|
2000
|
|
|
Ezkontza lege politiko batzuek arautzen dute, ez lege zibil eta naturalek. Aspaldiko usadioan, Erromako herritar batek baimena
|
zuen
bere emaztea beste bati maileguan emateko, seme alaba hobeak izatekotan; horra hor lege politiko hutsa.
|
|
|
Vienako Zirkuluaren etapako bere azken urteetan, Carnap ere erabat ados agertu zen egia enuntziatuaren eta ‘errealitate’ edo ‘emandakoaren’ arteko egokitzapenean ez datzala dioen ikuspegiarekin. 1934an, aipaturiko Logische Syntax ean, bere errealismoaren aurkako joera ezarri
|
zuen
berak Tolerantzia Printzipio deiturikoaren gerizpean. Printzipio honen arabera, hizkuntza desberdinak —ala marko linguistikoak, kontzeptualizazioak, teoriak— izatea posible da, eta denek balio diezagukete berdin ezagutzaren arazoei erantzunak ematerakoan.
|
|
|
Psikologiak ere behartuta ikusi
|
zuen
bere burua postulatu positibistak onartzera, Vienako Zirkuluak hasiera emandako erreketan erori nahi ez bazuen behintzat. Ikerketa eta ezagutzaren benetako formatzat onartua izateko, baldintza bat kontuan izan behar zuen psikologiak, alegia:
|
|
|
Reichenbachek ere, hasiera batean Humeren arazoa onartzeko uzkur —sasiarazoak zirela zioen—, auzi eta arazo zientifikoak aztertzen hasi bezain pronto, indukzioa aldarrikatzera behartua ikusi
|
zuen
bere burua. Aufbau ean Carnapek ez bezala, zientzia ez zuen ikusten indukzio noziorik gabe aurrera egiteko moduan; Reichenbachen aburuz, legeek iraganeko esperientziak batu baino zerbait gehiago egiten zutela oinarrizko zalantzarik gabeko printzipioa zen.
|
|
|
Labur beharrez, munduaren ikusmolde zientifikoak bere burua programa modernista baten parte eta esparru ikusten zuela esan dezakegu; programa modernista aglutinatzailea, ilustrazio sozial eta politikoaren, zientziaren eta teknologiaren zereginean sinesten zuen konstruktibismoarekin bateratu nahi zuena, hain zuzen ere. Tesi honek Neurathek, Hahnek eta Carnapek batera sinaturiko Vienako Zirkuluaren Manifestua ospetsuan aurkitu
|
zuen
bere adierazpen argien eta erradikalena. Ez zieten zuzendu lanbidez filosofoak zirenei, manifestuak garai hartako artistek, poetek edo arkitektoek prestatu eta zabaltzen zituzten paskin edo iragarki polemikoen antza baitzuen.
|
|
|
Hume bera eszeptizismoan erori zen, giza zientziek natur zientzien metodo bera edo berdina ezin izango zutela garatu erakutsiz, desberdintasunak asko baitziren. Egoera horretatik aldendu nahian, urte batzuk geroago, 1748an, Humek arazoa birmoldatu egin
|
zuen
bere Ikerketan. Lan honetan, ikuspegi kritiko batetik abiatuz, giza ulermena analizatzeari ekingo zion, natur zientziekin erkaketarik agertu gura barik.
|
|
|
Lehenengo eta behin, fisika klasikoak higidura absolutuaren nozioa erabiltzen zuen —gorputzen higidura espazio absolutuari dagokionez—, higidura erlatiboa —gorputzen higidura beste gorputzei dagokienez— behagarri gisa bakarrik onartu ahal izan arren. Einsteinen hasiera bateko jarrera positibistak edozein aztarna metafisiko ezabatzera behartzen
|
zuen
bere burua, edozein arrasto behaezin, kasu honetan, teoria fisikoan higidura absolutuari eginiko edozein aipamen.
