|
2005
|
|
|
Pasarte garratz, hunkigarri eta irrigarriak dituen kontakizun honen protagonista nagusiak hamabi eta bost urte dituzten bi anai dira. Gurasoak istripuan galdu ondoren, Hamburgotik Veneziara ihes egin behar izan zuten, biak banandu nahi
|
zituen
izeba gaiztoarengandik ihesi, hain zuzen ere. Behin bere amak hainbeste maite zuen Italiako hiri eder horretan, baina, ahal zuten moduan bizirauten saiatu behar izan zuten.
|
|
|
Jan eta, Villeneuve d' Ascq era joan ziren Carolinarentzat jantzi berri batzuen xerka, besteak ttipiegiak edo zaharregiak kausitzen baitzituen Gaellek. Carolinak asko maite
|
zituen
izeba eta haiek kontent ziren neskari zekiten guzia erakusteaz.
|
|
2009
|
|
|
Sekula ikusi gabe nuen zulotxoz beteriko mantel dotorea eta aitonak ezkontzeko erabili zuen gorbata iluna eraman
|
zituen
izebak berarekin, ordu eta erdi geroago etxetik atera zenean.
|
|
|
eta susmoa zuen ezen ez zegoela itzalik gabeko hitz handirik, zeren hitzik handienak ere. Jainkoa?, bere itzal izugarriak baitzituen, Jainkoaren izenean mila gerra izan ez ziren, bada, historian! Hargatik oroitzen
|
zituen
izeba Ernestinak maiz frai Millanek komentuan irakatsiak, Jainkoaren kontzeptuari buruzko eztabaidan isilik egotera zeramatenak, eta huraxe zen, ausaz, kontua, gizakirik gabe ez dagoela ez egiarik ez gezurrik ulertzerik, egia eta gezurra, kategorizazio guztien gainetik, gizakiaren baitan haragitzen baitira, azken batean, eta argi itzalen eremua baita, definizioz, gizakiaren haragia, ez argi hutsa... bizitzaren memento hartan, egia esan, hitz handi gehienak bazter utziak zituen, eta geratzen zitzaizkionak letra txikiz idazten saiatzen zen; etika eta estetika bezalako hitzak ez ziren, beharbada, seguru ezetz?
|
|
|
Hitzik ikaragarrienak esan zizkion Domingok berriro ere, baina, azken lauzpabost minutu haietan, gauza asko ikasi
|
zituen
izeba Ernestinak: hura bere problema zela ulertu zuen, esate baterako, eta ez Domingorena, garrantzitsuena ez baitzen, ausaz, begiek zeri begiratzen zioten, baizik eta nola begiratzen zioten?
|
|
|
Gora begira bizi zen arren, lurrarekiko eta lurtarrekiko eginkizunak
|
zituen
izeba Ernestinak bere bizimoduaren abiapuntu: izeba, beraz, zentzuzko emakumea zen, eta bazekien neska mutil haiei askoz ere irakaspen xumeagoak eman behar zizkiela, ipuinen irakurraldiaren ondotik jakinarazten zizkienak, haien erakutsi eta erremate gisa:
|
|
|
Gora begira bizi zen arren, lurrarekiko eta lurtarrekiko eginkizunak
|
zituen
izeba Ernestinak bere bizimoduaren abiapuntu: izeba, beraz, zentzuzko emakumea zen, eta bazekien neska mutil haiei askoz ere irakaspen xumeagoak eman behar zizkiela, ipuinen irakurraldiaren ondotik jakinarazten zizkienak, haien erakutsi eta erremate gisa:
|
|
|
esan nahi baita hantxe konta ziezaiokeela izebak egia –itzalik gabeko egia, maiuskulaz idatzia– Domingori, huraxe izan baitzitekeen abagunea, baina ez zuen ezertxo ere egin; izeba Ernestina, izan ere, bizitzaren joaneko bidean baino gehiago, itzulikoan zegoen... eta susmoa zuen ezen ez zegoela itzalik gabeko hitz handirik, zeren hitzik handienak ere –Jainkoa–, bere itzal izugarriak baitzituen, Jainkoaren izenean mila gerra izan ez ziren, bada, historian! Hargatik oroitzen
|
zituen
izeba Ernestinak maiz frai Millanek komentuan irakatsiak, Jainkoaren kontzeptuari buruzko eztabaidan isilik egotera zeramatenak, eta huraxe zen, ausaz, kontua, gizakirik gabe ez dagoela ez egiarik ez gezurrik ulertzerik, egia eta gezurra, kategorizazio guztien gainetik, gizakiaren baitan haragitzen baitira, azken batean, eta argi itzalen eremua baita, definizioz, gizakiaren haragia, ez argi hutsa... bizitzaren memento hartan, egia esan, hitz handi gehienak bazter utziak zituen, eta geratzen zitzaizkionak letra txikiz idazten saiatzen zen; etika eta estetika bezalako hitzak ez ziren, beharbada –seguru ezetz– izeba Ernestinak egunero erabiltzen zituèn hitzak, haren etika eta estetika guztiak bi arautan laburbil bazitezkeen ere:
|
|
|
Hitzik ikaragarrienak esan zizkion Domingok berriro ere, baina, azken lauzpabost minutu haietan, gauza asko ikasi
|
zituen
izeba Ernestinak: hura bere problema zela ulertu zuen, esate baterako, eta ez Domingorena, garrantzitsuena ez baitzen, ausaz, begiek zeri begiratzen zioten, baizik eta nola begiratzen zioten... fantasmak eta munstroak ez baitziren kontzeptu negatiboak Domingorentzat, positiboak baizik, jauregi batek, benetako jauregia izateko, derrigorrez behar zituenak; zergatik ez, beraz, Domingoren begirada kutsatu gabea bere egin edo bere egiten ahalegindu...?
