|
2000
|
|
|
Gerora, Espainiako Administrazioak tinko jarraitu zuen errege Karlos III.aren Real Cédula de 23 de junio de 1768 delakoak markatu
|
zuen
bidea, lehen eta bigarren mailako eskola guztietan irakaskuntza gaztelera hutsean emateko,? únicamente en lengua castella na?. Ohi bezala, hor erori ziren gure foruzale porrokatuak ere.
|
|
|
Ama ari zitzaidan, sagarrondorat jotzen
|
zuen
bide bazterretik.
|
|
|
Nire mozkorrean eta begiak lausoturik nituela, ez nuen biribilgune argiztatua ikusi. Charlyk, gainera, ziztua amiñi bat ere eztitu gabe iragan
|
zuen
bidea emateko seinalea. Makinarekin batean bihurgunearen aldera okertzeko haren mugimendu bortitzak askarazi zizkidan eskuak.
|
|
2001
|
|
|
Sugea eta hordia: Etxerat zihoala, mozkor batek kobra aurkitu
|
zuen
bide bazterrean. Burutik eta buztanetik heldu eta sugeak ezin hozka egin.
|
|
|
Senarra, honen anaia eta amaginarreba atzetik, aizkorak eta lantzak eskuan. Beldurrak eroturik, Tippuk jauzi egin
|
zuen
bidean ikusi zuen pozadera baten barrenera bularreko haurrarekin, eta beraren sari jantziari atxikiak ziren beste biekin.
|
|
2002
|
|
|
Gatozen harira: katalizatzaile bat behar duzuela erabaki diat –jarraitu zuen Alexek– Iruditu zaidak
|
zuen
bidetik at zabiltzatela. Eta berreskuratu egin behar duzuela.
|
|
|
Nora zihoan Mirari? Berak ez
|
zuen
bide hura ezagutzen, eta lepoa jokatuko zukeen Mirarik ere ez zekiela non zebilen. Bide estua zen.
|
|
|
Hipnotizaturik bezala. Juxtu juxtu saihestu
|
zuen
bidean agertu zen harkaitz bat.
|
|
|
–oihukatu zion Mirarik– Pasatu egin zaizu. Eskuinetara eta atzera egiten
|
zuen
bide hura zela uste dut.
|
|
|
Berdin zitzaion; zutabea ondo ikus zezakeen, eta haren ondoan zegoen neska. Harea mugikorretan igeri ari balitz bezala ireki
|
zuen
bidea.
|
|
|
Julenek garagardo botila bat ikusi
|
zuen
bide erdian. Izpi galdu pare bat islatzen zuen ilunantzean.
|
|
2003
|
|
|
Biderik motzenak eta egokienak, Sanmark eta Txoritokira iristeko, Justoetxeko lurrak iragan behar zituen, baina Justoetxekoek, jakina, ez zuten baimenik eman, eta hala, Justoetxeko lurrak inguratuz egin zuten aurrera. Espero bezala, zenbait tokitan eztabaida batzuk sortu ziren, hemendik edo handik iragan behar ote
|
zuen
bideak, baina, eztabaidak eztabaida, akordio batera iritsi ziren azkenik.
|
|
2004
|
|
|
Fray Ciccillok serio hartu zuen lana, eta pentsatu
|
zuen
bide batez ebanjelizatu egingo zituela, itsasaldeko piztiak izan arren eta garunean gatza eduki arren pentsamendu formalen partez.
|
|
|
alferrik dela Werstrack Berial baten jabe izatea, gero ezin baduzu lupetzetan sartu. Azken batean, eta ametsak amets, Martinek ez zeukan beste aukerarik bere bizikletarekin konformatzea baino, eta euri zein eguzki joan
|
zuen
bide haietatik egunero, etxera mokaduren bat eramango bazuen.
|
|
|
Ezquerrak lurrean botatako bizikleta zahar hura hartu zuen eta Durangoko kaleetan galdu zen, gizonen txaloen artean eta umeek por allí, Fede! esaten ziotela, eskuarekin seinalatuz ziklistak segitu behar
|
zuen
bidea. Entzutekoak ziren bizikleta zaharraren kexak, txapeldunaren pedalkada bakoitzaren ostean.
|
|
|
Bururatu zitzaidan harekin gure produktuei buruz hitz egitea lortzen banuen, agian... Tira, ulertuko duzuenez, Weber jaunaren arreta eta laguntza oso garrantzitsuak izan daitezke gure etxearen interesei begira –amaitu nuen, nire irudimenak hartua
|
zuen
bideaz harrituta.
|
|
|
Berehala, SSok garraio berezi bat antolatu genuen: tren armatu bat bidali genuen Vienara, eta aukerako zaindariak arduratu ziren trenak egin behar
|
zuen
bide osoa zaintzeaz. Gauez eta isilpean egin genuen.
|
|
|
Ni neu etorri nintzen orduan, Talde Iraunkorrekoa bainaiz. Helburua zen Mireiaren pausoak pixka bat desbideratzea, beste norabait eramango
|
zuen
bidea har zezan. Besterik ez.
