|
2000
|
|
|
Mediku berak. Eskual Herriko gazteriari? eskaintzen zion idazlanean gaineratu
|
zuen
beste honako hau: –Jakintasuna eta enorantzia baliatzen dira bi harma diferentez.
|
|
|
1984an Amnesty International erakundeak atera
|
zuen
beste bat aipaturiko lau hizkuntzetan, Joaquín Ruiz Giménezen hitzaurrearekin. Euskarazkoa neronek prestatu nuen Orixerenaz baliatuz, baina era herrikoiagoan jarriz.
|
|
|
Hasieran ispiluari begira geratzen zitzaion, harrituta. Ez
|
zuen
beste ezer nahi, ispiluarekin lortu nuen perikitoak behar zuen guztia. Inongo etologo, ornitologo, zoologo edo biologok egin ez zuen aurkikuntza.
|
|
|
Ez. Azken hilabetean argi ikusi zuen urdanga bat zela, hitz gogorregia ez erabiltzeagatik, eta orain ez
|
zuen
beste modu batean pentsatuko. Gainera, Txemak onar zezakeen (kostata, minduta edo nahi den bezala, baina onar zezakeen) Eiderrek ez maitatzea, baina amorru berri bat piztu zitzaion konturatzean lagun bezala ere ezin izan ziola bere arazoen berri eman.
|
|
|
Eta Txemak ez zuen dudarik gabe ziurtatuko baina komentzituta zegoen Rocío ikusi zuenean kalea hustu egin zela supituan. Agian hainbeste fijatu zen aspalditik ikusi gabeko hartan, non ez
|
zuen
beste inor ikusi kalean. Hori izango zen beharbada, baina zena zela ere, nahiko bakarrik sentitu zen emakume hura aurkitzean.
|
|
|
Honek ere oroitzearen kronika fidela eraiki zion minutu gutxitan, eta nostalgiaz gogoratu zituen jairik jai ibiltzen ziren denbora haiek, bafleen ondoan eurak ere rock radikal baskoaren parte zirela sinetsi nahirik; eta batez ere sinetsi nahirik eztarria urratu arte botatzen zituzten hitz eta mezu haiek beraien soinu banda osatuko zutela bizi ziren artean. Eta musika lasaiagoa ere hantxe zegoen, biak bakarrik zeudenerako; eta azken denboretan Eiderrek hainbeste gozatu
|
zuen
beste musika hura ere, zelta alegia. Eta harekin batera beste herrialde askotako doinuak.
|
|
2001
|
|
|
Eta makila ontzian lagata, gogortua zegoen argizari pusketaren ertz bati heldu eta zast!, azalari hain itsatsia zegoen zatia kendu zuen. Mina sentitu nuen baina amaren aurpegiak ez zuen keinurik egin eta berehala gauza bera errepikatu
|
zuen
beste hankarekin. Argizariari itsatsia geratu zen ordura arte amaren azala estaltzen zuen biloa.
|
|
|
Autoa kenduta –Ibiza hura nahiko berria zen, urtebete exkax– ez
|
zuen
beste zaletasun ezagunik bestalde, eta diru mordoska polita aurreztu ahal izan zuen beraz. Eroski ondoan eraiki berri zituzten etxeetako batean apartamentu txiki bat erosteko adina.
|
|
|
Nirekin tabernan denbora gehiago egonez adibidez. Lehen ez bezala, baina, hango giroa ez zuela atsegin esaten zidan beti, eta pote bat hartu eta berehala alde egiten
|
zuen
beste zona batera.
|
|
|
Lucasek ez zuen ezer jan baina keinuak egiten zituen, jaten ariko balitz bezala. Dena iruditzen zitzaion gozo eta barre egiten
|
zuen
beste guztien moduan. Eta jateko keinuak egin zituen sabela ondo bete zuen arte.
|
|
|
Lucasek, ondotik pasatu zirenean," agur" esan zien," egun hauetan guztietan zuei entzuten gozatu naiz" esan nahi zielako. " Nahi baduzu..." hasi zen baloiaren jabea Lucasi begira"... gurekin jolastu" jarraitu
|
zuen
besteak. Estimatzen zuela esan zien baina lesionatuta zegoela eta entrenadoreak astebeteko deskantsua eman ziola, hurrengo partidua inportatea zela... txokolate bana eman zien eta eskerrak berriro.
|
|
|
Hasieran etengabe egiten zuen negar. Ez
|
zuen
beste haurrekin berbetan egiten.
|
|
|
‘Indianoagalduzenekozuloan! ’ esan zuen batek, Goio isilik geratu baitzen.' Txepetxabian? ’ galdetu
|
zuen
beste batek.
|
|
|
‘Nire aita Bizkaiko aberatsena da, ’ esaten
|
zuen
beste batek, eta erloju berria erakusten zuen igual, bizikleta berria balitz bezala.
