|
2000
|
|
|
1990ean, Tours-en, egunero zazpi minutuko albistegia zuen bertako lehen estazioasortu zenetik27, France 5k, 1992tik aurrera bizkorki emendatu
|
zuen
bere deszentralizazio politika, estatuaren mugetan tokiko estazio ugari sortuz, bereziki Tourangelleinguruko telebista eredua erabilita. Mugetako tokiko albistegi batzuek badute, halaber, mugaz gaindiko eta euro eskualdeko bokazioa:
|
|
|
argitalpenerako kronika bat idazteaz arduratu zen. 1996ko irailaz geroztik, Donostiakozuzendaritzak Ipar Euskal Herriari buruzko informazioa jaso zezakeen irakurleria zabaltzea erabaki zuen.Ordutik aurrera, bere kolaboratzaile honek egunkariaren atal orokorretan idatzi zuen, eta Baionako bestekazetari batek hartu
|
zuen
bere gain. Irun frontiere, argitalpenaren kronika.21Tokiko irratietako zuzendariak (ordukoak), Jean Pierre FARKASek dio batzuetan RadioFranceren deszentralizazioa porrot bat dela, batez ere benetako bultzada girondinoaren eta ohiturajakobino sendoaren arteko kontraesanetik sortzen diren etengabeko tentsioengatik.
|
|
|
Nazionalismoak bete betean ziren garaian. Europan batez ere?, estatuaren eskumen bilakatu ziren bai jaiotza agiria eta bai pasaportea ere. Ordurako, Elizak hartua
|
zuen
bere gain aski aspaldidanik bere mende ziren, arimen, erregistroa, jaiotza, heriotza eta ezkontzen berri jasotzen zuten liburukiak gordez.
|
|
|
Christiania ko norvegiar gobernuak dimisioa aurkeztu
|
zuen
bere osoan, agintea. Storthing, ak hartu zuelarik. Honek Suediarekiko Batasuna deuseztatu zuen, etaNorvegiako Tronoa, hutsik?
|
|
|
Garai hartan Max Reinhart antzerki zuzendaria eta S.Friedlander filosofoa ezagutu zituen. Beraien eragina nabarmena da Gestalt Terapian.1926an Karen Horney rekin analisia burutu zuen, hau izan zelarik, Perls ekpsikoanalisiarekin izan
|
zuen
bere lehen kontaktu serioa. Hurrengo urtean K.Goldstein ekin Frankfurt-en laguntzaile gisa lan egin zuen.
|
|
|
1936an Txekian lehenengo Herriarteko Psikoanalisi Kongresua burutu zen.Perls ek aho agresibitateari buruzko lana aurkeztu zuen. Aho erresistentziak, izenburupean. Antza denez, Freud-ek ez
|
zuen
bere lanari buruz ezer esan, etahonegatik Perls atsekabeturik geratu zen. Orain ikusita, berriz, eskertzekoa danolanahi ere, psikoanalisi ortodoxotik urrundu izana.
|
|
|
Atxikimenduaren Teoria, teoria psikodinamikoen barruan kokatzen da. Beresortzaileak, John Bowlby() izeneko psikiatra eta psikoanalistak, ama haurren arteko erlazioa ikertu
|
zuen
bere hasierako lanetatik. Ez zegoen oso adosbetiko adierazpen psikoanalitikoarekin, zeinak haurrak zaindariekiko atxikitzenzirela defenditzen baitzuen, haiek beren oinarrizko beharrak (gosea bereziki) betetzen zituztelako.
|
|
|
Luigi Cancrini, bere sustraiei uko egin gabe eta bi orientabideen arteko orekazaila mantentzen ahaleginduz Familia Terapiaren eremuan sartzen denpsikoanalistetako bat da. Basaglia ren postulatuetan oinarritutako italiarErreformarekin konprometituriko psikiatra, beranduegi sortu
|
zuen
bere Centro deStudi di Terapia Relazionale de Roma, Onnis, Colleti edo bere emazte GraziaCancrini bezalako kide nabarmenekin batera. Familia Terapiaren barruan, Watzlawick, Haley eta Minuchin bezalakoen oinarrizko eragina onartzen du.
|
|
|
Ackerman ek hizkuntza psikoanalitikoa erabiltzen
|
zuen
bere teoriak garatzeko, etagizabanakoari egiten zion so bereziki. Baina eredu terapeutiko oso pertsonala garatuzuen, non terapeuta oso aktibo azaltzen zen, probokatzaile zenbaitetan, egile batzuenustez estrukturalismoaren ikuspuntu aitzindaria zena (Gurin, 1976; Hoffman, 1981).
|
|
|
Familia Sistemen Terapia da Murray Bowen-ek garatutako ereduari eman zaionizen generikoa (Kerr, 1981) eta Sigmund Freud-en lanaren geroztiko garapeneanmaila logiko bat kontsidera daiteke (Kerr, op. 227 or.). 1959an Bowen ekNIMH utzi eta hurbileko Georgetown-eko Psikiatria Sailera lekualdatu zen, etahan garatu zituen bere teoriak, eta han sortu
|
zuen
bere Familia Terapia Eskola.
|
|
|
Ihardukizale baino, ez lerrokatu bat bezala iruditzen zitzaidan Txillardegibereziki. ETAren sorrera haragitu zuen jauzi nazionalaren parte hartzaile, harenganikusi dut berak deitzen
|
zuen
bere gudu lagunen aldaratze marxistari buruzko grinahanditzen. Eiki, borroka sozialaren eta borroka nazionalaren ikuspen burubidun honenbarne zen.