|
|
|
Tractatus aren eragina, hala ere, oso sakona izan zen Zirkuluan, Waismann eta Schlickengan batez ere. Azken honek, neurri batean, filosofo sortzaile izateari uko egin zion Wittgensteinen ideien iruzkintzaile bihurtzeko34 Beste batzuk, aldiz, batik bat Neurath, Hahn eta Frank enpirista erradikalak, aurka jarri ziren —Neurath oso kritiko agertu zen Wittgensteinen mistizismoa eta ‘goreneko’ filosofia zirela eta— eta, bitartean, Carnapek ongi onartu
|
zuen
bere egia analitiko eta logikoaren ikusmoldea35, nahiz eta Viena utzi eta gero, 1931n, iritzia guztiz aldatu zuen36.
|
|
|
Dama amerikar aberats eta ohoragarri batekin ezkondu zen, eta entzute horretaz bere burua harro erakusten zuen nonahi. Ayerren ustez42, harrotasun horrek ziur asko zerikusi handia izango
|
zuen
bere hilketarekin 1936an.
|
|
|
Leku batetik bestera zeramaten akademiaz kanpoko hainbat jardueratan erroldatu zen, behin bereziki bizitza motzeko Bavierako gobernu boltxebikean parte hartuz. Ekonomia xumeko intelektual judu baten semea zen, baina egoera horrek ez
|
zuen
bere aita atzera bota semea filosofian doktora zedin bihotz ematerakoan. Eta horrela egin zuen, bere lehendabiziko interesa ekonomia politikoan jarri zuen arren.
|
|
|
Oso altua, ia bi metroko luzera zuen, ez zen apainduren laguna jokamoldetan, are gutxiago burges konbentzionalismoena. Aitzitik, langile klasearekin identifikatzen
|
zuen
bere burua, fintasun bereizleetatik urrun. Hiru aldiz ezkondu zen, bigarrenean Hans Hahnen alaba zen Olga Hahnekin.
|
|
2001
|
|
|
Platonek Atenas hiriaren gainbeheraren azterketa sakona eta konplexua egin zuen; eta azterketa horren barruan txertatu
|
zuen
berarentzat bertako hiritar bikainenaren erailketa legala izan zena. Sokratesen heriotza ez zen hutsegite bat izan, sistema atenastarraren beharrezko ondorio bat baizik:
|
|
|
Artisau atenastarren patroia. Eskulturaren artea irauli
|
zuen
bere irudiei mugimendua emanez. Platonek nahiz Aristotelesek behin baino gehiagotan aipatzen dute.
|
|
|
Kantek bere idazkiak duen argitasun arazoa ere aipatzen du. Kantek ohartzen
|
zuen
bere lana zaila zela berez, eta bere ikuspuntuaren berritasunak eta terminologia berrituak gehiago zailtzen zutela. Gainera, adibideekin eta argipenekin zuhur jokatu duela onartzen du, lana asko luzatu zitzaiolako eta ezin zuelako argibide xeheagoekin gehiago luzatu.
|
|
|
Berak ondo dioen bezala, filosofia pentsaera inguruan kokatu zen bere problema mingarria. Filosofia ikasten hasi aurretik ere" Syllabus" ak gaitzetsia aurkitu
|
zuen
bere burua:
|
|
2002
|
|
|
1784an Samuel Potemkinek Kritxeven zuen etxaldera iritsi zen, ontziak eraikitzen aritzeko gehienbat5 Etxaldearen funtzio nagusia Itsaso Beltzeko itsaso flota hornitzea zen, baina ontziolarekin loturiko lantegiez gain bazen bestelako industria jarduera ugari ere Kritxeven —beiragintza, altzairugintza, larru ontzea, distilagintza eta garagardogintza. Samuel Benthamek, laguntzaile jantzi oso gutxirekin, etxaldearen gainbegiraketa orokorra hartu
|
zuen
bere gain berehala; etxaldean errusiar nekazari askok egiten zuen lan. Garai hartan asmatu zuen Panoptikoa Samuel Bentham dohain handiko asmatzaile eta ingeniariak; Panoptikoa erdiguneko ikuskapenaren printzipioan oinarrituta eraikiko zen, langile multzo handiak gainbegiratzea errazteko.