|
|
2005
|
|
|
Orduko sei lagun banaezinak. Horiekin zelan ahaztu, gero bakoitzak bere bidea hartu bazuen ere (batek kartzelara eramango
|
zuen
bidea hartu ere, harremanari eutsi dion bakarretarikoa). Baina, argi dago, Urko ez zen talde horretan ibilitakoa, eta, egia aitortze aldera, haiek mespretxu apur batez begiratzen zieten euren mailako besteei, markatutako bideari jarraitzen zioten bildotsak zirelakoan.
|
|
|
diruarena. Orain besteek uste dute lana amaitu dela, ezin daitekeela aurrerago iritsi, eta
|
zuen
bidetik desagertu dira. Nork espero duzu ba gure proiektu hau deuseztatzea?
|
|
|
Bide bazterreko pikondo baten adar batetik euritako luze bat zegoen zintzilik. Gurrek euritakoa hartu eta harekin egin
|
zuen
bidearen zati bat. Handik bostehun bat metrora, zubi bateko petrilean abandonatu zuen berriz.
|
|
2006
|
|
|
Anek sorbaldak uzkurtu zituen. Musika emititzen zuen irrati bat bilatuta, kantari egin
|
zuen
bidearen zati handi bat. Ohartu zen aspaldi ez zela hain alai sentitzen.
|
|
|
Izan ere, Cullinanek bazuen erdigunean kristala lausotzen zuen inklusio bat, harribitxiaren edertasuna" zikintzen" zuen barneko akats bat. Ascherren helburua akats hark markatzen
|
zuen
bideari jarraituz harria bitan banatzea zen, baina kontu eduki behar zen: leku okerrean emandako kolpe txar batek kristal apurretan hautsi zezakeen diamante handia.
|
|
|
Islandiako uharte hotzetik abiatuta, Erik Gorriak eta bere marinel ausartek ozeano Atlantikoan mendebaldera egin zuten X. mendean, ordura arte Europako beste inork egin ez
|
zuen
bidea eginez. Aurkitu zuten uharteari –munduko uharterik handiena, hura baino handiagoei kontinente deitzen baitzaie– Groenlandia jarri zioten izena," lurralde berdea" beren hizkuntzan.
|
|
|
Joanek, anaia zintzo eta kardinal izateko bidean zegoen Zamorako apezpiku jatorrak, Alfontsoren alde egin zuen, eta anaiaren damuaren truke haren askatasuna eskatu. Nola edo hala, anaia zintzoaren erreguak egin
|
zuen
bide; hunkitu beharreko bihotzak –ala poltsak– ukitu zituen, eta Eujenio IV.a aita santuak barkamena eman zion; Coria inguruko Santa Maria del Poyo monasteriora joateko aginduarekin, hango abadearen zaintzapean, eta bederatzi urtez predikurik egiteko debekuarekin.
|
|
|
László etsi samarra zegoen, itxuraz, bankuko nagusiarekin izandako elkarrizketaren ondoren. Eskertu zizkion gizonari hitz amultsu haiek, baina lainotuta ikusten
|
zuen
bidea eta iluna etorkizuna; denak zuen kolore grisa goiz euritsu hartan, dena zen zailtasuna, denak ziren patuak itxitako bideak... Garbi zegoen, begi bistan:
|
|
|
Ama Katalinak azkeneko zazpi urtean behin ere egin ez
|
zuen
bidea urratu nuen nik, 1568ko otsailaren lehenean. Ez nituen oraino 12 urte.
|
|
|
Ministro euskaldunak ere ez ziren falta, batzuk Garrüzen biltzen zirenetarik, hala nola Atharratze, Olhagarai –Maulen berriz ere topo egin bainuen– eta, nola ez, nire irakasle ohi Joanes Etxeberri, De la Rive deitzen zutena. Eskua tinkatu nahi zidaten jendeen artean, Etxeberrik ukalondoka egin
|
zuen
bide nireganaino. Hari guti axola nire balentriak gudatokian.
|
|
|
nor eta bi jaun, Armendaritze eta Donoztiri, katoliko errabiatuak biak. Alabaina, Migelen bozkarioak ez
|
zuen
bide luzerik egin. Itzulbidean, bi presoak loturik zekartzala, Donibaneko gazteluzain Larrearen mezulariak geldiarazi zuen Amorotzen:
|
|
|
Ziprianok isilik egin
|
zuen
bidea, ikusitakoa ezin sinetsita. Afalorduan, bizkarrean jo, ardoa eskaini eta deabruaren gauzak dira horiek esan zion Carvallori.
|
|
2007
|
|
|
Aholku horrek bere izatea aldatu omen zuen. Eta hona itzulita, euskal kultura aztertzeari ekin zion Barandiaranek Wundten Völkerpsychologie k markatzen
|
zuen
bidetik. Eskutitz bidez harremanetan segitu zuten biek, baina zoritxarrez, 1936ko gerra zela eta, Barandiaranek galdu egin zituen Wundten eskutitzak? 673.
