|
2007
|
|
|
Hutsune honi aurre egiteko eta euskararen erabileraren datu zuzenagoak eta fidagarriagoak lortzeko sortu
|
zituen
euskararen kale neurketak SIADECOk (sorrera horri buruz gehiago jakin nahi izanez gero: " SIADECO:
|
|
2009
|
|
|
Euskara Nafarroako bide seinaleetatik desagertu zen, eremu euskaldunetik izan ezik; eremu mistoan, ia balio osoa kendu zitzaion euskaraz jakiteari, eta betiere ingelesarekin, frantsesarekin eta alemanarekin parekatuta. Arau hori onestearen ondorioz, Nafarroako Administrazio Publikoak 2001ean ezabatu egin
|
zituen
euskara jakitea beharrezkoa zen lanpostuen %40: hau da, 253tik 149ra, eta Foru Administrazioan 13.000 langile ari ziren.
|
|
2010
|
|
|
Bereziki oparoa izan zen hizkuntzen ikuspegitik frankismo ondorengo lehen hamarkada. Langile kopuru oso handiak hartu
|
zituen
euskara eskolak eta jauzi garrantzitsua egin zen elebitasunerantz. Zailtasunez gain, kontua da ibilbide luze horrek oinarri sendoa jarri diola berritan garatzen ari den hizkuntza plangintzari.
|
|
2011
|
|
|
Baina nolakoa zen diglosia tradizional hori? gure herri euskaldunetan indarrean egon den hizkuntza elkarbizitza diglosikoak, euskara erabilera esparru formal eta idatzietatik bazter uzten zuenak ez
|
zituen
euskara eta erdara maila berean jartzen. zereginen banaketa hierarkikoak ondorioak izan zituen hizkuntzetan eta hiztunengan. gure iragan ez hain urruneko diglosia klasiko horri ez diot nik begi nostalgikoez behatzen. ez dakit lehenaldi idealizatua ote duen zalbidek buruan, edo une gune historiko zehatz zehatzei baizik ez ote dien erreparatzen.
|
|
|
Gure herri euskaldunetan indarrean egon den hizkuntzaelkarbizitza diglosikoak, euskara erabilera esparru formal eta idatzietatik bazter uzten zuenak ez
|
zituen
euskara eta erdara maila berean jartzen.
|
|
2015
|
|
|
Asmo horrekin egin da, beraz, lan hau, bizitako errealitate hori hobeto ezagutzeko, komunitate gutxitu baten ahotsa entzun eta zabaltzeko, eta egoera hobeto ezagutu ondoren, eta benetan bi komunitate baleude eta haien arteko desoreka egon balitz, beste komunitatea hobeto ezagutu, baloratu eta limurtzeko. Agirreazkunagak (1998), hain zuzen ere, patxada, orekaren bilaketa eta esparru komunak eskatzen
|
zituen
euskararen biziberritzea antolatzerako orduan, komunitate eleanitzetan integrazio soziala sustatzeko. Ondoren, botere publiko guztiei dagokie herritar guztien hizkuntza eskubideak bermatzea (Agirreazkunaga, 1998) eta orduan lortuko da euskararen normalizazioa, euskararen aldekoagoak diren baldintzak, indibidualak zein sozialak sortuz eta denboran zehar mantenduz (Mart� nez de Luna, 2013).
|
|
2017
|
|
|
Horregatik, legearen aldekotzat ebatzi
|
zituen
euskarari lehentasuna ematen dioten planaren atalak, batez ere euren funtzioak euskaraz nagusiki egiten dituzten euskarazko administrazioatalei buruzkoak.
|
|
|
9.11 Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiaren maiatzaren 29ko 238/ 2017 epaia bukatzeko, epai irmoa ez den arren, aipagarria iruditu zait azkeneko hilabeteotan puripurian egon den epai baten azterketarekin amaitzea, hain zuzen ere, gipuzkoako Foru aldundiko euskararen erabilera planaren aurka jarritako helegitearen gainekoa. epai hau ere, egitasmoaren aztergaien ikuspuntutik aztertuko dugu. estatuko abokatuak helegitean argudiatu zuen euskara planak euskarari ematen ziola gaztelaniaren gaineko zilegitasunik gabeko lehentasuna. horren gainean, auzitegiak ebatzi zuen euskara planak hizkuntzaren errekuperazio eta sustapen politika bat jasotzen duela, gaztelania eta euskararen arteko euskararen kalteko asimetria egoeratik hasita, bi hizkuntza ofizialen berdintasuna helburu duena. horregatik, plana bera ezin dela arrazoi horregatik, legez kontrakotzat jo, betiere, bi hizkuntzen koofizialtasun egoera eta gaztelania hiztunen hizkuntza eskubideak errespetatzen baditu. (6 oinarri Juridikoa) horregatik, gaineratzen du legezkotzat jo behar zituela euskararen erabilera sustatzen duten planaren atalak, betiere herritarren hizkuntzaeskubideak bermatzen badituzte. ondorioz, legearen aldekotzat ebatzi
|
zituen
euskarari lehentasuna ematen dioten planaren atalak, batez ere euren funtzioak euskaraz nagusiki egiten dituzten euskarazko administrazio atalei buruzkoak. atal horien hiru adibide aipatuko ditugu jarraian. lehenik, gipuzkoako Foru aldundiko euskara planaren bigarren artikuluaren lehenengo atalak, auzitegiak legezkotzat jo zuena, honela dio:
|
|
2018
|
|
|
Aurretik, ordea, Udalak bestelako erabaki batzuk hartuak
|
zituen
euskara sendotzeko edo egonkortzeko: Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia jartzea abian 2003an, Euskararen Aholku Batzordearekin (2004an).
|
|
|
Estalapean eta plazan mahaiak jartzearekin batera, zumaiarrok terraza bat irabazi genuen, baina edadetuek biltzeko eta babesteko lekua galdu zuten, eta umeek jolaslekua. Neurri batean (ez baitakigu zein eseriko den mahaietan), Estalapea eta plaza galdu egin
|
zituen
euskarak.
|
|
2023
|
|
|
Arrasaten eta beste zenbait herritan sortzen ari ziren euskara elkarteentzako, euskaltzaleen amets eta beharretatik sortutako mugimenduari zentzua ematen zion oinarri teoriko bat ematea ekarri zuen Txepetxen proposamenak. Intuizioak batu zituen herrietako euskaldun eta euskaltzaleak euskara elkarteen bueltan, praktikak eraman
|
zituen
euskararen erabileran eragiteko ekimenak martxan jartzera eta ondoren eman zioten bere lanari estalki teorikoa.
|