|
2008
|
|
|
Euskal gizarteari zuzenduak zeuden, herri ondarea galtzen utzi gabe berrerabilia izan zedin. Mitxelenak aipatu izan duen bezala Azkuek «llevó al estudio de la lengua, concebida como base necesaria de todas restauración, un fogoso entusiasmo comparable, por citar un precedente, al de los primeros grandes eslavistas»300 Hau da, ikerketa, kultur berreskuratze sozial ganorazkoa egin ahal izateko ezinbesteko lehen pauso gisa egiten
|
zuela
Azkuek. Xedea ez zen, beraz, zientzia zientziagatik lantzea, baizik berreskuratze publikoa lortzeko bide gisa lantzea.
|
|
|
Ohar egitekoa da Unamunok faltan somatzen dituen hitz guztiak Azkueren hiztegian ageri direla, Salamancako errektorea jabetu ez bazen ere (goldari zein errokide diren golde, goldalari eta goldelari I tomoko 358 orrian, gauza I, 335, eta errege I, 265). Gero beste kontu bat da, ostantzeko hitz batzuetan metodo hori segitu
|
zuela
Azkuek. Eta hori bera kritikatu zuen Seber Altubek ere (baina Azkueren izenik aipatu gabe), Eusko Ikaskuntzaren III. kongresuan, Gernikan, 1922an, euskal hiztegi bat egiteko irizpideak zehaztean.
|
|
|
Baina jakina, Azkuek ere bere eredua zabaltzeko erabili gura zuen katedra, eta gainera lehiaketa publikoan berak eskuratu zuen. Ohar egitekoa da Arana Goirik uste
|
zuela
Azkueri katedra «entxufez» eman zitzaiola, Larrazabal lekeitiar diputatuak erraztuta, hasieran Diputazioko gehienak abandotarraren alde omen zeudenean7 Diputazioan egon ziren eztabaiden aktak aztertuz nabarmen ageri da Arana Goiriren uste hori guztiz okerra zela, diputatuentzat zalantza Azkue eta Unamuno artean egon baitzen, Arana Goiri hasiera beretik baztertuz. Eta Larrazabalek Azkueri lagundu bazion ez zen izan Arana Goiriren aurrean baizik Unamunoren aurrean8 Nolanahi ere anekdotak argi erakusten du Arana Goirik bere buruarengan zuen uste sendoa.
|
|
|
Akademia bat sortzeko abiapuntu gisa ere baliatzeko gogoa izan zezaketela Azkuek eta Arana Goirik18 Ez dut horren frogarik aurkitu. Aldiz baiezta dezaket Akademia bat sortzeko ez bazen ere, beste proiektu batzuk babesteko plataforma gisa bai baliatu nahi izan
|
zuela
Azkuek. Hola, katedrako karguak Diputazioaren aurrean eskaintzen zion harreman pribilegitua medio, 1893an eszedentzia bat eskatu zuen (lortu gabe) euskara ez ezik Euskal Herriko folklorea, hiztegia eta hainbat tradizio ikertzeko19 Arrakasta handiagoa izan zuen katedraren babespean zenbait libururen edizioa argitaratzeko orduan.
|
|
2022
|
|
|
Zeharo da pertinente aldaketa hori, baina seguru egon zaitezke onartezina burutanduko zitzaiola Kirikiñori bizirik egon izan balitz, eta, areago, segurutzat dut ortografia aldaketa horrek bihurdikarazi zuela hilobi barruan, esan ohi denez. Ezin dugu ahaztu, Madrileko unibertsitatean Fisika eta Matematika ikasi bazuen ere, Kirikiño laster topatuko dugula Bilbon Azkueren inguruan, 1902an, aurrena Ibaizabal astekari elebakarraren zuzendari eta erredaktore nagusi gisa" Bloa" ezizenpean, eta gero, 1903an, Kirikiñok berak ordeztu
|
zuela
Azkue Bilboko Institutuko euskararen katedran, Azkuek Frantzia aldera jo zuenean bere hiztegiaren argitalpena kudeatzera Toursen, Parisen musika ikasteaz batera.
|