|
|
2008
|
|
|
Hala eta guztiz ere, txalupetako gizon bakoitzak bere gustuko pinua aukeratua
|
zuen
bidearen erdia egin baino lehenago, eta John Luxea zen, bizkarrak goratuz, bertan egon arte itxoiteko esaten zuen bakarra.
|
|
|
Liburu honek badu jolasetik eta maitasunetik: alde batetik, Karlosen maitasun poetika zabalarekin loturik dago, eta beraren gogoeta bideekin (hainbat poema eta aforismo liburutan eman ditu argitara); bestetik, haur poesia jolastiarekin, Hamabi titare izeneko liburu haikutiar hartan hasi
|
zuen
bidearekin; ordukoan, hamabi titare; oraingoan, hamabi hilabete, eta inguruko txorimalo eta trenak, denbora geldiak eta denbora mugikorrak, zirimolan.
|
|
|
Prentsa idatziaren aipamena egin dugunez, zer gertatu zen prentsa elebidunaren esperientzia itxaropentsu hartan? Zergatik huts egin
|
zuen
bide hark. Zergatik ito zuen erdarak euskara?
|
|
|
Zigortuta atzeko lerrora bidali gintuzten, baina abiatu ginen azkenean. Laster moteldu behar izan zuen ibilia, ordea, eta Casamancen sartu ahala nabarmen egin
|
zuen
bideak okerrera, txarretik oso txarrera. Izagirreren ipuinak amaituta, Harkaitz Canoren Neguko zirkua irten zen poltsikoren batetik, baina laster hasi ziren kontrolak.
|
|
|
Aspaldi amaituta zegoen funikularraren zerbitzua, baina jaitsiera bortitz hura
|
zuen
biderik laburrena etxera itzultzeko. Berriz zutitu eta, agian bizia salbatu zion arlote isilarengandik aldenduta, herrenka abiatu zen beherantz burdinbidearen aldamenetik.
|
|
|
Gorputzak erorketa luzea izan zuen Rua do Car mo-raino. Lehenik buruaz jo
|
zuen
bide erdian zegoen eraikinaren ertzaren kontra, eta gero airean jiraka jarraitu zuen, beheko galtzada dotorean zapaldurik geratu zen arte. Barbosak ez zuen tarte horretan jonkiaren oihurik aditu; bai, ostera, ozen eta ugari, beste pertsona batzuenak.
|
|
|
Beharbada horrexegatik utzi zuen albo batera Picassok muturreko kubismoaren bide hura eta bestelako koadroak pintatzen hasi, koloretsuagoak, biziagoak. Esaten
|
zuen
bide hori agortu zela Lehen Mundu Gerraren ondoren jendeak ez zuelako gauza ilunik ikusi nahi, bizipoza behar zuela jendeak. Eta bere egin zuen jendeak Picasso.
|
|
2009
|
|
|
Goizean South Bronx-eranzko metroa hartu zuen. Jackson Avenue n jaitsi, lurrazalera irten eta ordurako ezagun
|
zuen
bidea egin zuen Joe, s Grocery raino. Bederatzietarako, esandako ordurako, denda barrenean zen. Bi gizon ari ziren erosketaren bat egiten eta Joerekin hizketan.
|
|
|
Eliasek bizikletarekin hartu
|
zuen
bide beretik pasa ziren zirkuko langile gazteenak, herrira bidean, ezkontza ospatzera. Leihatilak jaitsita, klaxona jo zuten, ezkonberriak zoriontzeko.
|
|
|
Karrotxoaren gurpilak lehortutako basatzan sartuta zeuden, lana ematen
|
zuen
bidean zehar mugitzeak. Auto bat edo bi pasa ziren, espaloiraino eraman nuen.
|
|
|
Eta Norak momentuan ez, momentuan ez direlako gauzak egoki pentsatzen, baina medikua joan denean, argi ikusi du zer erantzun behar zion. Hara erantzun behar zion, gure amuma Rosak kipula gordinak jaten ditu, ume txikien gaixotasunak sendatzeko sorginkeriak dakizki, medikurik gabe erditu zituen, senarrik gabe hazi eta protestarik gabe galdu bere seme alaba bikiak; gure amumak gerran galdu zituen gurasoak, oinez egin
|
zuen
bidea Frantziara, badaki zer den gosea, gaixotasuna, bakardadea, semea galtzea, Atlantic Cityko kasinoan azpijokoekin dirua irabaztea, alaba ere galtzea eta eskura besterik ez daukanean lenteja urarekin eskutitzak idaztea.
|
|
|
Bartzelonan zeudela aprobetxatuta, taxia hartu zuten Katalunia plazara. Bere oin estuekin eta pauso ttikiekin, Rosak Rambletan behera egin
|
zuen
bidea itsasoraino. Animaliak aurkitu zituzten bidean, kolore guztietako lore, aktore, zirku artista, usain guztietako azokak, etorkinak, joakinak.
