|
2002
|
|
|
Gauez, ohean geundela, geure gelatik entzuten genituen maiz kaleko tiro hotsak, western filmetan bezala. Droga saltzaileek tiroz garbitzen
|
zituzten
beren arteko eztabaidak.
|
|
2003
|
|
|
Larresoroko irakaspenak hartuak zituzten hango apaizki ala jauntxoek gizarteko barne mailak ongi bereizten ikasia baitzuten. Ez
|
zituzten
beraz nahasten gradu ezberdineko jendeak, hala nola, etxeko jaunak eta etxezainak, norbait zirenak eta ezdeusak, zerbait zekitenak eta ezjakinak, jende handiak eta jende xehea!
|
|
2007
|
|
|
Prozesioan imajinak eramatea greko eta erromatarren beste geldikin bat da. Haiek ere lekuz leku eramaten
|
zituzten
bere imajinak, horrexetarako bereziki erabiltzen zuten karroza moduko batean(?). Senatuak Julio Zesarri egiten zizkion jainko ohoreetako bat hauxe zen:
|
|
|
Eta ordurako bazekien Gretak, argazki bakoitzak bere izatearen zati bat lapurtu ziola urteetan eta urteetan. Milaka eta milaka gizonen gelak, lan mahaiak eta mesanotxeak bete
|
zituzten
bere argazkiek desioz, mirespenez eta mukizapiz. Orain, ordea, zimurrek ebakitako azal zaharra baino ez zezakeen suma Gretak bere aurpegian.
|
|
2008
|
|
|
Markesa andereak, doña Normak, Natividadek eta Reginak harridurazko begiradak trukatu
|
zituzten
beren artean, ikusten ari zirena sinetsi ezinik. Harik eta markesa andereak esan zuen arte, ez galeriarentzako oihu histeriko burrunbatsu batean halere, oihu apal barrukoago batean baizik:
|
|
|
Hain zuzen ere horretantxe zuen adurra, gogoaren erradiografiak egiten, gaitasunei antzeman, aldarteak interpretatu eta aurrean zuenaren etorkizuna iragartzen. Bildutakoek txaloka hartu omen
|
zituzten
bere jardun inprobisatu horietako batzuk, garai batean bezala, bestalde, elkarrekin sortu zuten alderdi marxistak iraun zuen bitartean txaloka bukatzen baitzituzten egoerari buruzko azterketa amaiezinak edo estrategia eta taktikari buruzko liderraren jardunak, ariketa distiratsuak izan zirelako batzuetan edo, hain luzeak izanik, bukatu zirelako ere bai beste askotan.
|
|
|
Markesa andereak, doña Normak, Natividadek eta Reginak harridurazko begiradak trukatu
|
zituzten
beren artean, ikusten ari zirena sinetsi ezinik. Harik eta markesa andereak esan zuen arte, ez galeriarentzako oihu histeriko burrunbatsu batean halere, oihu apal barrukoago batean baizik:
|
|
2009
|
|
|
Animatu zen azkenean Regina, beharko!?, sartu ziren senar emazte ezkondu berriak igogailuan, ekin zion igogailuak goraka, sentitu zuen orduan Reginak zangoetan halako ahulezia bat, baita dardara bat ere belaunetan, eta orduan, nola senarraren besoa baitzuen helduleku bakar, hari lotu zitzaion ezin estuago; bisitariek, dozena pare bat gizon emakume zihoazen igogailuan, batzuk lasaiago, besteak urduriago? edo begirada ezin iheskorragoak trukatzen
|
zituzten
beren artean, edo ez zioten elkarri begiratu ere egiten, nor bere burbuilan joango balitz bezala; egoera hartan, Reginak, haren betarteko giharrek tentsio nabaria adierazten zuten, bere buruarekin borrokan zirudien; bazuen, izan ere, bertigo hura, berezkoa, baina beldurrak eragina ere bai, autosugestio prozesu baten bidez, eta igogailua eroriko balitz??, eta bazuen, halaber, beste beldur bat, ez txikiagoa, bi dozena ikusle haien aurrean barregarri gelditzekoa, zorabiatu eta lurrera eroriz gero, adibidez, hain zuen bere baitan errotua sentimendu hura, berezko harrotasunarekin lotua, ume umetatik; bi beldur, Reginaren baitatik tiraka ari zirenak, aurkako norabidean, harik eta, apurka apurka, bat batean ikusle bat ikusi zuen, gizonezko bat, irri paternalista bezain mespretxuzko bat egin ziona eta Reginari errabiazko erantzuna eragin ziona?, indarra bereganatzen hasi zen arte, halako eran, non, gora heldu zirenean, hobeto sentitzen hasi baitzen.
