|
2000
|
|
|
Korrida egin ahal izaiteko, inguratu zuten oholesi batez Urbiaingo Erreboteko Plaza, non jokatzen baitzuten herritarrek pilotan igandeetan eta jaiegunetan, edo, noizik behin, merkatuak eta feriak prestatzen eta organizatzen, eta ohol batzuk jaso
|
zituzten
han eta hemen, jende xehearentzat, baita tribuna bat ere, bere jarlekuekin eta eserlekuekin, handikientzat eta jende printzipalarentzat. Harea edo lur hautsa ere ekarri zuten, plaza zolan barreiatzeko eta haren estaltzeko.
|
|
2002
|
|
|
Fileno anaiek baldintza hura onartu eta euren aberriarendako eskaini zuten bizitza; horrela, bizirik ehortzi
|
zituzten
han. Han bertan opa zizkieten aldareak kartagoarrek Fileno anaiei eta beste ospakizun batzuk ere antolatu zituzten hirian.
|
|
2003
|
|
|
Quilatesen mendeku kolpea jo zutenek izen eta guzti deitu zituzten ybarratarrak, sototik gora igotzeko. Bost akabatu
|
zituzten
han, eta beste bi Altuna Mendi kartzela ontzian. 1936ko irailaren 29an izan zen.
|
|
2004
|
|
|
1941 urtean abere lapurrak (cuatreros) ibili ziren mendietan Baztango artzainei lapurtzen. Gero, lapurtutako abereak (ardiak batez ere), Frantziara eramaten
|
zituzten
han saltzeko. Abere lapur hauek Donibane Garaziko alemaniar tropa okupatzaileen eta Baigorriko jendarmeen kooperazioari esker atxilotuak izan ziren43 Egoera ekonomikoa zailtzean, bai mugaren alde batean zein bestean, abere lapurretak ugaldu egiten ziren.
|
|
2005
|
|
|
horrek errabiatzen eta urduritzen zituen. Kapitainak hotsak entzuten ziren lekura bidaltzen zituen gizonak, eta sute hondarrak baizik ez
|
zituzten
han aurkitzen. Zanpa zanpa aitzinatzen ziren orduan, hatsa labur eta buruak apal.
|
|
2007
|
|
|
Operazio benetan emankorra izan zen, itsaspekoek aukera eman baitzieten ozeano hondoaren gainean ibiltzeko, eta beren begiz ikusteko lurrazal sortu berria. Ikusi ez ezik, irudiak hartu eta laginak bildu zituzten, eta hainbat parametro fisiko kimiko neurtu
|
zituzten
han bertan.
|
|
|
Gainean, hildako animalien aztarnak zituen, hala nola desegiten hasitako oskolak. Jarraian, beste urperaldi batzuk egin
|
zituzten
han inguruan, eta ur laster beroen arrastoak, zizare fosilak, hildako txirlak eta tximinia gehiago aurkitu zituzten. Baina denak hilda zeuden.
|
|
|
Esan bezala, Arabako zatirik handiena ur azpian zegoen, eta kostako muga gaur egungo Toloño Kantabria mendizerran zegoen. Ibaiek deltak eta estuarioak sortzen
|
zituzten
han. Eta horietan, haien harea eta buztin sedimentuetan pilatzen ziren ibaiek ekarritako landareen hondakinak; basoek adar, enbor eta hosto ugari uzten zuten uretan, baita hondakinei itsatsitako erretxina ere.
|
|
|
Plinioren esanean, gutxienez K.a. IV. mendetik ustiatzen zen meategi hori, inperioko bermiloirik onena. Hurrengo mendeetan ingurua menderatu zuten zibilizazioek ere atera zioten etekina meategiari. Adibide batera, arabiarrek mendeak egin
|
zituzten
han (VII.etik XIII.era), eta horren isla meategiaren izenean geratu da, jatorrian Hins Al Maden izena baitzuen, meategia, alegia.
|
|
|
Dena dela, orain arte Errumania izan da transgeniko gehien landatu dituen herrialdea Europan. 2006an 115.000 hektarea landatu
|
zituzten
han (Espainian baino bi aldiz gehiago, gutxi gorabehera). Zehazki, herbizidekiko erresistente diren hainbat soja barietate landatu zituzten.
|
|
|
Parean, Saddle uhartean, lehenengo euskal marinelen hilerriak. Ehun bat baino gehiago gorputz XX. mende bukaeran atzeman
|
zituzten
han.
|
|
2008
|
|
|
Metraileta tiroak hegoaldetik hasi bezain pronto, atzera egin behar izan zuen Errepublikaren agintaritzak, Negrín bera buru zutela. Soldata eta domina guztiak utzi
|
zituzten
han, harkaitz lakarretan; bertako agintari militarren esku, soldaduei partitzekotan.
|
|
|
Nadiak biolina jotzeko erabiltzen zuen gelari deitzen zion Nadiaren gela. Orduak ematen
|
zituzten
han elkarrekin. Batzuetan azpilanen batean ote zebiltzan ere pasatzen zitzaidan burutik.
