|
2000
|
|
|
Larregi pentsatzeak inoiz ez dio onik egin arduratzeko motiboren bat duenari, eta hori ondo baino hobeto zekien berak ere, baina zer egingo
|
zuen
ba. Holakoetan ez zitzaion pentsamendu positiboegirik etortzen.
|
|
2001
|
|
|
Bai, Arantxak berak nahi zuen bezala erabili nahi zuen beti, esan du haserre, sarjentona horrek, baina nik bereak eta asto beltzarenak bota nizkion, ze uste
|
zuen
ba horrek, nire Jon horrela maneiatzen lagako niola nik. Tasiok ez daki nola moztu hura.
|
|
|
‘Zuen aitak zertan lan egiten
|
zuen
ba? ’ galdetu diot Arantxari sukaldetik begiak gaziturik itzuli denean.
|
|
|
‘Eta zerk etorri behar
|
zuen
ba! ’ esan dio baten batek.
|
|
|
Halantxe esan zion, euskaraz. Eta jakingo ez
|
zuen
ba! Ordurako denek genekien Ariane Zubietan, etxe alokatuan eta nabarmenki bakarrik bizi zela.
|
|
2002
|
|
|
Areago oraindik: hamabi ikusi, eta ez ote
|
zuen
ba pentsatuko guztiak erabiltzeko asmoa zeukanik. Kaxa zabaldu eta bi bakarrik atera zituen.
|
|
2004
|
|
|
Oppenheimerren zurbiltasunak marmolezko estatuen itxura eskaintzen zion. Gödel bezala hasi behar al
|
zuen
ba honek orain, paranoiak jota. Oppieren izerdi hotzak Maisu Zaharra urduritu zuen.
|
|
2005
|
|
|
–Orduan nik baino gehiago duzue. Presaka alde egin zutela esan dizuet, eta pentsa zelako presa, batek ez
|
zuen
ba hemen bertan, nire mahai gainean, maletatxo bat ahaztuta utzi. Itzuliko zela espero nuen, baina agian ez da konturatu non galdu duen.
|
|
|
Irantzuk landareak maite zituen, egia esan bizirik zegoen edozer gauza maite zuen, eta udaberriro ahaleginak egin behar izaten nituen etxea zakur, oilar, aztore edo beste edozein piztiakumez bete ez zezan. Behin lau metroko suge nabar batekin azaldu zen etxean eta, piztia nazkagarri hura etxetik atera zezala eskatu nionean, horrela ez hitz egiteko erantzun zidan zakar; eta, etxetik atera eta autoan sartzen zuen bitartean, kumea zela oraindik esan ez
|
zuen
ba. Mugitzen ziren izakietan zakur bat baino utzi ez nionez, aspidistra, kentia, cotoneaster eta ribes familietako landareez bete zidan etxea.
|
|
|
–Ongi da, zure onerako ari nintzen. Urresti jaunak ez
|
zuen
ba zure koinatua ezagutuko?
|
|
|
–Perikito horrek bere jabea izango
|
zuen
ba! A zelako barren pena hartuko duen hil egin dela jakitean...
|
|
2008
|
|
|
Espainiarrak zer beldurra zioten ikusi eta, egia esango dizut, jauna, batzubatzuetan harrotu ere egiten nintzen bera ingelesa izateaz. Neure begiekin bere gabiak ikusia nauzu Trinidad ondoan, eta odolik gabeko gure kapitain ustel hark atzera egin ez
|
zuen
ba?! Atzera egin zuen, jauna, Espainia Portu aldera.
|
|
2009
|
|
|
Aste beltza izan da hau, beltza! Ez
|
zuen
ba sufrituko...?
|
|
|
Edota zer bestela? Orduan ere, lehendabiziko udaletxe goiztiar hartan, norbaitek funtzionario odola ote
|
zuen
ba. Etiketak jarri eta artxibatzeko grina?
|
|
2010
|
|
|
Tira, oso tristea zara zu! Castaing jaunak hitz egiten
|
zuen
ba!
