|
2002
|
|
|
Alaznek zonbi begirada bat zuzendu zion. Segundo batzuk behar izan
|
zituen
munduarekin sintonizatzeko.
|
|
2003
|
|
|
Eta botoi hura sakatu behar zen igogailua berriro martxan jartzeko. Hartara, botoia sakatzera joanda, lehen pisuko koadro biak ikusi behar
|
zituen
mundu guztiak, nahitaez. Hori esaten zuten Museoko estrategek.
|
|
2006
|
|
|
Agustin gaztearen ezinegona –gerakaitza baitzen izaeraz saratarra– ametsetan loratuz joan zen, merkatariaren kontakizunak aditu ahala. Alegiazko lurralde jori eta aberatsak irudikatu
|
zituen
mundu urrunetan, askatasuna eta zoriona eskuragai ziren paradisu urrutiak. Agustin Hiriarte, Pierre Olivierrek ekarritako albisteek liluratuta, Oriente aldera abiatu zen egun batez.
|
|
2007
|
|
|
sortu
|
zituen
munduetatik dabil
|
|
2008
|
|
|
Pianorako baino ez zen bizi. Urte haietan, pianoaren aurrean pasatzen zituen zortzi orduez gain, protokolo eta hizkuntza ikastaroak ere egin behar izan
|
zituen
mundu osoan sortzen zitzaizkion konpromisoei aurre egiteko.
|
|
2009
|
|
|
Baietz. Eta gero txikitu egin zen, desertuaren muga lainotuan desagertu arte, Nebraskako etxetik urrun, Sarak behin ere ikusiko ez
|
zituen
munduko bazterrak bisitatzera. Istanbul, Sukarrieta, Bagdad.
|
|
|
Adaren oihu histerikoa, adibidez, zabua gelditzera behartu zuena; bere jarrera oldarkorra, Ada lurrera botatzera eta etzatera behartu zuena, baita haren gainean ipintzera ere,. Ez ukitu, ez ukitu, ez ukitu?!?,. Ixo, ixo, ixo!?; Domingo nerabea asmorik onenarekin ari zen, bere onera ekarri nahi baitzuen arreba, baina helmugara zeramàn bide ustezkoak bere goxokiak eskaintzen zizkion bidean zehar eta, helmugaz ahaztuta edo, goxokietan galtzen zen. Domingok arreba etzanarazi zuenetik ama etorri bitarteko eszenak hamazazpi segundoko iraupena izan zuen, balizko kronometro batek zehatz mehatz islatuko zuenez?; goxoki haien artean, gainera, bazegoen bat, neurona guztiak iratzartzen zizkiona, haragiaren mugimendu ezin atseginago batean: atsegin zuen amaren magala, atsegin zuen izeba Ernestinaren magala, atsegin zuen Rakel neskamearen magala, atsegin
|
zituen
munduko emakume guztien magal guztiak, beharbada?, baina ez zuen egundaino halakorik nabaritu bere baitan, ez hain era indartsuan eta basatian behintzat: horregatik sentsazio hura, lotan zuèn zerbait orduantxe piztu balitzaio bezala, plazer iturri oparoak baitziren, antza, indarra eta sexua, sexua eta indarra, Domingok ez baitzuen epe labur hartan besterik sentitu; arraren indar indartsua eta emearen indar indargabea, indarrez hustutako indarra, indarra bera baino indartsuagoa izan zitekeena:
|
|
|
baita anarkistak, sozialistak eta alfer jende guztia ere, Jainkoaren ordena irauli nahi dutenak! , eta, irudi haiekin aski ez balu bezala, neska mutilen ipuinen mundura jaitsi eta beste irudi batzuk atera
|
zituen
mundu hartatik, haiei zalantza izpirik gera ez zekien?: Nik bai baitakit zer den jendillaje hori, eta ez baita kasualitatea fabrikan ditudanak ere halakoxeak izatea:
|
|
|
Zertan zebilen, baina, Domingo, Brigitte Adarekin nahastu nahian, Brigitteren ahotsa guztiz bestelakoa bazen?; zertan zebilen, bai, baldin eta Brigitte gaua baino beltzagoa bazen eta Ada irina bezain zuria?, begirale objektibo batek nekez aurkituko
|
zituen
munduan bi emakume, hain desberdinak biak, bai itxurari eta bai izaerari zegokionez ere; Domingo, beraz, irudimenaren jostailua zen, bai, baina ez zuen, artean, errealitatearen zentzurik galdu; are gehiago: irudimenak blokeatzen zuen neurri berean desblokeatzen zuen zentzuak, tirabira hartan eskuak, apurka apurka, luzatu zituen arte, dar dar batean; Brigittek, ordainean, bularrak aurreratu, txokolatearen zaporea ote zuten eta uso lumen ukitu leuna??