|
|
|
Iturburu ugari jo zituzten begiz obrak hasi aurretik, Ursalto, Arriurdin eta Leizargarate errekek sortzen duten Ugarana handiari batez ere. Uraren kalitatea egiaztatu ondoren, hoditeria eta arketak luzatu
|
zituzten
han eta hemen, eta ur guztia Marietako biltegian jasota, Gasteizkora bideratu zuten.
|
|
|
S.C.F. 21 urteko gizon gaztea, eta E.C.F, 48 urtekoa. Biak Txagorritxuko erietxera eraman
|
zituzten
han artatzeko. Istripuaren ondorioz auto ilarak sortu ziren.
|
|
|
Handik aurrera etengabeak izan ziren poliziaren oldarraldiak. Hainbat barrikada jarri
|
zituzten
han eta hemen.
|
|
|
Herenegun gauean amaitu zuten Aspiazuk eta Lopezek Cauteretsen alokairuan hartutako apartamenduaren miaketa. Bi pistola, bi ordenagailu, bi memoria giltza, Miarritze eta Angeluko mapak, 3.000 euro, ileorde bat eta Erresuma Batuko, Espainiako eta Frantziako nortasun agiri faltsuak topatu omen
|
zituzten
han.
|
|
|
" Oso talde polita eta aberatsa zen eta garai on batean bildu ginen, oso gazteak ginen-eta". Bergarako Udalaren laguntzarekin abiatuz, hainbat ikuskizun eskaini
|
zituzten
han eta hemen.Ordutik hona 21 urte pasa dira, eta gauzak asko aldatu dira: kideei dagokienez, gorabehera asko izan ditu.
|
|
2009
|
|
|
Suedian, 2006ko erroldan, 270.000 baino gehiago zituzten Suedia da instalazio geotermikoetan aurreratuen dagoen herrialdea. Frantzia oraindik garatzen ari den herrialdetzat jotzen da, eta, hala ere, ia 86.000 instalazio
|
zituzten
han 2006an.
|
|
|
Aurreko urteetako joerari jarraituz, Txina izan zen iaz, exekuzio gehien egin zituen herrialdea. Gutxienez 1.718 lagun exekutatu
|
zituzten
han, eta 7.003ri ezarri zieten heriotza zigorra. 2008an, Txina, Iran, Saudi Arabia, Pakistan eta AEB Ameriketako Estatu Batuak izan ziren exekuzio kopuru altuena izan zuten herrialdeak.
|
|
|
Besteak beste, Udalak hala eskatuta, Isabel II. erreginak eskola moduan eta benefizientziarako erabiltzeko baimena eman zuen. Tartean, Mesedeetako mojek eskola eta tuberkulosiari aurre egiteko ospitalea sortu
|
zituzten
han.
|
|
|
Amazonian ere, atzo arte zeuden segurtasun indar izugarriak areagotu zituzten petrolio eta gas ustiaketa eremuetan, ibaietan eta beste hainbat leku estrategikotan, mobilizazioak saiheste aldera. Ehunka indigenek errepide bat eta ibai portu bat blokeatu
|
zituzten
han.
|
|
|
Iraken eta Afganistanen hildakoak dira azkenak. Izaera horretako 142 hilerri daude egun AEBetan, eta beste hainbat AEBetatik kanpo Normandiakoa da guztietan ezagunena; Bigarren Mundu Gerran inguru hartan hildakoak lurperatu
|
zituzten
han.
|
|
|
Ez zuten espero Urumea ertzean 1936ko gerran fusilatuen gorpuzkinak aurkitzea. . Bi bandoek fusilamenduak egin zituzten inguru haietan, baina, ondoren, gorpuak ez
|
zituzten
han hilobiratzen?, azaldu du Ega, ak. Frankisten gorpuzkinak Donostiako Polloeko hilerrira eramaten zituzten.
|
|
|
Minia, Mini Cooperra eta Mini familiarra, besteak beste. 1968an ia 15.000 auto ekoitzi
|
zituzten
han. Urte horretan, Erresuma Batuko egunkari handienetako kazetariak etorri ziren Nafarroara, Miniaren produkzioaren jarraipena egitera.
|
|
2010
|
|
|
Nazioarteko begiraleek ere oso serio hartu
|
zituzten
han esandakoak, Otegiren hitzetan: –Gogoan dut nazioarteko begiraleek adierazi zutela gure posizioa nahiko arrazoizkoa zela, salbuespen batekin:
|
|
|
2008ko otsailera arte luzatu zen fase hori eta, tarte horretan, Koldo Tellituk eta J. Iñaki Etxezarretak, sasoi hartan EHIKko lehendakaria eta zuzendaria, hurrenez hurren? 30 aurkezpen baino gehiago egin
|
zituzten
han hemenkako ikastoletan. Aurkezpen haietan 1.000tik gora lagunek parte hartu zuten.