|
|
|
Domingo bere baitaren baitan eduki zuela bederatzi hilabetetan, bere haragiaren aterpe beroan; Reginarenak, beraz, beste argudio batzuk ziren: ...bere sabelean, bere jatorrizko etxean, non ez laztanak eta ez ferekak ez baitziren beharrezkoak, mundua laztan bat eta fereka bat zelako, ezer izatekotan?, gaitz guztietatik babestua, eta imajinatzen zuen, ondotik, beste etxe hartan, minaren etxean, halaxe deitzen zion Reginak Madrilgo ospitaleari, la casa del dolor?, nora izan baitzen jaurtia, eta ez zuen duda egiten zein zen Domingok hartu behar
|
zuen
bidea, minaren etxetik bere lehen etxera eta Reginaren besoen babesera; mutilari ez zitzaion bisitarik komeni, ados, baina amarena ez zen bisita, beste zerbait baizik:
|
|
|
haien artean, beraiek, aita eta biok, bai? garbituak izateko aukera zoritxarrekoa, errepresalia hutsez; eta, hala ere, beste hipotesiak ez
|
zuen
bide hobean uzten, zeren matxinatuak hiriaz jabetzeak ez baitzekarren, ondorio gisa, hiri osoa mendean edukitzea, aski baitzen etxe bakar bat mendean ez edukitzea, etxe bat, edo ganbara bat:
|
|
|
Garai hartan alokatutako etxe batean bizi ginen, plazatik hurbil, ama hiltzean etorriko ginen hona bizitzera. Bidean ez zuen hitzik egin, galtzada harriei begira egin
|
zuen
bide guztia. Etxera heldu eta urduri ibili zen, korridoreko alde batetik bestera, eta azkenean, atearen kolpea entzun nuen.
|
|
|
Ez zuen ahoa isildu Rodano gaineko zubiak zeharkatu bitartean. Poloniaz eta poloniarrez gaizki erranka egin
|
zuen
bidearen zatirik handiena. Eguraldia, jauregiak, jatekoak, edatekoak, emakumeak, gizonezkoak, nekazariak, soldaduak... gauza edo lagun bakar bat ere ez bide zuen erresuma hartan laket izan.
|
|
|
Gertakariaren oihartzunak printzearen belarrietaraino egin
|
zuen
bidea. Suitzarrari sos batzuekin saritu zion bere lana ongi egina.
|
|
|
izeneko lana Higinia Luz Goñi Aiestarani Auschwitzeko kontzentrazio eremuan egin zioten argazkiaren bilaketa da. Nafarroako herrixka batetik Poloniaraino egin
|
zuen
bidearen zertzeladak 1995ean erreportaje batean kontatu nituenean, hauxe izan zen erantzun gabe geratu zen galderetako bat: non galdu zen, baldin eta galdu bazen, pijama marradunez jantzitako erretratu hura.
|
|
|
Irunberriko Arroilean hil ziren Juan Mari Lizarralde eta Susana Arregi etakideei buruzko hainbat informazio erreserbatu kaleratzea lortu zuen 1990ean zehar, eta gero jakin zuen Luis Roldán orduko gobernu ordezkariak hari jarraipena egiteko agindu zuela. Goñik, manifestazio batean, sumatu zuen balek nola jotzen zuten buru parean
|
zuen
bide seinalean. Beldurra?
|
|
|
Aurelia zen Higinia Luzen senide hurbilena. Ahizparen bizitzak hartu
|
zuen
bidea ezagututa, zalantza nuen 90 urte bete behar zituen emakume hark berriro dena gogoratu nahiko ote zuen.
|
|
|
Afrikako altxamenduak oihartzun gutxieneko bat izan zuela hirian, baita uste baino oihartzun handiagoa ere, ausaz, ezin esplika baitzitekeen, bestela, nola miliziano zutabe bat iristear zen hirira errepublikanoen laguntzan, altxatuek gogor egin ezean; hiria altxatu ote zen, bada, errepublikaren aurka?; nekez, hiria, azken hauteskundeetan eta aurrekoetan, errepublikazale azaldu zenez gero, nahiz eta argudio hark ez zuen baztertzen ez ukatzen hiritar batzuk altxatu izanaren posibilitatea, Tasio Loidi eta bereak seguru; hiriko erregimentua altxatu ote zen, bada?; ez zen segurua, baina probableagoa bai, gobernadore militarra –Nazariok lagun zuena– monarkikoa zenez gero; beste aldetik, baina, abokatuaren ilobari entzundako esaldiak parte txarrekoa behar zuen Teofilo Mariarentzat, zeren errepublikanoek, behin miliziano zutabea iritsita, hiritarren edo erregimentu militarraren altxamendua itzal baitzezaketen eta suntsi, ondorio saihestezin guztiekin: haien artean, beraiek –aita eta biok, bai– garbituak izateko aukera zoritxarrekoa, errepresalia hutsez; eta, hala ere, beste hipotesiak ez