|
|
|
Bi asteko tartehorretan idatzi zuen Ministroak erantzuna, Gotzainarena espreski aipatuz: El Boletindel Obispado de Vitoria... hitzekin hasi
|
zuen
bere azalpena Martinez Anido k.
|
|
|
Oro har, oso gutxi zen, idazki ofizialen arteko eztabaida horren bidez abendukoaginduari zuzendu zitzaiona: Ministroak berretsi egin
|
zuen
bere gobernu kontrola etazirrikitu gutxi utzi zion pastoraltzan hizkuntzak libreki erabiltzeari. Ministroa beldurzen egoera soziolinguistikoak egitarau politikoa desbideratuko ote zion, bainaGotzainak ezin zitezkeen egon ados ezarri nahi zen gobernu prozedurarekin.
|
|
|
Pedro Narbaitzak 1927an egin
|
zuen
bere lehen fraide profesa, eta 1935eko udanapaiztu zen. Bizkaitarra sortzez, ikasle gazte zela aukera izan zuen Errepublika urteetanfrantziskotarren orduko euskaltzaletze bizkorragoa Arantzazuko lagunarteanezagutzeko.
|
|
|
1938ko abenduan bertan SerranoSuñer ek Ordena Publiko eta Barne Ministeritzak Gobernaziokoan bateratu zituen, bere eskuetan. Hortik aurrera, hizkuntzen arazoa ere CEDA tik zetorren erdi falangistahonek izango
|
zuen
bere ardurapean.
|
|
|
Romanones ek zeukan arrazoia: Monarkiako gehiengoaren ahotsa berarena zen, ez Cambo rena, nahiz eta honek Kongresuko egun hartan bizi izan
|
zuen
bere unepolitiko handienetako bat (Pabon 1952: I, 451).
|
|
|
Horrek guztiak, jakina, eragin handia izan zuen jendearen izaera moldaketan eta, aldi berean, asko lagundu
|
zuen
bertako gizataldearen bizitza eta iraupen sistematradizionala babesten.
|
|
|
Kojeve k metafora eder hau asmatu
|
zuen
bere ikuskera argitzeko: egia azaltzenduen mintzoa, ortzadar garaikidea da, baten gainean sortzen dena, eta urjauziadenborazko errealitatea da, iraganaren ezerezean suntsituz doana.
|
|
|
Karrantzako meatzaritzak 70ko hamarkadan ezagutu
|
zuen
bere amaiera, Matienzoko Angela meatzea ixtean alegia.
|
|
|
Bizkaiko Forua 1452 urtean idatzi zen eta Bizkaiko jaurerri osoa hartu
|
zuen
bere gain. Bateratze politikoaren ondorioz, Enkartazioak Gernikako Batzarreko partaide izatera pasatu ziren, nahiz eta Enkartazioetako Forua indarrean mantendu zen.
|
|
|
gauzatu ez arren. Irakaskuntzaren askatasuna ez zen ito133, baina horrek Estatuak ezarritako egituraren barruan aurkitu behar izan
|
zuen
bere espazioa. Adibidez, nahiz eta irakaskuntza pribatuan irakaskuntza uniformeari buruzko inongo agindurik ez egon aldiz, askatasun osoa izango zuten zentro pribatuek, irakaskuntza publikoan gertatzen ez zena,, las reglas de buena política?
|
|
|
Antzeman daitekeenez, jokoan zegoen irizpideak eraikitako egituraren eskemari erantzuten zion. Hala, probintzietako hiriburu bakoitzak, legeak horrela aginduta, bere institutua izan behar zuen, eta probintzia bakoitzak (lehen udalekin eta oinarrizko eskolekin gertatzen zen bezala) hartu behar izango
|
zuen
bere gain horren ardura (118 eta 119 art.). Zentro pribatuei zegokienez, Estatuak ezarritako kontrola eta ofizialak ziren institutuekiko menpekotasuna nabarmenak ziren.
|
|
|
Dagoeneko dakigun bezala, Cadiz-ko konstituzioak. Dirección General de Estudios? delakoa sortu zuen, zeinak gobernuaren autoritatearen pean irakaskuntza publikoko ikuskaritzaren ardura hartuko
|
zuen
bere gain. Baina hau, ikuskaritzarena alegia, pixkanaka egiten edota fintzen ari zen mekanismoa dugu; Jimenez ek245 gogoratzen digun moduan, XIX. mendeko lehenengo herenean ikuskaritzak izaera nahiko lokala zuen, herriko juntaren eta batzordearen ardurapean baitzegoen; geroago, 1825eko. Plan Calomarde?
|
|
|
...e256, Moyano legeak inflexio puntu nagusia markatu zuela esan daiteke; Villacorta k257 dioen moduan, aurretik izandako liberalen erreforma saiakera ezberdinek Moyano legean aurkitu zuten burutze unea, lege horrek ikasketen antolakuntza hierarkikoaren eskema osatzen duen heinean, eta hau zuzenean lotu behar da eraikitzen ari zen gizarte mota berriarekin, zeinak Estatu nazioaren testuinguruan izango
|
zuen
bere kokagunea.
|
|
|
Baina hori ez da, ez, neutralki modernizatze prozesuari erantzuteko eraginkortasuna bilatzen zuen neurri hutsa272; Hobsbawn ek273 egiten duen analisi orokorraren arabera, hauxe esatera iritsiko ginateke: Estatua eta honen kontrolpean dagoen lurraldeko populazioa finkatzea dugu helburua; Estatu espainiarrak espainiarrak omen ziren herritarrekin harreman erregularra sortzen
|
zuen
bere ordezkarien bidez (postaria, soldaduak, polizia, irakaslea,...), eta harreman hori eta harremanean sortzen zen komunikazioa, hizkuntzaren bidez gaztelaniaren bidezizango zen nahitatez. Eman dezagun hemen arrazoi operatiboak jokatzen duela, baina operatiboa izanik ere, ezin da ukatu Estatuaren eta populazioaren arteko lokarria dagoela; eta, esango genuke, bi instantzien arteko identifikazioa ere sortzen dela, espainiarrak omen diren herritarren artean batasun ezaugarria sortzen baita, kolektibitate sentimendu bat.