|
|
|
Arrasaten Eko3R enpresakoak jartzen ziren bitartean, Mankomunitateak proba aitzindaria jarri zuen martxan Eskoriatzan Ecogras enpresarekin, etxeko olio erabilia biltzeko behin betiko sistema aukeratu aurretik aztertzeko. Lau edukiontzi jarri
|
zituzten
han; pote berezia behar ez zutenak. Sistema biak aztertu ostean, Arrasatekoak bailara osora zabaltzea erabaki dute.
|
|
|
Eta deitu ere" Sindikatua" deitzen zioten dendari. Baserritarrek, kalera etortzen zirenean, erosi behar zituzten hainbat gauza aurkitzen
|
zituzten
han salgai. Beste hainbat etxetara bezala, gurera ere goizero etorri ohi zen emakume baserritar bat esne freskoa ekarriz.
|
|
|
bi alderdiak zeudela klabe berean, PP PSOEren frontearen estrategian. Hong Kongen egindako adierazpenek ez zuten oihartzun handiegirik izan komunikabideetan orduan, baina gero hitzez hitz bete
|
zituzten
han iragarritakoak.
|
|
|
Egun batean, anaia eta biok azokara joan ginen" bildotsaren festa" rako behar genuen aberea erostera. Egun goibela zen, hodei aldakorrek euri erauntsiak eragiten
|
zituzten
han hemenka, eta azokan ez zegoen jende anitz. Olibak eta olioa, espezieak eta jantzi oinetakoak salgai zeudeneko gunetik haratago, harategietan eskegirik zeuden axuri, bildots eta antxume larrutuak.
|
|
|
Gabrielaren etxean egotea desiratu zuen. Rukula entsalada eta horrelakoak jango
|
zituzten
han: brika, hostopilak, gauza finak.
|
|
2011
|
|
|
Hori kanpoan. Barruan, bien bitartean, txikizioak egin
|
zituzten
han hemen».
|
|
|
Kontraesankorra dirudi, baina auzitegien barruko pelikulak ez du zerikusirik kanpokoarekin, Espainiako Gobernuak ez ezik, eskuin kontserbadoreenak ere mugitzen ditu hariak etxe horretan. 2006ko bake prozesua abiatu zenean auzitegiek kolpe ugari jo
|
zituzten
han eta hemen: De Juana Chaos i kartzela zigorra handitzea, Faisan kasuaren afera, Parot dotrina...
|
|
2012
|
|
|
Bizikleta martxa egin zuten, gaixo larri dagoen Txus Martin askatzeko eskatuz. Ugaon hasi eta Galdakaon amaitu zuten martxa, eta ekitaldia eta herri manifestazioa egin
|
zituzten
han. Gaur ere izango dira mobilizazioak.
|
|
|
Xiiten arabera, Bagdad iparraldean dago lurperatuta imama, haren izena daraman Kadhimiya auzoan. Jaialdien erdigunea da Kadhimiya, eta atzo gutxienez zazpi lagun hil eta 22 zauritu
|
zituzten
han. Joan den igandean ere lau lagun hil zituzten auzo horretan egindako atentatu batean.
|
|
|
Veracruzen, mexikarrek harrera abegikorra egin zieten etorri berriei. Bi egun igaro
|
zituzten
han eta aukera izan zuten Mexiko D.F. tik itzuli bat egiteko. Habanan, aldiz, berriro barneratze neurriak jasan zituzten Batistaren gobernuaren aldetik.
|
|
|
XX. mendearen hasieratik aztertu izan dute adituek, baina bertako Hezurren Leizean azaldutako altxorrak eman dio sona mundu zabalean. 530.000 urteko fosilak aurkitu
|
zituzten
han, Homo heidelbergensis espezieko 30 banakorenak (6.500 hezur), espezieak munduan duen erregistro osoaren %90 Egunotan aurkikuntza handiak egin dituzte eremuan, guztira lau hezur, H. heidelbergensis espeziekoak. Tartean haur baten hatz txikiaren hezurtxo bat dago; H. heidelbergensis horiek guztiak beste hominido batzuek pilatu zituztela iradoki dezake hatz horrek, lur eman zietela alegia, sinbolismoa adierazten duen ekintza gauzatuz.
|
|
|
1812an Allan jauna Londresa joan zen, eta berarekin eraman zituen emaztea eta haurra. Lau urte eman
|
zituzten
han, barnetegietan Edgarrek. Han, alde batetik, asko ikasi zuen? «frantsesa, historia, latina eta literatura asko»?, baina, bestetik, kalte handia egin zion Ingalaterrako egonaldiak, aldaketak ekarri zion bakardade eta noraezagatik, hegoaldeko paisaia eguzkitsuetatik atera eta «ingeles herri goibeltsu» batean utzi baitzuten, bakarrik, iparreko lainoetan, zaharkinen artean.
|
|
2013
|
|
|
Euskaldunon Egunkaria itxi bezain pronto, haren aldeko batzordeak sortu
|
zituzten
han hemenka, proiektuari jarraipena emateko gauzatzen hasi zen ekimenari herritarrek babesa eman ziezaioten. 2003ko otsailaren 20an Guardia Zibilak hegoaldeko egoitzak itxi eta hamar pertsona atxilotu zituztela jakin bezain laster hasi ziren herritarren ekarpenak jasotzeko lanean herri batzordeak.