|
zuen
bide hobean uzten, zeren matxinatuak hiriaz jabetzeak ez baitzekarren, ondorio gisa, hiri osoa mendean edukitzea... aski baitzen etxe bakar bat mendean ez edukitzea –etxe bat, edo ganbara bat: beraiena, adibidez, non indar korrelazioa guztiz bestelakoa baitzen–, amets guztiak hankaz gora jartzeko:
|
|
|
Reginak ez baitzuen ahazten –nahita ere ezin! – Domingo bere baitaren baitan eduki zuela bederatzi hilabetetan, bere haragiaren aterpe beroan; Reginarenak, beraz, beste argudio batzuk ziren: ...bere jatorrizko etxean, non ez laztanak eta ez ferekak ez baitziren beharrezkoak, mundua laztan bat eta fereka bat zelako, ezer izatekotan–, gaitz guztietatik babestua, eta imajinatzen zuen, ondotik, beste etxe hartan, minaren etxean –halaxe deitzen zion Reginak Madrilgo ospitaleari, la casa del dolor–, nora izan baitzen jaurtia, eta ez zuen duda egiten zein zen Domingok hartu behar
|
zuen
bidea... minaren etxetik bere lehen etxera eta Reginaren besoen babesera; mutilari ez zitzaion bisitarik komeni, ados, baina amarena ez zen bisita, beste zerbait baizik: bisitaldia, izan ere, bisitaria gelan sartzen denetik atera arteko aldia da, bi mugak mugatutako aldia, ondorioz; esan nahi baita Reginarena ez zela bisita bat, ama inoiz ez baita semearen haragitik ateratzen, ez semea amaren haragitik ateratzen denean, ezta gerora ere, bizitza osoan, baldintzarik eta mugarik gabeko eskaintzan:
|
|
2010
|
|
|
Biharamuneko bazkalorduan, jertse batzuekin joan behar zuela esan zigun ez dakit nora, baina ni berehala konturatu nintzen Albertoren gorpua ikustera edo haren hiletetara zihoala. Domingo ere ikusiko
|
zuen
bide batez, noski. Lotarakoan, galdetzeko gogoa etorri zitzaidan, baina ez nintzen ausartu, Adari begiratu arren ezin eutsi izaten bainion haren begiradari.
|
|
|
Leihoa Bicêtre ko patio nagusira begira zegoen. Patioa gainezka zegoen; soldaduen bi ilarek nekez libra zezaketen, jende andana hartan, patioa zeharkatzen
|
zuen
bide estua. Beteranoen bi lerrokada horien artetik, poliki, balantzaka alde bietan, bost gurdi luze zihoazen gizonez beteta; fortzatuak ziren, bazihoazen.
|
|
|
Henri Dunant Zentroaren eta begiraleen proposamenak ez
|
zuen
bide luzerik egin. Hurrengo goizean, hilaren 15ean, denak berriro batzartu aurretik aparteko bilera egitea eskatu zioten PSE EEko ordezkariek Henri Dunant Zentroari, Batasuneko ordezkaririk gabe.
|
|
|
denean, hobe zetorkion ardo beltza edatea. Horrelakoa zen borgoina alemaniarrak ediren
|
zuen
bidea (1940/II/13). Ardoa, ardo beltz hau, gerrarien edaria bihurtu zen fronteetan.
|
|
|
Joan zenean,, orain bai? esan zidan, eta landaredia matxetearekin eraitsiz egin
|
zuen
bidea ateraino.
|
|
|
Berak nahi
|
zuen
bidea hartu nuen nik, eta harro zegoen horretaz aita; alabaina, horren ordainetan bezala, gero eta arrotzagoak ginen bata bestearentzat; etxera etortzen nintzenetan gogaikarri bezain errepikakorrak egiten zitzaizkidan haren pasadizo eta txisteak, eta nik ere ez nuen asmatzen zer kontatu, unibertsitatean ondo nenbilela esateaz gainera. Mikelekin gertatzen zitzaidan gauza bera, edo bertsua.
|
|
|
Biharamuneko bazkalorduan, jertse batzuekin joan behar zuela esan zigun ez dakit nora, baina ni berehala konturatu nintzen Albertoren gorpua ikustera edo haren hiletetara zihoala. Domingo ere ikusiko
|
zuen
bide batez, noski. Lotarakoan, galdetzeko gogoa etorri zitzaidan, baina ez nintzen ausartu, Adari begiratu arren ezin eutsi izaten bainion haren begiradari.
|
|
2011
|
|
|
Ahaztuta gaudela ematen du neskatxa hartaz, ez da-eta gutxiagorako, horrelakoak atzentzeko hobeto gaude, hobeto gaudenez. Bat batean, burua ihes joan zaio nahi ez
|
zuen
bidetik, eta Nadarengandik beste istorio bateko Tanja izeneko emakumearengan pentsatzen topatu du, ezin izan du saihestu: zenbat Tanja ez ote datoz Nadengandik?