|
|
2010
|
|
|
behin edo behin ikusi izan dut izeba oihu egiten, behin edo behin barre zaratatsua egiten, behin edo behin nahigabe handiz negar egiten, baina berea beste molde batean moldatutako estiloa zen, hatz erakuslea inoiz erakusten ez zuena; aitzitik: besteen zerbitzuan
|
zituen
izebak eskuko bost hatzak, habiarik atseginena osatzeko gertu, non adiskidetasunaren edo tratu abegikorraren txoria noiznahi pausa baitzitekeen, orduan ere berdin.
|
|
|
Bazkalaurrea zen eta gurasoak ez ziren oraindik lanetik itzuli. Isilean pasatu
|
zituen
izebak orriak, sutondoko aulki handian eserita. Eta, halako batean, hitz izugarri bat bota zuen, gure harridurarako:
|
|
|
behin edo behin ikusi izan dut izeba oihu egiten, behin edo behin barre zaratatsua egiten, behin edo behin nahigabe handiz negar egiten, baina berea beste molde batean moldatutako estiloa zen, hatz erakuslea inoiz erakusten ez zuena; aitzitik: besteen zerbitzuan
|
zituen
izebak eskuko bost hatzak, habiarik atseginena osatzeko gertu, non adiskidetasunaren edo tratu abegikorraren txoria noiznahi pausa baitzitekeen... orduan ere berdin. Hasieran, larriminak eragiten zidàn ezinegonari lasaibidea emateko, negar eta negar egin nuen, izebari neure arrazoiak erakusten nizkiola:
|
|
2013
|
|
|
Zertara, eta hileta batera, gainera. Hamabost urtean ikusi ez
|
zituen
izeba osaba, gelakide ohi, udako lanetan lankide izandakoak, bizilagunak, ikusteko eta guztien ahotik gauza bera entzuteko eta guztiei azalpen bera eman behar izateko.
|
|
2014
|
|
|
Agian gurpilen eta frenoen zarata izango zen, edo hainbesterako erabiltzen zuen sen harrigarria. Gauza da izebak zuzentzen zuela bista eskuinera eta arranoak hegan ari direnean harrapakina ikusterakoan nola, halaxe antzematen
|
zituen
izebak ikatz koskorrak asfaltoaren gainean, kamioiak botatzen zuen ke beltzaren fruitu balira bezala.
|
|
|
Harrigarria iruditzen zitzaigun entsaladarik ez jatea, baratzean hainbeste letxuga izanda. Letxugak, ordea, Ordiziako ferian saltzen
|
zituen
izeba Iñaxik.
|
|
|
Gero egun seinalatuak zeuden, batez ere abuztuko ama birjina eta eguberriak. Egun horietan orfeoitik ekarritako portzelanazko ontziak ateratzen ziren gela ilunetik eta han jartzen
|
zituen
izebak zainzuriak edo fritoak, alkatxofa arrautzeztatuak eta letxuga hosto egosiak eta ondoren albardatuak. Maionesa, noski, eskuz egiten zuen izebak, bere sutondoko aulkian jarrita.
|
|
2015
|
|
|
Uda madarikatu hartan erdi hustu egin zen etxe hartako sukaldea: Joxe soldadu harrapatu zuen gerrak Burgosen; Migel, anaia zaharrena, gudariekin joana zen gatazka sortu orduko; Iñazi, ahizpa zaharragoa, ume mordoa eta senarra gerran
|
zituen
izeba baten etxean zegoen laguntzen.
|
|
2016
|
|
|
Mahaia bildu eta balkoiko logelara abiatu zen Martin. Aulki baten gainetik hartu
|
zituen
izebak egindako gortinak. Elkarrekin gutxitan ikusiak zituen bi ahizpak.
|
|
2022
|
|
|
Izeba nahiko argia zen Elenaren bizitza pertsonalean gehiegi sakontzeko eta lan kontuez eta asmoez galdetu zion. Ilobak gustura dastatu
|
zituen
Izebaren platerak, ziazerba arrautzopila eta sardina irin arrautzeztatuak, txikitako oroitzapenetakoak bezalakoak. Izebak kontatu zion hurrengo egunean, igandean, Marta eta familia bazkaltzera agertuko zirela.
|
|
|
Besagainak astindu
|
zituen
izebak eta bere zigarroari atxiki bat eman zion hondartza hutsera begiratzen zuen bitartean.
|