|
2004
|
|
|
Aurrerago aipatuko dudan moduan oso ohikoa zen emakumeek «isilpeko merkatutik» lan merkatu ofizialetara eta alderantziz jauzi egitea11 Mercedesek12bi merkatuak ezagutu zituen. Hamalau urtez geroztik Zikuñagan ibili zen lanean, baina fabrikako lanaz gain gogoan du familiako emakumeek zelofan poltsak egiten
|
zituztela
etxean:
|
|
2005
|
|
|
Baina jendeak pentsatu zuela teatro antzeko bat zela hura, eta teloia kenduko zutela halako batean, eta bistan geldituko zirela berriro ebanistak eta ebanistak egiten ari zirena. Batzuek aulkiak ere ekarri
|
zituztela
etxetik eta teloiaren aurrean jarri, koruaren azpian, teloia kentzen zutenerako. Don Isidrok bota zituen arte.
|
|
2008
|
|
|
Miel herrira iritsi zeneko urte haietako giroa ere badator zintan. Argirik ez zegoela herrian, goizeko ordu txikietan iratzartzen
|
zituztela
etxerik etxe joaten ziren seineruek, eta handik gutxira trasko hotsa baino ez zela entzuten kalean. Egurrezko oinetako hura janzten zuten bakarrik.
|
|
2009
|
|
|
Espezieak banatzeko gorten barruko egituraren adibide legez, etxeetako batzuen antolamendua azalduko dugu. Beti ere kontuan hartuta, etxe bakoitzaren neurriak, espezie kopuruak eta etxetik kanpora eraikitako txabola edo abereentzako tokiek gorta antolatzeko eredu ezberdinak sortu
|
zituztela
etxetik etxera. Antzekotasun sano handien barruan, baina aldea etxe bakoitzean baliabideen eta beharrizanen arabera antolatzen ziren.
|
|
2012
|
|
|
New Yorken, orain dela hamaika urte, irailaren 11n, izan ziren atentatuak dauzkat gogoan. Haiek gertatu eta berehala, neure artean pentsatu nuen, eta orain badakit hala izan zela, World Trade Center eko 1 eta 2 dorreen kontra talka egin zuten bi hegazkinek ez
|
zituztela
etxe orratzak eraitsi, eta are gutxiago 7 dorrea, hori guztia ezinezkoa baita fisikoki. Aski da hori ikusteko batxilergoko Fisika maila aplikatzea:
|
|
2013
|
|
|
Etxea Maidenhead eta Windsor artean dago, Victoriar garaian eraikitako luxuzko etxe bat da, baina nik ez dakit zer esan nahi duen Victoriar garaiko etxea izateak. Etxeari buruzko istorio asko kontatzen dizkigute eta horietako baten bidez jakin dugu lau urte behar izan
|
zituztela
etxea eraikitzeko; 365 leiho ditu guztira, leiho bat urteko egun bakoitzeko. Izugarri handia da etxea, pasilloetan korrika ibiltzen gara leihoak kontatuz behin eta berriz.
|
|
|
Hori bai, amoranteek, ezkondu bitartean, ez zioten elkarri bisitarik eginen, berritsuek eta berri ipurdiek, beren esamesa eta iruzkin morbosoekin, jendea nahasten hasteko aukerarik tipiena izan ez zezaten, familien izen ona eta ospea ororen gainetik baitzegoen, inola ere arriskuan ezin jar zitekeena. Kartak, berriz, hautazkoak izanen zituzten, baina amoranteei argi eta garbi utziz beraiek baino lehenago irakurriko
|
zituztela
etxeko jaunek.
|
|
|
Hurrengo egunean jakin zuen bere lagunetako bi tiroz hil
|
zituztela
etxera bidean. Migel Mari Arbelaitz Etxebarria Portu eta Luis Mari Elizondo Batallon Vasco Españolek hil zituen, 1980ko irailaren 7ko goizaldean.
|
|
|
Hori bai, amoranteek, ezkondu bitartean, ez zioten elkarri bisitarik eginen, berritsuek eta berri ipurdiek, beren esamesa eta iruzkin morbosoekin, jendea nahasten hasteko aukerarik tipiena izan ez zezaten, familien izen ona eta ospea ororen gainetik baitzegoen, inola ere arriskuan ezin jar zitekeena. Kartak, berriz, hautazkoak izanen zituzten, baina amoranteei argi eta garbi utziz beraiek baino lehenago irakurriko
|
zituztela
etxeko jaunek.
|
|
|
* Frai Marcos de Niza Cibolako hirien laudorioak kantatuz itzuli zen bere espediziotik Mexikora, Tenochtitlan handia (Mexiko Hiria) baino ere hiri handiagoa aurkitu zuela esanez, hango biztanleek urrezko nahiz zilarrezko baxerak erabiltzen zituztela, eta turkesekin, perla erraldoiekin, esmeraldekin eta gisa bereko beste bitxi batzuekin apaintzen
|
zituztela
etxeak. Urte batzuk geroago Francisco Vazquez de Coronadoren espedizioa urtebeteko ibilaldiaren ondoren hara heldu zenean, frai Marcos gidari zela, handia izan zen ezustekoa:
|
|
2014
|
|
|
Leher eginik, jantziak bakarrik soinean, bidean abandonatu
|
zituztela
etxetik hartu puska guztiak, neguko hotza gainditzen laguntzeko, mendi horretako adarrak erretzen hasi ziren, su horrekin berotzeko asmoz. Zernahi su ttipik gaua argitu zuten.
