|
2001
|
|
|
Autoa kenduta –Ibiza hura nahiko berria zen, urtebete exkax– ez zuen beste zaletasun ezagunik bestalde, eta diru mordoska polita aurreztu ahal izan zuen beraz. Eroski ondoan eraiki berri
|
zituzten
etxeetako batean apartamentu txiki bat erosteko adina. Aurki han bizitzen jartzeko asmoa omen zuten biek.
|
|
|
Kontua da Romak eta Marcosek parez pare zeuden etxe altu bi bilatzen zituztela; adibidez zortzi pisukoa bata eta zazpikoa bestea, elkarrengandik hogeita hamar bat metrora. Eskaileretan leiho handiak
|
zituzten
etxeak aukeratzen zituzten. Orduan, Roma etxe batera sartzen zen eta Marcos bestera.
|
|
2002
|
|
|
Gerra zibila hasi zenean Juan Ibartzabal Galdakaon bizi zen. Bonba erasoak zirela eta, Bizkaiko agintariek Galdakaotik alde egitera behartu
|
zituzten
etxeko guztiak.
|
|
2003
|
|
|
Eta garai batean ezin zirela ume haiek hilerri santuetan lurperatu, hilda jaio zirelako edo bataiatu gabe hil zirelako. Horregatik lurperatzen
|
zituzten
etxeetan. Ortuetan eta.
|
|
2006
|
|
|
Orduan konturatu nintzen emakumeek lixiba egiteko garbitegia izango zela erreka zulo hura. Gero, herri galduetara ere aurrerapena iristen hasi zenean ura eta argindarra eraman
|
zituzten
etxeetara, baina hori guztia ez zen aski izan herriaren hustea galarazteko.
|
|
2007
|
|
|
Eduk ez zuen ezer esaten, isilik gelditzen zen, eta nork geure erara interpretatzen genuen isiltasun hura. Handik gutxira alde egiten zuen familia osoak, uda pasa, eta bueltakoan Galiziako ardoa eta txorixoa eta bestelako oroigarriak ekarriko
|
zituzten
etxera, baina Eduk ez zuen ekarriko ez hango azenturik ez oroitzapen gozo askorik, hari sinestera;, kaka zahar bat duk hura, errepikatuko zigun, ikasturtea hasteaz ia ia pozik, bera ikasle kaxkarra izan arren.
|
|
2008
|
|
|
Mendixkaren maldak eta oholesiaren barru guztia batere zuhaitzik gabe utziak
|
zituzten
etxea altxatzeko, eta motzondoak ikusita ezagun zen arboladi polit eta ederra izan zela suntsitua. Landare lur gehiena urak arrastaka eraman edo lurperatu egin zuen; pertzetik behera zihoan errekastoaren aldamenetan hazten ziren goroldio geruza lodiak, garo banaka batzuk eta lahar igokariak ziren berdegune bakarrak hondar artean.
|
|
|
–Tostarteko batek, Alvarok, peruarra bera, umea zelarik jaioterrian bizitakoa kontatu zigun. Mendialdean bizi ziren garai hartan, etxola batean, eta ba omen
|
zituzten
etxean hiruzpalau ardi. Ekaitz gau batez, ardi baten garrasiek esnatu zuten.
|
|
2009
|
|
|
Leihozulo hilak
|
zituzten
etxe erre biluzi batzuen ondotik pasatu zen hotelerantz. Pasilloan Gregoryrekin egin zuen topo.
|
|
|
Udako gau beroa zen, eta hala ere falta ziren emagalduak, eskaleak eta lapur tikiak, aitzineko egunetan zoko horietako errege erreginak. Haien ordez, burges miliziako armagizonek zaintzen
|
zituzten
etxe atariak. Gure arteko ezjakinenak ere bazekien Parisko burges milizian erromazale errabiatuak baizik ez zirela.
|
|
2010
|
|
|
Eraikin deuseztatuak 271 izan ziren, guztien %74, 4a. Kopuru honi gehitu zitzaion kalte larriak hartu
|
zituzten
etxeen ehunekoa: %7a.