|
|
2002
|
|
|
Pertseo sandalietako bat janzten hasi zen eta lurrean utzi
|
zuen
bestea, bere ondoan. Baina, bat batean, lurreko sandalia hura, bere alboan zeukana, hegoak zabaldu eta lurzorutik goititu zen, eta seguru asko hegan ihesi joango zen, Zilarbizik salto egin eta kolpe azkar batez harrapatu izan ez balu.
|
|
|
mundua ezagutzen duen norbaiten adiskide egitea, eta haren ezagutzak dastatzeko eta gozatzeko aukera edukitzea. Pertseok arreta eta antsia handiz entzuten
|
zuen
besteak esaten zion guztia, seguru baitzegoen entzuten zuenarekin zabaldu egingo zituela bere adimena eta ezagutza.
|
|
|
–Ematen duen baino askoz gauza sinpleagoa izango da. Nostalgiak joko zuen norbait, besterik gabe –listua irentsi
|
zuen
beste behin, esaten zuena gehiegi sinetsi gabe– Ederra izango da.
|
|
|
Bi pertsona aurkitu zituen itxarongela moduko hartan: Mirari bera, eta ezagutzen ez
|
zuen
beste mutil bat.
|
|
|
–Izebaren etxera noa –jakinarazi zuen Mirarik, ia garrasika. Tabernako musikak ez
|
zuen
beste aukerarik uzten.
|
|
|
Ile gorria harrotu
|
zuen
beste behin.
|
|
|
Mutiko handia zara benetan, e? –Haritzek bigarren esku bat nabaritu
|
zuen
beste sorbaldan. Fereka bat masailean– Indartsua.
|
|
|
–Dena dela –esan
|
zuen
beste mutilak–, moztearena egia baldin bada, abisatu, bale?
|
|
|
Ez zen hura Pantxikeren estiloa, Donibaneko arrantzale baten alaba sutsua izaki. Baina ez
|
zuen
beste aukerarik izan. Sergio etxera gonbidatu zuen egunean izan zen.
|
|
2003
|
|
|
Roger Etxegaraik, aldiz, egin
|
zuen
beste lan bat, ni haurk erran behar banu, enea baino biziki aberatsagoa, Erromako bulegoetan berak ordukotz egiten zekien bezala bildu baitzituen Euskal Herri osoko elizbarruti eta kongregazioek misio tokietan zerabiltzaten baliabideen kontu zehatzak.
|
|
|
Koadroaren datu guztiak segidan esan zituen Malcok, arnasarik hartu gabe, disfrutatzen ariko balitz bezala. Gero esan
|
zuen
beste laurak ere koadro onak zirela, baina Taumanena historiako koadrorik onenetakoa zela. Eta intsektuek, kontrakoa badirudi ere, badakitela non dagoen kalitatea, eta Taumanen koadroa estali zutela.
|
|
|
Matiasek ez
|
zuen
beste problemarik irakurri, baina pentsatu zuen beti gertatzen zitzaiola gauza bera. Erakargarri egiten zitzaizkion beti paper zaharrak, eta espektatiba handiak izaten zituen paper zaharren inguruan, baina gero inoiz ez zuen ganorazko ezer topatzen paper zaharretan.
|
|
|
Egunkari batean nire argazkia atera zela badakit (oso gutxitan irakurtzen ditut, baraurik ura edatea bezala dela iruditzen zait, kalte egiten didate), ikastetxeko atezainak pistaren bat emango zion nornahiri, jendearen adimen deduktiboa izugarria da, batzuek oso gutxi behar dute xehetasun solte batzuk josiz, zertzelada urriak elkartuz, txikikeria batzuk handituz eta antzaldatuz, pelikulak asmatzeko. Horrelakoa da ikastetxeko atezaina eta horrelakoa da nonbait nire kontrako adierazpenak egin zituen harakin hori, adinean aurrera doan gizon lodikote isil bat, ez omen
|
zuen
beste konturik esan edo aipatu, poltsikotik goiz hartan bertan egunkariak agertu zuen nire argazki zimurtua atera eta, komisarioaren mahaiaren gainean lisatzen ahalegindu ondoren," bera da" esan omen zuen, odol markak ondo garbitu gabeko behatz erakuslearekin seinalatuz," bera da gauetan Sophieren etxera etorri ohi zena" errepikatu omen zuen, jeloskortasun ezkuturen batek erag...
|
|
|
Deabruarekin obsesionatua zegoenez, deabruaz mintzatu zen apaiza Azpilen egin zuen lehen sermoian, baita bigarrenean, hirugarrenean eta enegarrenean ere: ez
|
zuen
beste gairik izan, ahotik jaurtitzen zituen hitzek beti norabide bera hartzen baitzuten, deabruaren azpijokoak eta jukutriak iparrorratz.
|
|
|
" Nik harrapatuko dut eta nik ehizatuko dut Pelloren oilar lotsagabe hori, bai horixe!", esan
|
zuen
beste noizbait. Eta harrapatu arte ez du etsiko.
