|
2003
|
|
|
Adibiderik berriena “Deloder” izeneko birusa da; duela egun batzuk, sareko trafikoa atzeratzen lagundu zuen, eta 10.000 ordenagailutan baino gehiagotan “sartu” zen, pasahitzak zituzten zerrendetatik abiatuta. Era berean, aurreko “LoveGate” birusak, duela bi aste agertu zen “zizare” motakoak, pasahitz zerrendak ere erabili zituen ordenagailu pertsonalak infektatzeko, eta arazo larriak eragin
|
zituen
mundu osoko sistemetan. “Bai zizare bat, bai pertsona bat makina batean sartzen saiatuz, hitzak erraz asmatzen diren pasahitzak dira”, esan zuen Symantec eko zuzendari Steve Trillingek.
|
|
|
Espero da Unescok laster jakinaraziko duela Biosferaren Erreserba deklaratuko diren eremu berrien zerrenda osoa. Atzo hartutako erabakien aurretik, 95 herrialdek 425 leku
|
zituen
Mundu Sareak, eta guztira 2,5 milioi kilometro karratu, guztiak ere munduko erreserba horietan sartuak. Unescoren egoitzan egin den bileran, Javier Castroviejo, MAB Programako Espainiako Batzordeko lehendakaria, behatzaile ari da.
|
|
2004
|
|
|
Elkarte horrek iragarri du ekintza judizialak hasiko dituela gure herrialdean osagai kimiko hori birgaituz gero. Osagai kimiko hori haurdunaldiko ohiko gonbitoak edo zorabioak arintzeko agintzen zen, eta 50eko hamarkadaren amaieran eta 60ko hamarkadaren hasieran malformazio larriak eragin
|
zituen
mundu osoan jaio ziren 20.000 haurretan. Talidomidaren biktimek produktu hori legez kanpo mantendu behar dela aldarrikatzen dute, eta ohartarazten dute Medikamentuaren Legearen bi artikuluk berariaz debekatzen dutela substantzia berriro legeztatzea; uko egiten diote farmazietan egoteari “kontrol asko egongo direla esan arren”, eta osasun agintariek “biktimak aintzatestea eta guztientzako kalte ordain ekonomikoa adostea” eskatzen dute.
|
|
2005
|
|
|
Atzo Washingtonen egindako bileran, Zazpi herrialde garatuenen taldeak (G7) ohartarazi zuen petrolioaren prezio altuak “aurkako haizea” dela, hazkunde ekonomikoa zailtzen duena eta mundu hedapena “lehen baino orekatuago” dagoela. Halaber, G7ak “ekintza indartsuak” eskatu
|
zituen
munduko desorekak konpontzeko eta hazkundea sustatzeko. Estatu Batuetako, Kanadako, Erresuma Batuko, Alemaniako, Frantziako, Italiako eta Japoniako ordezkariek “modu positiboan” hartu zituzten petrolioaren merkatuko datuak hobetzeko eta epe ertainera energiaren eskaintza eta kontsumoaren eraginkortasuna handitzeko ahaleginak.
|
|
|
Lehen lehendakariordeak, María Teresa Fernández de la Vegak, nabarmendu zuen sektorea “etengabe hazten” ari dela, nahiz eta esan zuen “ezin dela atsegin eman”. Iaz, Espainia izan zen bisitari gehien izan
|
zituen
munduko bigarren herrialdea (53 milioi, Frantziak bakarrik gaindituta) eta diru sarrera handiagoak (36.000 milioi euro, Estatu Batuen atzetik). Hala ere, ostatu gauak eta bisitari bakoitzaren gastua gelditu egin dira, eta okupazioak behera egin du, gaineskaintza dela eta.
|
|
|
Gizakia aldizka kutsatzen duten bi azpimotak H1N1 eta H3N2 dira. Lehenak “Espainiako gripea” eragin zuen, 1918an, eta milaka heriotza eragin
|
zituen
mundu osoan. Bigarrena, azken bi neguetan ohiko gripearen arduraduna izan da.