|
|
|
su ematea. Hondakin eta oholez eginiko alfonbra lagungarri honen gainean, ehunaka bonba su eragileak bota
|
zituzten
etxe apurtu eta irekien gainean, suteak sortuz eta auzoak infernu bilakatuz.
|
|
2011
|
|
|
Tuercasekin joandako poliziek hiru zabor poltsa atera
|
zituzten
etxetik. Tuercasek lanik ez zuenez, heroina egunez sartzea erabaki zuen, horregatik zegoen oraindik bizirik.
|
|
2012
|
|
|
Fundizioen burrunba entzuten zen, gandu artean altxatzen ziren elizetako kariloi zoliekin batera. Bulebarretako zuhaitzek, hostorik gabe, sasitza moreak egiten
|
zituzten
etxeen artean, eta teilatuek, euriz distiratsu, desberdinki ispilatzen zuten, auzaldeen alturaren arabera. Aldian behin haize kolpe batek eramaten zituen lainoak Sainte Catherineko aldapa aldera, labar baten kontra isilean hausten ziren aireko uhinak bezala.
|
|
2013
|
|
|
Fiambalan, Asgarthen etxean, dendaren ostean eta gasolindegiaren ondoan, Kimu lo hartzear. Hainbeste urte lehenago bere aitak eta Kleok kardoi puntak egosten
|
zituzten
etxe berean (gaurko moduan?). Apur bat handitu eta zainduago, baina etxe bera.
|
|
|
suprefeturan aurkezten zuten argazkian ez zuten izaten ohiko itxura, eta helbide bat ematen zuten, baina bertze batean bizi ziren. Anitz ziren Ipar Euskal Herrian, gela bat edo bi zeuzkaten arren, administrazioari begira hamar edo hogei iheslari
|
zituzten
etxeak.
|
|
|
Baina giro hura laster bihurtu zen ezinegon GALen atentatuekin. Galdeanoren oso gertuko hainbat lagun hil zituzten, mertzenarioak sumatzen
|
zituzten
etxe azpian zelatan... «Igandero, etxeko eskaileretan agur esatean, korapilo handia sortzen zitzaigun», oroitzen dute alabek.
|
|
2015
|
|
|
Sufritzen dagoela jakingo ez balu bezala. Bere anaia da, anaia bikia gainera, eta hogeita sei urte pasa
|
zituzten
etxe berean Malenekin bizitzera joan aurretik. Orain elkarrekin daude berriz.
|
|
|
Horretarako zeuden, arrotz jendea beldurtzeko eta haiek baserritik urruti edukitzeko. Sasikoan ere, baserri denetan bezala, zakurrak
|
zituzten
etxea zaintzeko, eta, jeneralean lotuta egoten baziren ere, egun hartan lotu gabe topatu zuen Amak bertako zakur bat.
|
|
|
Herrian oso ezagunak ziren gizonak izan zirela baserrira etorri zirenak hasi da esaten Maria, tirokatu berri zituzten haiek lurperatzeko eskatzen. Aita eta Antonio harrapatu
|
zituzten
etxean, eta haiek bisitariekin joan behar lan txarrak egitera; bestela ere inork nahi ez dituen lanak izan haiek eta, gainera, Txindurrita azpiko lur hura ez zen lekurik onena egokitu gizon haiei lur emateko: lurra eskas antzera zuen toki hark, itxuraz.
|
|
|
–Veinticinco años de paz?,. Tú eres España; tuyo es el progreso? eta antzekoak ari ziren komunikabide ofizialen bitartez etengabe zabaltzen, eta propaganda eta boto txartelak bidali
|
zituzten
etxe guztietara. Ez genuen aukera politiko hura alferrik galdu nahi izan, eta parte hartzeko prest geunden.
