|
2009
|
|
|
XXI.mendean, munduko 59 herrialdek indarrean dute oraindik heriotza zigorra. Atzo kaleratu zuen Amnesty Internationalek heriotza zigorrari buruzko 2008ko txostena, eta giza eskubideen aldeko erakundearen datuen arabera, iaz 2.390 lagun baino gehiago exekutatu
|
zituzten
mundu osoan. Exekuzio horien %72 Txinan izan ziren.
|
|
|
Zigorra ezartzeko modu anker, gizagabe eta apalgarriena da heriotza zigorra, adierazi zuen atzo Irene Khan Amnesty Internationaleko idazkari nagusiak. AIk jakin ahal izan duenez, 2008an gutxienez 2.390 pertsona exekutatu
|
zituzten
mundu osoko 25 herrialdetan. Eta gutxienez, 8.864 laguni ezarri zieten heriotza zigorra 52 herrialdetan.
|
|
|
Naturaren altxorrekin halakorik gerta ez dadin ohartarazi nahi dute antolatzaileek, lehiaketak izango duen oihartzuna baliatuta. 2007an Mexikoko Chichen Itza, Erromako Koliseoa, Brasilgo Rio de Janeiroko Kristo Berreroslea, Txinako Harresi Handia, Peruko Machu Picchu, Jordaniako Petra eta Indiako Taj Mahala aukeratu
|
zituzten
Munduko Zazpi Mirariak.
|
|
|
Horiek horrela, Europako Batzordeak proposatu du gatazka eta pobreziatik ihesi doazen errefuxiatu gehiago hartzea. NBE Nazio Batuen Erakundearen datuen arabera, iaz 65.596 asilo eskaera onartu
|
zituzten
mundu osoan, baina horietatik %6, 7 soilik onartu zituen EBk. Gehienek AEBetara eta Kanadara jo zuten.
|
|
2011
|
|
|
Lara Logan CBS telebistako kazetariak sexualki jazarri ziotela salatu du. Tahrir plazan zegoela inguratu zuten, iragan ostiralean, eta «eraso sexual bortitz eta luzea» jasan zuela eman du jakitera komunikatuan.Iaz, 145 kazetari atxilotu
|
zituzten
mundu zabalean; 1996 urtetik kopuru altuena. Iranen eta Txinan 36 kazetari atxilotu zituzten.
|
|
|
Monster Show. Konpainiako zuzendariak eta aktore batek hiru aste igaro
|
zituzten
munduko punta bateko zein besteko haurrekin. Haiekin sentitzea, hunkitzea eta bizitzea zen Panta Rheikoen helburua, eta zenbait kontzepturen inguruan batzuek zein besteek daukaten ikuspegiaz jabetzea.
|
|
|
alde batetik, bankuei euroak epe luzeagorako eskaintzea, maileguen gehienezko iraupena egungo hamahiru hilabeteetatik hiru urtera luzatzea; bestetik, interes tasak gehiago jaistea.Banku zentralek atzo erakutsi zuten prest daudela zorraren krisiaren ondorioei elkarrekin aurre egiteko. Batasunak eta erabakiak %3tik gorako igoerak eragin
|
zituzten
munduko burtsa nagusietan: %4, 98 Frankfurteko Dax indizean, %4, 22 Parisko CAC 40n, %3, 65 New Yorkeko Dow Jonesen, 53,96 Madrilgo Ibex eta %3, 16 Londresko Ftse.
|
|
2020
|
|
|
Handik, 30 herrialde baino gehiagora zabaldu zen. Ez zen COVID bezain kutsakorra izan [8.442 kasu ofizial erregistratu
|
zituzten
mundu osoan], baina 800 pertsona inguru hil ziren gaitz horren ondorioz. Hilgarritasun tasa %11koa izan zuen.
|
|
2021
|
|
|
Iaz, hiltzera kondenatutako 483 preso exekutatu
|
zituzten
munduan. Hilketen %88 Iranen, Egipton, Iraken eta Saudi Arabian egin dituzte
|
|
|
AI Amnesty International gobernuz kanpoko erakundearen arabera, iaz gutxienez 483 lagun exekutatu
|
zituzten
munduan —Txinan hildakoak zenbatu gabe—, heriotzara kondenatu ostean. Azken hamar urteetako kopururik txikiena da, AIren arabera, eta 2019ko datuekin alderatuz gero, %26ko murrizketa gertatu da:
|
|
2022
|
|
|
Horien artean da Xabier Mitxelena, Osasuna eta Errausketa ikerketa taldeko kidea eta medikua da. BERRIAri azaldu dionez, 2015 urterako aztertuak
|
zituzten
munduan gai horren inguruan egin diren hainbat ikerketa. Horien arabera, askotarikoak ziren osasunean errausketak izan zitzakeen kalteak:
|
|
|
Txostenean proposatzen dutena da ez dezatela halako ibilgailu gehiago ekoitzi 2035etik aurrera —urte horretan sartuko da debekua EB Europako Batasunean—, eta 2040tik aurrera gauza bera egin dezatela CO2a isurtzen duten ibilgailu astunekin. Iaz inoiz baino ibilgailu elektriko gehiago saldu
|
zituzten
munduan: 6,6 milioi, urte bat lehenago saldutakoak halako bi.
|
|
|
Herrialde askok hartu zuten parte, 30 inguruk, baina ezin da esan arrakasta izan zuenik: bakarrik 12.000 milioi dolar barkatu
|
zituzten
mundu osoan.
|
|
2023
|
|
|
2022aren amaieran, 35,3 milioi errefuxiatu zenbatu
|
zituzten
mundu osoan, hau da, aurreko urtean baino zortzi milioi gehiago, eta 2011n baino hogei milioi gehiago, UNHCR ren arabera. Errefuxiatu guztien %80tik gora bost herrialde hauetakoak izan ziren:
|
|
|
Zalantzarik gabe, ekitaldi berezia izan zen, eta ez da oharkabean pasatu, ez txirrindularitzazaleentzat, ezta hainbeste ez direnentzat ere. Guztiek ikusi ahal izan
|
zituzten
munduko txirrindulari onenak gure kale eta errepideetatik pasatzen, eta ekitaldiarekin gozatu ahal izan zuten. Karabanaz ere gozatu genuen; hala ere, entretenituta egon arren, agian antolakuntzak buelta bat eman lioke ohitura honi, hainbeste trafiko eta zabor sortuko ez duena.
|
|
|
2020ko maiatzaren 25ean hil zuen polizia estatubatuar batek George Floyd, beltza izateagatik. Haren heriotzaren irudiak nazioarteko hedabideetan zabaldu ziren, eta arrazakeria, indarkeria eta diskriminazioa salatzeko protesta masiboak eragin
|
zituzten
mundu guztian. Gavan Titley Irlandako Unibertsitate Nazionaleko irakasleak argi du Floyden kasuak «enpatia» eta «emozioa» hedatu zituela herritarren artean, eta gutxiengo etnikoek inoiz ez bezalako babesa jaso zutela kalean.
|