|
|
|
Ez
|
zuen
beste ezer esan. Eta nik ere ez nuen ahoa zabaldu.
|
|
2004
|
|
|
Gero kalera joan eta paseatu egin zuen Romanek. Herritik distantzia laburrera zegoen mendi magal batera heldu zen, eta pentsatu
|
zuen
beste aldean Suitza egongo zela, eta tartean muga. Erleek, esate baterako, ez dakite zer den muga bat.
|
|
|
–Baina noiz erabili zuen, e, Signora? Bada, abarka zahar batzuk jantzita mendi altu bat igo zuenean, kaleko beste bat baino ez zenean, gozamena mendietan topatzen
|
zuen
beste edonor zenean, eta ez orain den hori, bizitzatik zeharo desagertuta bere mahastien erdian, dirua ezin kontatuta, hainbeste du eta.
|
|
|
Zaila zen izen hura irakurtzea, baina Del Vallek aspaldi deszifratu zuen: izan ere, Parisko auzo latindarreko infernuan ez
|
zuen
beste egitekorik izan. Eta orain, Koloniako hoteleko gela isilean, berriro irakurri zuen besagaineko izen hura:
|
|
|
Bizkartzain batek keinu egin zion. Bennettek hasperen egin
|
zuen
beste behin. Ameriketako Estatu Batuetako Defentsa idazkaria zen, baina ezin kaka egitera ere bakarrik joan!
|
|
|
Einsteinek bibotea laztandu
|
zuen
beste behin. Pipa ahoan sartu eta zabal zabal eseri zen, sabaiari begira.
|
|
2005
|
|
|
Tira, orain dela sei hilabete ikusi nuen, baina ohean zegoela, makina izugarri horri lotuta, hain bare eta amataturik... Hilotza ematen
|
zuen
beste ezer baino gehiago. Espero dut itxura ez zitzaiola gehiegi aldatuko, batez ere begi berde horiek.
|
|
|
Gelara itzuli nintzenean, denak zeuden Anderren buruaren inguruan, eta, atea zeharkatu bezain azkar, niregana jiratu zituzten une batez euren buruak. Osagile titularrak niregana begira jarraitu
|
zuen
besteak berean jarri zirenean berriro; berrogeita hamar urte ingurukoak, ahopetik, erizain irribarretsuarekin hitz egiten zuen bitartean, osagile laguntzailea ohantzetik apartatu eta, guri bizkarra erakutsiz, lehengo gurpildun mahaira itzuli zen.
|
|
|
Ez, ez
|
zuen
beste azalpenik, baina seguru zegoen senarrak ez zuela bere burua hil, eta mutil horrenak azaldu zezakeen, bere iritziz, zergatik garbitu zuten. Bere paper guztiak arakatuko zituen, ordenagailua miatu; Fernandori buruzko zerbait agertu zen.
|
|
|
Beste norbaitekin esan zuen amak, ez
|
zuen
beste gizon batekin edo antzekorik esan; ez, beste norbaitekin esan zuen. Jode!
|
|
|
Askotan gogoratzen zuen Piedadek hizketaldi hori. Baina askozaz gehiagotan gogoratzen
|
zuen
beste bat: Samuelek 37 urte eta berak, Piedadek, 27 zituzteneko hizketaldi bat.
|
|
|
Azaldu zuen teatroak preparatzen zituztela errugbi taldeek sasoi batean, baina boikotak egoten zirela askotan. Esan
|
zuen
beste errugbi talde batekoak sartzen zirela antzokira. Zarataka igual.
|
|
|
Don Ferminek baietz esan eta ez
|
zuen
beste keinurik egin goiz osoan. Sakristiako izkina batean ilundu zen don Fermin arratsaldera arte.
|
|
|
behin jarri
|
zuen
beste masaila,
|
|
2006
|
|
|
Eta horrekin dena ulertu zuen. Ez
|
zuen
beste azalpenik behar izan. Eta azalpen gehiago behar izanez gero ere, ez zuen inor emateko prest aurkituko.
|
|
|
Hortzak estuturik, etxetik atera eta lanean segitu zuen hezurdura osoa agerian utzi arte. Pala eta labanarekin aritu zen su eta gar. Hala ere, ez
|
zuen
beste aurkikuntza nabarmenik egin: hezur zurbilak eta arropa piltzar kiratsuak besterik ez.
|
|
|
–Suhiltzaileak bidean dira –azaldu
|
zuen
beste batek.
|
|
|
Hiztun ona eta kontatzaile egokia izan behar zuen, beraz, Vitréko merkatariak, erregearen ganberetan bezala geografoaren etxean arreta pizten baitzuen bere kontakizunekin. Goi mailako entzuleengan bezainbateko eragina
|
zuen
beste hainbatengan. Agustin Hiriartek Pierre Olivier Malherberen bidaiaren berri izan zuen Paueko bere lantegian, eta, jauregi eta etxe printzipaletan bezala, bitxigile soil baten lantegi soilean kutsua uzteko gai izan zen haren predikua.