|
|
|
Gurasoak eta anaia eta arreba Suezeko kanalera abiatu ziren beste milaka herrikiderekin batera, Sinaiko penintsulan barrena, oinez. Jateko zerbait eta ahal izan zituzten ondasun apurrak hartu
|
zituzten
etxetik. Egunak oinez eta gauak begirik bildu ezinda, beldurrez, eman zituztela kontatzen zioten Anwarri.
|
|
|
Aditzen zituen testigantzek eta ikusten zituen eszenek beldurturik hazi zen Anwar umea. . Sasoi batean, egunero ikusten nuen soldadu judu gazteek gidaturiko hondeamakinek nola botatzen
|
zituzten
etxeak behera, barruan zegoen jendeari irteteko denborarik eman gabe. Gu bost haurrideak eskolan, eta aita ahal zenean lanean izaten zen, eta ama bakarrik egoten zen etxean; bera barruan zela gure etxea botako ote zuten beldur izaten nintzen?.
|
|
|
Nabluseko errefuxiatu gune hori Zisjordaniako errefuxiatu eremurik handiena da, Gazako lerroko errefuxiatu eremu txikiena baino txikiago, hala ere. Metro bateko zabalerako kaleak
|
zituzten
etxe deitu ezin zaien barrakoi haien artean. Alabaina, kale nagusiak ondo zabalak ziren, israeldarren tankeak pasatzeko adina zabaldu baitzituzten etxeak erauziz.
|
|
|
Kilometro batzuk egin
|
zituzten
etxe ingurutik, astiro eta sarritan makurtuz, hizketan lasai.
|
|
|
Baserriko lanetatik bizi ziren, gehienbat nekazaritzako lanetatik, gariaz egindako ogi taloa izanik eguneroko jaki nagusia. Ortuko barazkiekin eta esneaz koxkortzen
|
zituzten
etxeko umeak, hala ere bakanen batzuek soilik zuten gobernatzeko azienda, ezen azken izurritea hain gogorra eta ankerra izaki, apenas baitzegoen animaliarik lurralde haietan: behi ahul, indargeren bat eta oilanda txatxu batzuk han hemen, besterik ez.
|
|
2016
|
|
|
Kasu guztietan, aurreko gonbidatuen jokabideak errepikatu zituzten haiek ere: hiruzpalau egun ematen
|
zituzten
etxean eta, ondoren, aurretik jakinarazi gabe, goizean goiz alde egiten zuten. Ohar bat uzten zuten beti.
|
|
|
Kooperatiba erregimena zuten. Kooperatibako bazkideek kostu prezioan erosi
|
zituzten
etxeak, eta etxebizitza sektoreko prezioei eusten lagundu zuten.
|
|
|
Lana onartuz gero, ez zitzaion oso erraza izango berak editatutako liburuez kritikak idaztea. Eta oso bere gustuko idazleen liburuak argitaratzen
|
zituzten
etxe hartan. Batez ere Gabriel Iturberenak.
|
|
2017
|
|
|
Herri txikietako jendea gizajoak askok eta askok ez dute sekula auto bat ikusi jo bozina Candace ea horrela Berak ez zidan begiratu nahi bidetik kentzen diren ez zidan begiratu nahi zure aitari ez litzaioke gustatuko baten bat azpian harrapatuko bazenu egia esaten dizut zure aitak ere autoa erosi du orain pena ere badut ekarri duzulako Herbert hain gustura ibili naiz noski zalgurdia ere hortxe dago baina gehienetan nonbaitera joan nahi nukeenean Mr Compsonek lanean edukitzen ditu beltzak eta akabo nintzateke haien lana etengo banu beti esaten du Roskus nire esanetara dagoela denbora osoan baina ondo asko dakit zer esan nahi duen horrek ondo asko dakit zenbat promes egiten dituen jendeak kontzientzia lasaitzeagatik horrela tratatuko al duzu nire neska ttikia Herbert baina nik badakit ezetz Herbertek gehiegi mimatu gaitu denok Quentin idatzi al nizun Jason bere banketxera eramango duela batxilergoa bukatzen duenean Jason bankari bikaina izango da nire umeen artetik bera da zentzu praktikoa duen bakarra eskerrak eman behar dizkidazu horregatik nire familiatik datorkio hori beste guztiak Compsondarrak dira Jasonek irina jartzen zuen. Kometak egiten
|
zituzten
etxe atzeko portxean eta bost zentaboan saltzen zituzten, berak eta Pattersondarren semeak. Jason diruzaina izaten zen.