|
|
2003
|
|
|
Horren ondoren afaltzen hasi omen ziren, baina Sokrates ez zen agertzen. Horren ondorioz Agatonek askotan bidali nahi
|
zuen
bere bila, baina berak ez zion uzten. Horrela bada agertu omen zen Sokrates, ohi zuen moduan denbora gehiegi pasatu gabe, gutxi gorabehera afariaren erdian zeudenean baizik.
|
|
|
— Orduan, laburbilduta, maitasuna ona betiko bereganatzearena da —esan
|
zuen
berak.
|
|
|
— Ez horixe —esan
|
zuen
berak.
|
|
|
Atenasko erregimen politikoa demokrazia zen eta berau bultzatu
|
zuen
bere menpeko hiri aliatuetan, Espartak, Atenasen etsai tradizionalak, oligarkia bultzatzen zuen bezala. Horrela, bi hiri horien inguruan erregimen demokratiko zein oligarkikoko hiriak bildu ziren.
|
|
|
Beste aldetik, Atenasko demokraziaren antolamenduaren beste ezaugarri batek oraindik gehiago murrizten
|
zuen
bere izaera demokratikoa: hiriaren benetako agintea magistratuen esku zegoen eta hauek familia aberatsenen artean aukeratzen ziren, magistraturak betetzeko dirua eta astia beharrezkoak zirelako eta baita ere prestakuntza egokia.
|
|
|
Ondoren, Atenasera itzulita, Akademoren ohoretan eraikita zegoen gimnasioan fundatu
|
zuen
bere eskola Akademia izenez. Une horrek muga bat ezartzen du Platonen pentsamenduaren garapenean, Akademiaren fundazioaren aurreko eta ondoko bi zatietan banatu baitaiteke.
|
|
|
Horretara, erlijioaren espiritua barnealdeaz bakarrik ari da eta gizakien bihotzean agertzen da, gizakiok zuzentasuna maita dezaten eta lurreko ondasunetatik alden daitezen; denbora ministroek, ordea, zigor zein tormentuek sortarazitako beldurra erabiltzen dute, kanpo ordenari eusteko, eta euren agintearen helburu nagusia da munduko ondasunak erabiltzea. Bereizketa hori hagitz oinarrizkoa da, eta, horren ondorioz, botereok berez Jainkoarengan batu arren, horrek giza itxura hartu eta espiritu erregetza berrezartzeko asmoa erakutsi zuenean, ez
|
zuen
bere boterea erabili denbora boterearen gainetik; halaber, erakutsi zituen boterea eta handitasuna beti izan ziren lurreko erresuma bati ondo zetozkion botere eta handitasunaren kontrakoak. Alde batetik, espiritu erregetzaren jainkozko handitasuna gailendu zuen, beraren doktrinako egiek emandako argiaren bidez, eginiko mirarien loriari esker, eta profetek iragarritako etorreraren inguruabar guztien bitartez; inguruabarrok ziren printze baketsu baten erregetzan izan beharrekoak; printze hori zetorren gizakiei ondasunak emateko, baina ez euren artean bereizketa sortzeko ondasunak.
|
|
|
Halaber, denbora boterea espiritu erregetzatik at erabili behar zela erakusteko, botere hori printzeen esku utzi zuen, bera ere euren esanetara geratuz. Are gehiago, jaiotzari dagokionez ere, Jainkoak printze desleial baten legearen menpe utzi
|
zuen
beraren jaiotza lekuaren zehaztapena. Bizitza osoan zehar, printzeei zor zaiena eman behar zaiela irakatsi zuen, eta berak ere zor ez zuen tributua ordaindu zuen, tributu hori zerekin ordaindu izateko, mirari bat eginez.
|
|
|
Egia esateko, Jainkoak behin erakutsi
|
zuen
bere agintea denbora agintearen gainetik zegoela, eta hori printzeei emandako aginteak baino osoagoa zela, mirari bat egin zuenean bertako biztanleei galeraren bat edo beste eraginda. Mirari horrek Jainkoak denbora botereen gain zuen ahalguztiduntasuna frogatzeaz gain, erakutsi zuen berak ez zuela botere hori erabiltzen, ezarri beharreko espiritu erregetza eta printzeei emandako denbora erregetza bereizteko.
