|
2000
|
|
|
Norbere bizitzari ezezik, giza-taldeari proeiktu eta proiekzio bat eman zezaiokeen. Posmodernismoa asko tematu da munduaren ikuskera absolutizatuak faszismo eta sektetara iristeko ematen
|
zuen
bideaz, baina gure bizitzak antolatzen laguntzen digun" komunitatea" errazegi ahaztu du. Blasise Pascalek XVII. mendean esandakoa ekarriko dizuet goroa, ondoren," Lazedemoniar eta beste batzuen heriotze emankorrek ez gaituzte aztoratzen, izan ere zer dakarkigukete?
|
|
|
Idazle batek bere lana kanpora atera nahi badu, bere aldetik mugitu behar du eta, egia esan, batzuk ari dira arrakasta lortzen. Bernardo Atxagak ireki
|
zuen
bidea helduentzako literaturan, eta esaterako, Anjel Lertxundi ere ari da zabaltzen bide hori. Baina bakoitza bere aldetik ari gara.
|
|
|
Bada poema politikorik, noski, bere Izuen gordelekuetan barrena liburuan, baina ez zen hau bere ardatza. J. Sarrionandiak metaliteratura aukeratu
|
zuen
bide bezala. Bere lan horrek munduari buruzko ikuspegi kezkatua agertzen zuen poeta erakutsi zigun.
|
|
|
Gerora, Espainiako Administrazioak tinko jarraitu zuen errege Karlos III.aren Real Cédula de 23 de junio de 1768 delakoak markatu
|
zuen
bidea, lehen eta bigarren mailako eskola guztietan irakaskuntza gaztelera hutsean emateko,? únicamente en lengua castella na?. Ohi bezala, hor erori ziren gure foruzale porrokatuak ere.
|
|
|
Hipotesiak egin ditzakegu.* Teofilori buruzko susmoak eta harekin biziriko esperientziak nahiko durduzagarri etabortitzak ziratekeen auzoentzat, sinbolo azkar baten bidez adierazteko beharra sentizezaten. Mitoak eskaintzen
|
zuen
bidea baliatu ahal izateko egin behar ziren aldaketekez diote irudiari eraginkortasuna galarazten, kasu hartan bederen. Gizonaren sorgintasuna fermuki sinetsia zenean, ezinbestekoa zen sorgin soinekoa hari janztea, arrasneurrikoa ez bazuen ere.
|
|
|
Ama ari zitzaidan, sagarrondorat jotzen
|
zuen
bide bazterretik.
|
|
|
Nire mozkorrean eta begiak lausoturik nituela, ez nuen biribilgune argiztatua ikusi. Charlyk, gainera, ziztua amiñi bat ere eztitu gabe iragan
|
zuen
bidea emateko seinalea. Makinarekin batean bihurgunearen aldera okertzeko haren mugimendu bortitzak askarazi zizkidan eskuak.
|
|
|
Zentzuzkoagoa litzateke gertakari haiek bestela ulertzea, hots, nabarmentzeko ohi
|
zuen
bide epatant harekin, kritika horien bidez Unamunok, sibilak bezain maltzurki, bere herritarrei erronka egiten ziela pentsatzea, euskararen aurkako erasoekin min emanez, hala, haserrez eta kontrakarrean, haiek, eginekin, euskara zientziaren zehaztasuna eta filosofi mintzabidearen xehetasunak oro adierazteko egiazki gai zela frogatzen ahalegin zitezen, bera oker zegoela erakutsi arte.... Izan ere, Salbatore Mitxelenak berak ongi aurpegiratu zionez, euskara baztertzeko zergati nagusia, logika hotzaren arrazoia bazen, ironiaz Unamunoren beraren argudioak erabiliz, horri euskaldunek erraz kontrajar ziezaioketen sentimenduaren logika beroa.
|
|
|
Aspaldisko izan gabea nintzen paraje haietan, baina asmatu nuen Uliko atsedenlekurantz eramaten
|
zuen
bidea hartzen. Lauaxeta zetorren nire atzetik, eta neskatoa ondoren, pistola ezkerreko eskuan zuela, jertse batekin ezkutatua badaezpada ere, bidean inorekin topo egiten bagenuen pistola zuenik ohar ez zedin.
|
|
|
Aktore nagusi Burt Lancaster zuen film batez ere oroitu nintzen gau hartako insomnioan. Luzaz kanpoan izan ondoren, Burt Lancaster etxera itzuli zen film hartan, baina zuzenean etxeratu barik oinez eta igerian egin
|
zuen
bidea, adiskide baten etxetik beste batenera pasatuz eta adiskide guztien piszinak igerian zeharkatuz, harik eta piszinarik piszina etxera heldu arte.
|
|
|
Xanek aurrean ezaguna
|
zuen
bide bat, ezagunak zituen etxe batzuk ikusi zituen. Hala ere, etxe haiek beren tokian ez zirela, lekuz aldatu zituztela zirudien.