|
|
2008
|
|
|
Eta horiek kontserbatzea ezinbestekoa da. Hori dela eta, 2008ko otsailean, IRRIk 70.000 arroz barietate tradizional eta moderno baino gehiago utzi
|
zituen
munduaren amaierako gangan, Svalbard artxipelago norvegiarrean, Ozeano Artikoan, eta planetako hazi banku handiena babestu nahi du. IRRI produkzio sistema berri bat sustatzen ari da, arroza intentsifikatzeko sistema (SRI) deritzona, eta, berez, ez da hain onuragarria.
|
|
2011
|
|
|
Haitiko hondamendia Imagen: Plan 2010eko urtarrilaren 12an Haiti astindu zuen Richter eskalan 7 graduko lurrikarak irudi lazgarriak eraman
|
zituen
mundu osoko pantailetara. Gaur egun, argazkiak desberdinak dira, baina berreraikitze lanen zailtasunak ez dira beti islatzen argazkietan.
|
|
2013
|
|
|
Hiritar batek landa lurreko biztanle batek baino lau aldiz zabor gehiago sor dezake. 1900ean, munduan 220 milioi pertsona
|
zituen
munduak, egunero 300.000 tona zabor baino gutxiago sortzen zutenak. 2000 urtean, 2.900 milioi biztanle hirik hiru milioi tona baino gehiago sortzen zituzten.
|
|
2014
|
|
|
UNICEFek dioenez, «pneumonia, beherakoa eta malaria izaten jarraitzen dute, desnutrizioarekin batera, haurren heriotza tasaren arrazoi nagusiak». Erakundeak azaldu duenez, 2013an 2.790 milioi txerto eman
|
zituen
mundu osoko haurren heren bat immunizatzeko. Txertaketa kanpainek urtean bi eta hiru milioi heriotza bitartean saihesten dituztela ziurtatzen du, eta horrelako esfortzuek lortu dute «heriotza horiek 0″ra murriztea.
|
|
|
Irudia: Petra B. Fritz 2010 urtean, Listeria monocytogenes bakterioak 23.150 pertsona inguru infektatu
|
zituen
mundu osoan, Osasunaren Mundu Erakundeko (OME) Europako adituek egindako azterketa baten arabera. «Listeriosiaren zama globala:
|
|
2017
|
|
|
Bere idazlea, Andrea Wulf, esploratzaile eta zientzialari ausart honen bizitza liluragarria da. Darwin, Goethe edo Jefferson bezalako idazle, idazle edo politikariak inspiratu
|
zituen
mundu osoan. 584 orrialde, Taurus, 2016 7 Orrien memoria sekretua:
|
|
2020
|
|
|
Lehen fasean, Madrilen (hirian) izan zen gripea, eta 1.000 biztanleko ia bi pertsona hil ziren. Udazkenean, birusa aldatu egin zen, eta uhin epidemiko horrek 40 milioi heriotza eragin
|
zituen
mundu osoan. “Birusa aldi berean agertu zen Indian, Bostonen eta Espainiaren eta Frantziaren arteko mugan, erantzunik ez dugun misterio handienetako batean”, zehaztu du Medikuntzaren Historiaren Euskal Museoko zuzendariak ere.
|
|
2022
|
|
|
Horrek emaile eta transplante kopuruak behera egin zuen, baina ziur nago gora egingo duela. Zuk hartu zenuen Transplanteen Erakunde Nazionalaren ardura 1989an, eta 1992an Espainia izan zen organoak ematen eta transplantatzen
|
zituen
munduko lehen herrialdea. Hain argi nuen zer egin behar zen?
|
|
|
Erabiltzeko prest dagoen elikagai terapeutikoarekin zazpi aste igaro ondoren, indarberritzen hasi zen. Iaz UNICEFek desnutrizioaren ondoriozko heriotzatik 5,5 milioi haur salbatu
|
zituen
mundu osoan. . Desnutrizio akutuaren aurkako tratamendua jasotzen duten haurren ia% 90 sendatu egiten dira.
|