|
|
|
Berria zitzaidan, dena dela, Katalinaren kezka. Parisen nuen denboran ikasia nuen erregina ama ez zela bere ingurukoen amodio aferetan muturra sartu zale, non ez
|
zituzten
bere interesak hunkitzen.
|
|
|
ez al ginen onerako eta txarrerako ezkondu?, zu ez bazoaz, ni ere ez... ...emazte ezkondu berriak igogailuan, ekin zion igogailuak goraka, sentitu zuen orduan Reginak zangoetan halako ahulezia bat, baita dardara bat ere belaunetan, eta orduan, nola senarraren besoa baitzuen helduleku bakar, hari lotu zitzaion ezin estuago; bisitariek –dozena pare bat gizon emakume zihoazen igogailuan, batzuk lasaiago, besteak urduriago– edo begirada ezin iheskorragoak trukatzen
|
zituzten
beren artean, edo ez zioten elkarri begiratu ere egiten, nor bere burbuilan joango balitz bezala; egoera hartan, Reginak –haren betarteko giharrek tentsio nabaria adierazten zuten– bere buruarekin borrokan zirudien; bazuen, izan ere, bertigo hura, berezkoa, baina beldurrak eragina ere bai, autosugestio prozesu baten bidez –eta igogailua eroriko balitz? –, eta bazuen, halaber, ...
|
|
2010
|
|
|
Urrats hauek guztiek osatu eta egokitu zuten Espainiako bonbardaketen gerra erabatekoa, Afrikatik Europara teknologia militar berriaren eskarmentua eramaterakoan. Espainiako armadako kolpistek Italiako eta Alemaniako hegazkinak hartu
|
zituzten
bere alde eta gerra totalaren estrategia garatu zuten gorri, komunista, anarkista eta separatisten aurka. Espainia totalitarioak Italia faxistaren eta Alemania naziaren mirailean bilatu zuen bere isla.
|
|
|
Alferrik errepikatu zien Mariok adin txikikoak zirela eta ezin zietela ezer egin. Beste bi poliziek, gainera, Amaiaren koadernoa kuxkuxeatzen zuten, eta iruzkinak ere egiten
|
zituzten
bere marrazkien gainean. Gehienak Amaiaren lagun eta senideei egindako erretratuak ziren, eta baita amarekin mendira irteten zeneko paisaiak ere.
|
|
2011
|
|
|
Ez zioten garrotea emango nonbait. Ez bide
|
zituzten
bere gorpuzkinak sasi artera botako?
|
|
2012
|
|
|
Oihu txikiak egin
|
zituzten
bere bi lagunek, eta Goizaldek burua jiratu zuen haiengana, zer gertatzen ari zen jakiteko: bekainak zulatuak zituen mutila dantzan hasia zen.
|
|
|
Zortzirenak, berriz, ez zuen eragin handirik izan hedabideetan. Hartu zituen erantzun apurrak berari eta esan zituenen egokitasunari buruzko iruzkinak izan ziren, eta ez
|
zituzten
berak plazaratutako argumentuak aipatu ere egiten. Hori bai, irratsaio hartatik pare bat astera, Zortzik debuta egin zuen Euskal Herri mailako telebista batean, tertuliano moduan.