|
|
2001
|
|
|
67 bueno/ komentatzen
|
zuen
bere lagunak dutenean:: / alabak12 SM13 JR14 MZ14.15.16.17.
|
|
|
Ez dut uste analisikontrastiboa hemen justifikatu behar denik; eta, urteetan hizkuntzen arteko aldeakaztertzeko erabili bada ere, oraingo honetan kulturen arteko aldeak aztertzeko erabili nahi dugu. ...ria planteatu zuenean, Lado k hizkuntzakbere osotasunean alderatzea proposatu zuen; hasiera hasieratik, analisi mota horihizkuntzen alderdi linguistiko eta gramatikalak alderatzeko erabili zen; eta, ustez, alde horiek hizkuntzen ikaskuntzan izango zuten eragina aurreikusteko erabilibazen ere, Lado k hori baino gehiago nahi zuen, eta ez bereziki ordena horretan.Sistema osoak konparatzea proposatzen
|
zuen
berak. Sistema horien alderik iluneneta ezkutuena kulturarena da, dudarik gabe.
|
|
|
Kantabria zeharkatuta, Naiaratik Tuterarainoko gotorleku guztiak hartu zituen. Deierriko lurra eskuratu
|
zuen
bere gaztelu ororekin, bere aginpidean Iruñeko lurraldea jarriz. Era berean, Aragoiko lurraldea eta bertako gazteluak bereganatu zituen.
|
|
|
Kondaira honek santu erraldoi bat aurkezten digu, hain zuzen ere, jentilak, Errolan, Sanson eta mairuak bezalako pertsonaia mitologikoak parekoak izanik.Bermeoko Donienen bezala, Errolan erraldoiak bere oin aztarnak NafarroakoErron utzi zituen, eta hatzen aztarnak, aldiz, Aralartik Madozen kontra jaurti zuenmenhirrean. Azken honekin ez
|
zuen
bere helburua lortu, gure pertsonaia behigorotz batean irristatu eta Atako bailaran erori baitzen29.
|
|
|
Behaketaren eta dokumentazio txorrotx eta maniatikoaren lehendabizikonobelagiletzat har genezake Flaubert, kontuan harturik narratzailearen objetibitatezorrotza, narrazioan zehar ikusezin gertatzeraino?, edo ikusirik Madame Bovarynobelatik aurrera erromantizismo kutsua har zezakeen emozio xumeena ere nolazientifikoki aletu eta xehetzen
|
zuen
bere unitate txikieneraino; ikusirik, halaber, fantasia definigaitz eta etereoek haren destaina zorrotzena merezi zutela. XIX.mendeko bigarren zatian eta XX.ekoan izan duen eragina kontuan hartzera, berriz, aurreneko nobelagile modernotzat ere har genezake.
|
|
|
Eleberri errealistak bizitzaren alderdirik arrunten eta intrantzendenteenetanjarri
|
zuen
bere arreta. Ez da ezer gertatzen nobela horietan; bizitzaren beraren ñabardurak dira irakurleak desfile monotono eta aspertuan igarotzen ikusten dituenak.Stevenson en Altxorraren Uhartea liburuak, beste lilura mota bat eskaintzen zionM. Schowb i, abenturaren eta emozioaren xarma, espiritualtasun berri bat.
|
|
|
50eko hamarkadan bizitzaren zentzugabekeria bizi zuen biztanle hiritarrakingurune latzean kokatuta ikusten
|
zuen
bere burua. Behiala aurrerapenei eskermenderagarria zeritzon mundua, bat batean ulergaitz bihurtu zitzaion.
|
|
|
Bi kadira zeuden gelan,/ bat
|
zuen
berarena,
|
|
|
Munduko bi gerrateen artean, 1920ko hamarkadan lortu
|
zuen
bere ospea Jean Patou k, luxua, aberastasuna eta modernitatea aldarrikatuz nonahi. Tenisean eta eskian egiteko lehenengo arropa deportiboak, hondartzara joateko lehenengo diseinuko bainujantziak, eta eguzkitarako olioak izan dira beraren ekarpenak.
|
|
|
Italian jaioa izan arren (Turin-en), 1932an Parisen zabaldu
|
zuen
bere jostun tailerra eta, horretan lortutako ospearekin, 1946an Coeur Joie perfumea merkataratu zuen, Lalique k diseinaturiko ontzian, eta Roure perfumeetxeak sortua; nota berdeak eta loredunak ditu. Bi urte beranduago, 1948an alegia, L. Air du Temps perfumea kaleratu zuten, fina eta dotorea, mundu osoko emakumeek atsegin dutena.
|
|
|
Jostun gisa, 1925ean zabaldu
|
zuen
bere tailerra; Parisen, nola ez! Katharine Hepburn edo Marlene Dietrich antzezle ospetsuen jostuna izan zen.
