen
erlijiorik sortu, edo arau sortarik bizitzan zuzen portatzeko. Gizaki bakoitzaren kontzientziaren esnaketa, ernalketa sortu nahi izan zuen, Zen filosofiak dioen harira:
|
|
|
Eliz mutilarekin zirri lanetan barrena, beraz, erretoreak ez
|
zuen
erlijioa inbokatzen halako debekuaren zirrara edo eskaintzeko. Hau da:
|
|
2013
|
|
|
Geroak erakutsi zuen gauzak halatsu gertatu zirela, eta argi da artikulua idatzi zuenak ez zuela halakorik nahi. Bereziki azpimarratu
|
zuen
erlijioa eta hura ordezkatzen zuten gizonak errotik bakezaleak zirela, eta Lourdesen otoitz egin zutela bakearen alde.
|
|
|
Eliza katoliko berrituak eskaintzen
|
zuen
erlijio iraultzailearen musikak aurreko atalean aztertutako mugimenduaren oinarriak bereganatu zituen musika tresna: genero tradizionalak erabiliz, horiek eraldatuz eta eguneratuz, eta identitate latinoamerikar iraultzailea (askatzailea, zentzu teologikoan) beretzat hartuz (Guerrero Pérez, 2006:
|
|
2014
|
|
|
Komunisten asmoa, antza, dirua ateratzea baino ez zen, eta beren beregi adierazi zieten kaputxinoei zer egin behar zuten: . Gu
|
zuen
erlijioaren etsai gera, ba, a laguntzen ba' diguzue, lasa utziko zaitu [e] gu?.
|
|
|
Oraingoan, kide bakoitzak aurrez erlijio ezberdin bat landua izango du. Azaldu batak besteari
|
zuen
erlijioaren ezaugarriak, egindako kontzeptu mapa oinarri hartuta. Azalpen horiekin, osatu, guztion artean, honako taula hau.
|
|
2015
|
|
|
Europak XVI. mendean zehar bizi izan
|
zuen
erlijio nahasmenduak oihartzun handia izan zuen Nafarroako Erresuman. 1534an, Margarita Nafarroakoak. Heptaméron en egileak (1540 idatzia eta 1558an argitaratua)?
|
|
2016
|
|
|
Fidel Castrok, Habanan, 1961eko maiatzaren lehenean egin zuen hitzaldian15 esan
|
zuen
erlijioaren aurka ez zegoela, eta Erromako Inperioan katakonbetan eta jazarria jaio zen erlijioak, gero inperio, feudalismo, monarkia absolutu eta errepublika burgesekin akomeatzeko arazorik izan ez bazuen, demokrazia sozialistarekin konpontzeko ere ez zuela oztoporik izango. Castro noren aurka zegoen?
|
|
|
Ez arrazak, euskaldunok berezitasunen batzuk izan arren, arraza nahasketa bat, azken buruan?; ez erlijio katolikoak, klerikalismo deitoragarriaren tema zen hori, gerraondoan faxismoarekin bat egiteagatik galdua
|
zuen
erlijio katolikoak izen on guztia, euskal apaiz batzuen salbuespena salbuespen, eta sekularizazioa atarian zen?; ez iragan demokratiko idealizatuak, foruak indarrean zirenean, ez ginen hobeto eta askeago bizi euskaldunok?; aitzitik, ez jakin arren denok ikas dezakegun hizkuntzak, euskarak bereizten gintuen, eta euskal estatu euskalduna eraikitzeko nahiak definitzen.
|
|
|
Hala ere, k.a. azken urteetan eta k.o. lehenetan erlijioaren zabalkundea handia gertatu zen. Judaismoaren zabalkundea Hasmonearren dinastiarekin hasi zen k.a. II.mendean, eta puntu gorena, ustez, Khazariako Erreinuan Don ibaiaren eta Itsaso Beltzaren artean aurkitzen zen erreinua lortu zuen, k.o. VIII. mendean. Judaismoak erlijio monoteista bezala berezkoa
|
zuen
erlijio politeisten jarrera irekiagoaren aldean bere egia inguruko herriei zabaltzea. Bi arrazoi nagusi zeuden zabalkunderako:
|
|
|
Horregatik 1947an akordio batera iritsi zen: Horren arabera, estatua sekularra izango zen, erlijio askatasunarekin, baina, shabbat a ezarriko zen atseden egun bezala, eta jurisdikzio propioa izango
|
zuen
erlijio bakoitzak famili gaiak arautzeko. Gaur egun juduak, juduak ez direnekin ezin ezkontzea da horren adibide argiena.
