|
2000
|
|
|
Abiapuntu honetatik ulertu behar da, uste dugunez, ondoren azalduko ditugunetanikusiko dugun Lauzurikaren jokabidea. Eta goazen, arau orokorren historia egitekobehar genuen ingurumenaz diogun honetatik, arau haiek jaso
|
zituen
eliz erakundebatera. Gizarteak berak debekua nola bizi izan zuen balioztatzen lagunduko diguteondoko datuek.
|
|
|
zeritzan idazkia, Gotzainak berak sinatua. Agiri honen bidez, Elizak eta Diozesiak (hiru Probintzietarako) definiturik utzi
|
zituen
eliz euskaramintzaturako jarrera eta irizpide ofizialak.
|
|
2002
|
|
|
Beste aldetik, asko ziren sermoi eta platiketan euskara erabiltzen zutenak, eta, beraz, euskaraz mintzo ziren irratian eskaintzen zituzten mintzaldietan. Programazioa euskaraz egiteak arazo asko sortu
|
zituen
elizaren irratien arduradunen eta ministerioaren agintarien arabera. Sánchez Redondo-k azaltzen duenez, elizaren eta gobernuaren arteko harremanak gaiztotu egin ziren 1961ean; egoeraren okertze horren arrazoien artean euskal irrati parrokial batzuek euskaraz emititzen zutelako ministerioak egindako salaketa zegoen (Sánchez Redondo, 2001:
|
|
2003
|
|
|
XVI. mendean, Aulesti hiri bilakatu gura izan zuten bertako Jauntxoek eta Elizak. Parrokiak ez zeukan pauso hori emateko behar beste lurrik, eta boterea handitzearren, industria jarduerak bereganatu
|
zituen
elizak. Sasoi hartan, diru asko mugitzen zuten Aulestiko olagizonek.
|
|
2005
|
|
|
Bide bazterrera erori haziaren gisa, erroak axalekoak
|
zituen
Eliza horrek (Lk 8,4). Egipto, Siria, Irak eta Ekialde Hurbileko beste herrialdeetako elizek ihardukitzen dute beti102, nahiz mahomatarren erdian diren, han ez baitzen eliza arrotza, arrotzen kulturan errotua.
|
|
|
Idoiak zabal zabalik zeuzkan begiak; jakin min handia azaldu zuen, eta galdetu zion Albertori ea zer nolako ekintza humanitarioak egiten
|
zituen
Elizak Hego Amerikan, Afrikan nahiz Asian. Alberto Indian bizi izana zen, Kalkutako Ama Teresaren fundazioan lanean; garai hartan, moja hura ez zen hain ospetsua ere; urte batzuk geroago gertatuko zen hori.
|
|
2007
|
|
|
Aisha parkean utzirik bidai luze bat egiteko prestatu zen, baina lehenago bibolin jolearen txakurra laztandu zuen eguzkiak argitzen
|
zituen
elizako kristaletara begira.
|
|
|
Vatikanoaren begiradapean, Elizari begiratu zion" Gurutzada" deitu gerla zibilean hartua zuen leku nagusia, Espainiaren erligio eta morala kontrolatzekoa, erregimena benedikatzen zuen bitartean: 1957tik aurrera sartu
|
zituen
Elizakoak gobernuan, katoliko progresista bakanak baztertzen zituen bitartean.
|
|
2008
|
|
|
Karmeldar oinutsen santa fundatzailearen maxima aintzakotzat hartuz, solo Dios basta?, arimaren biluztasuna predikatzen zuen, halakoa baitzen bere joera estetikoa ere. Kultuari dagokionez, ez
|
zituen
elizako irudiak fedearen oinarritzat hartzen, guztiz onartzen bazuen ere eliztar batzuei lagungarri gerta zekizkiekeela; esan nahi baita ontzat ematen zituela irudiak, bai, baina espazioaren ardatz bihurtzen ez ziren bitartean, hain zegoen sinetsia hutsa zela edozein espaziotan funtsezkoa eta irudia anekdotikoa; ondorioz, zenbat eta irudiak barrokoago, orduan eta estimu eskasagoan zituen, halako ... honela erantzuten ziola:
|
|
|
23). Espainiar biztanleriaren gehiengoak antsikabetasunez hartu
|
zituen
elizaren aurkako neurri hauek, txalotzen edo bultzatzen ez bazituen ere?, baina foru herrialdeetan gehiengoa neurri hauen aurka agertu zen. Tradizionalistek, euren aldetik, gobernu liberalaren gehigikeria hauek erabili zituzten iraultzari zilegitasuna kentzeko, biltzeko askatasuna aldarrikatzen zuen bitartean, katolikoei eskubide hori ukatzen ziela salatuz.