|
|
|
Nori eta Etxeberriri?. Urteak
|
zituen
munduan, nire ama haren aitarekin ezkondu zelarik.
|
|
|
–Boltxebikeak dira Drakula, eta boltxebikeak dira Diokleziano... baita anarkistak, sozialistak eta alfer jende guztia ere, Jainkoaren ordena irauli nahi dutenak! –eta, irudi haiekin aski ez balu bezala, neska mutilen ipuinen mundura jaitsi eta beste irudi batzuk atera
|
zituen
mundu hartatik, haiei zalantza izpirik gera ez zekien–: Nik bai baitakit zer den jendillaje hori, eta ez baita kasualitatea fabrikan ditudanak ere halakoxeak izatea:
|
|
|
Zertan zebilen, baina, Domingo, Brigitte Adarekin nahastu nahian, Brigitteren ahotsa guztiz bestelakoa bazen?; zertan zebilen, bai, baldin eta Brigitte gaua baino beltzagoa bazen eta Ada irina bezain zuria?, begirale objektibo batek nekez aurkituko
|
zituen
munduan bi emakume, hain desberdinak biak, bai itxurari eta bai izaerari zegokionez ere; Domingo, beraz, irudimenaren jostailua zen, bai, baina ez zuen, artean, errealitatearen zentzurik galdu; are gehiago: irudimenak blokeatzen zuen neurri berean desblokeatzen zuen zentzuak, tirabira hartan eskuak, apurka apurka, luzatu zituen arte, dar dar batean; Brigittek, ordainean, bularrak aurreratu –txokolatearen zaporea ote zuten eta uso lumen ukitu leuna? – eta esku nabetan utzi zizkion, ezin emekiago, eskaintza erritual bat bezala; orduan, baina, zerbaitek eztanda egin zuen Domingoren gorputzean –adrenalina isuriak odolean eragindako argi ikara? –, esku bularren konjuntzio haren ondorioz neuronen arteko sarean zirkuitulabur bat gertatu balitz bezala; hotzikara bortitz bezain eztiaren eraginpean, Domingo indarrez eta kemenez gainezka sentitu zen, halako moldez, non indarrak eta kemenak ohetik altxarazi baitzuten, baita barrutik askatu eta desinhibitu ere, burutik pentsamendu eta irudi guztiak ezabatuz, Brigitte besarkatu eta haren ezpainak bilatzen zituen bitartean:
|
|
|
Adaren oihu histerikoa, adibidez, zabua gelditzera behartu zuena; bere jarrera oldarkorra, Ada lurrera botatzera eta etzatera behartu zuena, baita haren gainean ipintzera ere," Ez ukitu, ez ukitu, ez ukitu...!"," Ixo, ixo, ixo!"; Domingo nerabea asmorik onenarekin ari zen, bere onera ekarri nahi baitzuen arreba, baina helmugara zeramàn bide ustezkoak bere goxokiak eskaintzen zizkion bidean zehar eta, helmugaz ahaztuta edo, goxokietan galtzen zen –Domingok arreba etzanarazi zuenetik ama etorri bitarteko eszenak hamazazpi segundoko iraupena izan zuen, balizko kronometro batek zehatz mehatz islatuko zuenez–; goxoki haien artean, gainera, bazegoen bat, neurona guztiak iratzartzen zizkiona, haragiaren mugimendu ezin atseginago batean: atsegin zuen amaren magala, atsegin zuen izeba Ernestinaren magala, atsegin zuen Rakel neskamearen magala –atsegin
|
zituen
munduko emakume guztien magal guztiak, beharbada–, baina ez zuen egundaino halakorik nabaritu bere baitan, ez hain era indartsuan eta basatian behintzat: horregatik sentsazio hura, lotan zuèn zerbait orduantxe piztu balitzaio bezala, plazer iturri oparoak baitziren, antza, indarra eta sexua, sexua eta indarra, Domingok ez baitzuen epe labur hartan besterik sentitu; arraren indar indartsua eta emearen indar indargabea, indarrez hustutako indarra, indarra bera baino indartsuagoa izan zitekeena:
|
|
2010
|
|
|
Amak, baina, beste munduak liluratuta zuen arren, gogoan
|
zituen
munduko kontuak: etxeko egoera ekonomikoa eta sarrera irteeren balantzeak, adibidez; amak, izan ere, obligazio ekidinezintzat zituen etxeko eginkizunak, eta hala, Pagoagan luzaroan egoteko posibilitatea zuen arren, hilabete bat, bi edo hiru hilabete igaro zitzakeen lasai lasai?, nekez egiten zuen hamar egunekoa baino egonaldi luzeagorik; orduan ere, irail osoan eta urriaren lehenengo egunetan?, etxean gelditu zen eta etxean gelditu ginen, beste gertakari bat lau haizeetara zabaldu zen arte, Ama Birjinak arrosario bat emango ziola iragarri baitzuen Romanak?