|
|
|
Halarik ere, eta komunzki uste den baino usuagoak izan diren aipatu bezalakoak izan zirela jakinik ere, ahitzen zaigun XX. mendearen hasieretan osagai berri bat gehitu zitzaion dantza arautzen zuen moralitate hertsi horri, euskal abertzaletasuna, hots. Aurreko mendeetan, beraz, hain likits eta labainkorrak izateagatik oldartu ziren ingurutxo, bizkai dantza eta eite horretako bestelako dantza nahastuak moralaren abarorako sarrarazi zituzten, estreinakoz ordea, eta beste dantza mota batek pairatu behar izan
|
zuen
erlijioaren gutxiz gehiengo zapuzkeria, Euskal Herritik kanpo zetorkigun dantzak, alegia; eta aurretik gertatu zen modu berean, oraingoan ere, gure idazkigintzan bere isla izan zuen norabide doitze horrek, oparoki gainera.
|
|
|
Beste bat gehituko diegu: iduriz," cristian" hitza, hori baino lehenago agertua zen eta beste adierazpen bat izaten ahal
|
zuen
erlijioari lotua zena, baina ez dakigu zeini zuzenki.
|
|
|
Askok
|
zuen
erlijioa madarikaziotzat hartzen dute.
|
|
2017
|
|
|
132 or. eta hur). Bere ikuspuntua babesteko, Easleak argudiatu
|
zuen
erlijioa defendatzea gai zentrala zela kartesianismoan, eta, haren bertsio ingelesean bereziki, ez zitzaiola hau ahaztu egundo: –Espiriturik ez, jainkorik ez; gotzainik ez, erregerik ez?
|
|
|
(ibid.). Hain zuzen, neurri handi batean emakumeen erresistentziari esker iraun
|
zuen
erlijio zaharrak. Harekin lotutako praktiken esanahia aldatu egin zen.
|
|
|
Lilith lehenengo emaztearekin ez zuen asmatu gizagaixoak, eta Ebak sugearekin engainatu zuen. Adan berri bat bat behar
|
zuen
erlijioak, eta beste familia bat.
|
|
|
Barnean nazional katolizismoa indartu zuen erregearen agintepean;" Academie française" ospetsua sortu zuen 1635ean. Kanpoko politika nazionalista bat zuzendu
|
zuen
erlijioen gainetik Austriako inperioaren aurka, Alemaniako lurralde zatituetan Liga protestantea eta Suediako errege luterianoa lagunduz habsburgtarren aitzi. Orokorki erret absolutismoaren finkatzaile handienetarik izan da, Frantziako Estatu zentralistaren eraikitzeko bidean.
|
|
|
Berek ez zuten horrelakorik ikusten urrunerat ere. Berek ere fedea bazuten zorionerako bidea erakusten
|
zuen
erlijio berrian.
|
|
2018
|
|
|
Hori laiko batek ez du esaten. Egin
|
zuen
erlijio bat berarentzat bakarrik, eta bera zen mesiasa.Baina ezkerrekoa bazen, ezta. Bai, baina ezker liberalekoa. Irakurri izan dugu komunista zela, sozialista edo anarkista.
|
|
|
Orain dela urte batzuk arte eragin handia
|
zuen
erlijioak herritarren bizimodu pertsonalean. Eta alderdi sozialean ere kontrol estua zuen, jendearen gizarte erritmoak finkatzen zituen urtean zehar:
|
|
2019
|
|
|
" Kristau: Kristok erakutsi
|
zuen
erlijioaren jarraitzailea. Kristautasunari dagokiona.
|
|
2020
|
|
|
Garai hartan, Latinoamerikan zabaltzen hasia zen Askapenaren Teologia deitutakoa, eta harekin bat egin zuen Cardenalek ere, El evangelio en Solentiname (Ebanjelioa Solentinamen) idatziz. Bertan azaldu zuenez, txiroenek justizia soziala lortzeko baliabidea izan behar
|
zuen
erlijioak.
|
|
|
Nobleziaren eta kleroaren pribilegioak apaldu eta, Estatuaren babespeko publikotasunean, guztien eskubide berdintasuna proklamatzen zen behintzat. Elizak legitimatzen eta bizitza esplikatzen
|
zuen
erlijioaren ordez, gizarte modernoaren oinarri moduan propietatea sakralizatu zen. Ideologia propietaristak, emantzipazio indibiduala promesten zuen, ustez guztientzat aurreikusten baitzuen" jabe eta jaun" izatea, praktikan ez bazen ere horrela:
|
|
2021
|
|
|
Gehienetan laburra da ezen ez formarekin eginiko perpausa: Hobea zela
|
zuen
erlijioa, ezen ez gurea (Agirre Asteasukoa); Hobe zuela goizegi ezen ez eta berantxe (J. B. Etxepare); Ezina azkarrago da ezi ez zina (Oihenart).