|
|
|
Karmeldar oinutsen santa fundatzailearen maxima aintzakotzat hartuz –solo Dios basta–, arimaren biluztasuna predikatzen zuen, halakoa baitzen bere joera estetikoa ere. Kultuari dagokionez, ez
|
zituen
elizako irudiak fedearen oinarritzat hartzen, guztiz onartzen bazuen ere eliztar batzuei lagungarri gerta zekizkiekeela; esan nahi baita ontzat ematen zituela irudiak, bai, baina espazioaren ardatz bihurtzen ez ziren bitartean, hain zegoen sinetsia hutsa zela edozein espaziotan funtsezkoa eta irudia anekdotikoa; ondorioz, zenbat eta irudiak barrokoago, orduan eta estimu eskasagoan zituen, halako ... " Arima, bere egoerarik gorenean, horman irekitako hutsune bat da, guk geuk ireki eta guk geuk hustu behar duguna, Jainkoari lekua egiteko, lekua dagoen lekuan bakarrik sar baitaiteke Jainkoa.
|
|
2009
|
|
|
1964ko Hirietako Alokairuaren Legeari buruz Konstituzionalak ebatziriko 340/ 1993 epaia, hain zuzen. Epaiaren arabera, Legeak parekatu egiten
|
zituen
Eliza Katolikoa eta Eskubide Publikoko korporazioak.
|
|
|
Bere etxearen ondo ondoan, Amañako San Salvador parrokiaren azpiko aldean, areto txukun bat zegoen, parrokiak kultur ekitaldietarako erabiltzen zuena. Parrokoa Don Pedro Celaya zen, eta Marioren amak seroraren lanak egiten
|
zituen
elizan. Por aquel bajo empezó a pasar lo mà ¡ s interesante de la intelectualidad de izquierdas de Euskadi.
|
|
2010
|
|
|
Frai luis gan bi balio eredugarri ikusi ahal izan zituen, exegetarena eta idazlearena. agustindarren inguru hau zinezko eskola izan zen nafarrarentzat, etxeko hurbiltasuna zuena eta historiak aitortu dien bikaintasun jasokoa, gizarteko kultur premia kristauei kalitate handiko modernotasunez erantzun nahi ziena. horretan, aipatutakoei beste izen agustindar bat ere gehitu behar diegu, alonso gudiel. ...na betiere ordena barruko familiartekotasuna galdu gabe) ez zen izan frai pedrorentzat urruneko zerbait. orduantxe, hain zuzen, eskolastikaren onena eta ezagutza modernoak batera ari ziren ematen bi fraide agustindarrok19 baina garaiak ez ziren samurrak. erreforma protestanteari ez ezik humanismo erasmista eta bibliazaleari aurre egin nahiz, kontrarreformako hegalik gogorrenak gatazka latzak sortu
|
zituen
eliza katolikoaren barruan. inkisizioaren bidez zeregin kulturalean ere ezarri nahi izan zen jakineko ortodoxia modua bat, eta, horregatik, gizalege eskaseko eliz gobernamendua bertatik bertara ikusi eta jasatea tokatu zitzaion Malon etxaideri ere. teologo eta exegeta ausartagoak beren jardunean mehatxatuta eta arriskutan zebiltzan, zinez20 egia da, 1560ko hamarkadako politika zitalagoaren eta al...
|
|
|
Erreforma protestanteari ez ezik humanismo erasmista eta bibliazaleari aurre egin nahiz, Kontrarreformako hegalik gogorrenak gatazka latzak sortu
|
zituen
Eliza Katolikoaren barruan. Inkisizioaren bidez zeregin kulturalean ere ezarri nahi izan zen jakineko ortodoxia modua bat, eta, horregatik, gizalege eskaseko eliz gobernamendua bertatik bertara ikusi eta jasatea tokatu zitzaion Malon
|
|
|
Espazioaren eta denboraren ikuspegia ere apailatu zuen Elizak. Sare bateko bezala fundatu
|
zituen
elizak eta ermitak herririk herri, kanpandorrearekin, eta Erroma izango zen harrezkero arruta guzien bidegurutzea munduko mapen zentroan. Egutegia bera, Kristo jaio zenetik hasi ziren urteak zenbatzen, nahiz eta abiapuntuko data espekulatiboki aukeratu behar izan.