|
|
2002
|
|
|
gizakiaren jarduera ekonomikoa naturak eskaintzen zuena bere eskuz laguntzera edo, kasurik gehienetan, hurrupatzera baizik ez zen mugatzen (nekazaritza, abeltzaintza, arrantza eta meagintza). Beraz, gizakiak deus gutxi ekoizten
|
zuen
bere kabuz, eta, ondorioz, ekonomiaren ibilbidea naturaren, lurraren eta materiaren magalean kokatuta zegoen: ekonomiak oinarri materiala zuen, alegia. Ez da harritzekoa, zentzu honetan, XVIII. mendeko bigarren erdian doktrina fisiokrata nagusi izatea, zeinak aberastasun iturri bakartzat naturarekin zuzenki lotutako jarduerak jotzen baitzituen, artisautza eta merkataritza antzuak zirela aitortuz.
|
|
|
Geroztik 1970 arte edo, ekonomiak bere kabuz egin
|
zuen
bere ibilbidea, naturaz eta ingurumenaz arduratu gabe; produkzio eta kontsumo maila hazkorrakbermatzea izan zen bere egiteko nagusia, eta, horretarako, gizakiarengan eta gizalanean jarri zuen arreta osoa; jarrera arras antropozentrikoa erakutsiz, ingurumenari eta ekologiari ez zien kasik jaramonik ere egin. Izan ere, nahiz ekonomia etaekologia hitzek erro berbera izan, eta bien etimologia oso hurbilekoa den, ekonomia gizarteko ondasunen produkzioaren, banaketaren eta erabileraren ingurukogizarte erlazioak aztertzen dituen zientzia da, Elhuyar Hiztegi Entziklopedikoarendefinizioaren arabera.
|
|
|
Ondoren, 1988 urtearen amaieran, Nerbioiko ZUR horrek bere izena aldatuzuen ZID (Zona Industrializada en Declive del Pais Vasco S.A.) bilakatuz. Horrela, zabaldu egin
|
zuen
bere esparrua, 43 udal barneratuz: Nerbioialdea, Deba Behea etaDonostiako industria gerrikoa.
|
|
|
Nerbioialdea, Deba Behea etaDonostiako industria gerrikoa. SPRIk kudeatu zuen ZID hori, baina aurrekontueskasaren ondorioz ez
|
zuen
bere helburua bete, eta 1995 urtean desagertu egin zen (SPRI, 1996: 35).
|
|
|
Bertan bi txosten onartu ziren: lehenakUEUren antolaketa aztertu ondoren UEUk bazkidez osatutako «ikasketa eta ikerketa elkarte euskaldun gisa» definitu
|
zuen
bere burua. Bigarrenak UEUrenhelbuma finkatu zuen:
|
|
|
hots, gizarte adostasuna lortzea». Antzeko zerbait idatzi
|
zuen
bere artikuluaren bukaeranPaulo Iztuetak, «Gaur, ez aurrera eta ez atzera, impasse antzeko zerbaiten murgilduta gaudelakoan nago,(...) ez nuke esango une egokian ez gaudenik unibertsitate proiektu berri bati ekin diezaiogun,(...) Nolakoa ikusiko da, baina gurea». Errazantzematen denez, indefinizioa nabaria da.
|
|
|
1977ko udazkenean hartu
|
zuen
bere gain Arabako CUAn sortu berria zen Euskarazkokatedraren ardura.
|
|
|
Bartzelonako Unibertsitateak urte berean onartu
|
zuen
bere Lehen Hizkuntza Normalkuntzarako Plana.
|
|
|
Horren lekuko ditugu. 1970.urtean lehen aldiz antolatutako Derioko Udako Euskal Ikastaroak eta, bereziki, Udako Euskal Unibertsitatearen sorrera 1973an'. Erakunde horrek Baionanbesteak beste Piarres Xarritonek eta Jean Haritschelharrek antolatzen zuten KulturAstean eduki
|
zuen
bere jatorria. Aste haien arrakasta ikusirik, KarlosSantamariaren gomendioz eta Euskaltzaindiaren babesean, 1973ko abuztuarenbukaeran bildu zen Donibane Lohizunen lehenengo Udako Euskal Unibertsitatea.Egia esanda, lehen ekitaldi hark gehiago zuen kultur aste intentsibo baten tankera, hitzaldi bat bestearen atzetik, inongo espezializaziorik gabe?
|
|
|
Bigarren multzoaunibertsitateen antolaketa akademiko autoritarioarekin eta azpiegituren gabeziekinlotuta dago, hala nola tasen igoerarekin, irakasleen egonkortasunik ezarekin etaaraudien zorroztasunarekin. Hirugarrenak, azkenik, euskararen eta euskal kulturaren irakaskuntzaren aldarrikapenean
|
zuen
bere sorrera. Azken horrek, ikusikodugunez, laurogeiko hamarkadan hartu zuen berebiziko garrantzia.
|
|
|
Hiztegigintza izan zen, praktikan, UZEIren jarduera nagusia. Bide horretanegindako lana oso emankorra izan zen, eta 1979an argitaratu
|
zuen
bere lehenhiztegia, Fisikakoa (Pagola, 1980). Hiztegiaren egileek orduko goi mailako taldeeuskaldunak bikain ordezkatzen zituzten.
|
|
|
ikasturtean abian jarri
|
zuen
bere Campus Birtuala (hemendik aurreraCV/ CB).
|
|
|
Koldo Mitxelenak Karlos Santamaria aipatzen
|
zuen
bere ahapaldietan. K.Santamariak, dudarik gabe, Euskal Herriko Unibertsitatearen eta EuskalUnibertsitatearen arteko bereizketa argien ikusten zuenekoak?
|
|
|
eta R. AyerbekGebara familiaren agiri multzo bat aurkeztu
|
zuen
bere tesiaren eranskinetan.Horrelako zenbait salbuespenez aparte, Euskal Autonomia Erkidegoan dokumentupribatu gehienak familia artxiboetan gordetzen dira, altxor preziatuak balira bezala, eta horien jabeek ez dute askotan kontsultatzeko beharrezko baimena erraz ematen.