|
|
|
Amak, baina, beste munduak liluratuta zuen arren, gogoan
|
zituen
munduko kontuak: etxeko egoera ekonomikoa eta sarrera irteeren balantzeak, adibidez; amak, izan ere, obligazio ekidinezintzat zituen etxeko eginkizunak, eta hala, Pagoagan luzaroan egoteko posibilitatea zuen arren —hilabete bat, bi edo hiru hilabete igaro zitzakeen lasai lasai—, nekez egiten zuen hamar egunekoa baino egonaldi luzeagorik; orduan ere —irail osoan eta urriaren lehenengo egunetan—, etxean gelditu zen eta etxean gelditu ginen, beste gertakari bat lau haizeetara zabaldu zen arte, Ama Birjinak arrosario bat emango ziola iragarri baitzuen Romanak...
|
|
2011
|
|
|
Oroitzen al duzu nola egun batean don Erasmo maisuak aipagai izan
|
zituen
munduko bortz kontinenteak: Europa, Asia, Afrika, Amerika eta Ozeania?
|
|
2012
|
|
|
Hala ere, Heraklesek berak desagerrarazi
|
zituen
munduan ziren azken zentauroak, Kiron barne, Lernako Hidraren odolarekin pozoitutako geziekin akabatuz. Borrokako beroaldia pasatu ondoren, Heraklesek egin zituen ahaleginak Kiron sendatzeko, baina alferrik izan zen.
|
|
|
Eta kinkearen pantailak, Emmaren buruaren gainaldean horman eskegiak, argitzen
|
zituen
munduko irudi hauek guztiak, bere aurrean bata bestearen ondoren pasatzen zirenak, logelako isilean eta artean bulebarretan barrena zihoan zalgurdi berantiarren baten urruneko azantzetan.
|
|
2013
|
|
|
Oso tipo bitxia. Hogei urte eman
|
zituen
munduari buelta ematen. Ez dakit dagoeneko bizirik egongo ote den?
|
|
|
Lanean ere Hamzak ez zuen nolanahiko aldaketa izan: bera etxetik ihesi joan zèn garaian, apenas zeuden hiruzpalau ordenagailu lantegian; mundu digitala, ordea, ezin eutsizko indarrez sartu zen bazter guztietara, aitona Ibrahimen lantegira ere bai, abantailak ere halakoak
|
zituen
mundu berri hark, itxuraz!?, halako moldez, non ia jende guztiak baitzuen ordenagailu bat lan tresna, sakelako telefonoen presentzia omnipresenteaz ez mintzatzeagatik; are gehiago:
|
|
|
Egia da amaren laguntza nuela, bera zela nire benetako satorra. Banan banan ezagutzen
|
zituen
munduan barreiaturik bizi diren erakundeko militanteak. Bostehun bat lagunen kontaduria eramaten zuen.
|
|
|
Buruiritziak Darcy engainatzen ez baldin bazuen, ordea, bera zen kausa, bere harrotasuna eta apeta ziren Janek nozitua zuen eta artean ere nozitzen ari zen guztiaren kausa. Aldi baterako Darcyk hondatuak
|
zituen
munduko bihotzik laztantsu, eskuzabalenaren zorion esperantza guztiak; eta inork ezin zuen esan noiz arte iraungo zuen berak eragindako kalteak.
|
|
|
Lanean ere Hamzak ez zuen nolanahiko aldaketa izan: bera etxetik ihesi joan zèn garaian, apenas zeuden hiruzpalau ordenagailu lantegian; mundu digitala, ordea, ezin eutsizko indarrez sartu zen bazter guztietara, aitona Ibrahimen lantegira ere bai –abantailak ere halakoak
|
zituen
mundu berri hark, itxuraz! –, halako moldez, non ia jende guztiak baitzuen ordenagailu bat lan tresna... sakelako telefonoen presentzia omnipresenteaz ez mintzatzeagatik; are gehiago: etxean bazeuden bi ordenagailu, aitonak berak eta Raissak noiznahi erabiltzen zituztenak –Raissarena, hala ere, Hamzarena izan zen garai batean, Hamzak berak erosia, Afganistanera joan aitzin–, eta berant gabe ekarri zuten hirugarrena, etorri berriarendako.