|
|
|
Horiek, berriz, metro bat garai ziren zirkulu itxurako harresiak dira. Gaztainak kirikiño eta guzti biltzen
|
zituzten
han. Horrela, euren inguruan egonda, urtebetean ere irauten zuten.
|
|
|
Ugarterekin bizitzen jarri eta egun gutxira atxilotu zuten Goikoetxea, 1979an; Valensolera konfinatu zuten (Okzitania), beste hemezortzi euskal errefuxiaturekin batera. Herritar ugarik bisitak, askotariko jarduerak eta kontzertuak antolatu
|
zituzten
han. Iparraldera bueltan, bidean, kontrol batean atxilotu zuten, Martin Apaolazarekin batera, estradizio eskaera bat zela medio.
|
|
|
Joxi eta Joxean tartean zirela, lokal hori egokitzen buru belarri aritu ziren bikotearekin hainbat gazte», ekarri du gogora Lasak. «Zenbat ordu egin ote
|
zituzten
han lanean, eta zein polita utzi zuten!», gehitu du Zabalak.
|
|
|
Gorpuak agertzeak familiari ekar ziezaiokeen sosegua hurrengo hilabeteetako ezinegonak lausotu zuen. Izan ere, behin Madrilen DNA probak eginda, beste bi hilabete pasatxo eduki
|
zituzten
han gorpuak, senitartekoen hitzak erabiliz, «bahituta». 1995eko ekainaren 21ean ekarri zituzten gorpuak Euskal Herrira, baina Auzitegi Nazionaleko Carlos Bueren epaileak baldintza zorrotzak jarri zituen gorpuak garraiatu eta lurperatzeari buruz.
|
|
|
Euskaldunek hilabete anitz iragan zuten Andereen Bidearen inguruetan, 1914tik 1916 arte lehenik, eta 1917an gero. Garai gogorrak bizi izan
|
zituzten
han. 1917an Errusia gerlatik atera zen, hango iraultzaren ondorioz; baina urte berean, Amerikako Estatu Batuak gerlan sartu ziren, Aliatuen alde.
|
|
|
Gero, I. mendean, Erromatar Inperioaren probintzia izan zen, Cappadocia izenarekin. Jesu Kristoren ondorengo lehendabiziko mende horietan, kristautasunaren hastapeneko komunitateak sortu
|
zituzten
han, erdi ezkutuan. Horrela, Kapadoziako hainbat lekutan, lur azpiko hiriak eraiki ziren, eta gaur egun ere orduko aztarnak ikus daitezke.
|
|
|
1810 urtearen inguruan, misioko 1.200 biztanleetatik 300 edo 400 sifiliak jota zeuden, eta, kutsua ez zabaltzeko, ospitalea eraiki zen misiotik distantzia batera. Ospitaletik, jakina, izena baino ez zuen, eta San Gabrielgo arduradunek, Zalvideak eta beste herritar batek, Jose de Miguelek, medikuntzaren inolako laguntzarik gabe zaindu behar
|
zituzten
han pilatutako gaixoak. Etsigarria izan behar zuen bi fraideentzat, misioaren gorputz sasoitsuan, tumore gaizto hura hazten ikustea.
|
|
|
Cabrillok, Aniango itsasartearen bila egindako espedizioan(), geldialdi asko egin zituen eta kontaktua izan zuen kostaldeko biztanleekin, eta badakigu bidaiaren bukaerarako gizon asko gaitzak ahulduta zeudela. Hamarkada batzuk geroago, 1579an, Sir Francis Drakeren gizonak San Franciscoko badiaren iparraldean lehorreratu zirenean, bost aste inguru eman
|
zituzten
han, bertakoekin harreman estuan. Pedro de Unamunoren gizonek ere astebete eman zuten Monterrey eta Santa Barbara arteko punturen batean.
|
|
|
Batez ere emakume indioek beren arrosarioak eta dominak eta balioko gauza guztiak eskaini zizkioten. Gizonezkoek behiak eta abere txikiagoak sakrifikatu
|
zituzten
han zeudenen artean banatzeko, eta profetari emateko, idoloak ere jan egiten zuela sinestarazi zien-eta[...].
|
|
2014
|
|
|
1994an izen bera zuen taberna ireki zuen alde zaharrean. Eta euskalgintza zein euskal kultura bultzatzeko hainbat egitasmo egiten
|
zituzten
han. Baina handitzeko apustua egin zuten 2004an:
|
|
|
15: 18etan, lau guardia zibil korrika iritsi ziren abokatuek Bilboko Elkano kalean duten bulegora. Iturri horien arabera, eskaileratan harrapatu
|
zituzten
han bertan atxilotu zituztenak. Pare bat minuturen ondoren presaka iritsi ziren Guardia Zibilaren bi furgoneta.
|
|
|
Arratsalderako iragarritako martxa galarazita zegoen arren, hainbat gazte batu ziren, eta elkarretaratzean zeudenei oldartu zitzaizkien poliziak. Hainbat gazte atzeman
|
zituzten
han ere.