|
|
|
Bi dira lan honetan azpimarratzea merezi dutenekarpenak. Hasteko, liburuan azaltzen denez, Berant Erdi Aroko goi noblezia nafarrak, baliabideekonomiko mugatuak zituenak, monarkiaren zerbitzura jo
|
zuen
bere errentak handitzeko. Horrelamonarkia nobleziaren babesle bihurtu zen.
|
|
|
Aipatzekoada Ildefonso Gurrutxagaren lana, bereziki lehen gerra karlistari buruzkoa, bertanzuzenki kritikatzen zuelako Galindezek eta beste batzuk asmaturiko interpretazioa, non karlisten borroka euskal abertzaleena bihurtzen zen Galindezen artikuluetan.Argentinan beste saiakera garrantzitsu bat argitaratu zen Euskal Herriko gerra zibilei buruz, Ramon Aldasoro errepublikarrarena. Askatasunaren kontzeptuareninguruan artikulatu
|
zuen
bere diskurtsoa, azken bi mendeetan izandako bi gerrenazalpena egiteko orduan.
|
|
|
Autore hori euskarazko historiografiarenaitzindaria dugu zalantza barik, lan ugari euskaraz eman zituelako. Trabajos de uncronista liburuan (1898an argitaratua) argi eta garbi adierazi
|
zuen
bere helburu historiografikoa: «la mas constante y arraigada de mis aspiraciones:
|
|
|
B. Riquer i Permanyer (1992): . Apogeo y estancamiento de la historiografia contemporaneacatalana?, Historia Contemporanea, 7, 117 1999an argitaratutako balantze berri batean Riquer ekleundu egin
|
zuen
bere kritika eta azken urteetako ekarpenak nabarmendu zituen. B. de Riquer iPermanyer (1999):
|
|
|
Araban, gaur egun euskal irrati aske zaharrena den Hala Bedi Irratia sortu zen 1983ko abuztuaren 5ean Gasteizen. Ezker mugimenduaren barruan kokatzen
|
zuen
bere burua, eta horregatik bere helburu nagusia honako hau zen:
|
|
|
Nafarroako Auzitegi Gorenaren erabakiak itxaropena piztu zuen Euskalerria Irratiko langileengan. Beren esanetan, euskal irratiak ondo frogatu
|
zuen
bere bideragarritasun ekonomikoa, Universidad de Navarra delako emisorak ez bezala, eta euskaraz ari den emisora bakarra dela, lizentzia lortu zutenek euskarazko irratsaiorik eskaintzen dutenentz inork ez baitu kontrolatzen24.
|
|
|
Dena dela, eta maiztasun batzuk erabiltzeko aukera zuenez, gazteei zuzendutako irrati formula musikala abian jarri zuen FMn, EITBko irratiak hamargarren urtean sartzen zirela. Ez zen apustu erraza izan, SER kateraren 40 Principales delakoa oso finkatuta baitzegoen Hego Euskal Herriko gazteen artean, eta ez
|
zuen
bere lekua uzteko asmorik, beraz, harekin lehiatzeko zerbait berria eskaini behar zuten, besteak ematen ez zuena, target berdinari zuzentzen zitzaizkien eta?. 1990eko martxoaren 21ean hasi zen emititzen; euskaraz Donostiatik, eta gaztelaniaz Bilbotik.
|
|
|
Egin egunkariaren Orain SA enpresak, ostera, FMko 103.0 MHz-etan kokatu
|
zuen
bere irrati seinalea.
|
|
|
Suárez-en gobernuak PCE legeztatu zuela, alderdiak bertan behera utzi zituen emanaldiak, eta Radio España Independiente zelakoak azkenengo aldiz agurtu
|
zuen
bere entzuleria 1977ko uztailaren 14an, Madrilgo Legebiltzarrean Gorte Konstituziogileen inaugurazio ekitaldiaren zuzeneko emanaldia eskainiz.
|
|
|
Egun batzuk beranduago, maiatzaren 4an, bonbardaketari buruzko irratsaio berezia eskaini zuen emisora bilbotarrak, Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak antolatua, eta gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez egina. Saio horretan, Gernikako alkatea zen Jose de Labauría k bere testigantza emateaz gain, Andra Mari elizako Eusebio Arronategi apaizak ere azaldu
|
zuen
berak ikusitakoa. Telesforo Monzonek, orduan Gobernazio Sailburua zenak?
|
|
|
John Locke-k hiru lege motaz berba egin
|
zuen
bere izkribuetan: lege jainkotiarraz, gizalegeaz, eta bertutearen, iritziaren eta modaren?
|
|
|
Administrazioek euren kazetari eskola edo fakultateak sortu ohi dituzte etorkizuneko komunikazio profesionalak fidelak izan daitezen. Espainian sortutako lehen kazetari eskolan sartzeko, esate baterako, ikasleek FE de las JONS erakundeko militante txartela eduki behar
|
zuen
bere esku. Sobietar Batasuna izan zenekoan, militantzia komunistaren agiria behar izaten zuen ikaslegaiak kazetari eskolan sartzeko.
|
|
|
Zinema modernoak bitartean jo
|
zuen
bere goia, Bigarren Mundu Gerraren urteetan. Telebista heldu arte, masa hedabiderik herrikoiena izan zen zinema.
|
|
|
Telegrafo bideen albisteen garraio bizkorrari esker, komunikazioaren munduak sekulako iraultza izan
|
zuen
bere baitan. Telegrafoak albisteen kontsumoa bultzatu zuen; prentsak iritzi artikuluak alde batera erabat utzi barik, pixka bat baztertu zituen, notizia heldu berri berrien mesedetan.
