|
2000
|
|
|
...n samar zegoela eta, beraz, trabailatzeko leku deserosoa izan zitekeela hura, batik bat zalantza baten aitzinean kontsultaren bat egin behar izaiten zuenean, edo koadroen batetik bertzerat garraiatzeko orduan; ikusirik, bertzetik, ezen osaba Joanikotek lehendabizikotik erakutsi zuela gaztetako lagun zaharra dorretxean hartzeko nahia eta desira, ez soilik hari lagundu nahi ziolako, baina pentsatzen
|
zuelako
ere modu ezin hobea izan zitekeela hura bere asmoen aitzinatzeko; eta ikusirik, finean, ezen Pedro Huizi bera ere akort zegoela, hatsarre hartan bai bederen, osabak pentsatzen zuenarekin; biak ala biak deliberatu ziren azkenean elkarrekin bizitzen jartzerat, osabaren dorretxean. Osabak goian zuen bere studioa orduko, eta Pedro Huizirena beheko solairuko gela handian egokitu zuten, zeina goiti beheiti berritu baitzuten, Pedro lanari taxuz lot ahal zekion:
|
|
2008
|
|
|
aita gorrotatzen zuen seguruenik, Gerardoren irudia zekarkiolako, emakumeekin desleial jokatzen zuèn gizonarena? baina maitatu ere egin behar zuen aita, aldi berean, ez bakarrik iraganeko oroitzapen onak zituelako, amari egin ziòn traizioarekin ama bera martirizatzen
|
zuelako
ere bai: amak ere ez al zuen, bada, bera ere. Natalia?
|
|
|
alde batetik, bere iraganaren nolabaiteko kritika zelako, eta bestetik, galdera bera inmoralitate hutsa iruditzen zitzaiolako, are gehiago bere buruari kastitate botoa, senarrarekin hautsi zuèn egun berean doi? ...arbiaren gero eta antzekoago izateko saioan; esan nahi baita galdera burura etorri orduko uxatu nahi izan zuela markesa andereak; alferrik, uxatu orduko itzultzen baitzitzaion, obsesioa zurrunbilo baten begia da, galdera marka guztiak begiaren begi bistan biraka jartzen dituena?, harik eta ohartu zen arte, oharkabean ohartu ere, jokabide hura betikoa zuelako, baita oroimenaren kodean erregistratua
|
zuelako
ere, ondorioz, hatzaren mugimendu batek erabaki zezakeela auzia, erruduntasun zama bere baitatik kolpetik kenduz:
|
|
|
alabaren gaztetasunaren inbidia eta haren pasioaren inbidia; eta deabruzko galdera bat ere bururatu zitzaion, ausaz –" Ibili zen bezala ibiliko ote zitzaidan senarra, hots... adarrak jarriko ote zizkidan, horrelako kartak idatzi izan banizkio?" –, errudun sentiarazi behar zuena bi aldetatik: ...ta antzekoago izateko saioan; esan nahi baita galdera burura etorri orduko uxatu nahi izan zuela markesa andereak; alferrik, uxatu orduko itzultzen baitzitzaion –obsesioa zurrunbilo baten begia da, galdera marka guztiak begiaren begi bistan biraka jartzen dituena–, harik eta ohartu zen arte –oharkabean ohartu ere, jokabide hura betikoa zuelako, baita oroimenaren kodean erregistratua
|
zuelako
ere, ondorioz– hatzaren mugimendu batek erabaki zezakeela auzia, erruduntasun zama bere baitatik kolpetik kenduz: aski zuen hartarako, mila bider praktikatutako teoria haren arabera, berari begira zuèn hatz akusatzailea beste norbaiti begira jartzea; markesa andereak bazekien, apika, jokabide haren mugen berri, arazoa beste arazo batekin estali nahi izatea nekez izan baitaiteke ezeren irtenbide, baina berdin zitzaion, une hartan bizkar gainean zuèn zama arindu besterik ez baitzuen nahi, ziurki, eta orduan, hatza alabari zuzenduz, beroni bota zion berriro botatzekoa:
|
|
|
Nataliak mila zati eginik behar zuen bihotza: aita gorrotatzen zuen seguruenik, Gerardoren irudia zekarkiolako, emakumeekin desleial jokatzen zuèn gizonarena... baina maitatu ere egin behar zuen aita, aldi berean, ez bakarrik iraganeko oroitzapen onak zituelako, amari egin ziòn traizioarekin ama bera martirizatzen
|
zuelako
ere bai: amak ere ez al zuen, bada, bera ere –Natalia– martirizatu bere gaixoaldi krisialdietan?