|
|
|
Bovaryren kabinetatik hasi ziren eta buru frenologikoa ez zuten inskribatu, bere lanbiderako lanabes gisa eman baitzuten; baina kontatu zituzten sukaldean platerak, tupinak, aulkiak, argimutilak, eta, bere logelan, apaletako pitxi guztiak. Arakatu
|
zituzten
bere soinekoak, arropa zuria, apainketa gela; eta bere existentzia, bere xokorik kutunenetaraino, luze hedatua geratu zen, autopsiatzen ari diren gorpu bat bezala, hiru gizon haien begi bistan.
|
|
|
Eduki behar zituen beraz azkenean ere maitasunaren bozkario horiek, etsitzat emana zuen zorionaren sukar hori. Zerbait liluragarritan sartzen ari zen, non dena irrits, estasi eta eldarnio izango baitzen; neurrigabetasun urdinxka batek inguratzen zuen, sentimenduaren gailurrek pindarrak botatzen
|
zituzten
bere pentsamenduaren pean, bizitza arrunta ez zen ageri urrunean baino, oso behean, itzal artean, goialde hauen arteko hutsarteetan.
|
|
2013
|
|
|
Gainerako presoei ez bezala, inork ez zion gutunik bidaltzen Tomislavi. Jaioberrien argazkiak, urtebetetze festetakoak, ezkontza eta bataiotakoak, gerrak hondatu ondoren txukun eta polit gelditu ziren etxe berrituen, auto berrien eta Dubrovnikeko oporretako argazkiak jasotzen
|
zituzten
bere espetxekideek. Berak ez.
|
|
|
Egun hartako bisita turistikoa amaitu zutenean, berehala gonbidatu zituen Ahmetek denak hara, bazkari legea egitera: Tunisiako gutiziak prestatuko
|
zituzten
bere sukaldariek, goxoki asko zerbitzatuko ziren postre orduan, eta berri on bat iragarriko zuten amonak eta Ahmetek. Amaia kezkatuta zebilen hura entzun zuenetik, eta Ahmeten etxerako bidea laino beltzez inguratuta bezala egin zuen.
|
|
2014
|
|
|
Hala ere, Ander ohartzen zen tentuz zuzentzen zitzaizkiola. Hitzak arretaz aukeratzen
|
zituzten
berarekin mintzatzen zirenean. Estatuko telebista kate batek elkarrizketa bat proposatu zion.
|
|
2015
|
|
|
Euskal erakunde armatuotako militanteei dagokionez, 32 ekintzailek galdu zuten bizia 1968tik 1977ra, eta 95ek, 1978tik 1988ra.39 Haietako asko Estatuko aparatuek finantzatutako edota antolatutako talde paramilitarrek hil zituzten. Adolfo Suarez gobernuko presidente izan zen urteetan, Batallón Vasco Español eta beste hainbat taldek 34 lagunen hilketak hartu
|
zituzten
bere gain 1975etik 1981era, horietatik 24 Hego Euskal Herrian, eta hamar Iparraldean.40 1982tik aurrera, Felipe Gonzalezek agintea hartu zuenetik, GAL siglen izenean egin zuten gerra zikina. 1983tik 1987ra bitartean, 27 lagun hil zituzten, gehienak Ipar Euskal Herrian.
|
|
|
Hildako baten senideak zeuden lekura sartu zen. Malkoak isuri
|
zituzten
bere presentzian. Gizonek, eta emakumeek ere bai, gauzen aniztasuna alde batera utzita, berarekin sinpleziaren lasaitasuna erabili zuten.
|
|
|
Makina bat pertsonak izan zuen tokatu zitzaiona ikusteko aukera. Zocodover eko plazan bertan, bizi bizirik erre
|
zituzten
bera eta bere erlijiokideak, Ostiral Saindu batez, beste hainbatentzat ikasbide gerta zedin. Mahomatar haiek garrasika kiskaldu ziren, beren hizkuntzan marruka jainko musulmanari otoi eginez.
|
|
2016
|
|
|
Hogeita hamaseiko gerrak ongi tratatu zion arkitektoari kanpandorre berria. Nazionalista erlijiosoek beren armak eta banderak bedeinkatu
|
zituzten
bertan Amatxoaren urekin, Otxandio Intxortako frontera abiatu aurretik. Eta, Gerra Zibilean bertan, Bilbo mendean hartu eta segituan, Francok berak egin zion bisita Basilikari, artean Espainian lubakietako negarrek bizirik segitzen zutela.