|
|
|
egunkarietatik jakin zuen asmakuntzaren berri; baina asmakuntzak bere bizimodua alda zezakeenik ez zitzaion herriari burutik pasatu. Marconi-k 1901 urtean egin
|
zuen
bere esperimentu handia: Gales-tik Ternuarainoko uhinen bidezko lotura telegrafikoa ezartzea.
|
|
|
Frantziako lehen egunkariak, Le Journal de Paris izenekoak, 1777an ikusi zuen argia. Frantziako Iraultzak prentsa askatasunaren aldeko apustua egin
|
zuen
bere hasiera hasieratik. Hala ere, adierazpenak adierazpen, gobernu berriak eta garaiko iraultzaileek matxinatuen aldeko prentsa askatu zuten bakarrik.
|
|
|
Penintsula iberiarrean, 1477 urtean, Errege Katolikoek inprenta kontrolatzeko lehen ebazpena eman zuten Sevillan; 1791 urtean, Floridablanca ko kondeak hiriburuko egunkari guztiak zarratzeko agindua eman zuen (bakar bat salbatu zen: Diario de Madrid izenekoa); Espainiako Bigarren Errepublikak zentsura informatiboa ezagutu
|
zuen
bere bizitzaren hiru laurdenetan; Franco diktadoreak burdinazko zentsura ezarri zion prentsari hamarkadatan... horiek ez dira Espainiar Estatuko zenbait adibide baino.
|
|
|
erraz galdu
|
zuen
berak bere burua emanda.
|
|
|
han
|
zuen
bere denda eazidak eta han Ulisesek;
|
|
|
116 poemaz osatu
|
zuen
bere bilduma: Carmina (Poemak).
|
|
|
Litekeena da Marko Antonio eta Kleopatraren aurkako bellum Actiacum delakora ere deitua izatea. Baina ez dakigu noraino jardun
|
zuen
bere poemetan hain gorrotagarri direla baieztatzen duen arma lanetan. Tibulo izan zen Mesalaren adiskidego eta segizioan ezagunena.
|
|
|
Lehoi batek astotxo batekin ehizean egin nahi zuelarik, ezkutatu zuen sastraka batean eta, aldi berean, abisatu zion bere ezohizko ahotsaz piztiak beldurtzeko; ihes egitean berak harrapatuko zituela. Orduan, astotxoak garrasia bota
|
zuen
bere indar guztiekin eta piztiak beldurtu zituen mirari berriarekin. Piztiak
|
|
|
Negar egizue, maitale ederrak, negar egin, gizon bihozberak oro, nire neskatoaren txoria hil da eta, nire neskatoaren txoria, poz gogo. Maiteago zuen hark begiak baino, atsegina zen eta neskak ama adina ezagutzen
|
zuen
berak neskatoa. Haren altzotik ez inoiz alde egina, batera bestera jauzika beti ere jabe bakarraren ondoan txioka.
|
|
|
Halaxe, hogeita bost urte bete orduko izendatu zuten gudalburu Hanibal eta hurrengo hirurtekoan Hispaniako leinu guztiak guduz menderatu zituen; Sagunto, hiri federatua, indarrez hartu zuen eta hiru gudaroste ezin handiagoak antolatu zituen. Gudarosteotatik bat Afrikara bidali zuen, beste bat bere anaia Hasdrubalekin Hispanian utzi zuen, eta hirugarrena Italiara eraman
|
zuen
berarekin. Pirinioetako zintzurretatik igaro zen, zeharkatu zituen lurraldeetako biztanle guztiekin borrokatu zen eta ez zuen inor garaitu gabe utzi.
|
|
|
Italia Galiatik bereizten duen Alpeetara, berak baino lehenago gudarostearekin sekula, Herkules Greziarrak ez bada (zeinen eraginez gaur egun Greziar Zintzurra deitzen baita), beste inork zeharkatu ez dituen mendietara iritsi ondoren igarobidea eragozten saiatu ziren alpetarrak triskatu egin zituen; lekuak agerian jarri zituen, bideak eraiki eta lehenago armarik gabeko gizon bakarra nekez herrestan joan ahal izaten zen bideetatik, elefante bat hornidura eta guzti pasa zedila lortu zuen. Bide horietatik gidatu
|
zuen
bere gudarostea eta Italiara heldu zen.
|
|
|
Mezulariak buruzagiaren itsasontzia zein zen bere aldekoei ageri jarri ondoren, bere tokira itzuli zen. Eumenesek, ordea, eskutitza askatu eta ez
|
zuen
bertan iseka baino besterik aurkitu. Gertakizun horren zergatiaz harriturik eta erantzunik aurkitzen ez zuen arren, ez zuen ezelako zalantzarik izan berehala gudukatzeari ekiteko.
|
|
|
Aurrez aurre jartzen direnean, bitiniarrek denek batera, Hanibalek esan bezala, Eumenesen itsasontziari egiten diote eraso. Erregeak, horien erasoari eutsi ezinik, ihesean bilatu zuen salbabide bakarra; eta hau ere zukeen bilatu, itsasertzean jarrita
|
zuen
bere babeserako guda taldean gorde izan ez balitz. Gainontzeko itsasontzi pergamiarrak etsaiak bortizkien zanpatzen ari zirenean, itsumustuan haietara, arestian aipatu ditugun lurrezko ontziak jaurtitzen hasi zitzaizkien.
|
|
|
Uzten ditut bada aitatu gabe eguicari zaarreguiac, nola Q. Servilio Halac ill
|
zuen
bere escuz Sp. Melio oitura berriac sartu nai cituelaco. Izan zan bai, izan zan beste egun batzuetan Taldelur onetan escu zucena, guizon sendoac etsai aguiriac baño gastigu latzgarrigoaquin menderatzen cituztenac erritar caltegarriac.