|
|
2011
|
|
|
Oroitzen duzu Joana?, galdetu zion ogia oratzen ari zen neskameari. Eguzkiak goiz goizetik doratzen
|
zituen
Elizaren hormak eta hilerri garbiko goroldioa. Azoka egunetan artzainak eta laborariak salgaiz kargaturiko zaldi, mando eta astoekin jaisten ziren herrira.
|
|
|
Garaipenaren Andre Mari elizan mezak ematen ziren egunero; hara joanez gero, agian lagunduko zioten testuen esanahia argitzen eta, batez ere, irudiak identifikatzen. Hiru mezuak inprimatu, dendako atean" itxita" kartela jarri eta laster batean zeharkatu
|
zituen
elizarainoko kaleak.
|
|
|
Garai hartan, John Wycliffe britainiarraren idazkiak irakurri, eta bere egin zituen. Sermoiak txekieraz egiten zituen eta horietan gogor kritikatzen
|
zituen
Eliza Katolikoaren ohitura gaiztoak: ustelkeria morala, aberasteko grina, bulen salmenta.
|
|
2012
|
|
|
Beste askok ezin dute gainetik kendu sexuaren zama, egin ez dutenarena, batez ere, zakarki eta krudelki ostu zitzaien bizitzaren zati eder haren malenkonia, amorrua eta etsipena, errebeldiarako ere erabat irenduta utzi zituena. Bestela ez da ulertzen Elizaren erruz sexu errepresiorik bortitzena jasan zuen jende hark nola jarraitzen duen, gaur egun, zikiratu
|
zituen
eliza bertara joaten, astero astero.
|
|
|
Julio II.a Aita Santuak eman zuen Exigit Contumacium bulda, 1513ko otsailaren 18an. Bulda horren bidez Aita Santuak Joan Il.a Albretekoa eta Katalina Foixekoa, Nafarroako errege erreginak, eskomikatu
|
zituen
Elizaren zisman parte hartzeagatik, Luis XII.a Frantziako erregeari Aita Santuaren Estatuen aurkako gerran lagundu ziola erranez. Titulua eta erregetza kendurik, jabetza guztiak konfiskatu zizkien," arrazoi zuzenenean eta santuenean" erosiko zituztenen bidezko jabetzak izan zitezen.
|
|
2013
|
|
|
San Martin bitarte haretan gordeta zegoen eta gordetik aditu zituen Basajaunaren hitz hauek. Eta harengandik ikasita berak ere garia erein zuen eta harrezkero ederki elikatu ahal izan
|
zituen
elizako zerbitzariak. San Martin honen eguneko errezua hau izaten omen zan:
|
|
|
Hauxe galdetzen du Xipri Arbelbidek: «Frantzia horrelako etsaia izanik Hiriart Urrutik hain maite
|
zituen
Eliza, erlisionea eta fedearentzat, nolaz izan da hain atxikia Frantziari?» Eta galdera horri berak ematen dio erantzuna:
|
|
2014
|
|
|
Gaztetatik joan zen Gernikara bizitzera. Foruan hasi
|
zituen
eliz ikasketak bertako frantziskotarren komentuan. Teologia ikasketak ere egin zituen Arantzazun.
|
|
|
idazle abilezietan gabiltza, fizeletan, eta larrienetan, antzerki populistan. (Xeaxtian Ihidoiek zerrenda horiek arrahartu
|
zituen
Elizako ezkila n.)
|
|
2015
|
|
|
Bere burua engainatzen ari zela. Sinesteko ahalegina urte askotan egin zuen arren, begiak kolpez ireki zitzaizkion eta erabat faltsuak ikusi
|
zituen
elizaren aginduak, doktrina barregarria eta elizak egiten zituen aukera gehienak erratuak. Orduan Alberto Agirre hil zen, eta alargunaren alboan gero eta denbora gehiago egotean sentimendu bat ernetzen hasi zen.
|
|
|
Talde horretako kide asko Euskaldun Gazteria laborari gazteen kristau mugimendutik ateratzen ginen. Euskaldun Gazteria lotua zen frantziar estatuan baserri munduko gazteak biltzen
|
zituen
eliz mugimendu bati.