|
|
|
Egia esateko, Jainkoak behin erakutsi zuen bere agintea denbora agintearen gainetik zegoela, eta hori printzeei emandako aginteak baino osoagoa zela, mirari bat egin zuenean bertako biztanleei galeraren bat edo beste eraginda. Mirari horrek Jainkoak denbora botereen gain zuen ahalguztiduntasuna frogatzeaz gain, erakutsi
|
zuen
berak ez zuela botere hori erabiltzen, ezarri beharreko espiritu erregetza eta printzeei emandako denbora erregetza bereizteko.
|
|
|
kuhndarra eta poppertarra. Popperrek, beraz, Kuhni erantzuteko aurkeztu
|
zuen
berea.
|
|
2004
|
|
|
Halatan ere, urteak gaixorik iragan dituen pertsona batengan normaltzat jo daitekeen legez, garrantzi handia ematen zion osasuna zaintzeari; eta lehenago aipaturiko atsedenaldi eta loaldi luzeez gain, soinketa apur bat egitea gogokoa zuen eta arreta izaten zuen jate kontuekin, otorduetan barazkiak eta arrautzak jaten zituelarik. Bere gaixotasun hura gainditu ondoren osasuntsu sentitzen
|
zuen
bere burua, heriotzatik gaztetan baino urrunago, eta uste zuen medikuntzari buruz bereganatuta zituen eta bereganatuko zituen ezagupenei esker, hiltzea saihestu ez, baina bere bizitza luzatzea lortuko zuela.
|
|
|
Heriotzak ustekabean harrapatuko zuen, nahi baino lehenago, askotan gertatzen den legez. Suediako Kristina erreginak deitu
|
zuen
berarentzat filosofo gisara lan egin zezan. Emakumea jakingura zen oso, sei bat hizkuntza ezagutzen zituena, egunero orduak ikasten ematen zituena eta urteetan Descartesekin postatrukean ibilia.
|
|
|
Zein da baieztapen honen sakonera? Benetan eramango al
|
zuen
berak adierazten duen muturreraino ala bidean geratuko zen. Ba al da pitzadurarik agertzen digun erradikaltasun horretan?
|
|
|
Tankera horretako zer edo zer gertatuko zen Descartesen pentsamenduarekin. Berak gaur guztiz onartutzat joko genukeen esaldi bakun batean laburbilduko
|
zuen
bere ideia nagusia: hots, Ni pentsatzen diharduen zerbait naizela.
|
|
|
Ohore kontuak ahaztuta, beraz, eta zientzia guztien oinarriak finkatzen ahalegintzeko tentsioan ito beharrean, armadan egon zen garai horretan kokatuko du Descartesek bere ideia nagusien sorrera, hor aurkituko
|
zuen
bere korapilo guztiak askatzen hasteko hari muturra. Sutondoan bakarrik zegoela —berak kontatuko digun legetxe—, ez zuelako aurkitzen han, kanpoan, bere interesa iratzarriko zuen solasik, irudipen bat etorri zitzaion burura, nola edo hala adierazten ziona munduaren osotasuna zientzia matematiko unibertsal baten bidez ezagutu ahal izango zela.
|
|
|
Gero, gau hartan bertan, seguruena bere aurkikuntzarekin aztoratuta oraindik, hiru bider egingo zuen ametsetan, hala kontatuko zigun berak. Lehen ametsean bere burua ikusi
|
zuen
bere eskola izan zen ikastetxeko elizako bidean. Haize bortitz batek jaso zuen airean eta elizako hormaren kontra bota zuen.
|
|
|
Haize bortitz batek jaso zuen airean eta elizako hormaren kontra bota zuen. Bertan aterpetuta zegoela, beste pertsona batek deitu eta esan zion lagun batek berarentzat zerbait zeukala; Descartesek pentsatu
|
zuen
bere ametsean zerbait hori meloi bat izango zela, urruneko lurralde batetik ekarritakoa. Amets honen ondoren buruari bueltak ematen egon zen apur batean iratzarrita.