|
|
|
K.a. 60an, Ponpeio eta Krasorekin baterako triumviratoan hasten da benetako garrantzia hartzen eta K.a. 59ko kontsulatuaren ondoren, Galia konkistatzea (K.a. 58) lortu zuenean, Ponpeioren aurkako Gerra Zibilari ekiteko gai ikusi
|
zuen
bere burua (K.a. 49).
|
|
|
Eneas, hondamendi berarengatik aberritik ihesean baina patuak eginbehar handiagoen ekitera zeramala, Mazedoniara heldu zen lehenbizi; gero, lur bila, Siziliara eraman zuten; Siziliatik, Laurentoko lurretara jo
|
zuen
bere ontziteriarekin. Troia du izena leku honek ere.
|
|
|
Askanio horrek, han edo hemen harengandik nahiz honengandik jaioak, baina zalantzarik gabe Eneasen seme zenak, orduko denboretan jadanik Laviniumeko biztanlego ugariarengatik garairik onenean zegoen hiri aberatsa utzi zion amari nahiz ugazamari. Beste berri bat eraiki
|
zuen
berak Albanum mendiaren oinetan, mendialdean luzetara dagoelako Alba Longa izena hartu zuena. Hogeita hamar urte eskas izan ziren Lavinium eraiki eta Alba Longako koloniak sortu bitartean.
|
|
|
Eremu zabal eta bakartiak ziren orduan inguru hauetan. Tradizioaren arabera, ur bareak lehorrean utzi zuenean umeak utzita zeuden uberka aldakorra, inguruan diren mendietatik egarriz zetorren otsemeak umeen negarra zetorren tokirantza aldatu
|
zuen
bere bidea eta hain otzan eskaini zizkien umeei, azpian hartuta, errapeak, non mihiaz miazka aurkitu baitzituen erregearen artaldearen artzainak; Faustulo omen zuen izena eta horrek eraman omen zizkion ukuiluetara Larentia emazteari, heziketa eskain ziezaien. Badira uste dutenak Larentiari berari deitzen ziotela artzainek otsemea, emagaldua zelako; eta hortik sortu ei ziren hala istorioa nola mirakulua.
|
|
2003
|
|
|
Ondoren, Greenpeaceko nazioarteko delegaritzako nagusia den Remi Parmentierrek prentsaurreko bateratua egin
|
zuen
bere etsai handia den Bjorn Stigson ekin, Garapen Jasangarrirako Munduko Komertzio Kontseiluko presidentearekin, hainzuzen ere (WCBSD). Bertan, biek ere aldaketa klimatikoaren aurrean gobernuekerantzukizuna har dezaten eskatu zuten.
|
|
|
Via Campesina Lemoan sortu zen eta Euskal Herriko Nekazarien Elkartearen egoitzatik mundura zabaldu
|
zuen
bere lehen mezua. Hori ez zen txiripaz gertatu, baiziketa euskal nekazarien prestakuntza eta ikusmira internazionalistagatik.
|
|
|
Aurreko atalean ikusi dugunez, Urdaibaik bide bitxia hartu
|
zuen
bere erronkeiaurre egiteko. Izan ere, UNESCOk biosfera erreserben munduko sarera gehituondoren 1984 urtean, Eusko Legebiltzarrak Urdaibaiko Biosfera ErreserbarenBabeserako eta Antolaketarako legea onetsi zuen (1989).
|
|
|
Amaitzeko, Urdaibaiko Biosfera Erreserbak oso bide konplexua eta ausartahartu
|
zuen
bere garaian; izan ere, erronkak ugariak dira oraindik, bainaegindako aurrerapenak gizarte mailan gero eta gehiago balioesten dira.
|
|
|
deitu dutena (Ibarra, 1995)? oso jarrera positiboa azaldu
|
zuen
bere orrialde lokaletan ZBendiskurtsoarekiko. Gero, aldatu zen jarrera hori.
|
|
|
Ekainaren 28an, Egin en argitaratutako elkarrizketa luzean106, eman
|
zuen
bere iritzia Monrealek. Haren hitzetan UEU ez zen EHUren eskumena.
|
|
|
UEUren III. saioa Uztaritzen antolatu zen, 1975eko abuztuaren 19tik 29ra bitartean. Zeruko Argia k dei bat egin
|
zuen
bertara joateko, udako hilabeteak alferrik galdu gabe; UEUren hamar egunek ez zituzten konponduko unibertsitate erdaldunaren hutsune guztiak, baina hamar egun horiek beren fruituak ematen ari ziren78.
|
|
|
65 UEUko kidea, EHUko irakaslea, eta bi erakundeen arteko lankidetzaren aldekoa zen Luis Mari Bandresek hiru urte geroago aitortu zuenez, «Tamalez, orduan (1981an alegia), E.H.U.ren aldetik ez
|
zuen
berak merezi zuen erantzuna lortu». Argia 1018,. UEU eta Euskal Herriko Unibertsitatea Euskal Herriaren alde?. Egin,, ueu z beste zenbait gogoeta?. Argia 977,. Dossierra:
|
|
|
azken urteetan unibertsitatea euskalduntzeko azpiegitura ari zen sortzen UEU eta Kabinetearen isiltasuna eta UEUren lankidetzarako borondatea gogoratu ondoren, honako hau nabarmendu zuen, Euskal Herriko unibertsitate pribatuek laguntza publikoak jasotzen zituztela eta inork ez ziela eskatu erakunde publikoen adar bilakatzeko. Publikotasuna aitortzen ez zitzaion bitartean, beste erakunde pribatu batzuen tratu bera eskatuz amaitu
|
zuen
bere idazlana UEUren idazkariak.