|
|
|
Ez, aitak ez zuen ezer sumatu. Nola sumatuko
|
zuen
ba. Betiko tiraderan zeuzkan giltzak, han egoten ziren zerbaiterako behar izan ezean.
|
|
2011
|
|
|
Paretarekin zer egin ez zekiela, eta gainera bertsoak entzun behar! Ze uste
|
zuen
ba, ez ziola ulertuko ala. Ba hainbeste ulertzen zuen, bai, aurpegira barrez ari zitzaiola jakiteko adina, seguru!
|
|
|
Ez zinen ba tristatuko? Ez
|
zuen
ba hondatuko gure ilunabarra, bion bakarkako egonaldi hau?
|
|
|
Ez zitzaidan gaizki iruditu, poz txinta bat ere sentitu nuen egia esan behar bada, baina alkateak baimenik eskatu gabe aldatu zidan izena, eta hori ez zitzaidan gehitxo gustatu. Baina ez al
|
zuen
ba berak agintzen. Eta jarraitu egin zuen harrera hitzekin, zutik ipinita:
|
|
|
Adarra jotzen ari zitzaigun hura. Nola irekiko
|
zuen
ba udaletxeko ate nagusia!
|
|
2012
|
|
|
Gustuko zuen hura dena hasi arte zeraman bizitza lasaia, aspergarria, baina orain dena aldatuta zegoen, betiko aldatuta, sekula ez zuen izango lehengo sosegua, lehengo bakea. Iratik ere igartzen zuen zerbait aldatuta zegoela eta bere aita ez zela betikoa, nola ez
|
zuen
ba igarriko.
|
|
|
–Zerbait merezi
|
zuen
ba, erretxin alaenak!
|
|
|
–Nola ez
|
zuen
ba ospea izango Gilen bazebilen lapiko artean?
|
|
|
Botikariaren izena entzutean, haserre bizian jarri zen. Leonek arrazoi sendoak pilatzen zituen alabaina; ez zen bere errua, ez al
|
zuen
ba monsieur Homais ezagutzen. Pentsa al zezakeen haren lagunartea nahiago zuenik?
|
|
|
Anarteraino zer izan
|
zuen
ba onik, bere bizialdian. Agian ikastetxeko garai hura, lau hormaren artean hetsirik egoten zen hartakoa, bera baino aberatsagoak edo klaseetan azkarragoak ziren ikaskide haien artean bakarrik, bere hizkerarengatik barre eragiten zienean, bere janzkerarengatik adarra jotzen ziotenean, eta haien amak bisitara mahuketan goxokiak zituztela etortzen zirenean?
|
|
|
Gizon batek, ordea, ez al
|
zuen
ba dena ezagutu behar, askotariko jardueretan gailendu behar, irritsaren kemenetan, bizitzako findadeetan, misterio guztietan emakumea eskolatu behar. Baina honek ez zuen ezer irakasten, ez zekien ezer, ez zuen ezer desio.
|
|
|
Bestalde, Emmak mendekuaren atsegina nabaritzen zuen. Ez al
|
zuen
ba nahikoa sufritu! Baina orain garaile zen, eta maitasuna, hain luzaro hertsatua, oso osorik jalgitzen zen burbuila bozkariotsuka.
|
|
2013
|
|
|
Egia zen asko begiratzen ziola haren lagunari, baina begirada horren espresioa eztabaidagarria zen. Begiera serio, tinkoa zen, baina askotan Charlottek duda egiten
|
zuen
ba ote zen bertan miresmen handirik, batzuetan gizonak burua beste inon zeukala besterik ez zuen ematen eta.
|
|
|
Lehenengoak bi aldetara zeukan gogoa: batetik, ederretsi egiten zuen bideko eginahalak dama gaztearen berezko koloreari emandako distira, eta, bestetik, duda egiten
|
zuen
ba ote zen arrazoi nahikorik halako bide luzea bakardadean egiteko. Bigarrenak, Hurst jaunak alegia, bere gosaria besterik ez zuen buruan.