|
|
2009
|
|
|
Regina Aldasorok bazuen koadro bat, Murilloren Eskorialgo Andre Mari txit garbiaren kopiatzat har zitekeena, eta bazuen, halaber, gurutze barroko handi bat: gurutzea ohaburuaren gainean zegoen, zintzilik, eta koadroa aurrez aurreko horman; oheratu baino lehen, markesa anderearen eragina izugarria zen arren, Reginak ez zuen Regina enean kaperatxorik eraiki, markesa andereak berea ere bakanetan erabiltzen zuelako, beharbada, baita Ernestinaren iritzia ere aintzat hartu
|
zuelako
ere, ausaz: –Etxeko bakoitzak bere bihotzean tenplu bat badu, zertarako nahi dugu etxean beste bat????, etxekoandreak bere errezoak egiten zituen, bost hamar minutuko errezoak, damu osozko otoitz batekin azkentzen zituenak?
|
|
|
Domingok. Gabinok? arrazoia zuela uste
|
zuelako
ere, seme galdua babesteko posibilitaterik txikiena aurkitu zuenean aprobetxatu egin zuen:
|
|
|
burutazio haren eraginagatik, baita argiak Miryamen ezpainen haragitasuna, argitasuna? azpimarratzen
|
zuelako
ere, Domingori, bat batean, sentsualak baino sentsualagoak iruditu zitzaizkion ezpain haiek; esan nahi baita, lehenik, neska hura polita iruditu zitzaiola; hurrenik, ederra, eta, azkenik, gero eta ederragoa, perfektua?, ezpainak ez ezik, belarritxoak ere deigarriak egin baitzitzaizkion istant hartan, hain zituen txikiak, ahora eramateko moduko bi anis pasteltxo iduri: Domingo Miryamez maitemintzen ari ote zen, bada, oharkabean, maitaleak maitatuaren inperfekzioak perfekziotzat hartzea, txarra ontzat eta ona hobeagotzat, alegia?
|
|
|
Bertatik bertara zegoen neurrian, Domingok argi eta garbi ikus zezakeen nola ahoskatu zuen neskak bere izena –Miryam–, hasierako eta bukaerako ezpainkariak batez ere, Domingori igorritako bi musu iheskor iduri: burutazio haren eraginagatik, baita argiak Miryamen ezpainen haragitasuna –argitasuna– azpimarratzen
|
zuelako
ere, Domingori, bat batean, sentsualak baino sentsualagoak iruditu zitzaizkion ezpain haiek; esan nahi baita, lehenik, neska hura polita iruditu zitzaiola; hurrenik, ederra, eta, azkenik, gero eta ederragoa –perfektua–, ezpainak ez ezik, belarritxoak ere deigarriak egin baitzitzaizkion istant hartan, hain zituen txikiak, ahora eramateko moduko bi anis pasteltxo iduri: Domingo Miryamez maitemintzen ari ote zen, bada, oharkabean, maitaleak maitatuaren inperfekzioak perfekziotzat hartzea –txarra ontzat eta ona hobeagotzat, alegia– maiteminaren seinale garbia denez gero?; baina, maitemintzen ari bazen eta maiteminaren fruituak dastatu nahi bazituen, gogor eutsi behar zion, aukerarik txikienari muzin egin gabe; hots, Domingok ausart jokatu behar zuen, zenbat eta ausartago, orduan eta helburua lortzetik gertuago; hartarako, gainera, ez zuen asmatzen ibili beharrik, historia harrigarri bat baitzuen –berari gertatua eta Miryam bera ere harritzeko modukoa–, eta huraxe kontatu behar baitzion neskari, lehenbailehen, era batean edo bestean:
|
|
|
etxeko poza zen –beti mugimenduan eta beti planak egiten–, baina baita etxeko negar malkoa ere, guztiak mareatzen zituena, bai etxean bai ikastetxean, ez baitziren bakanak gurasoei handik ere igortzen zizkietèn oharrak, tinta gorriz idatziak, portaera txarragatik; Domingo, beraz, ume problematikoa zen, bera zegoèn tokian ezkutatzen baitzen haize zurrunbiloa; ume bihurria zen arren, baina, bihurgunerik gabekoa zen: ...en hormaren kontra jo zuenekoa, bertan seko geldituz, kointzidentzia hura, amari amatasun eta babes sentimenduen areagotzea ekarri behar zizkiona, premonitorioa eta adur txarrekoa zitekeelakoan; horregatik, Domingorekin noiznahi ama ama sentitzen zelako –bi aldiz ama, alegia–, baita auzi hartan –entzun beharrekoak entzun ondoren– Domingok –Gabinok– arrazoia zuela uste