|
|
|
Bezero horien artean denetik izan zen, pentsa daitekeen bezala: Belsen eta Auschwitzeko zuzendari eta zaindariak, esaterako –Grese, Volkenrath eta Bormann andereak, eta Kramer jauna, Belseneko Piztia deitua–, edo hiltzaile izateko haiek adinako erraztasun edo abilezia izan ez
|
zuen
beste hainbat...
|
|
|
Albert Pierrepointek bazuen, dirudienez, klase kontzientzia, eta 1956 urtean dimisioa aurkeztu zuen Britainia Handiko Barne Ministerioan bertan, ez baitzegoen batere ados egiten zuen lanaren ordainetan ematen zioten soldatarekin. ...n zuenean, gobernuak arren eta arren eskatu zion berriro kontsidera zezala hartutako erabakia, eta, dimisioa alde batera lagata, onartuko zutela berriz ere lehengo baldintza berdinekin, antzinatasuna eta paga estrak ahaztu gabe –horrek erakusten du gizon honek bere ofizioan hartutako ospea eta izena–, baina Albertek ez zuen amore eman, eta, hartutako erabakiari jarraituz, Ingalaterran ez
|
zuen
beste inor urkatu harrez geroztik –nahiz eta zenbait lantxo egin, oraindik ere, atzerrian.
|
|
2007
|
|
|
Egun hark ez
|
zuen
beste komentariorik merezi izan, eta hortik aurrera betiko martxan jarraitu zuen gure bizimoduak: bizikletan ibili, musika entzun, zigarroak erre, hitz eta pitz jardun.
|
|
|
Donostian bertan urriaren 28 hartantxe berria azaltzen
|
zuen
beste egunkariren baten bila hurbildu nintzen betiko kioskoetara, eta data bereko Figaro bat topatu nuen.
|
|
|
h. d. askatasun burgesaren etsaia) ezin zion oniritzi. Burgesia gilendar ordena jale zintzoak oroz gain arrazoia maite du, erromantizismoa poetiko irrazional eragabea zen; errealismoa maite du, erromantizismoa ameslari fantastiko hutsa izan zen, ez
|
zuen
beste emaitzarik utzi bere kimerak baino; berak arrakastatsuki ordenan eta progresoan sinesten du, erromantizismoa, zurriburri sentimental eta estrabagante, errakzionarioa zen. Bigarren Mundu Gerra ostean, bitartean mundua zilipurdi batzuk egintxoa, G. Lukács ek Die Zerstörung der Vernunft argitara duenean, atake trumoitsu bat razionalitate burges irrazionalari, esaten digu, burgesia erreakzionarioaren inbentu bat besterik ez dela irrazionaltzat belztea erromantizismoa (eta Herder, Rousseau, etc.). Izan ere, horiek irrazionalak dira, soilik razionalitatearen presupostu burgesak aitortzen badira.
|
|
|
edo, a, klasikoak irakurtzen dituzun seinale; hil ostean guztiok zatartzen omen gara?, edo beste edozer,, polita zara? esaldiak eragindako ilusio primario eta infantila disimulatzeko balioko
|
zuen
beste zer edo zer.
|
|
|
Perfektua. Ez
|
zuen
beste hitzik bikotearentzat.
|
|
|
Bihar gehiago horrek egin dio traba handiena: amak ere hala esaten zion umetan ipuin bat kontatzen hasi eta bukaera ahazten zitzaion bakoitzean, bihar gehiago?, baina hurrengo egunean aurrekoarekin zerikusirik ez
|
zuen
beste ipuin batekin hasten zen eta hura ere bukatu gabe uzten zuen, bihar gehiago esanda.
|
|
2008
|
|
|
Hasieran arnasa hartzen zuen lur pilak. Zabaldu eta estutu egiten zen, baina laster bihurtu zen tribua inguratzen
|
zuen
beste lur pila bat gehiago.
|
|
|
Beñardok, baina, berea beste jolas bat zelako edo, ez zuen solas haietan parte hartzen, edo ez entzunarena egiten zuen, lekuko arruntik arruntenak ere ez luke besterik baieztatuko, munduan iragana atzemateko moduko betaurrekoen jabea balitz, hain zen markatua Beñardoren jarrera, pasiboa bezain erabatekoa?, beste anaiak zeudèn tokian egon arren, sukaldean, etxeko atarian, nonahi??, ez balego bezala. Baina Beñardo, menturaz, alor hartan ere alfer hutsa zen, eta alferkeria zuen bere desinteres interesatuaren arrazoi; edo, beharbada, ez
|
zuen
beste hizkuntza bat ikasteko beharrik sumatzen. Beñardo, izan ere, euskaraz bizi zen eta euskarak bizi zuen?