|
|
2001
|
|
|
Bere kokapenak lehenbizi gotorleku funtzioa ekarri zion (horren seinale harresiz inguratutako Erdi Aroko kale antolaketa, plazaren ingurua izar itxuran). 1773tik aurrera berriz (sute baten ondoren hiria berreraiki ostean), Urduñako Haitza igarotzen
|
zuen
bidea ireki ahal izan zenean, aduana plaza garrantzitsua bihurtu zen, Gaztela eta Bilbo arteko merkataritza osoa bertatik pasatzen zelako. Oparotasun garai honek 1841 arte iraun zuen, aduanak kostaldera eraman ziren urtera arte, alegia.
|
|
|
Hau izan zen hasiera batetik zinemak hartu
|
zuen
bide bikoitza: errealitatearen ispilu edo isla izatea alde batetik, eta geroztik munduan zehar nagusitu dena, fikzioarena alegia, bestetik.
|
|
|
Estatu Batuetako telesailak genituen orain lauzpabost urte audientzietako errege, berton ekoiztutako lanak jendearen onespena lortzen hasi diren arte. Azken aldian emititu telesail kopurua nabarmen handitu da, Euskal Herrian" Gure familia eta beste piztia batzuk" telesailak ireki
|
zuen
bidea. Pausoka ekoiztetxearen eskutik Euskal Telebistak emititu zuen lehen telesaila izan zen.
|
|
|
Erantzuna poetak banan banan ikusterakoan sortzen da. Gimferrer ek poesia sozialetik ihes egiteko hartu
|
zuen
bidea estetizismoarena izan zela; surrealismoaren eta irudien pilaketaren joera han zegoen, nahi bada, abangoardia baten agerpena, baina erromantizismo eta estetizismoarekin hitzarmena egiten zuena. Atxagak ez du literaturaren irudi literarioegia maite; abangoardia da poesia sozialarekin etena sortzeko aukeratzen duen bidea.
|
|
|
Sugea eta hordia: Etxerat zihoala, mozkor batek kobra aurkitu
|
zuen
bide bazterrean. Burutik eta buztanetik heldu eta sugeak ezin hozka egin.
|
|
|
Senarra, honen anaia eta amaginarreba atzetik, aizkorak eta lantzak eskuan. Beldurrak eroturik, Tippuk jauzi egin
|
zuen
bidean ikusi zuen pozadera baten barrenera bularreko haurrarekin, eta beraren sari jantziari atxikiak ziren beste biekin.
|
|
|
Ezin gutxiago egin, jaio eta berrogeita hamar urtera, horretarako beste ezertarako baino areago sortu zen erakundeak. Beharrak eraginda, ez gutiziak edo kasketaldiak, beldurrez edo abiatu behar izan
|
zuen
bide horretatik. Ez da deus asmatu, ez orduan ez geroztik; gordean nahiz agerian lehendik geneuzkan hautakizunetan egin zen aukera.
|
|
|
Ikastaldi horiek ez ziren mendi mutil harentzat izan âbehinola Eneko Loiolakoarentzat bezalaâ ezinbestean eta nekearen nekez egin behar diren egitekoak. Olerkari zaharretan âbukolikoetan epikoetan baino gehiagoâ aurkitu zuen betidanik poesiarako zekarren joerak eskatzen
|
zuen
bidea eta ez zen aurrerantzean bide horretatik baztertuko.
|
|
|
Bitarteko hau sartu dugunez gero, Altunaren liburuetara jo dezakegu, Â ederki adierazten baitute honek aspaldidanik hartu
|
zuen
bidea, bidegurutze eta guzti. Oroit dezadan hainbeste argitaraldi izan dituen Euskara, hire laguna I, bigarren argitaraldian (1972), batuan agertu zena, h eta guzti.
|
|
|
XIX. mendean kutsatzen zaio gure izkribuen aldeko isuria jende izandun eta ikasiari. Humboldt-ek hartu
|
zuen
bidetik segitu zuten, beste hainbesteren artean, Bonapartek, Abbadiek, Aizkibel umilagoak, Francisque Michelek, Vinsonek, Urkixok... Kontuan eduki behar genuke, haatik, euskarazkoez gainera, euskararekikoak eta Euskal Herriarekikoak bilatzen dituztela horiek, nahiz edozein erdaratan eginak izan.
|
|
|
izan da Txillidarena, holakorik baldin bada, baina  adinbat eskulana. 1951 inguruko hotzaldian, Hernaniko sutegian aurkitu
|
zuen
bidea, aspaldiko sugin eta olagizonen antzera burdinaren gogortasuna menderatzen ikasi ahala. Lanaren poderioz hezi behar da gai moldakaitza, eskulana dela medio landu, mintzabide eskurakoi bihurtuko baldin bada.
|
|
|
Elkarrizketa haien bitartean, bakea ekarriko zuen emaitza erraztu baino, bereziki azpimarratu zituzten hedabide gehienek akordioek igaro ez zitzaketen mugak. Mahaia hautsi zenean, Ajuria Eneako Ituna bakea ekarriko
|
zuen
bide bakartzat hartu, eta batasuna aldarrikatzera murriztu zen haien informazio jarduera guztia.
|
|
|
" Zer ikusi, hura ikasi", dio esaera zaharrak. Zavalaren kasuan, ordea, ez dirudi, orain arte kontatu digunetik behintzat, txikitan etxean bizi izandako giroak kutsatuta hartu zuenik hartu
|
zuen
bidea. Gaztaroko urteak, be rriz, harat honat eman zituen Zavalak, apaiz ikasketak egiten Jesuitekin.