|
|
|
Coruatik atera eta 10 egunera Tenerifera iritsi ziren. Bero hartu
|
zituzten
han. Kanarietan ez zegoen txertorik ordura arte, eta ondo zekiten zer altxor zekarren espedizio hark.
|
|
|
Polizia leku guztietatik zebilen usnaka, eta komandokoak ez ziren segurtasunezko pisutik irteten. Egunak egin
|
zituzten
han, satorrak bezala ezkutaturik. Ordurako, ni irakurtzen ari nintzen nobelaren narratzaileak, haren lehenengo helburua lokartzea zela ahaztu ez zuen arren, ezin zion irakurtzeari utzi.
|
|
|
Plaza nagusia kanpamentu bilakatua zen. Bi mila tatariarrek
|
zituzten
han beren dendak ordena egokian jarriak, eta zaindari anitz zebilen erne inguruan. Zaldiak, hesoletan loturik baina uhal guztiak jantzita beti, prest zeuden lehen agindua eman orduko lauoinka abiatzeko.
|
|
|
Baina, bestalde, ezin ziren Irkutsken sartu, armada tatariarrek setiatua baitzuten. Hiru egun eman
|
zituzten
han, eta oso larri zeuden almadia bertaratu zenean.
|
|
|
Sanjuanen hitzek ezintasun keinuak eragin
|
zituzten
han hemen. Asiainek sentitu zuen errotik moztu behar zuela etsipenaren espirala, baina ez zekien nola.
|
|
|
Erran genezake ia kasualitatez aurkitu ditugula gorpu horiek. Seguruenik, elurtea hasi baino lehenago jarri
|
zituzten
han, orain dela hamar edo hamabi egun. Ezin dugu baztertu? –eztarria garbitu zuen?.
|
|
|
Aro Modernoko gertaerek ondorio handiak izaten
|
zituzten
han eta hemen. Baina gertaera horiek pertsona jakin batzuek eragin zituzten, handik hona ibili zen jendeak.
|
|
|
Frankistek harrapatu zituzten eta, gerrako arauak hausteagatik kartzelara sartu beharrean, Azkoitiko kanpoaldeko bainuetxe batean jarri zituzten. Hiru edo lau urte egin
|
zituzten
han. Urpeko ontzi bateko tripulazio osoa.
|
|
|
Mojen ikastetxe inguruan ibiltzen ziren, ondoko bedartzara igotzen ziren euria egin arren. Aldizkari pornografiko batzuk topatu
|
zituzten
han, katekesia hasi baino apur bat lehenago. Beste ezeri ez bezala begiratu zieten argazkiei, faloak, titiburuak, hankarte irekiak, euriak bustita bazeuden ere, guztiz zimurtuta.
|
|
2015
|
|
|
Askotan joaten zen Pelix Stanislasen dendara, jabearekin eta ahotsekin hitz egitera; orduak ematen
|
zituzten
han.
|
|
|
Elkarrekin joan ziren trenez Londresetik Readingeraino, eta bertan, Peter Pearsek bere motorrean eraman zuen Britten Bucklelburyko etxeraino. Hauts, tristezia eta konfidentzietako egunak igaro
|
zituzten
han, paperak errebisatzen eta objektuak klasifikatzen, lagun hilaren intimitatean bortxaz sarraraziak. Euria goian behean, etenik gabe.
|
|
|
Hainbat iturriren arabera, Josu Urrutikoetxeak, David Plak eta Iratxe Sorzabalek osatu zuten ETAren solaskidetza Norvegian, 2011ko urriaren bukaeratik aurrera. Hilabeteak egin
|
zituzten
han, Espainiako Gobernuko ordezkaritza batekin gatazkaren ondorioei buruzko elkarrizketak noiz hasiko zain. Izan ere, nazioarteko bitartekarien bidez izandako zeharkako harremanetan Espainiako Gobernuak konpromiso hori ere hartu zuelakoan zegoen ETA.
|
|
|
Taizé. Frantziako lekuren bat behar zuen Taizé hark, non mundu osoko kristau gazte progreak biltzen baitziren, itxura denez; bilerak, kantuak, elizkizun moderno eta guztiz sentituak egingo
|
zituzten
han, ez dakit, baina talde hartan Taizé izena aipatzen zen hala nola aipatuko duten musulman guztiz fededunen artean Meka edo aspaldiko kristau elkarteetan Jerusalem. Halako debozio eta jaieraz.
|
|
|
Riqueren saiakera antzua gertatu zen eta bere hitzak piztu berri zuen zigarroaren kea baino ez zirela zirudien. Bost bat minutu egin
|
zituzten
han hala ere, eta gero txanponak barra gainean utzi eta ospa egin zuten. Irteterakoan, mandazainak bere ardoa epeltzen jarraitzen zuen oraindik.
|
|
|
Denak aritzen dira ofizio horretan. Horretarako Urberuaga zen lekurik aproposena ijitoentzat; hara bilduko ziren guztiek egun batzuk eman go
|
zituzten
han, eta handik irtengo ziren inguruko ferietara: Durangora, Altsasura, Markinara, Lekeitiora, Bergarara eta joan behar zen leku orotara.