|
|
|
Minutu erdia ez zuen egin haren irudiak nire begien ikusmiran, baina haren melena luzearen dilinda eta zango indartsuak oroitzapenean iltzaturik geratu zitzaizkidan. Nire ezkutalekutik atera eta neskak egin
|
zuen
bidea egin nuen korrika eta autoa abiatu zen puntuan geratu nintzen zutik, amildegi baten aurrean edo krater bati begira egongo banintz bezala. Iruditu zitzaidan oraindik ere airean jarraitzen zutela haren xanpuaren usainak eta erabiltzen zuen lurrinak.
|
|
|
–Bainugelara noa, esan zuen. Argirik piztu gabe asmatu
|
zuen
bidea eta lurrin bat gehiagorekin itzuli zen. Gizon bat bezala, edozein erasori erantzuteko prest nengoen ordurako, eta lurrin berri horren iturburuan murgildu nintzen, sartu nuen burua, edan nuen.
|
|
|
Bide berri honek itzuli arraroa egiten du autobide gainetik. Zubi luzea egiten
|
zuen
bideak alde batetik bestera. Erdi aldera gelditu nintzen, azpitik kotxeak, autobusak eta trailer handiak pasatzen ikusteko.
|
|
|
Bera ez zen XIX. mendeko guraso atzerakoi egoskorra. Beti eman
|
zuen
bide, berarekin beste era bateko konfiantza izan zezakeen, hitz egiteko, bere arazoak eta kezkak agertzeko, honetarako edo hartarako?
|
|
|
Bitartean, nagusia merkatura abiatu zen, morroiak esandakoak egia ote ziren bere begiz ikustera. Bere etxea ez zegoen azokatik urrun, eta oinez egin
|
zuen
bidea. Baina merkatura bidean zihoala, izugarrizko eztanda entzun zen hirian, Bagdaden hain eguneroko ziren eztanda horietako bat.
|
|
|
–Horratx, esan zuen Isabelek, garaipenez maleta lurrean uzterakoan, eta urduri begiratu
|
zuen
bide hondartsura?. Oraingo honetan ez dakit ikusi zaitudan ere, esan zuen, arnasa estututa?.
|
|
|
Baina alkateak errotik moztu zuen esaldi hark filosofatzeko eskaintzen
|
zuen
bide oparo malkartsua.
|
|
|
Mikelek foruzainei eskerrak eman eta Lucíaren autoaren aurrean abiatu zen Iruñerantz. Motorraren hotsari adi egin
|
zuen
bide osoa, autoa matxuratuko zen beldurrez. Eskuak belzturik zituela ikusita, pentsatu zuen gurpila aldatzean zikinduko zituela, baina laster ohartu zen bolantea eta aginte mahai osoa hauts gris batekin zipriztindurik zeudela.
|
|
2012
|
|
|
–Berdin zait ETAkoa baldin bazara, autoa gelditu
|
zuen
bide bazterrean?. Gaur bi panpintxo larrutuko ditut eta hori da garrantzitsuena.
|
|
|
Etxeko sofan panpina apurtu baten moduan ikusteak ez ninduen adoregabetu: irtengo zen putzutik, denboratxoa
|
zuen
bide onean sartzeko baina; erabaki oker pare bat baztertu, eta betikoa izango zen.
|
|
|
Bariante berriaren lanak aurrean, sekula bukatzeko itxurarik ez dutenak. Abiadura mantsotu eta, ilara bakarrean, eskuinera okertu du derrigor, ordura arte beti ezkerretik hartzen
|
zuen
bidea zulatzen edo asfaltatzen, edo berriz asfaltatzeko zulatzen, ezin seguru jakin, ari baitira kasko horiz eta peto laranjaz jantzitako dozenaka langile.
|
|
|
Bizikleta hartu eta etxera abiatu zen, Warschauer Straßerantz, Berlingo harresiari jarraituz. Gustuko
|
zuen
bide hura, bizikleta gainean harresia ikusi eta egunero detaile berrietan erreparatzea.
|
|
|
Eta milia erdi edo ekialderantz, itsas hautsia ikusi nuen harkaitz batzuen gainean. Harkaitz horiek itsas lasterra berriro erdibitzen zuten, eta ur tira indartsuenak, harkaitzak ipar ekialdean utzita, hegoalderantz egiten
|
zuen
bidea; besteak, berriz, harkaitzen kontra jo eta atzera egiten zuen, ur zurrunbilo ikaragarria sorraraziz, eta berriro ipar mendebalera itzultzen zen, ur tira bizian.
|
|
|
Hamabi oin inguru izango zituen, baina itxura zehatzik gabe, ez zen ez biribila ez lauki formakoa, ez baitzuen landu inongo eskuk, izadiarenak berarenak izan ezik. Era berean, ikusi nuen albo batean bazela aurrera egiten
|
zuen
bide bat; baina oso apala zen, eta handik sartzeko eskuak eta zangoak lurrean jarri behar nituen eta ez nekien handik nora zihoan. Horrenbestez, kandelarik ez nuenez gero, asmoa bertan behera utzi nuen pixka baterako, eta hurrengo egunean itzultzea erabaki nuen, kandelak eta moskete baten gakoa eta sutautsa erabiliz egina nuen supiztekoa hartuta.