|
|
|
Natur Zientziak askoz denbora gehiago behar izan
|
zuen
bide segurua aurkitzeko. Hemen ere pentsaeraren iraultza bat beharrezkoa izan zen hori lortzeko.
|
|
|
Ziraldoka abiatu ziren, karrikak markatzen
|
zuen
bidean goiti, ezker eta eskuineko paretei musuka, xakurra segika zutela. Arimarik ere ez zebilen tenore hartan.
|
|
|
Kanpoan eguzkia hasia zen udaberriko sasoia erakusten, baina, hala ere, elurra ari zuen, negu gorrian bezala, okindegi barrenean bezala, zurzurien adarretatik. Haur batek, monagillo arropak soinean, elizara bidean, kandela luze bat ezpataren modura mugitzen zuen, erasotzaile haien kontra, eta Sadabak zigarro bat biztu zuen, azkeneko hogeita lau orduetan egin
|
zuen
bidea haren kean ikusteko. Ortziral Santuz jauntziriko senar emazteek espantu batzuk egin zituzten, okin zintzoaren seme lotsagarriaren itxura zarpaila ikusita.
|
|
2002
|
|
|
eta sarriago egingo zukeen bederatzi aldiz egina
|
zuen
bidea.
|
|
|
«Burn out» sindromea Zentzu horretan, Epaitegi Gorenak 2001eko urriaren 26an emandako epai bat onartu du, lehen aldiz «burn out» sindromea lan istripu gisa aitortzen baitu. Gipuzkoan urritu psikikoentzako tailer bateko buruak 1993tik jasaten
|
zuen
bide gurutze judiziala eta sanitarioa urratu zuen autoak, estres kroniko hori jasan eta mutua auzitara eraman zuena, gaixotasunaren lan kausa onartzeari uko egiten baitzion. Maslach eta Jackson psikiatrek deskribatutako «burn out» sindromearen definizioa eta «Instituto de Trabajo del Instituto de Seguridad e Higiene en el Trabajo» azterketan jasotakoa «neke emozionala, neke fisikoa eta psikologikoa» aurkezten duen pertsonarena da.
|
|
|
). Sindikatuak esan
|
zuen
bide juridikoa erabiliko duela pertsona horiek babesteko beharrezko neurriak hartzen ez badira, alegia, Espainian dauden langileen% 25 Batzordeak esan zuen administrazioek ez dutela ehuneko hori murriztuko duen inolako jarduketarik ezartzen. Hori dela eta, sektoreen azterketak bultzatu behar dira, eta gaixotasun hori harrapatzeko arriskua, ikuskapenak handitu eta zorrotzagoak izan daitezen, eta amiantoa kentzeko modua (isolatzaile kantzerigeno arriskutsua) ezarri behar delako.
|
|
|
Izan ere, behe laino hark iduri zuen zeruak irentsi egin behar zituela. Patioan itzulika zebilela, lore bat aurkitu
|
zuen
bide erdian. Lore kontutan ez zen oso jakina eta ez zen haren izena emateko ga1, baina ikaragarri gustatu zitzaion.
|
|
|
Gatozen harira: katalizatzaile bat behar duzuela erabaki diat –jarraitu zuen Alexek– Iruditu zaidak
|
zuen
bidetik at zabiltzatela. Eta berreskuratu egin behar duzuela.
|
|
|
Nora zihoan Mirari? Berak ez
|
zuen
bide hura ezagutzen, eta lepoa jokatuko zukeen Mirarik ere ez zekiela non zebilen. Bide estua zen.
|
|
|
Hipnotizaturik bezala. Juxtu juxtu saihestu
|
zuen
bidean agertu zen harkaitz bat.
|
|
|
–oihukatu zion Mirarik– Pasatu egin zaizu. Eskuinetara eta atzera egiten
|
zuen
bide hura zela uste dut.
|
|
|
Berdin zitzaion; zutabea ondo ikus zezakeen, eta haren ondoan zegoen neska. Harea mugikorretan igeri ari balitz bezala ireki
|
zuen
bidea.
|
|
|
Julenek garagardo botila bat ikusi
|
zuen
bide erdian. Izpi galdu pare bat islatzen zuen ilunantzean.
|
|
|
Halatan, ez zuen jendearen aurpegietara begiratzen, baizik lurrera edo zerura, berandu dabilenaren hil edo biziko abia pausoan. Jadanik baztertua
|
zuen
bidean poliziekin topo egiteko aukera. Izan ere, ez zuen inon haien arrastorik sumatzen.
|
|
|
Baina, esan bezala, gauzak aldatu dira: zuek
|
zuen
bidea hartu nahi duzue, normala denez, zuen arazoak lehenago baino gardenkiago azaleratzen dituzue, askatasun handiagoarekin, eta ez zaizue hain erraz gertatzen identifikazio hori egitea euskal akademiarekin, urrun ikusten duzuelako, nola ikusten dituzuen urrun holako akademia guztiak, balio ere, ez baitakizue zertarako balio dezaketen, titi jorran ibiltzea, barkatu hain gordin ibiltzea, askoz er... Dena dela, badut uste Euskaltzaindia osatzen dugun 24 euskaltzainok badugun egun orain arte izan ez dugun erantzukizun berria, eta erantzuna eman behar dugun, erantzun egokia gainera, inoiz baino idazle eta ikertzaile hobeak dituen Euskal Herri honetako euskaltzaleen aitzinean.