|
|
|
2010eko abenduan, Gaddafiren Poliziak anaia eta biak atxilotu zituen. . Urteak eman ditugu gure kultura eta hizkuntza ikertzen, eta agenteek susmagarritzat jo
|
zituzten
etxean geneuzkan liburuak?, azaldu zuen ekintzaileak. Buzakhar anaiak espetxeratu egin zituzten Tripolin,, traizioa eta sedizioa?
|
|
|
Ongi eginak
|
zituzten
etxeko lanak. Berriak, ordea, zahar ziren Anderrendako.
|
|
|
Puntetan txakurren buruak
|
zituzten
etxeko zapatilak jantzi eta Hello Kitty katuaren aurpegia zuen pijama arrosaz sukaldean sartu zen.
|
|
|
Muga horrek sekulako ondoeza eta etsipena eragiten omen zien eta Phyllis Cheslerren lanak aipatzen zituzten, zeinak Freudek emakumeei egotzi zien, zakilaren inbidia, ri buruzko teoria gaitzetsi eta gizonezkoek duten, umetokiaren inbidia, z mintzo baita, gizaki batek izan dezakeen egitasmorik handiena beste gizaki bati bizia ematea delakoan. Taldeko kide askok panpinak
|
zituzten
etxean eta, kazetariak bere begiz ikusi zuenez, hala esaten zuen behintzat erreportajean, horietako batzuk orgatxoetan panpinak lo zituztela ibiltzen omen ziren kalean edo parkean paseatzen. Argazkietan taldeko kide batzuk agertzen ziren kakorratzekin ume txikientzako edo panpinentzako jantziak egiten.
|
|
|
2016ko azaroaren 5ean, Mikel Irastorza atxilotu zuten, Azkaingo (Lapurdi) etxe batean, ETAren zuzendaritzakidea izatea leporatuta. Harekin batera atzeman
|
zituzten
etxearen jabeak: Xabier eta Denise Arin.
|
|
2018
|
|
|
Txetxuren oihu gero eta urratuagoek geldiarazi
|
zituzten
etxeko mugimenduak oro. Atea itxita aurkituta, dudatan egon zen, jo ondoren ere erantzun ez zuelako.
|
|
|
Guztiak bizi ziren ikastetxearen inguruan, Asier izan ezik. Hiru ordu laurden
|
zituzten
etxera heldu, behar beharrezkoa bazen arropa aldatu, askaldu eta tenpluan zazpirentzako mahaia hartzeko. Ordu horretan erraza zen.
|
|
|
Bere atzean eseri, gerritik heldu eta zoratzen joaten nintzen berarekin edonora. Baserrikoa zen ni bezalaxe, behiak
|
zituzten
etxean eta horrek ere kidetasun bat sortarazten du, bitxia egiten baitzitzaidan zeinen antzekoak ziren Bretainian edo Euskal Herrian baserritarrek bizi zituzten arazoak. Haien bizimodua oraindik ere gogorragoa iruditu zitzaidan, sukaldeko zoruan lurra baitzuten eta udan askotan oinutsik ibiltzen baitziren.
|
|
|
Guztiak bizi ziren ikastetxearen inguruan, Asier izan ezik. Hiru ordu laurden
|
zituzten
etxera heldu, behar beharrezkoa bazen arropa aldatu, askaldu eta tenpluan zazpirentzako mahaia hartzeko. Ordu horretan erraza zen.
|
|
2019
|
|
|
Trotski eta Sedova hiriburuko beste etxe batera joan ziren. Ordurako ia bi urte eman
|
zituzten
Etxe Urdinean. Orduan amaitu zen Frida eta Trotskiren arteko harremana ere.