|
|
|
Mutila egun batean, bi egunetan eta hiru egunetan aritu zen esaldia errepikatzen?. Hiru egunez aritu nintzen/ hitz bat esan ezinean;/ hormatzar bat zen erdara, eta/ ezin hormaren gainean(?)? utzi
|
zuen
beste bertso batean?, harik eta, hirugarren egunaren ilunabarrean, zuhaitz batera igo, han besteengandik bakartu, eta negarrez hasi zen arte: tonto tentel ergel bat nauk, bai horixe, tonto tentel ergela?!
|
|
|
Maistra anderea emakume zuzena eta malgua zen, kementsua eta eztia, eta sentiberatasun berezia zuen, txepelkeria eta belaskeria guztien aurkakoa. Ernestinak, ondorioz, izugarri estimatzen zuen emakume hura; aldi berean, baina, defentsiban behar
|
zuen
beste ikuspuntu batetik, Ernestinak ez baitzituen artean maistra anderearen hitz batzuk ahaztu, honek hari agur gisa zuzenduak, komenturatu aitzin: –Zorionak, Ernestina, doña Engraciaren eskolatik Jainkoaren eskolara baitzoaz, eta izango dituzun irabaziak ez baitira nolanahikoak izango, ondorioz?.
|
|
|
Tximista baino azkarrago agertu zen zapi batekin Regina, ardo isuria ahal bezala xukatu zuena. Reginak, baina, bi begi zituen, eta bata ardo isuriari begira bazuen, bestea Nazariori, hain zirudien gizonak galduta, barkatu eta barkatu, ez
|
zuen
beste ezer esaten?, eta hala, gizon galduari irri ezin zabalagoa zuzentzen ziola, esan zion:
|
|
|
Nazariok guztia oroit zezakeen, baina, gogoratzen zituenetatik, hiruzpalau segundoko bitarte hura
|
zuen
besteen gainetikakotzat, halako eran, non Nazariok berak behin baino gehiagotan aitortuko baitzion Reginari gerora kontu hura, eszena laburbiltzen zuèn esaldian:
|
|
|
Izu ikarak hartuta zegoen, begiak zeruraino zabalik, bekatuaren itzalak edo ikuspen ezin itsusiago batenak inguratua balego bezala. Gero, jaiki, gerritik gora biluzi, diziplina eskuan hartu, eta bizkarra zigortzeari ekin zion, inguratzen zutèn itzalen hesien bestaldera egiteko ez
|
zuen
beste modurik aurkitu, antza?, gero eta sutsuago, espresioa oinazezkoa zuen arren, bazuten haren begiek (ilbetea zen eta argi errainuek leihoko kristal biluzia zeharkatzen zuten) halako distira berezi bat, bere betebeharra behar bezala bete duen emakumearen atseginak eragindakoa izan zitekeena eta bere oinaze benetako hari zentzua ematen ziona, beharbada?, burua burutik ihesi joan eta erori egin ... Lurrean zetzan bitartean, kaperako kanpaitxoak matutietarako deia jo zuen, egun hasi berriaren lehen orduan.
|
|
|
Makinaren parez pare jarri zirenean, izeba Eugenik eskua aurreratu zuen, mugimendu azkar batean makina ukitzen zuela: ukitu bezain laster, ordea, atzeratu egin zuen eskua, beldurrak edo zuhurtziak aginduta, edo bi sentimenduek batera, ez zekien; jarraian, operazio bera errepikatu zuen, baina, arestian ez bezala, bizpahiru segundotan eutsi zion eskuaren posizioari, makinaren osagai bati helduta, atzera egin aitzin; hirugarren ahaleginean, berriz, ez zuen atzera egin; eta ukitu zuen makinaren zati bat, ukitu
|
zuen
bestea, orain xafla bat orain beste osagai bat, ukitu zituen gurpilak, igo zen gora, eseri zen jarlekuan?
|
|
|
–Ondo, esan
|
zuen
besteak?, baina beste diru hura guztia akabo, ezta. Honen ondoren ez duk, noski, Bristolen azaltzeko barrenik izango.
|
|
|
–Eta andreaz fidatzen al haiz? , galdetu
|
zuen
besteak.
|
|
|
–Garai bateko hura, gehitu
|
zuen
beste batek.
|
|
|
–Labana aitatu dualarik, esan
|
zuen
beste batek?, zergatik ez diagu honena hemen nonbait ikusten. Flint ez zuan itsasgizonen poltsikoak miatzen ibiltzen zen gizona, eta nik uste txoriek bertan utziko zutela.
|
|
|
Baina Silverri ia berehala pasa zitzaion kolpea. Arimako pentsamendu guztiak diru hartarantz tenkatuta eduki zituen, lasterketa zaldi baten antzera, baina segundo batean geldiarazi, burua galdu gabe kemena berreskuratu eta plana aldatu
|
zuen
besteek desilusioaz ohartzeko betarik izan baino lehen.