|
|
|
Bost edo hamaika, batek daki, hor ez zientzialariak bat, kontuan harturik bere ama edipikoak sei urte zituela gure bildotsa munduratu zenean eta bildots hau bitasunaren misterioaren erakusgarria dela. Dollyk ireki
|
zuen
bidea nazioarteko berrietara pasatzeko: Palestinan gauzak pil pilean jartzen ari ziren, Kolonbian ere gerrillariak indartzen eta Afrikako Angolan Suvimbi gerrillaria hil zuen armadak.
|
|
|
aldizkariak argitaratu zuen lehenengoz, 8 zenbakian alegia (1997ko negua); euskal kulturaren orainaz eta geroaz hitzaldia 2001eko abenduaren 21ean irakurri zuen Bernardo Atxagak, Bilbo Zaharra euskaltegiaren gonbitari erantzunez (nahiz eta, egia esateko, beste bi gaiez ere hitz egin zuen egun horretan: ahozkoaren eta idatziaren arteko harremanez, eta Obabara eraman
|
zuen
bideaz); Pello Lizarralderen esanak aipatu Nabarrak jaso zituen (16 zenbakia, 2002); Patxi Zubizarretarenak, hika aldizkariak bere 123/ 124 zenbakian (2001), eta Karlos Linazasororenak Diario Vascok(); beste lan" izorratzaile" eta, beraz, guztiz gomendagarri bat, ikuspuntu horretatik, Anjel Lertxundiren Gogoa zubi da, 1999koa (gutxiegi irakurri ote den susmoa daukat). Azkenik, Joseba Sarrionandiaren zalantzak literaturaren erabilgarritasun ezaz Bost idazle Hasier Etxeberriarekin berbetan elkarrizketa liburuan daude (ikus 303 orrialdeak, eta baita 286 ere).
|
|
|
Emakumeen urritasuna, hasteko, eta janzkeraren desberdina, ondoren. Belaun gainean pausatu
|
zuen
bide osoan bizkarretik dingilizka eroandako zakutoa, eta eskuez haizatu zuen apur batean bolumen handiagoa har zezaten kartoi eta paperok.
|
|
2003
|
|
|
Batasuna sortzean, HB Batasuna bihurtu nahi izatean, Batasunak proiektu global bat garatu nahi izan zuen Iparraldean, baita AB alderdi horretan sartu ere. ABk, hala ere, hastapenean, ez
|
zuen
bidea guztiz errefusatu. ABko 300 kidek egoeraren bilakaera aztertu eta Iparraldean Batasuna ABren baitan gelditzeko aukera proposatu zien hemengo kideei.
|
|
|
Ez zekien egin behar zuen, baina gorputz osoko grinak eskatzen zion eskuetan inoiz eduki ez zuena eskuratzea. Oraingoan Unaxek ez zion galarazi, eta dorpeki zirrikitua irekirik, itsu egin
|
zuen
bidea haragi gogortua atzamar artean izan artean, ia ezustean. Eta gustatu egin zitzaion, zoratu egin zuen goi irristakorra berea sentitzeak, erabiltzen ikasi behar bazuen ere (emakume askok bezala, denbora luzez, pentsatu zuen Unaxek).
|
|
|
Gipuzkoa aldeko mendi batzuen irudi ezabatua bai, ordea. Baina nahiago zuen begiak beste aldera itzuli, Mundakako itsasadarrak margotzen
|
zuen
bide bihurriari jarraitu, eta Mundakako barra itxuratzen zuten itsas naien marra meheak, han behean, urrun, geldirik ematen zutenak, ikusi. Zorionez, egun hartan inork ez zuen Atxarrera igo.
|
|
|
Laster Leizarragaren saioak segitu zuen, euskal narratiba, nafar monarkiaren eta protestantismoaren inguruan kokatuz. Kontraerreformak eten
|
zuen
bide hori. Aurrerantzean, euskaldunak, bai Frantziakoak zein Espainiakoak, beren monarkia boteretsuei leial eta Eliza katolikoari fidel agertu ziren.
|
|
|
Bihurgune nagusia, baina, 1929an gertatu zen, gobernuak benetan parte hartzea erabaki eta kulturaren gaineko boterea Stalin-en eskuetara igarotzean. Ez
|
zuen
bide artistiko bat derrigorrez ezarri, baina berak bisitatutako erakusketetan edo artista konkretuen inguruko adierazpenetan, argi geratu zen zeintzuk ziren erregimenak babesten zituen estiloak. Hau da, Stalinek seinalatu zuen zein zen Errusia berrian artearen, bide zuzena?.
|
|
|
1981eko martxoan jo zuten goia tirabirek, Korrika zela eta. 1980ko azaroaren 29an abiatu zen Korrika, Villasante, Euskaltzaindiako presidentearen eskuetan hasi
|
zuen
bidea lekukoak. Baina, Korrika ren amaieran, lekukoa zabaldu zenean, bertan zegoen mezua ez zen lasterketaren hasierakoa eta aldaketa horrek haserre handia sortu zuen Euskaltzaindian.