|
|
|
–Idazleak nostalgia kutsu bat nabaritu zuen Txominen irribarrean, goizean baino apainago ageri zen bibotearen azpian?. Gurasoek bi etxebizitza independente egin
|
zituzten
etxe honetan; seme bakoitzarentzat bat. Nire anaia hiesaz hil zen kartzelan.
|
|
2020
|
|
|
Herria, bat batean, eder eta oparo zen ageri, eta Alde Zaharrean sumatzen zen freskotasunak kale estuetan barrena ibiltzeko gonbita luzatu zidan. Leihoak zabalik
|
zituzten
etxe zokoetatik, sukaldeko ontzi eta plateren hotsak iristen ziren, eta handik nahiz hemendik, irratiaren marmarra, kasete batean nola hala grabatutako musika, eta harekin bat egin nahian, gizasemeren bat ezinean kantari, tonua ezin harrapaturik, Ojalá pase algo que te borre de pronto, una luz cegadora, un disparo de nieve... eta umeren bat, agian bi, garrasika, txakurren baten zaunka.... Tontokalen tabernen erdiak itxita, beste erdiak ia hutsik, gehienez ere eguerdiko ardo zuriaren zale berantiarren bat edo beste edalontzia eskuan, motelduta, telebistari begira, beroak areagotutako zabor usaina kantoiko kontainerretatik...
|
|
|
Ibaiertzetik hain gertu bizita, Ochlockonee ibaiko urek, gaindi egiten zuten bakoitzean, indarrez
|
hartzen
zituzten etxe inguruko lurrak. Gurasoek, halakoetan, arnasari eutsi baino ez zuten izaten, urak noiz jaitsiko zain, egindako kalteak zenbatetsi ahal izateko.
|
|
|
Etxeko hiru neskatoak gelditu gabe aritzen ziren musika bukatu aitzin lanak bururatuko ote zituzten desiratzen, baina ez zen erraza izaten. Goizeko ordu biak arte jotzen zuen bandak plazan, baina errandoneatarrentzat ere bestak izanik, afari oparoak antolatzen
|
zituzten
etxean, gonbidatu eta plater ugarirekin. Horiek ez zuten presarik izaten bukatzeko, eta pattarra edaten eta puruak erretzen gelditzen ziren gizonak mahaiaren bueltan ordu ttipietara arte.
|
|
|
Hasieran pentsatu zuen lan kontuengatik edo joana izanen zela, nahiz ez zekien zertan egiten zuen lan, egiten bazuen. Falta zen bitartean eztabaida luzeak izaten
|
zituzten
etxekoek; bereziki emazteak eta haren amaginarrebak. Oihuka eta ate danbadaka ere bukatu izan zuten.
|
|
|
Baina berehala bidaiatu zitzaidan arreta buruketa matematiko horretatik bizkarrean neuzkan bi emakumeen elkarrizketara. Erdaraz ari ziren eta bata besteari kontatzen ari zitzaion nolako barreak egin
|
zituzten
etxean Anjel Alkain Txindokiko gailurrera takoi fineko zapata gorri batzuk jantzita nola igo zen telebistan ikusita.
|
|
|
–Orduak eman
|
zituzten
etxea miatzen, dena hankaz gora utzi zuten. Beste atxilotu batzuk ere egon ziren hirian.
|
|
2021
|
|
|
Teilatu gisa, asfaltozko geruza bat jartzen zen euritik babesteko. Hala ere, ura sartzen zen eta batzuetan euritakoak ireki behar
|
zituzten
etxe barruan. Euria bai, asko, baina iturriko urik ez etxe barruan.
|
|
|
Biztanle guztien %67 etxolaren jabe zen. Jabeen %60k beraiek eraiki
|
zituzten
etxeak, %18k eraiki eta jarraian erosi zituzten, eta %22k bigarren eskuko etxola erosi zuten. Etxola prekario baten jabetza izatea askorik ez zela pentsa daiteke, eta horrela da.