|
|
|
Amets honen ondoren buruari bueltak ematen egon zen apur batean iratzarrita. Gero atzera ere loak hartu eta bigarren ametsean trumoi antzeko bat entzun zuen eta, ondorioz, txinpartez jositako gela baten barruan ikusi
|
zuen
bere burua. Bere azken ametsean bere langelan zegoen, begi bistan liburu batzuk zituela, euren artean entziklopedia bat; hau hartzeko besoa luzatu eta poesia bilduma bat jausi zen bere eskuetara, ireki aholku baten bila eta honako esaldia aurkituko zuen:
|
|
|
Descartesek ametsok interpretatu zituen seguruena aurreko egunean bururatu zituen ideiekin lotuta, eta ondorioztatu
|
zuen
bere bizitzaren bihurgune batera heldua zela, bere bidaiaren aro bat iragana zuela eta norabide berriagoetatik jo behar zuela, eta hortik aurrera metodo bat bilatzen ahalegindu behar zela ordura arteko nahasketari argia eman eta zientziaren lehentasuna eta batasuna ezarriko zuena.4
|
|
|
Wittgensteinek erakutsi zuen perpausa, errealitatearen irudia ez ezik, bere baitan daduzkan esapideen funtzio bat dela (3.318), Aristotelesek intuitu ez zuena eta logika megariko estoikoak antzeman bide zuena. Egia esan, Fregek eta Russellek jada hautemana eta erakutsia zuten ‘perpaus funtzio’ kontzeptua, Wittgensteinek berak aitortzen duenez, baina honek haratago eraman zuen adigai horren irispidea eta bere gainean eraiki
|
zuen
bere irudikapenaren teoria.
|
|
2005
|
|
|
Erbestetik etxera itzuli zen 1631 urtean, ezkutuan. Azkenean, 1632 urtean, behin betiko utzi
|
zuen
bere herria.
|
|
|
Itzulitako Humboldten lehenengo idatzia," Fragmente der Monographie uber die Basken"(), ez
|
zuen
berak baizik eta A. Leitzmann ek 1907an lehenengo aldiz argitaratu, hau izan zelarik ere hari izenburua jarri ziona. Idatzi labur hau, honela dio bederen editoreak, euskal gaiari buruzko eskuizkribu zabal baten barruan kokatu beharrekoa da, hain zuzen, ezagutzen ez ditugun arrazoiengatik desagertuta dagoen eskuizkribu batean.
|
|
|
" Denn darauf gerade kommt es an, jede Sache in ihrer Heimat zu erblicken, jeden Gegenstand in Verbindung mit den andern, die ihn zugleich halten und beschranken". Testu hau eskutitz moduan idatzi
|
zuen
berak: ikus Humboldt Goethe,.
|
|
2006
|
|
|
Amak, orduan, egitasmo bihurria prestatu zuen Uranori aurka: igitai izugarria (pelwrion apn) sortu
|
zuen
bere baitan, bere sabelean, eta aita deitu zuen berriro estal zezan. Etorri zen aita aseezina, estali zuen Gea eta hazia isurtzen ari zenean:
|
|
|
Garaipen horien saritzat, errege izateko izendatu
|
zuen
bere aita Egeok; eta, errege zela:
|
|
|
Bereziki esanguratsua da, bere aita Odiseoren ohorea berrosa —senda— zedin nahi zuen Telemako gazteak gogoan izan behar zituen eredu haietako bat Orestes izatea: errege jainkozko hark ere ohorea (kleoj) irabazi
|
zuen
bere aita loriatsuaren hiltzaile izan zen Egisto maltzurra zendu eta mendekua hartu zuenean; haren ausardia (alkimoj), haren gailentasuna eta harrotasuna berdindu behar zituen Telemakok, etorkizuneko gizakiek (oyigonwn) bere balentriak kantuz goraipa zitzaten (eiprç) 62.
|
|
|
Antzinako kultura hartan pertsuasio modu oso eraginkorra zeukaten aedoek: ...rua gerrarien eta jainkoen gertakariak81 era pedagogikoan kantatzea zen, Homeroren arabera, eta haien bidez giza gogoak sorgintzea82 Askotan azpimarratu da, hain zuzen, poesiaren indar hezitzailea irakaspen intelektual eta egia razional oro baino eragingarriagoa zela helendar homerikoarentzat83 Horrexegatik kezkatuko zen Platon84, beranduago, horregatik debekatuko zuen poesia; horregatik erabiliko
|
zuen
berak ere poesia: ongi asko zekielako paradigma poetikoaren indarraz.
