|
2014
|
|
|
Uste dut antzeko zerbait gertatzen zitzaiela gurasoei. Aitak gazteleraz egiten zuen lanean eta koadrilan, amak berdin lanean eta kalean, merkatuan barazkiak saltzen
|
zituzten
emakumeen salbuespenarekin. Izeba Mariarekin ere behin baino gehiagotan entzun nuen gazteleraz egiten.
|
|
|
Ez ziren falta neska gazteak gizarteari aurkezteko sortutako festak edo ezkontzeko mandatua ospatzeko antolatuak. Agian, han ikusiko ziren Pariseko modaren aginduak jarraitzen
|
zituzten
emakumeak.
|
|
2018
|
|
|
Eliz botereak emakumeenganako ikuspegia inposatzen zuen, beren gizarte rola eta beren gorputzaren eta sexualitatearen eginkizuna zein behar zuten finkatzen zuen. Iruñeko Katedralean badira emakume bihurrikari, saltokari eta orekari batzuen irudiak lanbide horiek debekatuta
|
zituzten
emakumeek, baita emakume musikari batzuenak ere, tartean laute jotzaile batena. Eta bekatari ofizialen irudiak ere bai, esate baterako Ebarena, aurreneko emakume tentatzailearen ikurra denarena, klaustroko kapitel batean landua, Barbazana kaperaren aurrean, eta Maria Madalenarena, prostituta damutuarena, Koruko harlanduan landua.
|
|
|
1347an Ochanda zen labore aleak salerosteko Txapitelako (capitolium izen latinetik eratorria da txapitela, bertan salerosten zuten garia) merkatuko edo Almudi zaharreko zaintzailea, egungo Txapitela kalean eta Gazteluko plazako zati batean. Merkatu horretan, gainera, baziren jarlekuez eta teilatutxoez hornituriko saltokiak, eta horietan ogi egin berria, tripakiak eta garaiko beste jateko goxoak saltzen
|
zituzten
emakumeek.
|
|
|
Emakume erizainek bertan ingresatutako emakumeak zaintzeko geletan egiten zuten lan, eta emakume eriak zaintzeaz gain, gizonezkoak ere gertutik jarraitzen zituzten gela horietan sar ez zitezen. Osasun alorreko profesional horiek beren lankide gizonezkoek baino gutxiago kobratzen zuten, eta erakundeko zuzendaritzak esleitzen zizkien jatekoetan ere guztiz diskriminatzen
|
zituzten
emakumeak. Garbitzaileak ziren zentroko maindireak, alkandorak eta oheko arropa garbitzeko lan garrantzitsuaz arduratzen zirenak.
|
|
|
Hauexek dira iturri zaharrenak: Santa Zeziliako iturria, Takonerakoa, Telleriako ateko iturria eta San Anton iturria, horiek erabiltzen
|
zituzten
emakumeek arropak, barazkiak, pertzak eta beste garbitzeko. Egunsentiaren eta ilunabarraren artean erabiltzen zituzten iturri horiek erakundeek araututako ordutegi baten arabera, gizonen eta emakumeen arteko" legez kanpoko" elkarketa saihesteko saioan.
|
|
|
Behegaina ere bazuen, eta bertan zeuden administrazioa, botika, bai eta larrialdi kasuetan gaixoentzako gela gisa erabiltzen ziren beste areto batzuk ere, nahiz eta ohikotasunez honela ez egin, ez baitziren goialdeko gelak bezain garbi eta osasuntsuak. Behegainaren goialdeko solairu nagusian zeuden sukaldea eta honen eranskinak, eta apur bat haratago, botikak behar
|
zituzten
emakumeentzako gela bat zegoen, berrogei oherekin; kirurgia beharrizana zutenentzat beste areto bat ere, 37 oherekin. Ohe gehiago jartzeko aukera bazegoen arren, normalean ez zen kopuru hori gainditzen.
|
|
|
—Piratek bortxatu
|
zituzten
emakumeen istorioak propaganda izan daitezke.
|
|
|
hiri turkiar bateko kale kantoi bat udan, itsasoa gertu. Zigarroak bata bestearen atzetik erretzen
|
zituzten
emakume taldeak eta adineko gizonak backgammonean jokatzen. Umeak ezkutaketan ezkaratzetan eta autoen arteko tarteetan, edo bidegurutzean baloia punta batetik bestera jaurtitzen.
|
|
2019
|
|
|
Eta, ni bezala, gizon izanik, emakumeen artekoak ginenak, edo gizonen arteko emakumeak, gizon gizon maiteak, emakumeak maite
|
zituzten
emakumeak... bilatuko genituen, lasai egon, gure bizi bideak, egingo genituen, debekurik ez zela, gure rekorridoak.
|
|
2021
|
|
|
Kultura errotzen hasia zen aberastasuneko eta gizarte maila altuko unibertso horretan, baziren liburu bildumak egiten
|
zituzten
emakumeak ere. Zizeronen gutunei esker ezagutzen dugu Kaerelia, irakurzale amorratua eta liburutegi filosofiko baten jabea.
|