|
zuelako
ere, seme galdua babesteko posibilitaterik txikiena aurkitu zuenean aprobetxatu egin zuen:
|
|
|
Regina Aldasorok bazuen koadro bat, Murilloren Eskorialgo Andre Mari txit garbiaren kopiatzat har zitekeena, eta bazuen, halaber, gurutze barroko handi bat: gurutzea ohaburuaren gainean zegoen, zintzilik, eta koadroa aurrez aurreko horman; oheratu baino lehen –markesa anderearen eragina izugarria zen arren, Reginak ez zuen Regina enean kaperatxorik eraiki, markesa andereak berea ere bakanetan erabiltzen zuelako, beharbada, baita Ernestinaren iritzia ere aintzat hartu
|
zuelako
ere, ausaz: " Etxeko bakoitzak bere bihotzean tenplu bat badu, zertarako nahi dugu etxean beste bat...?" –, etxekoandreak bere errezoak egiten zituen –bost hamar minutuko errezoak, damu osozko otoitz batekin azkentzen zituenak... inortxok ere ez baitaki heriotzaren eguna ez ordua–, Nazario otoizkide zuela maiz, biak gurutziltzatuaren aurrean belauniko; gero, ohean sartu eta Ama Birjinaren irudiaren kontenplazioan jartzen zela, hiru agurmaria errezatzen zizkion, lokartu baino lehen.
|
|
2010
|
|
|
Zirriborroen koadernoa eta planoa hartu eta Jauregia eta bestelako eraikin inportanteak bisitatzen ibiliko zela esan zion, baina berehala bueltatuko zela eta ez larritzeko. Poztu egin zen ama Amaia beldurra galtzen ari zela ikusita, eta baita lanean lasai utziko
|
zuelako
ere. Bilera inportante batean zegoen.
|
|
|
Arduratsua nintzen neure lanean, eta ikastolaren martxa orokorraz ere kezkatzen nintzena. Beharbada horregatik eta orduak sartzeko arazorik izaten ez nuelako, beharbada beste inork nahi ez
|
zuelako
ere bai, ardurak eman zizkidaten urte horietan, berez gaztea eta nahiko berria nintzen arren: ikasketa buru izendatu ninduten aurrena, zuzendariorde hurrena.
|
|
2011
|
|
|
Gerora, egia esan oso azkar, liburu bat kontsultatzeko aitzakiarekin bere etxera eraman ninduelarik, jakin nuen nik ikasle gisan tratatzen nuen neska hura nirekin maiteminduta zegoela. Igogailu zaharrean sartu eta jauzi bat eginez arrankatu genuen, Nadiak botoia sakatzean urteetako lozorrotik atera balu bezala, eta bigarren solairuaren parean oso ondo entzun ez nion zerbait esan zidan, maite ninduela ulertu banion ere, ahots apalegiarekin mintzatu zelako gehienbat eta igogailuak karranka txikiak eginez jarraitzen
|
zuelako
ere bai. Ez nion jaramonik egin, baina atea irekitzeko giltzak atera eta sarrailan sartzerakoan asmatu ezinik, urduriegi atzeman nizkion eskuak, eta igogailuaren dardararik gabe ere haren ahotsak meharregia izaten jarraitzen zuela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Kostaldeko errepidetik nindoala, adibide bat jartzearren, portuko taberna zahar bat ikusten banuen, Nadiarekin gogoratzen nintzen, edo jatetxe dotore baten ondotik igarotzean Karlarekin, adin, ohitura eta gutizia kontrajarriak zituztelako. ...ztabaidan aritzen nintzen, baina irtenbiderik aurkitu gabe, eta asteburuetan Karlarekin eta asteazkenetan Nadiarekin ateratzen jarraitzen nuen, ateratzea esateko modu bat den arren, Karlarekin behintzat bere etxetik irten gabe ematen baikenituen bi egunak, eta, gauzak zehatzago esaten hasita, bere ohetik atera gabe ere bai ia ia, elkar ezagutu ere halaxe egin genuelako seguru asko eta ohea berezia
|
zuelako
ere bai, dozena bat bikote kabitzeko modukoa, futoi japoniar zabal bat, gogor samarra aukeran baina bigungarriz hornitua.