|
|
|
Bere gogoari (frena) gozamena eskaintzen zion lira ozenaren bidez; edertasunez landua, zilarrezko klabija zeukana, Etion hiria suntsitu zuenean, egokitu zitzaizkion sarien artean irabazi zuen. Hura harturik gozarazten
|
zuen
bere bihotza (th o ge uon eterpen): gerrarien loriak kantatzen zituen (aeide d’ ara klea andrwn) (Homero, Iliada, IX, 186).
|
|
|
[12] Horregatik dira horren desberdinak gertakari ari eta zuzentasun ari dagozkion akatsak; eta hori da arrazoia bata, bestea ez bezala, eskuarki bidegabekeriatzat hartzeko. Edipo, Laio hil zuenean, ez zen erlazioaz jabetu, eta zirkunstantzien poderioz egindako ekintzari buruzko uste okerra eduki
|
zuen
berak erru gabe eta nahi gabe.12 Aitzitik, Neronek, Agripina hil zuenean, bien arteko erlazio guztiak eta gertakari horren zirkunstantzia guztiak ezagutzen zituen aldez aurretik.13 Baina mendekuzko desira, edo izua, edo interesa haren bihotz ankerrean gailendu zitzaizkien eginbehar eta giza-onberatasun sentimenduei. Eta guk Neronen aurkako gaitzespena adierazten dugunean —Neron bera gaitzespen horrekiko soraioa izan zen luze gabe—, ez da hark ezagutzen ez duen erlazioren bat guk ikusten dugulako, baizik eta, gure jaiduraren zintzotasunetik abiatuz, sentimenduak sumatzen ditugulako; hura, ordea, sorgorra da sentimendu horien aurrean, bai lausenguen eraginez bai bidegabekeria ikaragarrienetan tinko tematu zelako.
|
|
2007
|
|
|
Bestalde, herriak gozagarri jartzen
|
zuen
bere burua547 jaialdi handi haietan: bazkari komunak egiten ziren
|
|
|
• Xenofanesek Elean sortu
|
zuen
bere eskola.
|
|
|
Garai hartan sofia hitzak berak trebetasun fisikoa adierazten zuen, eta ez, artean, jakintza intelektuala16 Aurrerapenaren helburu eta ahaleginak onarpen kultural zabala izan zuen; politikak ere zeregina izan zuen teknikaren loraldi hartan: Solonek ofizioak gararazi zituen; Periklesek Anaxagoras deitu
|
zuen
bere ondora17..
|
|
|
Periklesek, oso nabarmen, pentsalari eta poeta ilustratuen filosofia bultzatu ez ezik, artea erabili
|
zuen
bere garaiaren eta Atenas demokratikoaren ikurtzat.
|
|
|
Artearen ebaluazio irizpideak ez ziren izan estetiko hutsak; aitzitik, politikoak ere izan ziren —matematikoak eta filosofikoak ez ezik—: esan bezala, Biltzarrak edo herritarren artean aukeratzen ziren Batzordeek onartzen eta gaitzesten zituzten artistek proposatzen zituzten obrak359 Artistak beti esplikatu behar
|
zuen
bere obra Batzorderen baten aurrean, eta eztabaida edo justifikazioa luzatu eta luzatu egiten zen: lehiaketa bat antolatzen zenean, artistak proposamena egiten zuenean, eta, ondoren, obra espazio publikoan kokatzen zenean360 Beraz, polis demokratikoak bere irudiak sortzen ditu eta, halaber, subjektu ikusle bat sortzen du, eztabaida maite duena, iritziduna dena eta partaide izan nahi duena361 Zentzu batean, simetria bezalako kontzeptu estilistiko bat —sortzaileekin eta medikuekin ikusi duguna— herritarren kategorietan zegoen kontzeptuetako bat zen362.