|
|
2014
|
|
|
Bere kidearen oihuak jasanezinak gertatu zitzaizkion Asiaini: une hartan, gorroto
|
zituen
munduko gizonezko guztiak. Begiak itxi, eta lasaitzen saiatu zen.
|
|
2015
|
|
|
Makurtu eta goma antzeko itsas anemona leunak ukitu zituen, haitzei erantsiak gelatina pusken antzera. Hausnartzearen poderioz, putzua itsaso bihurtu zen, eta arraintxoak marrazo eta balea, eta eskua eguzkirantz jarriz hodei zabalak hedatu
|
zituen
mundu ñimiño hartan, eta milioika gizaki ezjakin eta errugaberi iluna eta desolazioa ekarri zien, Jainkoak berak bezala, eta eskua bat batean kendu eta eguzki jarioa askatu zuen. Harea zuriztan, hankak luze, litsak zintzilik, eskularruak jantzita, zelatan zegoen berebiziko leviatan bat. Nancyk putzua handitzen jarraitzen zuen?, eta mendi magaleko pitzadura zabaletan lerratu zen.
|
|
|
Gerra hauek aspaldi ahaztu
|
zituen
munduak. Oste espainolek Nafarroa inbaditu duten egunetan, Michelangelok Kapera Sistinoaren bigarren fasean dihardu buru belarri; Domu Santurako bukatua izango du lana.
|
|
2016
|
|
|
ekarri
|
zituen
mundura
|
|
|
–xuxurlatzen zuen, begiak zabal zabalik zituela?. Pentsa zenbat gauza ikusiko
|
zituen
mundura etorri zenetik!
|
|
|
Espainiako Gerra Zibilak asko areagotu
|
zituen
mundu gerra berri
|
|
2019
|
|
|
Zikin zegoen. Sekula ez zuen nota bakar bat ere kantatu ahal izango; hautsiak
|
zituen
munduarekiko zubiak[...] Senargaiak aitortu zuen elkarrekin egonak zirela Erroman, eta hark larrua eman ziola, luze gogor egin eta gero; negar krisiak izanak zituen[...] Neskak aitortu zuen behin ere ez zuela plazerik sentitu senargaiarekin. Asebete eta ezkondu zuen maitale bat aurkitu zuenean sendatu zen.
|
|
2020
|
|
|
Nieremberg txostenak profezia adierazgarria bota zuen: ondorio klimatiko batzuek –itsasoaren mailaren gorakada handi bat, esate baterako– ezin bizitzeko moduko toki bilakatuko
|
zituen
munduko zenbait leku, baina hori emigrazioaren bidez konpon zitekeen: " Jendea desplazatu egin da, eta berekin eraman ditu zaldiak, txakurrak, haurrak, teknologiak, laboreak, abereak eta zaletasunak.
|
|
|
Geroztik, berotegi gasen isurketak handitu besterik ez dira egin, eta 2001etik 2019ra %46ko hazkundea izan dute munduan. Global Carbon Project erakundeak emandako datuen arabera, 2001ean 25,4 gigatona (mila milioi tona) isuri
|
zituen
munduak atmosferara, eta 2019an 36,8 gigatona, hau da, inoizko gehien. Isurketa horien herenak Txinari dagozkio, baina ez datoz bat herrialdeko herritarren kontsumoarekin.
|
|
2023
|
|
|
Lagun gutxi
|
zituen
mundu honetan Unai gazteak; gertukoa, konfiantzazkoa, bat bakarra: Eibarreko Ziripot tabernako jabea, Bittor Garate.
|
|
|
Horretan ari zen Allende, bere gobernu ezkertiarrarekin, halako esperimentu sozialista baketsu bat aurrera eraman nahian, eta lagun
|
zituen
mundu osoko milaka gazte ameslari eta aurrerazale, ez bakarrik Hego Amerikako kontinente zafratuan, baita Europa aldean ere. Chilera laguntzen joandako gazte europar horietako bat izan zen Juan Kruz, 1973an helduen alfabetizazio plan batean lan boluntarioan aritu zena.
|
|
|
Rosalind Eybenek eta Rebecca Napier Moorek diotenez, anbiguotasunak" mundu guztia ongi sentitzeko moduko oihartzun normatibo bat ekarri zuen"," inork pertsonalki hitz horren zer adiera aukeratzen duen adierazi beharrik gabe". Ahalduntze" hutsal" hark ahalduntzearen kausaren alde ari zirela sentiarazten zien denei, hala bilioi bat dolarreko mikrokreditu programak saltzen
|
zituen
Munduko Bankuaren presidenteari nola bihi lepokoak egiten zituen kolektibo feministari.
|