|
|
2014
|
|
|
–Baina... nola liteke? Hemen behar
|
zuen
ba..., hasi zen bere artean, galtza, alkandora eta zamarreko sakela guztiak arakatzen zituela.
|
|
2015
|
|
|
Zurekin al dago? Gorriarekin erabili zituen hitz berberak, konturatu zen Eme, ez
|
zuen
ba mezua grabatua izango. Ironiak ere ez zion aldartea mudatu ordea.
|
|
|
Ezkutatzen saiatu ez zen irribarre batez itzuli zion azken honek begirada eta beste garagardo trago bat hartu zuen lasai. Hala
|
zuen
ba, egin zuen bere artean Loyolak eta zamarraren poltsikotik prestatuta zekarren paketea atera zuen, paper dotorean bilduta.
|
|
|
–Nork ireki
|
zuen
ba! –Maria Pilarek.
|
|
|
Heriotza filosofoentzat da, Heidegger jaunarentzat? Gizakia heriori begira bizi dela ez
|
zuen
ba esaten behin eta berriro, heriori so eta adi, haren beldurrez beti, angustia sendaezin batean murgildua, nondik sumatuko argi errainu bat izatearen zentzugabeari esanahi edo kolore apurño bat emango ziona. Joder, zein tipo aspergarriak!
|
|
|
–Zer
|
zuen
ba izeba Eugeniak?
|
|
|
han ondoan, izen bereko hotel bat zegoen, eskas samarra, baina txukuna eta zentrikoa. Lurpeko aparkalekuan utzi peugeota, diruak zer axola
|
zuen
ba jada, eta bertatik bertara zegoen hoteltxoan hartu zuten ostatu hortaz.
|
|
|
Joan zen tipoa, pasatu zen denbora bat, pasatu zen denbora asko... Azkenean Chris arduratzen hasi zen ezta, eta orduan erabaki
|
zuen
ba jaira joatea Helenek eta Jeanettek giltza bat utzi ziezaioten, ze noski, Chrisek bere mutilari eman zion berea, eta orain ez zuen batere. Joan zen, eman zioten giltza, eta neska pisura abiatu zen.
|
|
|
galdetu zioten, eta noski, bera Christine Shannon zen,, ba, mesedez, lasai egon, mesedez lasaitu. Badakizu zer gertatu den??, eta berak ideiarik ere ez, zelan jakingo
|
zuen
ba, eta orduan albistea eman zioten: –zure pisukide bat, Eddie, hilda aurkitu dugu.
|
|
|
Urnieta aldera egindako buelta hura garesti ordaindu zuen, ordea. Zer egingo
|
zuen
ba berak. Behin festetara joanez gero, egonaldia pixka bat luzatu baino ez.
|
|
|
Jakina. Zer uste
|
zuen
ba. Ordu honetan ez dago merezi duen ezer.
|
|
2016
|
|
|
Azken batean nire idazle gogokoenetako hark ez al
|
zuen
ba esan, zorionekoak direla gauza sinpleetan atsegina topatzen dutenak, zoriontasunetik gertuago zeudelako?
|
|
|
–esan zuen isiltasunari bukaera emanez?. Brillat Savarinek ez al
|
zuen
ba esan, haizeak jotzen duenean egarria pizten dela. Bere arabera dauden hiru egarrien artean, argi daukat zein den nigan esnatu dena goizetik.
|
|
|
Horrenbeste haize hartu ordez, hobe zuketen haiek behintzat ahaztu ez balute nor ziren, nondik zetozen; izan ere, juduak, sefardi eta askenaztarrak, mendebaldar eta ekialdetarrak, tunisiarrak, berebereak, yemendarrak edo baita etiopiarrak ere?, Historiak barreiatu dituen lurreko edozein bazterretan, edozein zeruren azpian, beti judu dira eta izango dira, esan nahi baita ahaide hurbilak. Moisè zaharrak ez
|
zuen
ba horrelako haizerik! Berari ez zitzaion ba sartu noblezia haizerik eta kerik buruan!