|
|
|
Kuba zer zen orduan! Autoak ere Ameriketan baino lehen ateratzen
|
zituzten
han. Kuba izan da, guk ikusi genuen garaian, gaina eta bikaina!
|
|
|
Izan ere, bideak hain txarrak izanik, ezinezkoa zen eguneroko etapak egitea, oso ohikoa baitzen karroak lokatz artean sartzea, eta haiek ateratzeko abereak beste karrora aldatu behar izatea. Gorriak ikusi
|
zituzten
han zihoazen fraideek, karro gidari gazte eta ganora gutxikoak eramateagatik. Aita probintzialarekin joateak asko arintzen zuen bidea, hark guztiaren ardura zuelako, eta izaera lasai lasaia; bazirudien inolako nekerik ez zitzaiola itsasten; eta horrela, asko zena erraztu egiten zuen, gutxi zelako itxura emateraino; baina pontoietan ez, haiek beldur handia ematen baitzuten.
|
|
|
Proiektuaren abiapuntua Agus Barandiaran Korrontzi taldearen trikitilaria eta abeslariak azaldu digu. Taldeak Getxo zuzeneko diskoa grabatu zuen 2008 urtean, Getxoko Folk Jaialdian, eta hainbat artista gonbidatu
|
zituzten
han parte hartzera. Artista horien artean Kukai dantza taldeko Maya anaiak izan ziren, eszenatokian abesti bi dantzatu zituztenak.
|
|
|
Haren zokoan, berriz, labadero txiki bat. Kontu zaar baten arabera, ipotxek arropak garbitzen
|
zituzten
han, inguruan inor ez zebilenean.
|
|
2016
|
|
|
«Europarrak eta ez europarrak bereizita epaitu gintuzten», zehaztu du Bardajik. Polizia etxera eraman zituzten aktibistak, eta 36 ordu eman
|
zituzten
han. Deklaratzera joan zirenean izan ezik, taldean egin zituzten ordu horiek.
|
|
|
Zerratokiak eta errotak ere kudeatzen zituzten emakumeek, eta, horrez gainera, zumezko aulkiak egiten zituzten, altzariak eraikitzen, hiltegiak zuzentzen, kotoia eta beste oihal batzuk estanpatzen eta parpailak egiten; bestalde, oihaltegi eta arropa denden jabe ziren. Tabako dendetan eta farmazietan ere aritzen ziren (haiek egindako edabeak saltzen
|
zituzten
han), eta, denda orokorretan, denetarik saltzen zuten, izan orratzak, izan haragi balantzak. Betaurrekoak muntatu, sareak eta sokak harilkatu, larruzko produktuak moztu eta josi, kardak egin gero artilea kardatzeko, etxeak margotu(...); hori dena egiten zuten emakumeek, eta, sarri, emakumeak ziren herriko ehorzleak(...)
|
|
|
Dantza luze, Euskaldunak eta sorginak? Ekhi Erremundegi eta Patxi Hiriart bertsolari gazteek lauzpabost saio tartekatu
|
zituzten
han ginenon belarriak poztuz eta zorroztuz.
|
|
|
Adibide batzuk ipintzearren, baditugu: Saturrarango emakumeen kartzela; Gurseko kontzentrazio esparruan gertatutakoak, euskal herritarrak Frantziara joan zirenean nola pilatuta izan
|
zituzten
han; Ezkabako kartzela; gerra bukatu ondoren langileak nola eduki zituzten gatibu lanetan; gerra ondoren ere, izandako hainbat eta hainbat tortura salaketa; umeak nola beste familia batzuetara eraman zituzten; edo gerra ondoren erbesteratu behar izan zuten umeek, gurasoek eta beste pertsona askok; euskarak jasan izan duena, eraztunarena adibidez, euskara egiteagatik kastigua eta zigorra...; guk h... Obran zehar azaltzen dira gure gizarteak, euskal gizarteak, pairatutako txarkeriak eta horiek nolabait belaunaldiz belaunaldi nola azaleratzen diren:
|
|
|
Eta Anacon lan egiten hasiko da, Anzoategui izeneko estatu urrunean. Estatu Batuetako mediku eta teknikarientzat etxetxoak eraiki
|
zituzten
han, oholezkoak, zuri zuriak, aurrefabrikatuak, eta haietako batean biziko da Karmele, bera bakarrik. Egunez eta gauez lan egingo du, etenik gabe, txandak bata besteari lotuz, oporrik ere hartu gabe.
|
|
|
Hemeretzigarren mendean aldiz frantsesek. Bainan frantsesak ausartago izan ziren, urte guti barne erroak egin
|
zituzten
han gaindi, hango erregetxo batzu polliki balakatu, emeki emeki zinez nagusi jarrri. Gabon bilakatu zen beraz frantses kolonia bat.