|
|
|
ozta ozta ez nintzen erori gauza lodi eta bigun eta, inondik ere, bizigabe batean behaztopatzean. Makurtu nintzen, ordurako ilargiak bete betean argitzen
|
zuen
bidea?, eta zer ikusiko?, txerri bat lurrean etzanda, sable ukaldi batek bi zati eginda... Begiratu bat eman besterik ez, eta oin hotsa entzun nuen:
|
|
2013
|
|
|
Paperen artean Oierren ibilbidearen krokis bat zegoen. Errekalden hasi eta, marra txikiekin, Bizkaia plazaraino jarraitu
|
zuen
bidea. Hiltzaileak, berriz, Bizkaia plazan baino ez dira ageri krokisean, x banarekin, bata Oierren parean, atzean bestea.
|
|
|
Esan baino gehiago transmititzen zion gizonari. Eta indarberriturik, bare eta umil, nolabait ziurrago itzuli zen hain eri eta ezdeus utzi
|
zuen
bide berera.
|
|
|
Quilmeseraino heldu zen. Ez
|
zuen
biderik ikusi ezkerretara, egia esan. Nola esan... sarrera moduko batzuk bai.
|
|
|
Handik bizpahiru astera izan
|
zuen
bide hartan barrena egiteko aukera?
|
|
|
Garai hartan, halaber. Raissak hamar bat urte zituela: ...an 10, beraz?, Wadi Abyadetik Butanbeterako eta Turanbunerako bide sarea asfaltaturik jada, Wadi Abyad haztearekin batera, argindarra iristeaz gain, hogei etxe berri eraiki zituzten urte hartan?, goiti egin zuen bertako bidetik igarotzen zirèn automobil zein autobusen kopuruak, era esponentzialean ia; hurrengo urtean, berriz, merkatari batek, negozioetarako sen berezia zuenak, hoteltxo bat eraiki
|
zuen
bide ertzean; telebista bat ere paratu zuen, berant gabe: herriko lehen telebista zen, zeinari nagusia bere etekina ateratzen hasi baitzitzaion, ohartu zenean ezen herritarrek hura ikusi nahi izaten zutela; telebista berea zen, jakina, baita negozio sena ere?
|
|
|
Garateko igoera sona handiko proba klasiko bat zen, ikusi besterik ez zegoen egun batzuk lehenago jokatutakoak ere zenbat jende bildu
|
zuen
bidearen bi ertzetan?, txirrindulari profesionalen egutegian bere eguna zuena, urtero urtero.
|
|
|
–Bada, Frantses Karlosengandik aiseago sinetsiko nikek, berriz ere Ilarregik. Bere gogara ematen zuen solasgaiak hartua
|
zuen
bidearekin?. Familia guztiarekin liskartua dagoenez, denei zaflakoa emateko manera izanen lukek Luis Beaumontekoaren ondokoa Nafarroako erregeren zerbitzura etortzea.
|
|
|
Lekanda berantago agertu zen. Batek daki nola egin
|
zuen
bidea, argirik gabe eta mozkor. Haren lanak, zaldi gainetik ez erortzeko!
|
|
|
Leioako Donibane auzoan jaio zen, 1955eko urtarrilaren 14an. Hiru anai arrebetatik gazteena zen, eta bizitzako lehen urteak jaio zen langile auzoan egin zituen; litekeena da horrek aurrerago hartu
|
zuen
bidean eragin izana. Izan ere, borroka sozialarekiko sentsibilitate berezia sortu zitzaion gaztetatik, eta ezinegon horrek mugiarazi zuen aurrenekoz.
|
|
|
Antzera mintzatu da Leiro, eta egungo egoera politikoa ikusita Blanco «penatuta» egongo zela uste du. «Beti argi izan
|
zuen
bidea independentzia zela».
|
|
|
1985ean Busoten aurkitutako bi gorpuak etorri zitzaizkion burura Garcia inspektoreari. Auzitegi Nazionalean bertan hil zen, Lasa Zabala auzian lekuko gisa deklaratzen ari zela?, eta Alacanteko hilerrian jarraitzen zutela jakinarazi zion Espainiako Auzitegi Nazionaleko Fiskaltzari. Hark ireki
|
zuen
bidea, eta luze gabe baieztatu zen haren hipotesia.
|
|
|
Hala ere, abegi ezin goxoagoa egin zitzaion. Etxerantz zetorrela, goiko leiho batetik antzeman zuen Lucas andereñoak, eta segituan irten
|
zuen
bidera, ezustean bezala harekin topo egiteko. Baina urrundik ere ez zen ausartu andereñoa hango maitasun eta etorria zain izango zituela pentsatzera.
|
|
|
–Familia batzuen aldean, hala egongo ginela uste dut; baina gutarik ikasi nahi izan zuenak inoiz ez
|
zuen
biderik falta izan. Irakurtzera bultzatu gintuzten beti, eta behar beste maisu izan genituen.