|
|
|
–Ezin dut sinetsi osaba hain putakumea denik, izan zen Nestorren erreakzioa, bezperan, amak apustuarena kontatu zionean?. Eta nola jokatuko
|
zuen
ba aitak baserria. Ez al da sen oneko inor familia honetan, ala?
|
|
|
Artaburuak bihitu, bi zakutan sartu, eta etxeko astoari kakoletan kargaturik, karrikara eramaten genituen, elizatik ehun bat metrotan zegoen eiherara. Arto irina etxeratzen zenean, nork ez
|
zuen
ba maite, afaltzean, marrauki (marrakuku) on baten jatea. Marrauki on baten egiteko, axala furnego (sutegi) gainean doi bat errea zeukan talo bero beroa eskutan hartu behar zen, barnean behi gasna (gazta) guria ezarri eta esku artean tinkatuz, opil bat bezala bildu.
|
|
2017
|
|
|
«Zu ez zara jabetzen», dio Amak. «Senarrak bazterrera botako
|
zuen
ba nire alaba, neure alaba propioa. Ume gaixo errugabea», dio, Quentini begira.
|
|
|
«Mr Jasonek ikaratu egin du, hori du dena. Ez
|
zuen
ba Miss Quentin hilko, ezta?»
|
|
|
Eta hantxe egongo zen, ate hura aztore batek bezala zaintzen ni itzuli arte. Beno, puska batean zaindu
|
zuen
ba; neure ahaleginak egiten nituen nik. Orain hurrena hau azkenekoa da esaten dut; gogoratu beste batzuk lortu behar dituzula segituan.
|
|
|
Hartu
|
zuen
ba bizikleta Joxe Barrikak. Une hartan ama izan zezakeen gogoan, arropa haiek lokatzez zikinduta etxera agertutakoan zer esango zion, edo erorikoaren arriskuaz pentsatuko zuen soilik, min handi samarra hartuko zuen beldurrez.
|
|
|
Zer esan nahi zuen horrek, zergatik egin du irribarre, zer ikusi du nigan, berari begira nengoela ezagutu al du, ala pentsatu ote du neu ere ekaitzari begira ari nintzela, eta neu pijaman, zer pentsatuko zuen, baina zergatik irribarrea, benetan da ederra gero, eta zein jatorra den, irribarre egin du gainera, eta niri ahoa ireki zait. Ispilura hurbildu nintzen, ahoa ireki nuen modu berean, bai ergela ematen dudala honela, nola ez
|
zuen
ba barre egingo, ergela zara gero, ergela, madarikazioa.
|
|
|
Liburu bat zeukan eskuan, eta leiho aldamenean eseri zen. Irakurtzen hasi zen, eta ia jarraian altxatu egin zen; nora doa orain, ez al
|
zuen
ba irakurri behar. Zutundu nintzen, katiluarekin, liburuarekin.
|
|
2018
|
|
|
Zerbait lekuz kanpo dago. Bizarra ere, betikoa duen arren, ez al
|
zuen
ba moztu gaixotu zenean. Itxaron momentu bat.
|
|
|
si tenéis mote, me decís y apunto. Ene bada, zer esan
|
zuen
ba. Han hasi ginen denok banan banan ezizenak inbentatzen, indioenak eta edozelakoak, Toro Sentado, Nube Rápida, Perro Veloz...
|
|
|
Bai, Pagazaurtunduarenaz behar zuen, zeren eta Berria martxan zegoen ordurako, Egunkariaren itxiera gauzatua zen ordurako. Ander Berriako zerbaitetara zihoan, horretaz ondo gogoratzen da?, eta Andoaingo udaltzainaren hilketa pixka bat lehenago izan zen; beraz, hari buruz arituko ziren ia ziur, baina litekeena da Elik López de la Calle ere hizpidera atera izana, Ander zirikatzeko, ondo baitzekien herra berezia ziola El Mundoko zutabegileari, eta harekin izan zitzakeen ika miketan dena baitzen zilegi, ordurako. Egunkariaren itxierarena aipatu zion Anderrek, hantxe bertan zegoen erredakzioa, oraindik prezintatua?, eta Batasunaren ilegalizazioarena, eta Elik erantzun bera ere egon zela Donostiako manifestazioan, ea zer uste
|
zuen
ba. Anderrek argudiatu zuen ezker abertzaleak defendatzeko eskubidea zeukala, egoera horretan, eta kazetari bat edo zinegotzi bat hiltzeak defendatzeko eskubidearekin ze lotura izan zezakeen arrapostu egin zion Elik, eta Anderrek, orduan, ez desitxuratzeko bere hitzak, mesedez.