|
|
|
txostena gordetzen duen kutxak udaletxeko sotoetan egon arren, egia esan kutxa horiek elizaren artxiboaren parte dira. Paperak idatzi berriak heldu omen ziren garaiko herriko apaizaren eskura, hogeita hemezortzi urtean berean, eta berak berehala gorde
|
zituen
elizaren agiritegian. Sei hamarkada geroago, apaizaren etxean leku falta nahiz zaharberritzeko obrak zirela eta, artxibo zaharrak lekualdatu eta gaur dauden tokian, aipaturiko udaletxeko sotoan, alegia, utzi zituzten paperak.
|
|
2016
|
|
|
Ama elizan sartzen ikusi orduko entzun zuen Nestorrek haren garrasi ozena. Kotxetik presaka irten zen, eta korrika egin
|
zituen
elizara arteko metroak. Barruan, belauniko aurkitu zuen ama, errezoan, lurrean zerraldo zetzan Ferminen gorpuaren ondoan.
|
|
|
Izan ere, Betolatzan 2015eko uztailaren 6an Apezpikuak larre bat eta bi eraikin erregistratu zituen, legea onartu eta egun gutxi batzuk pasa ostean. Bernedon aldiz, lege berria indarrean sartu baino 20 egun lehenago Okongo baselizaren inguruan dauden 5 larre bere izenean jarri
|
zituen
Elizak.
|
|
|
Xabier Ibarrak, Olabe Liburutegiko Erakundeak 1934 urtean antolatu zuen laugarren sariketan 5000 pezeta irabazteaz gainera, Juan Uharteri buruzko zertzeladaren batzuk ekarri zizkigun bere Historia de Roncesvalles liburu mardulean. Iruñeondoan dagoen izen bereko hirian sortu zen, eta beste euskal apez aunitzek egin ber moduan, Salamancan bete
|
zituen
eliz ikasketak, artzain lana Esteribarko Ilarratzen hasiz. Lan eskasa zukeen, nonbait, halako toki txairo baino txiroan, eta 1596 urtean Orreagara jo zuen, bi urte beranduxeago bertaniko anaidegoan profesioa eginez.
|
|
|
Sakebuta ez zen gaurko tronboitik oso desberdina. Soinu eztia baitzuen, ahotsak bikoizten
|
zituen
eliza kantuetan eta besta herrikoietan parte hartzen zuen. Tronboi hitzaren jatorria italierazko trombone hitza da, erran nahi baitu" tronpeta handia".
|
|
2017
|
|
|
Heretikoen sexu doktrinek ortodoxiari ekarritako mehatxua testuinguru jakin batean ulertu behar da, Elizak ezkontzaren eta sexualitatearen kontrola finkatzeko egindako ahaleginean; izan ere, kontrol horren bidez, guzti guztiak, izan enperadorea, izan nekazaririk behartsuena? bere diziplinapean jarri nahi izan
|
zituen
Elizak.
|
|
|
Mexikon Xabier Mina atxilotu ondoren, Morelosekin egin bezala, apezpikuak tedeum ak11 kantarazi
|
zituen
elizetan esker onez, eta erregeordeak ezin pozago tiro eta kanoi hotsak leherrarazi zituen Mexikoko kasernetan. Horrez gain, Fernando erregea, Apodaca erregeordea, Liñan eta Orrantia militarrak laudatzeko hainbat kanta eta olerki argitaratu zituzten errealistek. zela jakin bezain pronto haren kontrako bertso batzuk idatzi zituen(" A 1a Arma, A la Arma, A la Arma"), alde batetik, Minak argitaraturiko proklamei aurre egitearren eta, bestetik, Apodaca erregeordeari xaboi emanez, haren oniritzia eta laguntza izatearren.
|
|
|
Heldu zelarik, Etxehoriren eraikinaren aitzinean, goizeko seiak jotzen
|
zituen
elizako ezkilak.
|
|
2018
|
|
|
Herri guztietako elizetan Jainkoaren alde eta Espainiaren alde hilak zioen plaka bana jarri zuten. Gerra amaituta, pribilegioak berreskuratu eta handitu egin
|
zituen
elizak: finantzazio estatala, hezkuntza sistemaren erabateko kontrola, erlijio ofizialaren izaera, eta abar.
|
|
2019
|
|
|
Sarrikota Peko plaza eta koloreak aspaldian galduak
|
zituen
eliza zeinu hirukoitza mutu zeuden. Nehor ez zen bizi herri horretan.