|
|
|
Horrek erabakita utzi zuen auzia, eta ohiko ibilaldia egiten jarraitu zuten; aldapan zintzilikatutako basoen artean aldi batez jaitsi ondoren, ur ertzera iritsi ziren atzera ere, alderik estuenetako batera, hain zuzen. Lekuaren eite orokorraz bat, zubi xoil batek lotzen zituen alde biak, eta bertatik zeharkatu zuten erreka; gune hori ordura arte ikusitako guztiak baino biluziago zegoen apainduraz; eta haranak, mehargune bihurtzeraino estututa, errekarako baino ez zuen tokirik uzten, eta errekaren ertzeko basoño lakatza zeharkatzen
|
zuen
bide esturako. Elizabeth hango bihurguneak arakatzeko irrikatan zegoen; baina zubia zeharkatu ondoren etxea zein urrun zuten jabetu zirenean, Gardiner anderea, oso ibiltari ona ez baitzen, ezin izan zen aurrerago joan, eta ordutik aurrera ahalik eta lasterren kotxera itzultzea beste pentsamendurik ez zuen izan.
|
|
|
Autoa han utzita, erraz ailegatuko ziren hotelera, Amaiak ondo gogoratzen
|
zuen
bidea. Gogoratzen zuen baita ere hotelera ailegatzen ziren autoak nola hartzen zituzten.
|
|
|
Handik bizpahiru astera izan
|
zuen
bide hartan barrena egiteko aukera...
|
|
|
Garateko igoera sona handiko proba klasiko bat zen –ikusi besterik ez zegoen egun batzuk lehenago jokatutakoak ere zenbat jende bildu
|
zuen
bidearen bi ertzetan–, txirrindulari profesionalen egutegian bere eguna zuena, urtero urtero.
|
|
|
Garai hartan, halaber –Raissak hamar bat urte zituela: ...013, Wadi Abyadetik Butanbeterako eta Turanbunerako bide sarea asfaltaturik jada, Wadi Abyad haztearekin batera –argindarra iristeaz gain, hogei etxe berri eraiki zituzten urte hartan–, goiti egin zuen bertako bidetik igarotzen zirèn automobil zein autobusen kopuruak, era esponentzialean ia; hurrengo urtean, berriz, merkatari batek, negozioetarako sen berezia zuenak, hoteltxo bat eraiki
|
zuen
bide ertzean; telebista bat ere paratu zuen, berant gabe: herriko lehen telebista zen, zeinari nagusia bere etekina ateratzen hasi baitzitzaion, ohartu zenean ezen herritarrek hura ikusi nahi izaten zutela; telebista berea zen, jakina, baita negozio sena ere... gizonari bururatu ez zitzaion, bada, herritar bakoitzari bere sarreratxoa kobratzea, zinema aretoetan bezala!
|
|
2014
|
|
|
Orrisonek pentsatu zuen hortxe zuela bilatutako arrastoa, eta adeitasun abegitsuz ez
|
zuen
bide horretatik jo milimetro bakar bat ere, nahiz eutsi behar izan zion Carnegie Hall en gau hartan kontzertu interesgarri bat zegoela esateko gogoari.
|
|
|
Henryk baietz egin zion hoztasunez; bost minutu geroago, Hampton Roads erantz ari ziren hirurak, ilargiak marrazten
|
zuen
bide zabalean. Gau lasaia zen; itsasertzetik kilometro batera edo, Wiesek motorra pal pal jarri zuen, eta bazirudien jitoan ari zirela itsaso garbian, asmo edo helmugarik gabe.
|
|
|
Iluntzean, barre eta ahotsak lasaitu egiten ziren, baina batzuetan, egunsentian, Romberg en dendaren ondotik pasatzean, barruan argi horiak pizturik zeudela eta soda txorrotaren nikelezko estalkiak ñirñirka ari zirela, komuneko xaboi merkearen arrastoa sumatua zuen airean, ezin goxoago. Larunbat gauetan egiten
|
zuen
bide hori, aitortzetatik etxerakoan, eta, zuhurtziaz, kalearen beste aldetik ibili ohi zen, xaboiaren usainak gora egin zezan haren sudur zuloetara iritsi aurretik, intsentsuaren antzera, udako ilargira bidean.
|
|
|
Motoa erabat gelditu gabe, gidariak motxila hartu eta bizkarrean egokitu zuen uhal bietatik. Gero, azeleragailua zapaldu eta aldapan gora hasi zen, anaiak parketik irteteko bost minutu arinago erabili
|
zuen
bide berbera erabiliz. Norbait korrika ikusi nuen parkearen goiko aldean, ezer egiteko astia izan baino lehen.
|
|
|
Ez
|
zuen
bide luzerik egin. Itzal mando bat jausi zitzaion gainera, esku bat gora altxaturik, mehatxukor, zerbaitekin jo, astindu, ebaki, zulatu guran.
|
|
|
–Hartu duzun erabakiarekin aurrera egin nahi baldin baduzu, utzi egin behar diozu joaten. Horrek ez du esan nahi berriro
|
zuen
bideek topo egingo ez dutenik. Baina, oraingoz, utzi egin behar diozu joaten, bai hari, bai zeure buruari.
|