|
|
|
Hirugarren saioan zera azaldu zuten, ikastetxe propioak sortu ordez katalana ikastetxe ofizialetan sartzen ahalegintzen ari zirela eta hori lortzeko zituzten laguntza eta oztopo politiko, administratibo eta juridikoen berri eman zuten. Horixe zen, hain zuzen, Santamariak Euskal Kontseilu Nagusian bultzatu nahi
|
zuen
bidea. Bazen, ordea, diferentzia garrantzitsu bat.
|
|
|
Biderik motzenak eta egokienak, Sanmark eta Txoritokira iristeko, Justoetxeko lurrak iragan behar zituen, baina Justoetxekoek, jakina, ez zuten baimenik eman, eta hala, Justoetxeko lurrak inguratuz egin zuten aurrera. Espero bezala, zenbait tokitan eztabaida batzuk sortu ziren, hemendik edo handik iragan behar ote
|
zuen
bideak, baina, eztabaidak eztabaida, akordio batera iritsi ziren azkenik.
|
|
|
Lauaxetaren atxiloketa gerrak hartua
|
zuen
bidearen erakusgarri begitandu zitzaidan. Dena behera jausten.
|
|
2004
|
|
|
ETArengandik desmarkatzeko ausardia falta dutelako, biolentziatik alde egiteko erabateko urratsa eman ez dutelako. Ezker abertzale ofizialak gaineratiko alderdiak eta gizartea orobat konbentzitu nahi baditu duela 25 urte herri honek edo EAEk, kasurako hartu
|
zuen
bidea okerra dela, Batasuna oker dago, berriz ere tronpatu egingo da. Ezker abertzalea urratsak ematen ari da, ados, baina gizartearen errealitatea zein den jabetu behar da behingoz.
|
|
|
Ajuria Eneko Itunaren moduko bat lortuko ez balitz ere, gutxienez, terrorismoaren aurka borrokatzeko politika egokiena zein den diagnostikatu genuke alderdi demokratiko guztien artean. Hori lortuz gero, ondo legoke Ajuria Eneko Itunak bigarren fase baterako aurreikusten
|
zuen
bidea berreskuratzea.
|
|
|
Francis Drake pirata beldurgarriaren itsasontzia izan zen horietako bat. Izan ere, 1595ean, indarrez egin
|
zuen
bidea badian barrena, gotorlekuan bildurik zegoen urre eta zilar altxor handia eskuratzeko asmoz. Morroko artilleroek bete betean jo zuten Drake-n itsasontzia, eta itsasoko otsoak atzera egin behar izan zuen, galera handiak jasan baitzituen.
|
|
|
Fray Ciccillok serio hartu zuen lana, eta pentsatu
|
zuen
bide batez ebanjelizatu egingo zituela, itsasaldeko piztiak izan arren eta garunean gatza eduki arren pentsamendu formalen partez.
|
|
|
alferrik dela Werstrack Berial baten jabe izatea, gero ezin baduzu lupetzetan sartu. Azken batean, eta ametsak amets, Martinek ez zeukan beste aukerarik bere bizikletarekin konformatzea baino, eta euri zein eguzki joan
|
zuen
bide haietatik egunero, etxera mokaduren bat eramango bazuen.
|
|
|
Ezquerrak lurrean botatako bizikleta zahar hura hartu zuen eta Durangoko kaleetan galdu zen, gizonen txaloen artean eta umeek por allí, Fede! esaten ziotela, eskuarekin seinalatuz ziklistak segitu behar
|
zuen
bidea. Entzutekoak ziren bizikleta zaharraren kexak, txapeldunaren pedalkada bakoitzaren ostean.
|
|
|
Bururatu zitzaidan harekin gure produktuei buruz hitz egitea lortzen banuen, agian... Tira, ulertuko duzuenez, Weber jaunaren arreta eta laguntza oso garrantzitsuak izan daitezke gure etxearen interesei begira –amaitu nuen, nire irudimenak hartua
|
zuen
bideaz harrituta.
|
|
|
Berehala, SSok garraio berezi bat antolatu genuen: tren armatu bat bidali genuen Vienara, eta aukerako zaindariak arduratu ziren trenak egin behar
|
zuen
bide osoa zaintzeaz. Gauez eta isilpean egin genuen.
|
|
|
Ni neu etorri nintzen orduan, Talde Iraunkorrekoa bainaiz. Helburua zen Mireiaren pausoak pixka bat desbideratzea, beste norabait eramango
|
zuen
bidea har zezan. Besterik ez.
|
|
|
Eta horretarako, entseiucarrean, aspaldi proposatu
|
zuen
bidea Axularrek: utz dezagun ahal dugun lanik gutxiena Gerorako; gero esan zuenak, bego esan baitzuen.°
|
|
|
Nolanahi ere, gizakiaren izaera etikoa azpimarratzen dugunean Aristotelesek tematizatu ez zuen dimentsio bat azaldu nahi genuke, Xavier Zubirik zabaldu
|
zuen
bidetik lehenik eta gu geu jorratzen ari garen ildotik, iturri ezberdinetan edanez. Dimentsio hori zertan den ikusi ahal izateko, begira dezagun aurrenik nola uztartzen diren Aristotelesen bi definizio horiek.