|
|
|
–Nor ba? , erantzun
|
zuen
besteak, zertxobait lasaiago?. Zakur Beltz berbera, Billy itsas lagun zaharra ikustera etorri dena Admiral Benbow ostatura.
|
|
|
–Gorde egingo zitean zorioneko zera hori, esan
|
zuen
beste batek?. Hartu georgeak, Pew, eta ez hadi gelditu hor marruka.
|
|
|
–Nahiko lan eginarazi zidaan zera hark, gehitu
|
zuen
beste batek?, eta bertan urkatuko ahal naute, hik beste horrenbeste egitera behartu nahi banauk, John Silver!
|
|
|
–Silver, esan
|
zuen
beste gizonak, eta konturatu nintzen, aurpegia gorritua edukitzeaz gain, bere ahotsa bele batena bezain marrantatua zela eta soka tinkatu batek bezala egiten ziola dar dar?. Silver, esan zuen?, zaharra haiz, eta zintzoa, hala ziotek behintzat; eta, gainera, dirua ere badaukak, marinel gizajo askok ez bezala; eta ausarta haiz, oker ez banago.
|
|
|
–Kenduko ditiat eskuak, hala nahi baduk, John Silver, esan
|
zuen
besteak?. Zikindua eduki behar duk kontzientzia, niri beldurra izateko.
|
|
|
Torero ohiaren aurpegia gertu gertutik ikusi zuen, halabeharrez: azal melatu hura, adurra zerien ezpaintzar haiek, kristalezko begi adieragabe bat, zorotasuna islatzen
|
zuen
beste bat?
|
|
|
Neska gaztea askatu egin zen, eta isurki zuri gorriez lohitzen ari zen ohearen beste muturrerantz jo zuen estropezuka, bizkarra hormaren kontra kuzkurtuta geratu zen arte. Oso minduta zegoen, baina ikarak gainditu egiten
|
zuen
beste edozein sentiera. Oihu egiten ahalegindu zenean puntzoiaren punta mehea sentitu zuen eztarritik sartzen.
|
|
|
Maistra anderea emakume zuzena eta malgua zen, kementsua eta eztia, eta sentiberatasun berezia zuen, txepelkeria eta belaskeria guztien aurkakoa. Ernestinak, ondorioz, izugarri estimatzen zuen emakume hura; aldi berean, baina, defentsiban behar
|
zuen
beste ikuspuntu batetik, Ernestinak ez baitzituen artean maistra anderearen hitz batzuk ahaztu, honek hari agur gisa zuzenduak, komenturatu aitzin: " Zorionak, Ernestina, doña Engraciaren eskolatik Jainkoaren eskolara baitzoaz, eta izango dituzun irabaziak ez baitira nolanahikoak izango, ondorioz".
|
|
|
Beñardok, baina, berea beste jolas bat zelako edo, ez zuen solas haietan parte hartzen, edo ez entzunarena egiten zuen –lekuko arruntik arruntenak ere ez luke besterik baieztatuko, munduan iragana atzemateko moduko betaurrekoen jabea balitz, hain zen markatua Beñardoren jarrera, pasiboa bezain erabatekoa–, beste anaiak zeudèn tokian egon arren –sukaldean, etxeko atarian, nonahi... –, ez balego bezala. Baina Beñardo, menturaz, alor hartan ere alfer hutsa zen, eta alferkeria zuen bere desinteres interesatuaren arrazoi; edo, beharbada, ez
|
zuen
beste hizkuntza bat ikasteko beharrik sumatzen. Beñardo, izan ere, euskaraz bizi zen eta euskarak bizi zuen... atera ere, ur garbi fresko bat bezala ateratzen zitzaion ahotik ume umetatik edoskitako hizkuntza, goitik beherako bidean erraz bezain oparo hedatzen zena eta, bere ibilian, ibai ur handi edo errekasto jostalari bihur zitekeena, ur jauzi edo ur zurrunbilo:
|
|
|
are gehiago, sinetsi ere, sinetsi baitzuen halako batean Beñardok, ausaz, tontoa zela, batez ere maisuak Di soy un zopenco, o di soy un zoquete, que es lo que serás hasta que aprendas a pronunciar esas dos palabras como es debido esan ziòn egunetik. Mutila egun batean, bi egunetan eta hiru egunetan aritu zen esaldia errepikatzen –" Hiru egunez aritu nintzen/ hitz bat esan ezinean;/ hormatzar bat zen erdara, eta/ ezin hormaren gainean(...)" utzi
|
zuen
beste bertso batean–, harik eta, hirugarren egunaren ilunabarrean, zuhaitz batera igo, han besteengandik bakartu, eta negarrez hasi zen arte: tonto tentel ergel bat nauk, bai horixe, tonto tentel ergela...!