|
|
2019
|
|
|
Bidean aurrera gindoazela, zerua ilundu ahala, niri ere pentsamendu beltzak zetozkidan gogora: nola onartuko
|
zuen
ba amamak arrotz bat, kanpotarra, erdalduna, etxerik gabea, musikari eskale edo titiriteroa. Baina zer esango nion nik orain Antoni:
|
|
|
–O, ez? ez
|
zuen
ba??.
|
|
|
Eta, garai hartan lehengusinak eta biok harreman estua genuenez, konplize izan nahi nuen nik ere. Eta zer egingo
|
zuen
ba. Katu koitadu hura labean sartu arte apur bat gogaitu, ez nuen uste beste ezertarako gai izango zenik?
|
|
|
–Uste dut itzultzeko ordua dela, murmurikatu zuen, ozta ozta eutsiz Iñigoren laztanei erantzuteko irrikari. Ez al
|
zuen
ba hitz erdika esan bera ere emaztearengandik bereizi zela. Beharbada posible izango zen biek?
|
|
|
Leirek baietz. Jakingo ez
|
zuen
ba! Bereziki azkenaldian, merezi ez zuen sorgin ehiza hura bere larruan sufritzen ari zen egun haietan.
|
|
2020
|
|
|
Osvaldok ez zuen plan guztia ezagutzen. Nola ezagutuko
|
zuen
ba. Neuk ere ez nuen ezagutzen.
|
|
2021
|
|
|
Beharbada ez Sabinen aldetik, bai ostera neska baso herritar haren aldetik. Ostra bila uretan sartzen zekienak zelan ez
|
zuen
ba bateltxoa edukiko han etxe ertzean?
|
|
|
Bakoitzak bere lekuan jan genuen, eta hark tarteka leihotik atzera begiratzen zuen hor jarraitzen ote nuen egiaztatzearren. Nora nahi
|
zuen
ba joatea. Sardinzar bat bezala itxirik nengoen.
|
|
2022
|
|
|
–Nik bota? Eta zer nahi
|
zuen
ba. Gidari bezala ona da, ongi ezagutzen ditu bideak eta badaki lan hori egoki egiten.
|
|
|
–Zertarako behar
|
zuen
ba bizkartzaina ertzainburuarekin oheratzen bazen? –bota du bat batean gurutzegrama egiten ari den agureak.
|
|
|
Txemari utzi behar zion eginkizun hau. Ez al
|
zuen
ba taldearen arduradun izan nahi?
|
|
|
Amak ez du ikasten. Gertatu zen guztiaren ondoren, ez
|
zuen
ba titularkide moduan jarri nire aitona amonengandik heredatutako kontu batean. Diru hori berarena zen!
|
|
|
Paulak dena daki pantaila hackeatuari buruz, berak ere probatu zuelako. Probatuko ez
|
zuen
ba. Bere sorkuntzarekin egin zutena ikusi behar zuen bertatik bertara, mingarria bazen ere.
|
|
|
–Orakuluaren Segizioko Kantziler Nagusiak? –galdetu zion bere harriduratik atera ezinik– Eta zer behar
|
zuen
ba. Nirekin zerikusia du?
|
|
|
–Baina zer diozu! –esan du Limak– Nola bihurtuko
|
zuen
ba Paulita katu...
|
|
2023
|
|
|
–Hara, banekien nik zerbait zegoela hor; ezer ez bada pertsonala ere, bada pertsonala. Eta ze zalantza
|
zuen
ba Gentileschirekin?
|