|
|
2008
|
|
|
Batzuek Hegelen pentsamendua Frantziako Iraultzarekin bat ez zetorrela eta aurkakoa zela pentsatu arren, Joaquim Ritter-ek 1957an Hegel und die Franzosische Revolution (Hegel eta Frantziako Iraultza) idatzi zuenetik interpretazio hori bertan behera geratu da. Hegelek beti pentsatu zuen Frantziako Iraultza beharrezkoa zela, nahiz eta nahikoa ez izan, eta gabezia hori sakondu nahi
|
zuen
bere filosofiaren bidez. Azken batean, Iraultzaren printzipioak bere azken ondorioetaraino eramatea izan zen Hegelek bere filosofiarekin gauzatu nahi zuena. Marx eta Engelsek ere horrela ulertu zuten Hegelen eginkizuna, eta horiek, bere aldetik, saiatu ziren, Hegelek bere azken ondorioetaraino eraman ez zuena, eramaten.
|
|
2009
|
|
|
Bukatu baino lehen, aurreko orrietan idatzi ditugun lerroak begira daitezke Foucaultek
|
zuen
bere ibilbidearen azken mugako ikuspuntutik.
|
|
|
Aurreko filosofia guziak berbaitango gauzarengan jartzen
|
zuen
berak, orain, subjektuaren baitan jartzen duena. Subjektuak sentsibilitatearen formak bere baitan ditu, objektuek ez dute inolako espazio denbora formarik beren baitan.
|
|
2011
|
|
|
Glaukon solaskideak Gygesen ipuina —mitoa— ailegatzen dio Sokratesi, gizakien artean zintzo eta ez zintzorik egon berez ez dagoela adierazteko, komenentziak baino, eta denok zakur berdinak garela finean, ongiaren eta gaizkiaren haraindiko" naturak". Artzain batek eraztun bat aurkitu
|
zuen
bera ikustezin bihurtzen zuena. Hala, bere burua ikustezin bihurtu eta, gaiztakeria guztiak egiten hasi zen.
|
|
2012
|
|
|
Azkenean, erotu egin zen: " Ikusten dut baina ez dut sinesten!", esan omen
|
zuen
bere aurkikuntzari buruz.
|
|
|
Eta filosofia Hegelengandik eta marxismotik pragmatismo kantiarrera itzuli zuen. Hau da, traizionatu egin
|
zuen
bere maisua izan zen Adornoren eskakizuna. Dieter Henrich ek horretaz salatzen du Habermas (Henrich 1987, 43):
|
|
2014
|
|
|
XIX. mendean burgesia ‘iritsi berri den’ klase bat da, jabetza duen klase bat da; gizartea menperatzen du. Baina erregimen zaharrean ez bezala, klase menperatzaile horrek ez
|
zuen
bere gailentasuna lege arauen bidez balioetsi. XIX. mendeko burgesa kapitalista bat da oroz gain, ez da bere lanari esker bizi, baizik eta bere kapitalaren mozkinei esker.
|
|
|
Gerora George Bernard Shawek Wagneriar perfektua n Eraztuneko sinbolismo liberal marxista nabarmendu zuen10 Esteban Buchek dio Wagnerrek tonu" aristokratiko ‘komunista’" bat izan zuela garai iraultzailean; gerora" diruak eta fribolitateak dominatutako kultura burgesari kritika antimoderno" bat egitera bideratu
|
zuen
bere labana11 Baina 1849ko iraultzen porrotak ez zuen Wagner deriba erreakzionario edo kontserbadore batera bultzatu, ez zen" eskuinera biratu". Politika partidista utzi zuen eraldaketa tresna gisa huts egin zuelako, baina" azken eguneraino izan zituen gizartearekiko posizio erradikalki kritikoak[...] eta inoiz ez eskuinekoak" 12 Politikatik metafisikara egin zuen jauzi, gertakizun historikoak berrirakurtzetik mito paganoak, juduak, kristauak edota budistak berrirakurtzera.
|
|
|
Autobetetzen den profezia bat izan zen Wagner: teorizatu zuen Shakespeareren eta Beethovenen konbinazioa izango zela etorkizuneko artista, eta horretan bilakatu
|
zuen
bere burua gero4 Poesia eta sinfonia batu zituen. Bakunin anarkista burkide hartuta, iraultzan parte hartu zuen Dresdenen.
