|
2002
|
|
|
Helduentzako argitaratu dituen ipuin liburuen artean, Ene Isabel maiteari gutuna martxoak 10ean gaitzak jota natzan ohetik (Cuentos Incombustibles Bilbo, 1982), Dudular (Erein, 1983), Pic-nic
|
zuen
arbasoekin (Erein, 1985), Hamasei urte bete nituenean hiriko argiak iraungi ziren (Eusko Jaurlaritza, 1986) eta Nora noa? (Erein, 2001) aipa genitzake.
|
|
2009
|
|
|
Hurrengo pausoa azterketa genealogikoa egitea izan zen, arbaso komuna topatzeko. Rodríguezek ez
|
zuen
arbaso komuneraino iristerik izan, baina artxibo diozesiarretan bilaka ibili ondoren, kasu gehienak erlazionatu, eta 1630 urteraino iritsi zen. Hala ere, EAEko kasu guztiek arbaso bera dutela uste du:
|
|
|
Esan israeldarrei: Jaunak,
|
zuen
arbaso Abraham, Isaak eta Jakoben Jainkoak, zuengana bidali nau. Horixe izango da nire izena betirako?
|
|
2010
|
|
|
Julfa,
|
zuen
arbasoen herria, txikitu ostean, komunitate osoa hartu eta Julfa Berrira ekarri zuen Sha Abbas enperadoreak XVII. mendean. Zergatik?
|
|
|
Mari (Sartuz berriz): Balio zauzue zuen menskeriekin, balio baitu iragana harrotzea hola, ez duzuea aski lan ez gaurkoarekin, zer irabaziko duzue jakiteak
|
zuen
arbasoa Karlomagno ala Hiriart Urruty den. Hau hastapenetik errana nuen ez zela ideia ona, ze afera dugu guk orain nehondik kurutzatzen ez ditugun askazgo urrundu horiekin.
|
|
|
Suitzako familia judua, diru metaka metalgintzan eta meatzaritzan aritua. Bilboko titanioak ehun eta berrogeita hamar urte zituen eta 1914ko Lehen Mundu Gerrarako ekoitzitako kobrea
|
zuen
arbaso.
|
|
2012
|
|
|
Ezagun da Pott bandaren altzoan eman zituela lehen pausoak. Ipuin bildumekin hasi zela, Dudular (1983), Pic-nic
|
zuen
arbasoekin (1985). Nobela historikoaren parodia idatzi zuela tartean, Nafarroako artizarra (1984).
|
|
|
Berrogei ta hamar bat urteko frantses kanadiano horrek erran zautan autoan ginoatzilarik, beste ainitz solasen artean: Zergatik behar ginikek Frantzia maitatu? Gure arbasoak umezurtz, inglesen menpean utzi zituelakotz. Uste duzu Cyrius,
|
zuen
arbasoek zorte hobea izanen zuten berriz gibelera ereman baliuzte. Ez duk Frantzia baitan sinesterik. Hau aitortuko dizut Cyrius, ahoan bilorik gabe: Frantzia lur aldea maiteago dutala Kanada lur aldea baino; horrek ez du erran nahi, nihaur frantses ekarria, jende frantsesa maiteago dutala kanadianoa baino... Jitez ez haizelakotz frantsesa eta mihi bereko kalakeriak ez ditukalakotz maite?
|
|
2013
|
|
|
Egun batean, inurri gaztetxo bat babesleku goxotik burutxo ñimiñoa ateratzen ausartu zen, negualdian inurritegitik irtetea debekatzen
|
zuen
arbasoen legeari kasurik egin gabe.
|
|
2015
|
|
|
Picnic
|
zuen
arbasoekin: Reservoir dogs edo denak hiltzen dira amaieran?
|
|
|
Picnic
|
zuen
arbasoekin: Reservoir dogs edo denak hiltzen dira amaieran?