|
|
2017
|
|
|
Baina ezinezkoa zen zurrumurru hori egia zela ikusi genuen denok, ondoko mendiko pinuek, garrasika, laguntza eskatzen zigutenean, orduan ikusi genuen dena, nola lurretik ateratzen zituzten, sustraiak apurtuz eta geratzen zitzaizkien sustrai apurrak zakuetan sartuz lur pixka batekin. Horrela egon ziren, eta hiru egunetan kamioietan eraman
|
zituzten
han zeuden milaka pinuak. Pinudi guztia desagertu zen, eragindako lurra eta sasia besterik ez zen geratzen han.
|
|
|
«Kanpora goaz, barrura begiratzeko».«Elkarlanerako esparrua»Joan den abenduaren 17an aurkeztu zuten Prest izeneko bide orria Gure Esku Dago ko kideek, Iruñean. 2019ra arteko urratsak marraztu
|
zituzten
han, eta herri galdeketez, mobilizazioaz eta Itun Herritarraz gain, elkarlana izango du ardatz bide horrek. «Elkarlanerako eremu bat» eskaini nahi diete era guztietako eragileei, eta horretan ari direla kontatu du Oiarbidek:
|
|
|
1570eko urteetan,, alprojatzat? jotako 300 lagunetik 400era bitartean, urkatu
|
zituzten
han hemen urtero? (Hoskins 1977:
|
|
|
milioi erdi pertsona bildu ziren, hiri hartakoak bakarrik kontatuta. Sekulako balentria izan zen antolakuntza aldetik, eta, era baketsuan, hainbat kausaren aldeko aldarriak bildu
|
zituzten
han: osasun arta, immigrazio erreforma, arrazen arteko berdintasuna...
|
|
|
Izan ere, naziak iristean eremuko dokumentazio guztia erre zuten, errepublikazaleak salbatzeko. Frantziaren kontrolpean zegoen eremu hura eta zaindariek Espainiara joateko animatzen
|
zituzten
han zeudenak. Gurs ondoko herrietakoek jatekoekin eta laguntzen zieten.
|
|
|
Mendebaldearen jarrera ulergarriagoa da kontuan hartzen badugu nolako neurriak hartu zituzten gobernuek 2001eko irailaren 11ko atentatuen karira, yihadismoak Dorre Bikiak suntsitu ostean. Estatu Batuetan hasita, baina laster batean Mendebalde osoan, gobernuek nabarmen estutu zuten hedabideen eta herritarren adierazteko ahalmena, eta, epe laburrean, lege murriztaileak ezarri
|
zituzten
han hemenka, hedabideen adierazpen askatasunaren aurka bereziki. Ingalaterran neurri murriztaile horiek guztiak lege batean gorpuztu ziren, English Libel Law on Freedom of Expression legean.
|
|
|
Etxerik gabeko bi lagun nire ohol gaztelua lotarako erabiltzen hasi ziren egun batzuk geroago. Bizpahiru gau eman
|
zituzten
han, baina laugarrengoan, inguruko baserritar batzuek ohartarazita, udaltzainek eragotzi zieten berriro igotzea. Ez udaltzainek eta ez beste inork ez zidan horretaz ezer esan, eta ez nuen ezer jakin.
|
|
|
Haragiari nehork ez zuen eskerrik eta behiak larru doi haragia, lekuan berean, zakurren janaritzat uzten zuten. Txiletik, Cordillera kurutzatuz, etortzen ziren indianoek (Mapuches) kabala hauek tropaka Txile aldera eramaten
|
zituzten
han behia eskas baitzen. Emeki emeki, Indiano hauek Buenos Airesera hurbiltzen hasi ziren hor gaindi ziren estantzietan behiak lapurtuz eta Gauchoei amengatuz.
|
|
2018
|
|
|
Atxuriko Maestro Garcia Rivero ikastetxe publikoko eskolaz kanpoko jarduerak egiteko tokia ere bazen. Horrez gain, pilota tailerrak, txapelketak eta azokak, eta barrutiko bilerak egiten
|
zituzten
han. Herri frontoien izaera zuen Esperantzak.
|
|
|
Euskaraldiaren hamaikagarren egunak, bukaerakoak, Euskararen Nazioarteko Egunarekin bat egin zuen atzo, eta Euskal Herrian egin den ariketa soziala agurtzeko eta 11 egunetan izan dituzten esperientziak partekatzeko asmoz, ekitaldiak egin
|
zituzten
han hemenka arratsaldean. Guztietan ariketa sozialean parte hartu duten herritarrak eskertu zituzten, eta garrantzitsuena hamabigarrenetik aurrerakoa dela azpimarratu zuten.
|
|
|
Asteartean jakinarazi zuten Zestoako Udaleko eta Gipuzkoako Foru Aldundiko ordezkariek otsailean hasiko direla Arroabeko bidegurutzeko biribilgunea eraikitzen, eta egun horretan bertan bere haserrea agertu zuen Ezkaizto Arroabeko auzo elkarteak. Atzo arratsaldeko elkarretaratzean, haserre horren nondik norakoak azaldu
|
zituzten
han bildutakoek.