|
|
|
Amestutako iraultza hark bere buruarengandiko askapena ekar zekioneko esperantza eta heterosexual bihurtu zedineko beharra ezinezko zitzaizkiola ohartzean, nahi eta ezinaren arteko sarean trabatu zen; bere bizitza ez zuela inoiz irudikatu erabaki behar izan zuen, ametsa kolektiboa baitzen, eta kolektiboan gauzatuko zen banakakoari zegokion afan, nahi eta desira oro. Ohartu zen Lekunberrin egin
|
zuen
bidea egitea zela errazena, xenda trazatuari jarraitu, alegia; bere kasuan, ordea, akats bat zegoen, eta akats horrek zeraman orain Londresera; akats horretan zetzan eskura uste izan zuteneko Euskal Herri aske hartako biztanle, aske, esan luke, ez bilakatzeko arrazoia. Baina beti izaten duk akats bat.
|
|
|
" Ke ba! esan zuen Txemiñek, hori Amabiko ostatuan urteko pitarra probatzen gelditu duk Tomasekin eta!," han egongo zirela biak ala biak zein baino zein atxur galantagoarekin eta han beste konturik ez zela, eta astoa, berriz, zer egin behar zuen?, ezagutzen
|
zuen
bidetik barrena jaitsi, eta bide bakarra gainera! Eta bazitekeen hala izatea, eta bazitekeen ez izatea hala, eta hartan Erdoi isilak:
|
|
2005
|
|
|
Narrazio arrunten ondoan alegia, gogoeta eta kronikatik ezaugarriak hartzen dituzten elementuak agertzen dira. Horretan, adierazgarria da M. Zaratek hartu
|
zuen
bidea, gaurkotze ahalegina egin arren, berez beste tradizio eta garai bati dagokion generoa hartu zuen bere ipuinak oinarritzeko. Gaurko ikuspegitik anakronia dela esan genuke.
|
|
|
Orduko sei lagun banaezinak. Horiekin zelan ahaztu, gero bakoitzak bere bidea hartu bazuen ere (batek kartzelara eramango
|
zuen
bidea hartu ere, harremanari eutsi dion bakarretarikoa). Baina, argi dago, Urko ez zen talde horretan ibilitakoa, eta, egia aitortze aldera, haiek mespretxu apur batez begiratzen zieten euren mailako besteei, markatutako bideari jarraitzen zioten bildotsak zirelakoan.
|
|
|
diruarena. Orain besteek uste dute lana amaitu dela, ezin daitekeela aurrerago iritsi, eta
|
zuen
bidetik desagertu dira. Nork espero duzu ba gure proiektu hau deuseztatzea?
|
|
|
Bide bazterreko pikondo baten adar batetik euritako luze bat zegoen zintzilik. Gurrek euritakoa hartu eta harekin egin
|
zuen
bidearen zati bat. Handik bostehun bat metrora, zubi bateko petrilean abandonatu zuen berriz.
|
|
|
Orduko hartan ere, gurasoen eskutik nindoan gure auzoko aldapan behera. Nire auzotik jaisten zen aldaparen oinean, bihurgune itxi batek lotzen
|
zuen
bide hura beste bide zelai batekin, zeinak albo batean espaloia baitzeukan, lertxun lerro luze eta guzti; espaloiaren bestaldetik, ibaia zihoan, zabal eta sakon alde hartan, non batel estropadak egiten baitziren udan, inguruetako auzoen gozagarri. Hain zuzen ere, oso bizirik dut estropada haien oroitzapena, gertaera tragiko bat dela medio; handik hara, bertan behera geratu ziren estropadak.
|
|
|
Adela ez zuten ukitu, eskuren baten babesak kalte orotatik libratu izan balu bezala. Julioren eskua ikusten zuten denek auzoan; mihi gaiztoenek ziotenez, orain libre
|
zuen
bidea, maistrarekin txortan berak bakarrik egiteko.
|
|
|
Zakila heldu eta barrurantz sartu zuen, bi kolpetan. Aise egin
|
zuen
bidea.
|
|
|
Izeietarantz behatu
|
zuen
bide bazterrera iritsitakoan. Laugarren urtea zen egiten zuela.
|
|
2006
|
|
|
Horrela, poliki poliki, garrantzia hartu zuen Arlabango igarobideak. XVIII. mendearen erdialdean jada, Gipuzkoako diputazioak bere historiako lehen azpiegitura lanak egin zituenean, Kotxeen erret bidea delakoa, alegia, Arlaban Bergara Urretxu Beasain Donostia bidea, aukeratu zuten Gipuzkoa alderik alde zeharkatzen
|
zuen
bide nagusitzat. Orduan, ordea, Urretxun Santa Barbara baselizatik behera sartu beharrean Deskargako errepidea zabaldu zuten, galtzada honen ospe eta indarra itzaliz.
|
|
|
Horrela, nola bada? Legeak ez
|
zuen
bide luzea egin. Kaxan sartu zuten eta kito.
|
|
|
Azken finean, medikuak beste edozein hiritarrek izan ditzakeen arazo psikologikoak ez dituela jasango pentsatzea begiak ixtea da. Europan ere horretaz konturatu dira eta Bartzelonak ireki
|
zuen
bidean urratsak ematen ari dira. Dena den, programak osasunaren atal bat baino ez du hartzen, prebentzioa eta balorazioa bezalako gaiak garatu lirateke.