|
|
|
Angelun gaztetxerik ez izanez, eta Etxalaian, justuki etxe gibelean, taulazko etxola gotor bat izanik, bertan, gazte horientzat biltxoko bat antolatua genuen elkarrekin. Hor prestatzen
|
zituzten
beren arteko pilota partidak, futbol jokaldiak, musikaldiak, bai eta ateraldiak ere. Estreinaldia ospatzeko aitzakian, arratsalde batez, orotara hogeita hamar bat heldu, gaztetxo eta haur bildu ginen, jaki xixtaki (pintxo) eta edari ausarkiren inguruan.
|
|
2017
|
|
|
Benito Marco Gardoki hil zenean, 1960an, zentroan ematen zen irakaskuntza frankismoaren zordun zen erabat. Erlijioak eta formazio patriotikoak bustitzen
|
zituzten
bertako ekintza guztiak. Baita formazio zibikoa, soziala eta morala ere.
|
|
|
Hirugarren lerroko erdiko gisa bere jokoa ederki akulatuz, jokalari guztiak nolabait sustengatzen gintuen, hitz gutiz konpreniaraziz nondik nora jo behar genuen. Kontrol handiko gizona zen eta pindarrak botatzen
|
zituzten
bere begi zorrotz zabalen bitartez sendiarazten zigun noraino gure odola bero genezakeen, baina handik hara, kasu! Kontuz...!
|
|
|
|
zituzten
bertara ordena indarraren
|
|
|
Minutu batzuk lehenago, Uxuek etxeko atea zabaldu eta normal hitz egin zion. Baina haren begiek ez
|
zituzten
bereak bilatzen. Ez zuen Axierren gorabehera aipatu, eta telebistako albisteei buruz aritu zen doinu neutroan.
|
|
2018
|
|
|
«Zuok galdetu dendariari zeozer, edozer». Raka raka raka aritzen zen Luki Luk mostradorean, eta parean tokatzen zitzaion edonori kontatzen zion zenbat disko on argitaratu
|
zituzten
bera jaio zen urtean, izarretako hautsa bihurtu zela musikagai. Uhinak.
|
|
|
Negar egin arte eta sabeleko mina jasan ezinik egin zuten barre arratsalde hartan. Beste hamaika esaldi bururatu zitzaizkien, baina hutsunea ez zen oso handia eta, idazmakina Txemarena zenez, ontzat hartu
|
zituzten
berak aukeratutako hiru ohar haiek.
|
|
|
Negar egin arte eta sabeleko mina jasan ezinik egin zuten barre arratsalde hartan. Beste hamaika esaldi bururatu zitzaizkien, baina hutsunea ez zen oso handia eta, idazmakina Txemarena zenez, ontzat hartu
|
zituzten
berak aukeratutako hiru ohar haiek.
|
|
2019
|
|
|
Baina hileta polita eta hunkigarria izatea lortu zuten. Amaren lankide guztiek hitz zoragarriak izan
|
zituzten
bere oroimenean.
|
|
|
Kinsky lorategiko biribilgune handia zen tokietako bat, non Pragako nobleek ezpataz erabakitzen
|
zituzten
beren arteko istiluak. Soropilezko plaza bat zen, hartxintxar bide batez inguratua; soropilaren erdian, bi zumar bakartiren artean, bazen iturri bat, zeinaren marmarra oso urrutitik aditzen baitzen.
|
|
|
Atxilotu ez, harrapatu egin zutela zuzendu dio bere buruari, inork ez baitzion jakinarazi atxilotua izaten ari zenik, ez bere eskubideak irakurri, ez eta isilik egoteko aukera zuela gaztigatu ere, telesail amerikarretan poliziek egin ohi duten gisan. Ez, soilik manifara azaldu eta pankarta eskuetan zeramatenak identifikatzeko exijitu eta indarrez hartu eta kolpatu eta erdi bultzaka erdi arrastaka furgona barrura sartu
|
zituzten
bera eta beste batzuk.