|
|
|
Aldean zituen argazkiekin erakutsi ditu arbaso errotazainak. Erraiten
|
zuen
arbaso horien denboran laborariekin bazutela harreman ainitz. Zeren laborariek beren lurretan ekarrarazi ogi eta arto bihiarekin errota horietako itzulia eginik, familia bakotxak bere etxean zaukan labean egiten zuen jateko behar zituen ogi eta artoa.
|
|
2016
|
|
|
Rosek aipatutako fosila 40.000 urteko Homo sapiens baten matrailezur bat da; Errumanian aurkitu zuten, Pe, tera cu Oase izeneko kobazuloan, eta hasieratik ikusi zuten ezaugarri neandertalak ere bazituela. Azterketa genetikoak argi erakutsi
|
zuen
arbaso neandertalak zituela. Eta ez hori bakarrik; Rosen esanean, garbi utzi zuen neandertalek eta gizaki modernoek ondorengo ugalkorrak izan zituztela, eta bien arteko hibridazioa ez zela mugatu garai eta leku jakin batera.
|
|
2017
|
|
|
Errekaldeko hegi gainean, amaren sortetxe hetsia ikusi zuten, arras hila zirudien, zuri zuria, teilatu zabalaren pean. Amaren lehen kusoak, ingeles batzuei saldua
|
zuen
arbasoen altxor paregabea, Nafarroako erresuma garaitik hor zegoena tente bere muiñoan. Erosleak udan baizik ez ziren jiten.
|
|
2018
|
|
|
–desafiatu zituen modu probokatzailean?. Popatik emango diet
|
zuen
arbasoen zortzi belaunaldiri! Banaka banaka zulatuko ditut zuen arbasoen zortzi belaunaldiren hilobiak!
|
|
|
Popatik emango diet zuen arbasoen zortzi belaunaldiri! Banaka banaka zulatuko ditut
|
zuen
arbasoen zortzi belaunaldiren hilobiak! Ez diezue nire bi alaba zaharrenei ezkontzen uzten.
|
|
2019
|
|
|
Ilargi beteko gauetan ere horrelakoak egiten zituzten. Laborantzak indar handia hartu
|
zuen
arbaso zaharren bizimoduan eta uztekin edota ereiteko aroekin loturiko erritoak eta egun bereziak sortu zituzten. Gure mintzairan dugu horren adierazle diren izen ugari:
|
|
|
Ríosek aipatutako fosila 40.000 urteko Homo sapiens baten matrailezur bat da; Errumanian aurkitu zuten, Peştera cu Oase izeneko kobazuloan, eta hasieratik ikusi zuten ezaugarri neandertalak ere bazituela. Azterketa genetikoak argi erakutsi
|
zuen
arbaso neandertalak zituela. Eta ez hori bakarrik; Ríosen esanean," garbi utzi zuen neandertalek eta gizaki modernoek ondorengo ugalkorrak izan zituztela, eta bien arteko hibridazioa ez zela mugatu garai eta leku jakin batera.
|
|
2021
|
|
|
San Bernardoren amak[...] bere haurrak[...] Jesus gure jaunari ofrezitzen zizkion, eta orduan danik haiek maite zituen errespetuarekin, gauza sakratua[...] bezala (Pouvreau); Gazte danik hasi zen Pierre Lhande literaturari ohartzen (Lafitte); Orok ikasi behar beren ofizioa, eta ttipi danik (J. B. Etxepare); Nahiz eta legeetarik urrundu zareten eta ez dituzuen begiratu
|
zuen
arbasoen egunak danik (Duvoisin); Jaunaren izena lauda bedi orain danik betiere artio (Artxu).
|
|
|
¡ Eso serían los vuestros que se fueron a America, por que los nuestros aquí se quedaron goxo goxo en sus caseríos!. (Hori Ameriketara joan ziren
|
zuen
arbasoak izango ziren, gureak hemen goxo goxo beraien baserrietan gelditu baitziren!)