|
|
|
Inolako kontratu edo asegururik gabe. Haiek afari eta festak egiten
|
zituzten
etxetik kanpo, eta ni han geratzen nintzen, beraien etxea zaintzen. Nik ez nuen ia ezer ezagutzen etxe horretatik kanpo.
|
|
|
Are urbanoagoa aintzat hartuz gero hainbat bide zeudela harri beltz eta zuriz zolatuta, alde banatan zintarri apal batekin, txukun txukun ordenaturik batera eta bestera. Herriaren erdian zeuden etxeek ez zuten inolako antzik berak ezagutzen zituen mendi herrixketako batere antolatu gabeko etxe multzo nahasiekin; ilara jarraituan kokatuta zeuden harrigarri garbi zegoen erdiko kale baten alde banatan; tarteka, ateek zulatzen
|
zituzten
etxeen fatxada koloretsuak, eta leiho bakar bat ere ez zeukaten aurrealde lauetan. Oso irregularki zeuden koloreztaturik igeltsu moduko batekin, hemen gris, hor arbel kolore eta han marroi ilun.
|
|
2022
|
|
|
Klasean erdizka entzundako istorio ilunek gogoa inbaditzen zidaten: haurdun geldituriko emakumeek ebaska bisitatzen
|
zituzten
etxeak, anestesiarik gabeko ebakuntzak, zatikatutako haurrak sukaldeko mahaian, artean bizirik eta marraka...
|
|
|
Oihuek oihartzun asaldagarriak eragin
|
zituzten
etxeko bazter urrunetan, baina inork ez zuen erantzun.
|
|
|
Helduen gisan ikusten zenuen bizitza". Lehenbiziko soldata ez ezik, gainerakoak ere ematen
|
zituzten
etxean. " Ez zegoen kapritxoetarako girorik!
|
|
|
Gizonak ere aritu izan ziren, baina, nagusiki, emakumeen zeregina zen. Pasaiako arrantzaleak XVI. mendeaz geroztik joan izan dira Ternuarat arrantzara, eta denboraldi luzeak ematen
|
zituzten
etxetik kanpo (horietako aunitz ez ziren gehiago itzultzen; ondorioz, emakumeek familiak aitzinerat atera behar izaten zituzten). Hala, emakumeek hartu zuten, bertze inon baino gehiago, portuko lanen ardura, bereziki batelak eta gabarrak gidatzearena.
|
|
|
Bertze etxetik bereizten zuen fikziozko marran, berriz, pikondoa loretan hasia zen: erreximenta ederrak eginen
|
zituzten
etxekoek gero, ez jatearen ondorioz ia usteltzear hasiriko pikuekin. Parean, alanbre zaharraren partez egurrezko hesi koloreztatu batek mugatzen zuen etxearen perimetroaren eta errepidearen arteko muga, eta, han, bi langa artean bermaturik piztu nuen zigarreta, errepideari begira.
|
|
2023
|
|
|
Gero eta berdeagoa zen inguratzen zituen paisaia. Halako batean, kale zuzenak eratzen
|
zituzten
etxe baxuen artean hasi ziren, zuhaitzak han eta hemen, etxeen artean tartekatuta.
|
|
|
Nahuelen irratia baino gauza ederragoak erakutsiko dizkizut nik, erdu. Hau da gure komunitate txikia –esan zion Lisak hesi bat ixten zuen zurezko ate baterantz gidatzen zuen bitartean, eta besoak zabaldu zituen, inguratzen
|
zituzten
etxe guztiak besarkatu nahi balitu bezala.
|
|
|
Ez zuen xehetasun handirik kontatu nahi izan, eta Eñautek zeharka baizik ez zituen entzun, amatxiren ahotik. Zer negarrak isuri
|
zituzten
etxeko sukaldean, gerlarako deia heldu zitzaionean! Marcelen aitak ontsa bazekien zer zen gerla, zerbait zerbait jasanik itzuli zen 1919an.
|