|
|
2013
|
|
|
Mujahidinek, beraz, beldurra eta izu ikara dira gehiegizko errespetuaren oinarriak, eta gehiegizko errespetuak sentimendu positiboen agorraldia dakar?, ez zuten hura sobera maite; aldiz, izugarri maite zuten Hamza; are gehiago: komandantearen mendera zeudèn taldeburuen artean, bera zen mujahidinen kuttuna, ez bakarrik zuzena eta ausarta zelako, berezko xarma
|
zuelako
ere bai, soldaduei kontu kontari aritzen zitzaienean bereziki, beraiek anitzetan eskaturik: batzuetan ipuinak kontatzen zizkien; bertzeetan, Islamaren aldarria egiten zuen, Mendebaldeko herrietako agintariak. Bush, Blair, Aznar??
|
|
|
Mujahidinek, beraz –beldurra eta izu ikara dira gehiegizko errespetuaren oinarriak, eta gehiegizko errespetuak sentimendu positiboen agorraldia dakar–, ez zuten hura sobera maite; aldiz, izugarri maite zuten Hamza; are gehiago: komandantearen mendera zeudèn taldeburuen artean, bera zen mujahidinen kuttuna, ez bakarrik zuzena eta ausarta zelako, berezko xarma
|
zuelako
ere bai, soldaduei kontu kontari aritzen zitzaienean bereziki, beraiek anitzetan eskaturik: batzuetan ipuinak kontatzen zizkien; bertzeetan, Islamaren aldarria egiten zuen, Mendebaldeko herrietako agintariak –Bush, Blair, Aznar... – edo Kabulgo gobernu kolaborazionistako kideak –presidentea bereziki:
|
|
2015
|
|
|
14 urte zituenean ulertu zuen hilkutxan zetzan gizon hura ez zela, berak uste bezala, beti zaharra izan; jabetu zen apenas ezagutzen zuela amaitu berria zen historia hura. 89 urteko bizitza hura kaxa batean lurperatu zuten egunean pena itzela hartu zuen, ez aitona galdu zuelako bakarrik, baita aitona bere historia kontatzen entzuteko aukera joaten utzi
|
zuelako
ere.
|
|
2018
|
|
|
Jean Marcen lagunak manifestazio batera zihoazen, eta Jean Marcek ere haiekin zihoala esan zuen. Elkartasunez, lagunen laguna zelako, eta euskaldunen kausarekin bat egiten
|
zuelako
ere bai.
|
|
|
Inguruko herrixketan inork ez zion herriari You herrixka deitzen, Lau You Ergelen herria baizik. You herriko biztanleak haserre zeuden, bai beste herrixketako jendearen ozarkeriagatik, baita You Sipok herrixkako izen garbia zikindu
|
zuelako
ere. Urte batzuk lehenago, Alaba Nagusiarentzat eta Bigarren Alabarentzat senar bila hainbat herrixka bisitatu zituenean, herritarrek sekretua zabaldu zuten, eta, ondorioz, oso berandu ezkondu zituen.
|
|
|
Min egin zion Aneri baina, era berean, bere barruan zegoena atera zuen. Ez zuen ama etxetik joaterik nahi, batetik aitarekin bakarrik ez zuelako geratu nahi, baina baita amaren beharra
|
zuelako
ere. Hain zaila al zen ulertzea oraindik amaren beharra zuela?
|
|
|
Negu osoa emana genuen gauetan, sukaldean lehenik eta ohean sartu ondoren gero, hizkuntza horretan ni trebatzen. Monsieur Perrinena, berriz, aberatsa zen, edo hala iruditzen zitzaidan niri, frantsesarekin nahasten zuelako beharbada eta ahoskera guztiz arrotza
|
zuelako
ere bai.
|
|
|
Bere gaztelera motzean, bere berri bazuela adierazi zion amak, bazekiela ispiluak saltzen zituena, baina berak ez zuela astirik ispiluari begiratzeko, eta gutxiago edertasunik,, de joven me hubiera venido bien, para aprender a bailar?, errepikatu zion. Harritu egin nintzen, nik uste baino gaztelera gehiago zekielako eta, beharbada urduritasunak eraginda, asko hitz egiten
|
zuelako
ere bai. Biak berriketan ari zirela agertu zen aita bizkarrean sega zuela, eta urrutitik geratu zen begira, hamar bat metrora edo, eta amak eman zion bisitaren berri.
|
|
2020
|
|
|
Ikuspegi ekologikotik, Europako herrialde kaltetuenetakoa da Islandia egun. Lehenengo kolonoen garaietan, uhartearen %25 oihana zen. Egun, %1 Erabateko hondamendi ekologikoari iskin egin zioten, besteak beste zerriak eta ahuntzak hazteari utzi, ardi kopurua mugatu, goi lurretatik jaitsi eta elkarlanean jardun zutelako, eta baita izurri beltzak XV. mendean populazioaren erdia hil
|
zuelako
ere.
|