|
|
|
Badago haietan zerbait egiatik, baina ilargiari ikusten diogun aurpegia eguzkiaren isla zurbila baino ez den bezala, haien kondairetan imajinatu duzuen historia benetakoaren aztarna ahula baino ez da. Jakin behar duzue,
|
zuen
arbasoen garaietan, bitan banatzen zela mundua. Alde batean, gu geunden, gure arbasoak, gizaki osoak, eta bestean, zuek, zuen arbasoak, gizaki oso izatera iristen ez zirenak, azpigizakiak.
|
|
|
Jakin behar duzue, zuen arbasoen garaietan, bitan banatzen zela mundua. Alde batean, gu geunden, gure arbasoak, gizaki osoak, eta bestean, zuek,
|
zuen
arbasoak, gizaki oso izatera iristen ez zirenak, azpigizakiak. Zeuen burua nirekin alderatzea baino ez daukazue.
|
|
|
Baina hemen ere aukera daukagu nork bere eginkizuna betetzeko ostera. Hemen izango dituzue nire soldaduak, zuek zaintzeko, diziplina irakasteko,
|
zuen
arbasoek egiten zituzten lanetara berriz ohitzeko. Izan ere, aterpe honetan ez da lanik falta, ikusiko duzuenez.
|
|
|
Paraleloki, gizabanakoen kontrola ikertzearekin batera, gizarte maila garatu zen. Urrats giltzarria izan zen
|
zuen
arbasoei oparitu genien biodemokrazia. Zuen arbasoei, bai, berriz diot, argi gera dakizun zuenak eta gureak ez direla arbaso berak.
|
|
|
–Zeuek, hots,
|
zuen
arbasoek gidatu zuten, ondo gidatu ere, artaldea, ardi horiek, zuretzat azpigizaki direnek, biztanleriaren murrizketa biodemokratikoaren alde egin zezaten. Ondo bideratuta, Sokratesi pozoia berriro edanaraziko liokeen herriaren erabakia.
|
|
|
Eskubidea duzu, Malthus, zalantza egiteko. Ez ziren gutxi izan haien beldur zirenek
|
zuen
arbasoei egotzi zizkieten ahalmenak. Baina teknologiaren azken aurrerapenek ez zuten inoiz lortu klima menderatzea.
|
|
|
zerikusia izan zuen gizakiaren eskuak, noski, baina halabeharrez eta plan zehatzik gabe. Kaosa sortu zuen kapitalismoak bere garapenean, eta
|
zuen
arbasoek jakin zuten kaos horri etekina ateratzen. Iragarri bai, iragarri zuten zientzialari askok klima aldaketak izotz aro bat ekartzeko arriskua ere bazegoela, eta ez zen urrun ibili, baina, Davidek kontatu zion legez, itsasoetako korronteen aldaketak bolada baterako tenperatura jaitsiera orokorra ekarri arren, ez zen joera iraunkorra izan.
|
|
2022
|
|
|
" Nolaz posible da hain motibatua izatea? Nik ez daukat arbaso euskaldun bat ere!" Sentimendu hortarik sortu
|
zuen
Arbaso kasualak kantua (Xutik).
|
|
|
Horixe gertatzen da, barruan daramazuela, ezin ikusia zaizuela, zuen osagai delako, ez duzuelako zuen izatea deskolonizatu, hemen ere kolonizazioa gertatu baitzen. Zuen barrura begira hasiko bazinete, eta ikusi nola torturatu zituzten hemen
|
zuen
arbasoak, hemengo amatxi jakintsuak, Zugarramurdin erre zituzten emakumeak… analisi kritikoa egiteko gai izango zinatekete (Elustondo, 2018).
|
|
|
Hara, eskura ematen dizuet lurralde hori. Joan eta jabetu, nik, Jaun honek,
|
zuen
arbaso Abraham, Isaak eta Jakobi eta beraien ondorengoei zin eginez agindutako lurraldeaz."
|
|
2023
|
|
|
Gaur gauean, gure betiko lotura ospatzen dugu,
|
zuen
arbasoek duela ilargi asko egin zuten ituna.
|