|
2000
|
|
|
" Nik ere sinetsi nahi nuke, Jauna, sinetsi nahi nuke..." Eta, bat batean, aita Bartolomeren iduria figuratu eta tartekatu, eta hark Urbiainen eman zituen misioneetako sermoi baten errana oroitu nuen: " Eliza katolikoa Kristorekin jaio zen; protestanta, aldiz, Lutherorekin, eta, beraz, Kristok fundatu
|
zuen
Eliza Katolikoa eta Lutherok protestanta. Eta, orain, erabaki zuek, fundatzailearen arabera, nork duen arrazoin...", korua Credo aren bertset hari lotu zitzaionean, hain zuzen ere, zeinak dioen:
|
|
2001
|
|
|
Adibidez, egun haietan Helder Camara kardenala hil zen, mundu guztian ezaguna Brasilgo behartsuen aldeko jarrera garbia agertzeko ausardia izan
|
zuen
eliza katolikoko hierarkiko bakarrenetakoa zelako, bakarra ez bazen (astero" Hemeroteka" jarraitu baduzue, ohartuko zineten Z. ARGIAn idazten zutenek estimu handian zeukatela; Francok eta bere jarraitzaileek, berriz, ezinikusi zuten). " Erregimen" arekin bat egiten zuen edozein egunkarik honako buruhaustea izan zezakeen:
|
|
2002
|
|
|
Irratia sortu bezain pronto, Ebanjelioaren mezua hedatzeko tresna egokia izan zitekeela antzeman
|
zuen
Eliza Katolikoak. Isabel Sánchez Redondo idazleak azaltzen duenez, Erromako Eliza berehala jabetu zen komunikabide horren eragiteko ahalmenaz, eta 1931n. Pío XI.a Aita Santua zela?
|
|
2004
|
|
|
2004ko Xacobeoa zela-eta bidalitako mezuan, Joan Paulo ii.ak Urte Santuko festen izaera erlijiosoa ez ahaztera deitu zuen. Santiagorako erromesaldiak “kontinente zaharraren jatorri espiritual eta kulturalez hitz egiten digu”, nabarmendu
|
zuen
Eliza Katolikoaren Sumo Pontifikoa. “Eliza eta Europa estu lotutako bi errealitate dira beren izatean eta destinoan”, gaineratu zuen, “egungo kultura krisia gorabehera, Ebanjelioa funtsezko erreferentzia da oraindik kontinentearentzat”.
|
|
2006
|
|
|
Hala ere, diferentziak diferentzia, Loiolak ere niaren menderatzerako eta norberaren bizitzaren arautze zurrunerako programa sistematiko bat sortu zuen. Bere bizitza guztia jarri
|
zuen
eliza katolikoaren alde. Kristauak Kristoren aldeko konpromiso eta zerbitzu aktiboa adierazi behar zuen, soldaduen antzera, militante saiatu eta diziplinatu gisa, jesuiten antolakuntzak komando militarren antz handia zuelarik.
|
|
2007
|
|
|
Zeanuriko (Bizkaia) karmeldarrak 1924an Erromara egin zuenean ekin zion lan horri. Aita Santuaren Codex berriak eragin itzela izan
|
zuen
Eliza katolikoan eta horrek sekulako garrantzia ematen dio kanonista aita Hipolitok urte luzez egindakoari; are gehiago euskaraturiko lehen lege bilduma izan zenean.
|
|
|
Ez ziren iritzi hori zuten bakarrak: 1953an Federiko Krutwigek gogor kritikatu
|
zuen
Eliza Katolikoa euskararen alde lan gutxi egiteagatik, eta, erbesteratu ondoren, erradikalizatu egin zuen bere diskurtsoa, maoismora hurbilduz. 1963an plazaratu zuen Vasconia liburuak (gehiegikeriaz beteta) izandako oihartzunak garbi azaltzen digu garaiko giroaren ahultasuna.