|
|
|
liburuen banaketa merkataritza etxe baten esku uztea (Zabaltzen); liburuentzako ISBNa eta zegokionean aldizkarien ISSNa eskatzea (Historiako urtekariaren kasua); urte bukaeran eratu zen Euskal Editoreen Elkartean sartzea; eta liburuek, hizkuntzari zegokionez, euskara eredu txukuna izan zezaten, orrazketa eta zuzenketa lana sistematikoki egitea. Hasierako urteetan lan hori sailburuek edo, kasuren batean, kanpoko talde edo erakunderen batek egin bazuten ere, Argia-k adibidez, denborak aurrera egin ahala, Jose Ramon Etxebarriak hartu
|
zuen
bere gain ardura hori. Ez ziren liburuak bakarrik, izan ere, urte horretako maiatzean UEU bideo bat euskaratzen hasi zen, Eusko Jaurlaritzaren babesarekin, baina bide hori ez zen emankorra izan eta bertan behera utzi zen.
|
|
|
Ministroaren erantzuna berehala heldu zen, gaia ez zela bere arlokoa, baina auziaren konponketa bizkortzeko Unibertsitateetako Zuzendariarekin harremanetan jarriko zela. Hala ere, Zuzendariak berme gehiago nahi izan zuen eta Euskaltzaindiaren idatzizko babesa eskatu
|
zuen
bere oniritzia eskaintzeko UEUri. Azkenean, ekainaren 22an sinatu zuen Hezkuntza Saileko goi funtzionarioak hain beharrezkoa zen baimena.
|
|
|
Alfontso Irigoyen euskaltzainak marrazkigintza
|
zuen
bere zaletasunen artean. 1979ko marrazkia.
|
|
|
UZEIren jarduera nagusia, praktikan, hiztegigintza izan zen. Bide horretan egindako lana oso emankorra izan zen, eta 1979an argitaratu
|
zuen
bere lehenengo hiztegia, Fisikakoa. Ondoren beste 40 hiztegi etorri ziren8 UZEIren lana ez zen, ordea, Koldo Mitxelenaren oso gustukoa, eta 1981eko abenduan Muga n sona handia izan zuen idazlan bat argitaratu zuen9 Bertan, UZEIren lana aitzakiatzat hartuta, euskararen normalizazio prozesua kritikatu zuen, gehiegizko abiadura zeramalako, gaztelaniaren menpe jarriz hiztegi espezializatuen bitartez.
|
|
|
Artikuluak polemika zabala sorrarazi zuen euskalgintzako sektoreen artean10, eta UEUko zenbait kidek, Jose Ramon Etxebarriak (Fisika hiztegiaren arduraduna) eta Jesus Mari Txurrukak, bakoitzak bere aldetik, euren iritziak eman zituzten11; Mitxelenaren salaketak ukatzeaz gain, beraien ustez «arlo bakoitzeko komunitate zientifikoak berak, erabaki behar du zeintzu hitz erabiliko dituen eta bakoitzarekin zer adierazi nahi duen». UEUk berak ere plazaratu
|
zuen
bere iritzia. UEUren idazkaritza taldearen aburuz, euskararen aldeko dinamikak sortutako premiak erantzuteko erakundea zen UZEI. Haren lanak, hiztegiak alegia, oso baliotsuak ziren, bai UEUn antolatzen ziren ikastaroetan eta mintegietan, bai eta edozein irakaskuntza zentrotan euskaraz lan egin nahi izanez gero ere; bestalde, egindakoaren behin behinekotasunaz jabetuta zeuden egileak, etengabe berritzen baitzituzten beraien proposamenak.
|
|
|
8 Polemikaren ondorioz UZEIk lan zabala argitaratu
|
zuen
bere osaketa eta zereginak azalduz. Egin, 1982ko otsailaren 19tik 24ra.Mitxelena, K. (1981):
|
|
|
Badago, bide horretan, gutxi azpimarratzen den elementu bat; euskara hutsean lan egiten zuten taldeen bakartasuna laurogeiko hamarkadan. Talde horietako kide asko Herri Batasunaren ingurukoak izan arren, erakunde politiko horrek elebitasuna defendatu
|
zuen
bere hauteskunde programetan; eta, urte horietan Eusko Legebiltzarretik kanpo aritzean, babesik gabe utzi zituen euskalgintzako taldeak Jaurlaritzaren aurrean17 Bakartasun hori are nabarmenagoa izan zen, Herri Batasunak 1978tik 1988ra bitartean, zuzenean euskararen alde antolatutako mobilizazio urriei erreparatzen badiegu. Jose Manuel Mataren arabera, euskararen inguruko ekintzek HBk egindakoen %5 ziren, energia nuklearraren aurkakoak, aldiz, %418.
|
|
|
Egoera ez zen, ordea, inondik inora, ona, urtero ia ia hutsetik hasi behar baitzen. UEUren zuzendariak, Martin Orbe apaizak, behin baino gehiagotan ikusi
|
zuen
bere burua atez ate eskean ibiltzen ziren fraideen moduan.
|
|
|
Koordinadoraren helburuak Euskal Herrirako kultura autonomia negoziatzea, Euskal Herriari alternatiba kultural taxuzko bat ematea eta erdal alternatibei aurka egitea izango ziren. Edozein kasutan, dei zabalago baten beharra ikusi zen, eta UEUko idazkariak hartu
|
zuen
bere gain deialdia egiteko ardura. Lehenengo asmoa Gabonetan egitekoa bazen ere, udara arte atzeratu zen.
|