|
|
|
Mozkortuta bezala zihoazen, zeren, sermoiko hitzak entzun beharrik ez izateko, ondotxo probatua zuten trikimailu zahar bat erabili baitzuten: bi egun eta bi gau eman zituzten batere lorik egin gabe, eta, hain akituta zeudenez, loak hartuko
|
zituen
elizan eseri bezain laster.
|
|
|
Hernaniko hirigunea XIV. mendean hiribilduaren formazio guneari dagokio. Plaza Nagusia X VI. mendean eratu zen, plazaren bi albo hartzen
|
zituen
eliza eta udaletxea eraiki ondoren. Komunikazioak Plaza Nagusiaren historia konstruktiboa azter tuko du, eraikin garrantzitsuenen interes arkitektonikoa azpimarratuz, madinatarren eta zuaznabartarren etxeak barne.
|
|
|
Halaxe deitzen zitzaion, garizuma santua, beste ingurukoak, Inauteriak eta, depaso arbuiatuz. Eta hain santua zenez gero, hiru aste gehiago ipini
|
zituen
Elizak sasoi hura gertu izateko: septuagesima, sexagesima eta quinquagesima.
|
|
|
dotrina errepasatu behar hura, jaunartzeko baimenik emango bazizuten! Zenbat disparate egin
|
zituen
Eliz Amak, ezinbesteko eta premiazko ez ziren aginddu magindduei garrantzi itxuragabea emanez! Jaunartu aurreko barau aldiari bezala:
|
|
|
Maiatzak berekin zituen festa aspaldikoen aztarrenak onbideratzeko ekarri ote
|
zituen
Elizak Ama Maria Birginaren maiatz loreak ere. Ikusten maiatz hitz kide hau zenbat beste izenekin erabilia izan den?
|
|
|
Tenpora udaberriko hauek, beste hiru tenporen ospakizunak baino 200en bat urte beranduago onartu
|
zituen
Elizak. Beste 3 haiek IV. menderako izendatuak dauden arren, Garizuman kokatutako hauek VI. edo VII. mendean ageri dira ziur eta finko seinalatuta.
|
|
|
2, 3, 4 Bistan da eliztarren zerrenda dela hau izatez, baina zuri, ateo itsu izanda ere, ederki etorriko zaizuna, orduko aresoarren berri ikasteko etxerik etxe eta bordarik borda, izan ere garai hartan eliztar izatea herritar izatea bezalatsu baitzen. Gainera, herri askotan, udal padroiak hasi artean, han nonbait urteak bitartetsuan," libros de matricula" delakoak sortu
|
zituen
elizak, herritar guzien kontua jasotzeko urtero, etxerik etxe, eta nola ez, erlijioak erlijio, erlikia izugarria dira liburu horiek, hirutan hogeiren bat urtez herritar guzien segimendu zehatza egiteko. Eta hemengo honek ere halatsukoa dela dirudi:
|
|
|
Dena esatera, herri askotan, udal padroiak hasi aurretik, han nonbait urteak bitartetsuan," libros de matricula" delakoak sortu
|
zituen
elizak, herritar guzien kontua jasotzeko urtero, etxerik etxe, eta nola ez, erlijioak erlijio, erlikia izugarria dira liburu horiek, urte horietako herritar guzien, eta noski bordarien segimendu zehatza egiteko. Baina ez dizkizut ekarri hona, Leitzako errege erreginak liburua egiterakoan urterik urte atera nituen etxe/ borden zerrenda horiek, Joxe Migel Elosegiri utzi bainizkion, eta hark bere Excel pribatuan gordeak edukiko dituenez, egunen batean txukun ateratzeko asmotan, alfer lana iruditu zait niri, berriz hemen argitaratzen hastea.
|
|
|
Iruñeko San Migel Apaizgaitegian egin
|
zituen
eliza ikasketak, 1793tik 1803ra.49 Filosofiako hiru ikasturte, Eocis Theologiciseko bat, Teologia
|
|
2020
|
|
|
Elizaren jarrera zen, segurki, ohorezko senatariaren naipeetako bat, duda mudarik gabe sinesten baitzuen apaizeriak humanitarismoaren arrazoia sustatuko zuela, gaizkileekin elkarrizketak egiteko deia eginez alabaren bizia berma zedin. Unibertsitate pribatuetan zeukan eragin handia baita Opus Deirekiko harreman estua baliatu
|
zituen
elizaren jarrera bide horretatik bultzatzeko. " Belaunikaturik zuzentzen gatzaizkizue, Leyre Olcoz bezala Jainkoaren seme alabak zareten gizaki armatuei, ezeingo baldintzarik gabe bahitua aska dezazuen errukitasunaren, gizatasunaren, Jainkoaren izenean."