|
|
2008
|
|
|
Bizkaiko Emakumeen Asanbladak urte hasieran abiatu
|
zuen
Eliza katolikoaren jarrera kritikatzeko eta apostasia eskariak biltzeko kanpaina. Uste baino jende gehiagok erantzun zion euren aldarrikapenari, eta 800 eskaera inguru jaso zituzten.
|
|
2013
|
|
|
Urriak 20: Vatikanoak apostolu konstituzioa onartu
|
zuen
Eliza Katolikoaren baitan anglikanoak onartzeko.
|
|
|
Guztiak diktadura goraipatzeko erabili ziren, berreraikitako edozein eraikinaren hasiera lan, inaugurazio eta bedeinkapenekin egiten zen bezala. Francoren diktadura justifikatu eta babestu
|
zuen
Eliza Katolikoa aberri berriaren aldeko ekitaldi publiko guztietan presente egon zen. 1949ko abuztuaren 11n estatuburuak, aurrerago aipatuko dugun babes ofizialeko Carlos Larrañaga izeneko etxadia inauguratu eta entregatu zuenean bezala.
|
|
2014
|
|
|
Gero admititu behar da miraria ez dela fenomeno sobrenatural izan daitekeen bakarra, transfigurazioa ere hor dugu, eta bertan esaten zaigu ezen Jesusi entzun eta aditu behar zaiola, eta Jesusek fundatu
|
zuen
Eliza katolikoa. Ni kristaua naiz arestian esandakoarengatik, baina katolikoa ere banaiz arrazoi berberagatik, sobrenaturalista naizelako.
|
|
2017
|
|
|
—Ermandade hori XI. mendean eratu
|
zuen
Eliza Katolikoak, Antso Nagusiaren aurka egiteko! 1019 urtean!
|
|
2018
|
|
|
Horri esker, sektore kritikoak hainbat urrats egiteko aukera izan zuen. Pixkanaka, diktadurak galdu
|
zuen
Eliza katolikoak eskainitako legitimazioa. Diktaduraren azken urteetan, kalean borrokatzen ari zirenen ondoan hainbat apaiz agertu ziren, protestaldietan parte hartzen.
|
|
|
Ezkontzak ospatzeko erari dagokionez, ezkontza tasa oso gertutik kontrolatzen
|
zuen
Eliza katolikoak. Hala eta guztiz ere, azken urteetan, bikote askok aukeratu dute eredu tradizionaletik, funtsean eredu erlijiosotik, urruntzen den beste bide bat, eta epaitegi batean edo beste instantzia zibil batzuetan bideratutako ezkontza zibilaren hautua egin dute.
|
|
|
Sinesmen horrek framazoneriara hurbildu zuen azken urteetan (Umezurtza Santespiko La Parfaite Union eko logiako kide egin zen 1846an). Xahok oso jarrera gogorra hartu
|
zuen
Eliza Katolikoaren eta, oro har, kristautasunaren kontra. Antiklerikalismo bizi horrek, besteak beste, esplikatzen du zergatik ahantzi duen Euskal Herriko historiografiak berriki arte.
|
|
|
Hala, euskal literatura idatziari dagokionez, kontuan hartu beharrekoa da Espainian jazotako estatu kolpearen aurretik bazela euskal eremu osoa hartzen
|
zuen
Eliza katolikoaren zentsura instituzionala. Aurrekoari gaineratuta, gerraosteko Espainiako Francoren erregimenak panorama oso konplexua sortu zuen:
|
|
2019
|
|
|
: Luis Villasante euskaltzain osoaren sarrera hitzaldiari emandako erantzunean, Federiko Krutwigek gogor kritikatu
|
zuen
Eliza Katolikoa, Bilbo eta Donostiako gotzaindegiak bereziki, euskara baztertzeagatik beren jardunean. Adierazpen horien ondorioz, erbesteratu egin behar izan zuen.