|
|
|
Ganibetaz egiten dira, erramiarekin: ziri batzu egin, hura arraildu eta ezartzen
|
zituzten
han, peñaren kontra, zonbaitzuk (Jose Mari K.).
|
|
|
Denek emaiten zuten edo dirua edo zerbait uzten. Zonbait aldiz haurren arropak uzten
|
zituzten
han, ez sendatu ondoren bainan sendatu baino lehen, lehendabiziko aldian. Eskaintza egiteko egiten zuten, ene gostuko:
|
|
|
«Iniziatiba handikoa, marxista goiztiarra eta heterodoxo samarra, ez zuten inoiz atxilotu; ez zuen espetxerik zapaldu, eta 1961ean erabaki zuen muga igarotzea, falangistaz beteta Donostiara zihoan trenaren kontrako atentatuaren ondoren jendea atxilotzen hasi zirenean, baina Iparraldean ere ez zuen iheslari paperik eskatu, eta Espainiako pasaportearekin jarraitu zuen eta jarraitu du geroztik ere, bizitzen egon den lekuetan egoiliar gisa lan eginez».1965eko martxoan iritsi ziren Aljeriara Eneko Irigarai eta Julen Madariaga, ihesi. «Aljeriak independentzia lortu berria zuen, eta mundu osoko liberazio mugimenduek ordezkaritzak
|
zituzten
han. Eneko Irigaraik han eman zituen ondorengo hamaika urteak, ETAren ordezkaritzaren kargu.
|
|
|
80 lagun inguruk osatu zuten desfilea; atzean, haien aldekoak batu zitzaizkien manifestazioan. San Pedro kalea ere berreskuratu zuten, nahiz eta txistu eta irain batzuk jasan
|
zituzten
han. –Inflexio puntu bat?
|
|
|
Ez da inor bizi eremu guztian. Garai batean ikazkinek eta artzainek urtaroak ematen
|
zituzten
han, lanean. Gaur egun, solte antzean belardi eta haitzetan dabiltzan ahuntz, ardi, behi eta zaldien ugazabak igotzen dira noizean behin.
|
|
|
Ia inork ez zuen Luhusokoaren berri. Bost lagun atxilotu
|
zituzten
han, baina 21 lagunek parte hartu zuten operatiboan. Dena den, bakoitzak bere rola zuen.
|
|
|
asteartero bisita gidatuak eskainiko ditu Itxasok berak, euskaraz eta gaztelaniaz. Bisitariei azalduko die noiz sortu zen Zarauzko Basor lantegia, zenbat langile izan zituen, zenbat moto eta nolakoak egin
|
zituzten
han, eta nola ikusi ahal izan zuen tailerra barrutik hura eraitsi baino pixka bat lehenago, joan den urtean. Hain zuzen ere, tailerreko langile ohiekin batera izan zen bertan.
|
|
|
Auzolanean eraiki zen eskola, muino baten magal paregabean. Egurrezko kulunkak eta aulki mahaiak kokatu
|
zituzten
han hemenka, eta haurrek hainbeste gozatzen zituzten txirristak; jolas eta esploraziorako dekoratu bikainak ziren inguruko belardia eta errekastoa. Gure Martxel eta Unaik, Eskola Txikian hasi zirenean, ordu arteko eskola arruntera gehiago joan nahi ez zutela esaten ziguten.
|
|
|
Bezperan, etsipenean erori ziren defendatzaile gehienak, uste zutelako Paris osoa militarren eskuetan zegoela; orain, berriz, etsaiari toki ugarietan tinko eusten zitzaiola jakitean, itxaropena loratzen zihoan askoren bihotzetan. Jendeak pikotxez ateratzen zituen galtzadetako harriak, eta, errenkadan lan eginda, halako harresi inprobisatuak altxatzen
|
zituzten
han eta hemen, nahiz eta, kasu askotan, gizon bat osorik estaltzera ailegatzen ez ziren. Lubaki haien atzealdean, kanoi edo metrailadoreren bat jartzen zuten, halakorik izanez gero; baina, gehienetan, fusilak eta pistolak izaten ziren arma bakarrak.
|
|
|
Modaz pasatutako janzkia zeraman, oliba kolorekoa eta zilarrezko botoiez hornitua, bizar xorta zuria kokotsean, eta monokulo bat eskuineko begian. Kanfor usain sarkorra zerien emakumeen soinekoei, eta, mugitzerakoan, almidoizko karraskak zabaltzen
|
zituzten
han eta hemen. Eugének gurasoak aurkeztu zizkion Sophieri lehen, eta gainerako gonbidatuak gero, eta begiratzen zioten moduagatik, partxeari batez ere, azterketa bat pasatzen ari zela iruditu zitzaion neskari.
|
|
|
Batzuek urteak eman
|
zituzten
han; beste batzuek gau batzuk baino ez.
|
|
2019
|
|
|
Zaldibian jokatu zuten bigarren kanporaketa hori, otsailaren 23an. Bi fase pasa
|
zituzten
han eta Euskal Herriko finalera sailkatu. Arauak, hauek:
|