|
|
|
Kode Zibilaren 1981eko erreforma arte Napoleonen Kodetik zetozen arau zurrunbatzuek agintzen zuten aitatasuna nola determinatu. Familia burgesean oinarriturikoaraudi hark ez
|
zuen
biderik ematen, esate baterako, ezkontzaz kanpo izandakoumeak legez errekonozitzeko; horrez gain, senarraren aitatasun presuntzioa zurruntasunez aplikatzen zen. Aitatasun formalen etapa luze hura 1978an amaitu zenEspainiako Konstituzioa onartzearekin batera, aitatasuna askatasunez ikertzekoeskubidea aintzatetsi zenean, lehen debekatuta zegoena, familia legitimoaren lasaitasuna mantentzearren batik bat.
|
|
|
Ondoren, arrazoi geo-estrategikoek bultzatuta sortu ziren, Gaztela eta Nafarroako koroen artean zeuden lurraldeak eskuratzeko nahiengatik mugetan edo lurralde batean errege boterea indartzeko. Kostaldera zihoazen bideetan merkataritza bultzatzeko, artileak iparraldeko lurraldeetara joateko Mesetatik Kantauri itsasora egin behar
|
zuen
bidean (ardatz ekonomiko berria osatuz). Azkenik, XIV. mendearen bigarren erdialdean fundatu ziren azkenak, batez ere, nekazariak babesteko Bandoen Gerrako jaunen erasoetatik.
|
|
|
Gure ustez, legegile espainiarrak ez zuen asmatu ezkutuko publizitatea engainuzko publizitatearen kategorian sartu zuenean, azken batean publizitate mota hori beste arau batzuek ere erregula baitezakete. Ikuspegi horren ildotik doa europar legegileak ezkutuko publizitatea erregulatzeko aukeratu
|
zuen
bidea, ezkutuko publizitatea irrati telebistako jarduerak arautzeko zuzentarauan sartu baitzuen (De la Cuesta, 1995: 139; 2002:
|
|
|
Azkenik, enpresak “gastu guztiekin” egingo duela baieztatu zuen, bidaiariak beren helmugetara edo “egonaldira” joango direla bermatzeko. Azpiegitura Adifeko presidenteak, trenbide azpiegitura kudeatzen duen erakundeak, Antonio Gonzálezek, kate berean esan zuen istripua izan duen trenak zirkulatzen
|
zuen
bidea “egoera ezin hobean” zegoela, eta bihar zirkulazioa kaltetutako bidetik berrezartzea aurreikusi zuen, eta eskerrak eman zizkion Villadako herriari istripuaren biktimekin nola egin zuen hegan.
|
|
|
Hori dela eta, Rubalcabak azpimarratu zuen beharrezkoa dela Trafiko Zuzendaritza Nagusitik zaintza areagotzea egun horietan. Bisitan, Rubalcabak adierazi
|
zuen
bide segurtasunaren arloan aurreikusitako lege erreforma batzuk badituztela, baina zehaztu zuen puntukako txartelaren funtzionamendua ebaluatu arte (abendurako edo urtarrilerako aurreikusia) ez dela erabakirik hartuko. Bestalde, motor gidarien zenbait elkartek errepideetan segurtasun handiagoa eskatuz egindako adierazpenei dagokienez, Barne Ministroak jakinarazi zuen datorren ostegunean Sustapen eta Trafiko Ministerioaren ordezkariak bilduko direla, beren eskaerei erantzuteko eta errepideetako bazterbideekin egiten ari diren lanak azaltzeko.
|
|
|
Anek sorbaldak uzkurtu zituen. Musika emititzen zuen irrati bat bilatuta, kantari egin
|
zuen
bidearen zati handi bat. Ohartu zen aspaldi ez zela hain alai sentitzen.
|
|
|
Izan ere, Cullinanek bazuen erdigunean kristala lausotzen zuen inklusio bat, harribitxiaren edertasuna" zikintzen" zuen barneko akats bat. Ascherren helburua akats hark markatzen
|
zuen
bideari jarraituz harria bitan banatzea zen, baina kontu eduki behar zen: leku okerrean emandako kolpe txar batek kristal apurretan hautsi zezakeen diamante handia.
|
|
|
Islandiako uharte hotzetik abiatuta, Erik Gorriak eta bere marinel ausartek ozeano Atlantikoan mendebaldera egin zuten X. mendean, ordura arte Europako beste inork egin ez
|
zuen
bidea eginez. Aurkitu zuten uharteari –munduko uharterik handiena, hura baino handiagoei kontinente deitzen baitzaie– Groenlandia jarri zioten izena," lurralde berdea" beren hizkuntzan.
|
|
|
Joanek, anaia zintzo eta kardinal izateko bidean zegoen Zamorako apezpiku jatorrak, Alfontsoren alde egin zuen, eta anaiaren damuaren truke haren askatasuna eskatu. Nola edo hala, anaia zintzoaren erreguak egin
|
zuen
bide; hunkitu beharreko bihotzak –ala poltsak– ukitu zituen, eta Eujenio IV.a aita santuak barkamena eman zion; Coria inguruko Santa Maria del Poyo monasteriora joateko aginduarekin, hango abadearen zaintzapean, eta bederatzi urtez predikurik egiteko debekuarekin.