|
|
|
6 Pierre Valdés edo Vaudèsek() bere ondasunen emaitza egin
|
zuen
erlijio krisi bat izan eta gero. Ondoren, Lyon aldean Ebanjelioa predikatzeari ekin zion.
|
|
2022
|
|
|
Zuriñek oso garbi zuen zer zen zuzentasuna eta zer justifikaziorik gabeko emakumeekiko bortizkeria. Garbi
|
zuen
erlijio kontuaz aparte, benetako baloreak elkartasuna, laguntza eta maitasuna zirela. Ez zuen erakusten naturan eta betiko erlijioan zuen sinismen edo ohiturarik.
|
|
|
Edgar.S. Brightman amerikar filosofoak Russellen erlijioaren filosofiari buruzko azterketa bat burutu zuen eta B. Russellek azterketa hori irakurri ondotik, hiru plano hauetan zehaztu
|
zuen
erlijioari buruzko bere jarrera: erlijio pertsonala, erlijiozko erakundeak, eta teologia (k).
|
|
|
Prado Bilbon jaiotakoa da, nahiz eta haren familiak Getxoko Areeta auzoan (Bizkaia) izan jatorria. Aitortu duenez, bere gurasoak «oso elizkoiak» ziren, eta gaztetatik izan
|
zuen
erlijiorako jaidura.
|
|
|
Prado Bilbon jaiotakoa da, nahiz eta haren familiak Getxoko Areeta auzoan (Bizkaia) izan jatorria. Aitortu duenez, bere gurasoak «oso elizkoiak» ziren, eta gaztetatik izan
|
zuen
erlijiorako jaidura.
|
|
|
Maskulinitate eredugarrien garrantzia ziur asko handitu egin da azken bi mendeetan, Mendebaldean patriarkatua legitimatzen
|
zuen
erlijioak gainbehera egin ahala. Kultura popular komertzialaren genero nagusietako batzuek maskulinitate eredugarriak dituzte ardatz:
|
|
|
–Nork eragin dizu barregura? –galdetu
|
zuen
erlijio irakasleak Akhineievengana hurbilduz.
|
|
|
Patriarkalismoa eta matxismoa gainditu eta komunitatearen bidea irekiko
|
zuen
erlijioa bilatzen genuen. Emearen erlijioak, pailazoek zabaltzen duten erlijioak, bi baldintza horiek betetzen ditu.
|
|
|
Hernanin sortua, Gaztelan, Gipuzkoan eta Bizkaian gaindi korritu zen, lehenik gramatika irakasle, gero predikari. 1744tik harrigarriko liburu andana agertu
|
zuen
erlijioko gaiez, beti gipuzkeraz. Espainiako gobernuak jesuitak haizatu zituenean, Italiara joan zen 1667ean, eta laster han zendu.
|
|
2023
|
|
|
Luterok Jainkoarekiko harremanetatik justiziaren eta legearen ideia baztertu eta graziaren ideia jarri zuen nagusi. Luterok gainditu egin nahi zuen erruduntasuna sortzen zion erlijioa; sinestunaren onarpena erraztuko
|
zuen
erlijioa sortu nahi izan zuen. Luterorentzat, gizakiaren sinesmenak zuen garrantzia, ez gizakiaren ekintzak edo jokaerak; bekatua eta heriotza ez ziren gizakien ekintza onen bidez gaindituko, gizakiek Kristorengan zuten fedearen bidez baizik.
|
|
|
lana ez zitzaion interesatzen, lankideekin ez zen ongi konpontzen eta bezeroak ez zituen arretaz zaintzen; bere ustez, Ebanjelioa predikatzea zen egin zezakeen gauza interesgarri bakarra. Theok Vincentegatik esaten
|
zuen
erlijioak aspergarri eta tratagaitz bihurtu zuela (Van Gogh Bonger, 1913).
|
|
|
Bere baitan etengabeko tirabira eduki zuen marrazkiaren eta pinturaren artean; tirabira elizaren praktika hipokritaren eta Kristoren benetako gizatasunaren artean; tirabira paisaien eta giza irudien artean; tirabira errealismoaren eta abstrakzioaren edo sinbolismoaren artean; tirabira pintura salgarriak egitearen edo bere barne joerei erantzungo zien pintura egitearen artean. Vincentek salerosle moduan Parisen krisialdia izan zuen eta bere aitak predikatzen
|
zuen
erlijio tradizionalean babestu zen. Borinage n krisialdia izan zuenean, joera sozial aurrerakoiekin bat egin zuen eta artean babestu zen.
|