|
|
|
Pot eginda ailegatu ziren, leher eginda. Arnas estuaren eraginez, hiruzpalau minutu behar izan
|
zituzten
bere onera etortzeko.
|
|
|
Tristuraz hil
|
zituzten
berak eta anaiak.
|
|
2020
|
|
|
Bai, ikuspegien eta paisaien bikaintasunak paradisu lasai eta ederra bihurtzen dute Bertiz. Zigatarrek orduak eta orduak igarotzen omen
|
zituzten
bertako lorategian, handik kanpoko munduaren zalapartari sor, babes goxoan, zoriona ahogozatzen. Baina paradisuko lorategiak ere ez daude zorigaitzaren balbetik salbu.
|
|
2021
|
|
|
Beste batzuek ere hainbat gauza esan
|
zituzten
beraren gainean, baina ez zituen argi entzun edo ulertu.
|
|
|
Ahalegindu zen, halaber, jana aurkitzen pinu artean, eroso egoten pinu adarren azpian, gaueko antzigarrak zuritzen zituen bitartean, eta, konfiantza handiegirik gabe, baita segadaz llamaren bat harrapatu eta hiltzen ere, harriz buruan jota, azkenik zatiren bat bederen jateko. Baina llamek zalantzak
|
zituzten
berarekin: mesfidati begiratzen zioten begi marroiekin eta tu egiten zioten hurreratzen zitzaienean.
|
|
2022
|
|
|
Jatorrak baina ikasteko interes handirik ez zutenak. Berasaren ustez, mutil haiek ez
|
zituzten
bere kezkak Jokintxok eta biok bezain ongi ulertuko.
|
|
|
Primok eta Pakitak, ezkonberriak ordurako, etxea zaintzea zuten ardura nagusia. Bortz urte eman
|
zituzten
bertan lanean, Pakitaren ama eritu arte. Hori izaten zelakoz, ezkontzarekin batera, lana uzteko bertze motibo bat garaiko emakumeentzat.
|
|
2023
|
|
|
Nerabezarotik ederki bazekien, aldiz, errekaren zein bazterretan zegoen bera. Ura bezain garbi ikusten zuen agintariek nola baztertzen, deitoratzen eta zikintzen
|
zituzten
bera eta bere hizkuntzakideak, aberkideak. Begi bistan zeukan espainol izan nahi zutenak ibaiaren alde emankorrenean ari zirela lantzen beren baratzeak, ez berez zirelako lur joriak, baizik eta ahalegin guztia egin zutelako beste aldeko ur bazterrerako sarbideak harresiz tapatzeko eta ur guztia beren aldera bideratzeko.
|
|
|
Droga kontuetan sartuta egondakoa. Behin gasolindegi bat atrakatu zuela –30 euro lortu
|
zituzten
berak eta lagunek, hori ez zuten esan– Jipoiak hartutakoa zela eta bakarren bat emandakoa ere bai. Hori dena egia zen; kontatu ziren beste gauza asko ez.
|
|
|
Halako batean telefono dei bat jaso zuen Elurrek: topatu
|
zituzten
beretzako moduko birikak. Deia jaso zuenean, bakarrik zegoen etxean; bikotekidea kanpoan zen eta Eñaut dantzak entseatzen.
|
|
|
Eta senari obedituz, kukubilko jarri zen eta sustrai lodi bati oratu zion indar guztiekin. Kalatxorien karrankek estali
|
zituzten
bere garrasiak.
|
|
|
Zergatik planteatzen du hori Zakariak arazo gisa? Zer" ezaugarri feminista"
|
zituzten
beraren amaren aldeko arbasoek. Zure ustez," bulkada prefeministatzat[...], okertzat, funsgabetzat eta aldaketa eragiteko ezgaitzat" (22 or.) hartzen al dituzte feminista zuriek erresilientzia edo pairamena?
|
|
|
Celia Paul artista plastikoak Autorretrato liburuan kontatzen du nola nerabetan gurasoek barnetegi batera eraman
|
zituzten
bera eta ahizpak. Bertan, lagun min bat egin zuen, Linda.
|