|
|
|
László etsi samarra zegoen, itxuraz, bankuko nagusiarekin izandako elkarrizketaren ondoren. Eskertu zizkion gizonari hitz amultsu haiek, baina lainotuta ikusten
|
zuen
bidea eta iluna etorkizuna; denak zuen kolore grisa goiz euritsu hartan, dena zen zailtasuna, denak ziren patuak itxitako bideak... Garbi zegoen, begi bistan:
|
|
|
Ama Katalinak azkeneko zazpi urtean behin ere egin ez
|
zuen
bidea urratu nuen nik, 1568ko otsailaren lehenean. Ez nituen oraino 12 urte.
|
|
|
Ministro euskaldunak ere ez ziren falta, batzuk Garrüzen biltzen zirenetarik, hala nola Atharratze, Olhagarai –Maulen berriz ere topo egin bainuen– eta, nola ez, nire irakasle ohi Joanes Etxeberri, De la Rive deitzen zutena. Eskua tinkatu nahi zidaten jendeen artean, Etxeberrik ukalondoka egin
|
zuen
bide nireganaino. Hari guti axola nire balentriak gudatokian.
|
|
|
nor eta bi jaun, Armendaritze eta Donoztiri, katoliko errabiatuak biak. Alabaina, Migelen bozkarioak ez
|
zuen
bide luzerik egin. Itzulbidean, bi presoak loturik zekartzala, Donibaneko gazteluzain Larrearen mezulariak geldiarazi zuen Amorotzen:
|
|
|
Ziprianok isilik egin
|
zuen
bidea, ikusitakoa ezin sinetsita. Afalorduan, bizkarrean jo, ardoa eskaini eta deabruaren gauzak dira horiek esan zion Carvallori.
|
|
|
Bai, umea izan zen Ainhoak Antonio berreskuratzeko erabili
|
zuen
bidea, jakin gabe ziurrenik ez zela beharrezkoa izango: Antonio eta haren artekoa amaitu eta hilabete batzuk geroago poliziatik kaleratu zutelako Edurne.
|
|
|
Hura izan baitzen, Antonioren emazteak, Ainhoak, gizona Edurnerengandik urruntzeko aurkitu
|
zuen
bide bakarra. Antoniok ez zuen horren susmo txikienik ere, baina Ainhoak berehala igarri zion abentura bat izaten ari zela, eta baita norekin ere; haien sekretua ezkutuan geratu zela sinetsi zuen beti Antoniok, eta, izan ere, hurrengo urte luzeetan ez zion ezer aitortu Ainhoari, ezta, esan gabe doa?
|
|
|
Sigi saga askoko errepide basotsu batean gora egin eta gero, muino gain txiki batera iritsi ginen. Bat batean, sekulako espazio handi baten atari balitz bezalako itxura hartu
|
zuen
bideak: gure aurrez aurre, itsasoa bete betean eta bare; zeruan, laino bakar bat ere ez.
|
|
|
Nire bahitzaileek ia hitzik gabe egin zuten bidaiako hainbat ordu, gidaria eta Hermann aurreko eserlekuetan; atzean, bi morroi, ni erdian nindutela. Aldian behin, gidariak iruzkin gordinen bat egiten
|
zuen
bidean ikusitako zerbaiti buruz. Irri karkarak.
|
|
|
Begiak ixteko tentaldiari gogor ekin, eta labanari galkatu nion. Aiztoak leun leun egin
|
zuen
bidea, kirtenak garondoan tope egin arte. Hantxe eduki nuen, indar eginez, denbora pixka batez.
|
|
|
Müller jaunari dagokionez, izu batean egin
|
zuen
bidea, gidariak saihesbideren bat hartzen zuenean tranparen batera ginderamatzala uste baitzuen:
|
|
2007
|
|
|
Hogei urtez, igandero igandero, ehunka gasteiztar eramaten zituen bere bagoietan eguerdiko mezatara. Trenak, aldapan gora, poliki poliki egiten
|
zuen
bidea Estibalizko geralekuraino. Guk ere, lasaitasunez, bidean gora egingo dugu azken kilometroa.
|
|
|
Juan De la Cierva aitzindariak hasi
|
zuen
bide hori, 1919an bi hegal motak zituen hegazkin bat sortu zuenean: autogiroa.
|
|
|
Aholku horrek bere izatea aldatu omen zuen. Eta hona itzulita, euskal kultura aztertzeari ekin zion Barandiaranek Wundten Völkerpsychologie k markatzen
|
zuen
bidetik. Eskutitz bidez harremanetan segitu zuten biek, baina zoritxarrez, 1936ko gerra zela eta, Barandiaranek galdu egin zituen Wundten eskutitzak? 673.
|
|
|
Kongresuak atzo onetsi
|
zuen
Bide Segurtasunaren arloko Zigor Kodearen erreforma
|
|
|
Goierrira heldu izana ere hobeto ulertzen da Gasteiztik abiatuta. Ez dezagun ahaztu Goierritik San Adriango haitzuloan barrena zihoala Araba itsasoarekin lotzen
|
zuen
bideetako bat.
|