|
|
2016
|
|
|
Salakuntza horrekin, torlojuak ere onartu
|
zuen
bere partea, baina lixa ere kanporatzea eskatu zuen. Zakar zakarra zela eta marruskadurak sortzen zituela etengabe lankideekin.
|
|
|
" C. Linneo naturalista suediar handiak(), sistematika modernoa oinarritu zuen lehenengoak, uste zuen espezieak munduaren hasieratik existitzen zirela eta Izaki infinituak hasieran zenbat sortu, hainbat espezie zeudela. Berak ere, haatik, aurkitu
|
zuen
bere taxonomi ikerketetan zenbait ale sailkatzeko zailtasunik, bi espezie ezberdinen bitartean ikusten zituelako. Honexek eraman zuen bere bizitzaren azkenaldian uste izatera Jainkoak generoak sortu zituela eta espezieak naturaren lana zirela.
|
|
|
Berak ere, haatik, aurkitu zuen bere taxonomi ikerketetan zenbait ale sailkatzeko zailtasunik, bi espezie ezberdinen bitartean ikusten zituelako. Honexek eraman
|
zuen
bere bizitzaren azkenaldian uste izatera Jainkoak generoak sortu zituela eta espezieak naturaren lana zirela. Honela Jainkoak Canis generoa sortu zuen eta natura, genero honengan era askotara jokatuz, otsoa, txakala, txakurra, e.a., sortuz joan zen.
|
|
|
" Mikhail Bakunin ere aberria sakratutzat hartzeko prest zegoen edozein nazionalitate mehatxatua eta bortxatua zenean. Aberria printzipio sakratua bihurtzen zen orduan, eta hagatik
|
zuen
bere burua aberri zapaldu guzien abertzaletzat".
|
|
2017
|
|
|
Bere baitarakoaren muga moduko bat dago hemen bere baitarakotik bertatik datorrena, baina muga den heinean bere baitarakoaren desberdina dena. Faktikotasuna bezalako zerbait aurkitzen dugu eta ezin irudika dezakegu nola ekoiztuko
|
zuen
bere izatean arestian aipatzen genuen osotasunak, desitsaste erabatekoenean izanik ere, inondik ere izateko ez duen ezerez bat. Zera ematen du, ezereza osotasuna bera birrintzeko lerratu dela osotasun horretan, Leuziporen atomismoan ez izatea parmenidear izate osotasunean lerratzen den bezala atomotan leherrarazteko.
|
|
2021
|
|
|
Eremuok zein subjektuok bata bestearen baldintza dira eta elkarrekiko kontrakarrean hartzen dute esanahia: eremu zibilak, egiaz, mendekotasun naturalaren eta emakumezkoen gaitasunen esparrua den eremu pribatu baten kontrakarrean hartu
|
zuen
bere esanahi unibertsala. Hain zuzen, jatorrizko kontratuaren bitartez bizimodu soziala sexuaren arabera bereizi izanaren ondorioz eratu zen norbanako zibila.
|
|
2022
|
|
|
jatorriaren singulartasuna bera ote da, agian, mundua kolonizatzeko Europak erabili duen mitoa? Europak mundua salbatzeko singulartasun bihurtu
|
zuen
bere partikulartasuna: Europan soilik sortu ziren pentsamendu razionala eta demokrazia, Europan soilik finkatu ziren kristautasuna eta gizadiarekiko maitasunaren mezua, Europan soilik jaio ziren kapitalismoa eta Industria Iraultza.
|
|
|
Lehenik, nazio estatuak eta beren koloniak izan ziren; ondoren, nazio estatuen eta dependentzia eta mendekotasun neokolonialezko erlazioen multzoa. Era berean, mundu modernoak, kulturalki, hizkuntza eta identitate kulturaldun herrien baturatzat hartu
|
zuen
bere burua. Nazio estatuaren mapa politiko kultural bikoitz horretan, filosofia ere nazionalizatu egin zen eta zuzenean lotu zitzaion herri edo estatu bakoitzaren identitate kulturalari.
|