|
|
|
Ñabardura bat agertu nahi nuke. Lekukotasunak bil daitezke non nahi frogatzeko neskak puntillazko presondegi batean haziak izan zirela eta serorek, zahaloa eskutan segitzen
|
zituztela
etxeetarik bezperetara, goiz eta arratseko zeinuzko xehela batzuen artean, garbi egon zitezen ezkondu arte, gorputza usteltzera utzi gabe, musika eta dantza pozoi guzietarik urrun. Baina heziketa tradizional horretan bizi izan garen hauek badakigu neskak akuilatzen zirela ere mutikoei atxikitzera pilotan edo borrokan, lasterka eta arbolei goiti.
|
|
2016
|
|
|
Oteiza Museoan erakusketa baterako pieza batzuk eskatu genizkion familia bati eta ezetz esan zigun, gonbidatuak
|
zituztela
etxean eta obra haiek gabe egongela hutsik geldituko zela. Horrela jokatzen duen jendeak argi eduki behar du artelanak diruz erosten dituztela, baina obra horiekin batera erantzukizuna ere hartzen ari direla.
|
|
|
1974an idatzitako autobiografian Davisek gogoratzen du garai hartan beldurra ukigarria zela, indarkeriarekin egiten zuela estropezu nonahi, gurasoak etengabe ari zirela zelatan inork minik egin ez ziezaien, pistolak gordetzen
|
zituztela
etxean haien burua babesteko.
|
|
|
Harrigarri lirateke norberak bere burua agota bezala kalifikatzea, jakinez hitz hori irain bat zela. Hortik ageri da beste herritarrek
|
zituztela
etxeak izendatzen eta ez bertakoek, deia idatzi dudan bezala aurretik aipatu ikerketan. Ohar horrek balio du etxe guztientzat eta garai ororentzat, salbuespenak dira 20 eta 21 mendean eraiki etxe berriak, hor jabeek dituzte ematen izendapenak.
|
|
|
Zernahi oroitzapen harrotu dira. Denek gogoan
|
zituztela
etxe hortan egin bazkari eta afari onak. Bai eta luzaz ortzirale aratsetan hor muntatu diren mus lehiaketak.
|
|
2017
|
|
|
“Etxeko atari bakoitzean harrizko banku bat zegoen, eta ama asko puntua egiten egoten ziren haurrak jolasten genbiltzan bitartean”, gogoratu du. Edota euria ari bazuen txiste liburuak irakurtzen
|
zituztela
etxeko eskaileretan.Garai hartan ere bazen barrabaskeriak egiten ibiltzen zen haurrik, adibidez, Anton Sanz. Errege kabalgata antolatu zuten, eta Sanzek antortxak eta koronak egin zituen.
|
|
|
Gatzagia edo presura laborategietan erosten da. Jakitate bat osoa bazuten lehengoek etxeko bildotsen gatzagia erabiltzeko, hortarako bazterten
|
zituztela
etxean hiltzen zituzten bildotsen gatzagiak. Hori guzia Iparraldean bederen galdu egin da, eta gaurko osasun legeen zorroztasunarekin ez liteke menturaz zuhurtzia bide horietarik ibiltzea.
|
|
2018
|
|
|
Oposizioa, abstentzioraGoiztidi Diazek (EAJ) azaldu du lurpeko kontainerrak kentzeko aukera egongo dela, baina hori erabiltzaileekin aztertuko dela. Hain zuzen, Pilar Riosek (PSE EE) gogoratu du iaz 3.000 inkesta egin
|
zituztela
etxeetan, iritzia jakiteko. Fran Garate ados dago kontratuagaz," behar dena bete" egingo duelako.
|
|
2020
|
|
|
Emazteak kontatzen duenez, hil baino lehentxeago kontzertu baten ondoren bisita egitera joan zitzaizkion. Mikeli ez zitzaion bere gitarrak autoan uzterik gustatzen eta haiek eskuetan
|
zituztela
etxean sartu zirelarik, amak Txoria txori kantatzen entzutea gustatuko zitzaiola esan zion Mikeli eta hau erabat urduri, kontzertu batean baino urduriago jarri omen zen, baina gitarra bat hartu eta kantatu omen zion.
|
|
2021
|
|
|
Elkarrengandik banandu behar genuen bidegurutzeraino ez zen isildu. Asko aztoratu gabe esan zidan ezen edozein egunetan senarra eta biak hilda topatuko
|
zituztela
etxean, eta munduak ez zuela galera handirik sumatuko. Agur esaterakoan, bostekoa eskaini nion.
|
|
|
Jakina, antzinako antzokietako abantailen ordaina harrizko jesarlekuen gogortasuna zen, baina ni seguru nago saltzaileak egongo zirela sarreretan kuxinak alokatzen, edo bestela, ikusleek beraiek ekartzen
|
zituztela
etxetik.
|
|
2022
|
|
|
Albistea irten eta berehala deitu zidan koordinazioan zebilen Coloradoko lagun batek. Han, abortua legala da, eta esan zidan boluntario asko
|
zituztela
etxean gelaren bat hutsik izan eta prest zeudenak estatura zetozenak hartzeko. Abortua osasun zerbitzu bat da, hala ulertu behar da, eta horretarako ditugu abortu funtsak.
|
|
|
Ez dute agindutakoa bete. Ekainaren 10ean El Vedadoko finkan sute bat izan zen, eta hor konturatu ziren ez
|
zituztela
etxeko lanak egin, eta dena korrika eta presaka mugitzen hasi ziren. Prebentzioa da gakoa, eta hori araudiaren bidez egiten da.
|
|
2023
|
|
|
Galderaren zergatia bera ulertuko ez balute bezala begiratu zioten biek, aitak ahoa erdi zabalik eta amak begirik ia kliskatu gabe. Bigarren honek aitortu zuen baietz, bezperan bildu
|
zituztela
etxeko lorategian. Aurten uzta ederra jasoko zutela zirudien.
|