|
|
|
Resurreccion Maria Azkue hil zen, Euskaltzaindiaren bultzatzaile nagusia sorreran eta lehen euskaltzainburua.1952: Luis Villasante euskaltzain osoaren sarrera hitzaldiari emandako erantzunean, Federiko Krutwigek gogor kritikatu
|
zuen
Eliza Katolikoa, Bilbo eta Donostiako gotzaindegiak bereziki, euskara baztertzeagatik beren jardunean. Adierazpen horien ondorioz, erbesteratu egin behar izan zuen.1952:
|
|
|
Ikus, adibidez, A k bai baina Z k ez dakarren pasartea[" baita escatu ere ceniola cere Aitari(.) barcacioa (90)] edo, alderantziz, Z k bai (hein batean, B k eta X k bezalatsu) baina A k ez dakarren Azqueneco Gurutceco Otoitza. Aguertcen zayo Magdalenari delakoa, harritzekoa bada ere, hamabosgarren estazioa litzatekeena [askoz lehenagotik
|
zuen
Eliza katolikoak finkatua hamalau geldialdiko gurutze bidea, hain zuzen ere, Inozentzio XI.aren bitartez, 1686.09.05ean (ikus Salaberri, 2019 a)].
|
|
2021
|
|
|
Erlijio Obren Institutuak eta Kontu Ikuskari Nagusiaren Bulegoak uda hartan jarritako salaketen ondorioz hasi ziren horiek. Bigarrenak eman
|
zuen
Eliza katolikoko goi kargudunek ustez eginiko delitu larrien berri; besteak beste, iruzurra, ustelkeria, xantaia eta eroskeria kasuak aipatu zituen. Kontu ikuskaritzaren arabera, Vatikanoko Estatu Idazkaritzak Aita Santuak jasotako dohaintzen parte bat erabiltzen zuen «bezeroen onespenik gabe tituluetan inbertitzen zuten funtsetan» eta paradisu fiskaletan kokatutako espekulazio arrisku handiko funtsetan inbertitzeko.
|
|
|
Ondoren, Lyon aldean Ebanjelioa predikatzeari ekin zion. 1184an eskumikatu
|
zuen
Eliza Katolikoak.
|
|
2022
|
|
|
Azaldu dutenez, Frantzisko aita santuak 2019an dekretu bidez agindu
|
zuen
Eliza Katolikoak pederastia kasuak «estaltzeari» utz ziezaiola. Hala ere, Jaume Asens Unidas Podemosen talde parlamentarioko presidente eta diputatuak azaldu du proposamena egiteko erabakia hartu dutela, besteak beste, «Espainiako Eliza Katolikoaren kupulak jarrera oztopatzailea» izan duelako.
|
|
2023
|
|
|
Horrez gain, Henrikek bere erresumaren berreskuratzeko go goa bizirik zeukan, eta Erreformatik hurbil egotea ez zitzaion interesatzen. Ez
|
zuen
Eliza katolikoarekin gatazkarik nahi, izan ere gerla edo diplomazia erabiliz gero, Elizaren kontra joateak ez zion lagunduko bere helburua bete tzen. Erreginarekin haserreak gero eta maizago gertatzen ziren.
|
|
|
Hainbat Aita Santuk (Juan VIII.ak, Leon IX.ak eta Urbano II.ak) induljentziak banatuz errekrutatzen zituzten gurutzadetako soldaduak; beste batzuek (Leon IV.ak) zerua agintzen zieten musulmanen kontrako gerran hiltzen zirenei; baziren (Bonifazio VIII.a) Erromarako erromesaldia egiten zutenei induljentzia osoa agintzen zietenak ere (Smith, 1911). Monasterioak edo elizak eraiki eta fundatzeko edo beste proiektuetarako erabiltzen
|
zuen
Eliza katolikoak induljentzietatik ateratako dirua. Induljentziak ez ziren gurutzadetako edo katedralak eraikitzeko bakarrik erabiltzen; induljentziak ziren Aita Santuaren aberastasunen iturrietako bat ere.
|