|
|
|
Izu ikarak hartuta zegoen, begiak zeruraino zabalik, bekatuaren itzalak edo ikuspen ezin itsusiago batenak inguratua balego bezala. Gero, jaiki, gerritik gora biluzi, diziplina eskuan hartu, eta bizkarra zigortzeari ekin zion –inguratzen zutèn itzalen hesien bestaldera egiteko ez
|
zuen
beste modurik aurkitu, antza–, gero eta sutsuago –espresioa oinazezkoa zuen arren, bazuten haren begiek (ilbetea zen eta argi errainuek leihoko kristal biluzia zeharkatzen zuten) halako distira berezi bat, bere betebeharra behar bezala bete duen emakumearen atseginak eragindakoa izan zitekeena eta bere oinaze benetako hari zentzua ematen ziona, beharbada–, burua burutik ihesi joan ... Lurrean zetzan bitartean, kaperako kanpaitxoak matutietarako deia jo zuen, egun hasi berriaren lehen orduan.
|
|
|
Tximista baino azkarrago agertu zen zapi batekin Regina, ardo isuria ahal bezala xukatu zuena. Reginak, baina, bi begi zituen, eta bata ardo isuriari begira bazuen, bestea Nazariori, hain zirudien gizonak galduta –barkatu eta barkatu, ez
|
zuen
beste ezer esaten–, eta hala, gizon galduari irri ezin zabalagoa zuzentzen ziola, esan zion:
|
|
|
Nazariok guztia oroit zezakeen, baina, gogoratzen zituenetatik, hiruzpalau segundoko bitarte hura
|
zuen
besteen gainetikakotzat, halako eran, non Nazariok berak behin baino gehiagotan aitortuko baitzion Reginari gerora kontu hura, eszena laburbiltzen zuèn esaldian:
|
|
|
Makinaren parez pare jarri zirenean, izeba Eugenik eskua aurreratu zuen, mugimendu azkar batean makina ukitzen zuela: ukitu bezain laster, ordea, atzeratu egin zuen eskua, beldurrak edo zuhurtziak aginduta, edo bi sentimenduek batera, ez zekien; jarraian, operazio bera errepikatu zuen, baina, arestian ez bezala, bizpahiru segundotan eutsi zion eskuaren posizioari, makinaren osagai bati helduta, atzera egin aitzin; hirugarren ahaleginean, berriz, ez zuen atzera egin; eta ukitu zuen makinaren zati bat, ukitu
|
zuen
bestea, orain xafla bat orain beste osagai bat, ukitu zituen gurpilak... igo zen gora, eseri zen jarlekuan... heldu zion goma puztu bat zirudienari... baina orduan, ezustekoa, makinak atera ez zuen, bada, turutaren antzeko soinu burrunbatsu bat: " Tuuu...!".
|
|
2009
|
|
|
Ridikuloa da. Baina ezin
|
zuen
beste era batera izan. Rosek kutxila arrosa behar zuen, bere bizitzan estreinako aldiz bibotea kentzeko.
|
|
|
–Patetikoak! , oihukatu
|
zuen
besteren batek.
|
|
|
Taldean eta bide jakinetatik leku jakinetara ibili behar zuen. Libreena zuenean ere, mendi egunetan?, ordu jakinetarako leku jakinetan egon behar
|
zuen
besteekin batera. Orduan solasak eta edozer gauzak dauka inportantzia gehiago, norlehenkak, apustuak, kantak?
|
|
|
Ez nuen ezer esan. Ohiko agur axalak, eta lehenago beste hainbat aldiz egina genuen moduan, horretarakoxe zain egon balitz legez, atera
|
zuen
beste gabe orriazal bat poesiekin alboko apaletik, irakurri genituen, komentatu, hau kendu eta hori zuzendu, ezer ez bailitzan egin genuen. Edo saiatu ginen, ni behintzat.
|
|
|
Jatorrian zerikusirik ez zuten Jainkoak ahaide bilakatu dira, eta berez elkarrekin zerikusirik ez zuten mitoekaz ikaragarri bat nahas mahastu da. Kaos horretan ordena pixka bat sortzeko, Jainkoen artean familiako erlazioak asmatu dira (Jainko lokal hau eta zerikusirik ez
|
zuen
beste hura orain anai arrebak edo senar emazteak dira; edo batek besteari lekua kendu dio, baina mitoaren zati bat gorde), Jainko guztien gizarte bat edo familia bat, nahiko kaotikoa. Astiro astiro Jainkoen munduari, gizarte politikoaren antolaketaren maneran, hierarkia bat txukun txukuna ezarri zaio (Gorte edo Olinpo bat), ordena genealogikoaren eskema jarraituz:
|
|
|
Neskatxa horrek ez
|
zuen
beste gizonik ezagutu, gizon ezkondua baizik. Behinola, ostera, mutil bat ezagutu zuen eta harekin haragiz batu.
|
|
|
–Anak? , ia segurutzat jotzen zuen hura, baina nolabaiteko itxaropena
|
zuen
beste azalpen bat egonen zela. Marisaren baieztapenak are deprimituago sentiarazi zuen.
|
|
|
–Aitzitik, bere kasua defendatuko
|
zuen
beste abokaturik ez zuen inon aurkituko. Goikoetxeak karpeta itxi eta hurrengoa zabaldu zuen?. Hirugarren kasua agian ezagutuko duzu, urte amaieran nolabaiteko oihartzuna izan baitzuen komunikabideetan:
|
|
|
Umeak hamabi, hamahiru, hamalau bete zituen eta hainbeste galdera zituen, erantzunik gabeak. Ama, jakin nahi
|
zuen
beste ezer baino gehiago, zergatik geratu behar dut ilargi betearekin etxean. Hamasei urte zituen ordurako eta sukaldera sartu zenean, hain zen handia, haren gorputzaren itzalak ama ikaratu egin zuen.
|
|
|
Inoiz egindako hoberenak, hiru lau. Horien artean, batek hitz egiten
|
zuen
besteek baino altuago. Jauregi erreskada luzea, gondolak ateetan, vaporettoa aurretik pasatzen, kristalak lainotuta eta turista guztiak gabardinaz jantzita, txanoei eusten, aterkien hegopean.
|
|
|
Beste zerbait zen. Gustura egiten
|
zuen
beste zerbait, batzuetan asebete ere egiten zuena.
|
|
|
Ipuin asko kontatu nizkion, bonbekin beste zeregin handirik ez zegoenean. Lasaitu egiten
|
zuen
beste ardura guztietatik, eta neu ere bai. Gehien gustatzen zitzaiona otso gizon ehiztariarena zen.
|
|
|
Beirut ikusi zuen sutan, Mediterraneoko Paris mendafin eta zilantrozko bonben eraginpean hautsita. Ekialde Hurbilean idatzi
|
zuen
beste inon baino gehiago, hamarkada luzea berriemaile. Yon Kipur, Sei egunetako gerra, Teherango enbaxada, irandarrak irakiarrak odolusten eta alderantziz, Jerusalemgo negarrak, Zisjordaniako saminak, txikitako ipuinen paisaiak armaz hartuta ikusi zituen eta txikitakoak baino beldurgarriagoak ziren liburuak idatzi zituen, beti Sararentzat, beti mugimenduan.
|
|
|
Eta hotza. Baina ez
|
zuen
beste ezer egiten. Kalterik ez.
|
|
|
Neska gazte hura jeloskor zeharo eta egunetik egunera tripak jaten egon behar, muturren aurrean ziria nola sartzen zioten ikusita. Orduan jo
|
zuen
beste gizagaixo harengana, Olasorengana. Bestela ere nahastu samarra, haren ganbarako saguak dantzan jartzeko lan handirik ez zuen egin behar izango.
|
|
|
Beste hilotz batena. Gorputegian luze etzanda, ezagutzen zuela ziurtatu beharra izan
|
zuen
beste aurpegi zuri batena. Carlos, sudurra hautsia eta ezkerreko matrail hezurra hondoratuta, Buenos Airestik deika ari zena.
|
|
|
Getaria bidekoak argitzen hasiak ziren, zalantzan bezala, keinuka. Aurreneko tunel aldera begiratu
|
zuen
beste behin. Gogoa hutsik.
|
|
|
edo gainera igotzen zen, galderak zaldi heziak balira bezala, noranahi eraman zitzakeenak, nonahiko bidetik; Ada bakarrik zegoen bere mahaian, eta inork ez zion eragozten: bakarrik zegoen, bai, eta ez
|
zuen
beste inoren beharrik, antza; gustura baino gusturago zebilen airean hegan, lur guztien eta lurreko arazo guztien gainetik, eta hura nahikoa zitzaion; edo ez zitzaion nahikoa, beharbada, goian zegoenari gorago egitea bururatu, airezko arrainontzi mugagabe bat ote zen, bada, zerua, kolore orotako arrainak zituena??, eta hirugarren kopa hartzea erabaki baitzuen, gaur gaurkoak, bihar biharkoak; gora... esan nahi baita irri hura zurruntzen eta astunagotzen hasi zitzaiola, gorputza ere astunago egiten ari zitzaion seinale; Ada, beraz, beheraldiaren eta bere ezintasunaren errealitatea onartzeko moduan zegoen une hartan, baina hain zen handia, itxuraz, arestian egindako hegaldiak sorrarazten ziòn malenkonia eta esperientzia berritzeko gogoa, non hegaldiari berrekiteko erabakia hartu baitzuen, laugarren kopa hartuz, gaur gaurkoak, bihar biharkoak; ondorioak, baina, guztiz bestelakoak izan ziren, astuntzen hasia zèn gorputzak berunaren trinkotasuna hartu baitzuen. Adaren irria sorgortasunaren adierazpidea zen jada, zorion dohatsu orotatik urrun?, lo astun batek, begiak ere itxi zitzaizkion une batez?
|