|
|
|
Arazo larrienetako fabrika liburu deitzen zirenekin gertatu zen. Udalak kudeatzen
|
zituen
eliza, ermita eta kofradietako diruak. Auzokoek emandako zergekin ordaintzen ziren leku horietako lanak eta abadeen soldatak.
|
|
2021
|
|
|
Han berean xoratu ez baitziren! Beharrik da euskalduna kaso onekoa (Barbier); Ezagutu zuenean hurbildua zela jadanik bere azken orenera, eramanarazi zuen bere burua elizarat, hartu
|
zituen
elizakoak eta, handik beretik, haren arima saindua joan zen hirurogei eta hamabi urtez maitatu eta zerbitzatu zuen Jainko Jaunarengana (Joanategi); Ohartzen bazara zure sakelan, sast edo sist, sartzera doakizula esku arrotz bat, ez zara luzaz egoiten zure baitan gogoeta: " Zer ote da hau?" Ez; baina krak berehala zuk ere zure eskua hara berera (Hiriart Urruti); Azken xehetasunendako, igandean, hemen berean, hamaiketan, elkar ikusiko diagu (Larzabal); Lehenik, gaurko elizkizunen ondotik, plazan eginen da beste bat, hor berean, herri guziari eskainiko zaio edatekoa urririk (Larzabal); Etxahunek atzeman zuen aterbe herri horretan berean (Lafitte); Eurek uste dute ez dagoela inon ez justiziarik ez beste gauza onik hementxe bertan baino (J.
|
|
|
Jainkoa. Jainko legearen ezagutarazteko lehiaz errea, bere indarrak higatu
|
zituen
Elizaren erakaspenak
|
|
|
Diru eskeko kanpaina hori ikusi eta etortzen zaio bati burura immatrikulazioen auzia. Espainiako Gobernuak otsailean argitaratutako zerrendaren arabera, urteen artean 34.961 immatrikulazio egin
|
zituen
Elizak, horietatik 50 Araban, 41 Bizkaian, 15 Gipuzkoan eta 1.140 Nafarroan. Immatrikulazioen kontrako plataformek jotzen dute Estatuan 100.000 izan daitezkeela Elizak bere izenera erregistratutako ondasunak, horietatik 1.592 Hego Euskal Herrian.
|
|
|
Saneamendu sarea, iturriak eta abarrekoak eraiki zituzten, baita udalaren zabor bilketa auzoraino igo zedin lortu ere. Gunerik garrantzitsuena, noski, orotariko funtzioak betetzen
|
zituen
eliza zen, non 1958an San Jose Obrero elkartea sortu zen. Elkarte honek auzolana antolatu eta gerora eraiki ziren etxebizitzak bultzatu zituen, suburbioa auzo izateko bidean jarriz.
|
|
2022
|
|
|
Bidaian, enperatrizari eskolta eman zioten pretorioko prefektuak, diruzain nagusiak, zenbait konde eta patriziok, eta lau mila laguntzaileko jarraigo berebizikoak. Pasa behar zuen bideak konpondu zituzten, jauregi bat eraiki zuten bera hartzeko, eta, Bitinia zeharkatzen zuen bitartean, limosna oparoak eman
|
zituen
elizetarako, monasterioetarako eta ospitaleetarako, zeruari eska ziezaioten osasuna berreskura zezala. Azkenean, ezkondu eta hogeita laugarren urtean, erregealdiko hogeita bigarrenean, minbiziak zimelduta hil zen, eta haren senarrak, aktore emagaldu baten ordez Mendebaldeko birjinarik nobleena eta garbiena aukeratu ahal izan zuenak, erremediorik gabeko galera hura deitoratu zuen.
|
|
|
Beauvais-eko Vincent-ek 1250 inguruan argitaratu zuen kondaira berdintsua, segur aski Saintonge ekoa (Akitania). Eta Ingalaterrako gortean bizi zen Walter Map ek" Henno Hortz Handiaren emaztearen istorioa" jaso zuen De Nugis curialium liburuan(); ez ditu bere iturriak salatzen, baina ezagutzen
|
zituen
Elizako aitak, latindar klasikoak eta ahozko tradizioa.
|
|
|
49 ondare horietatik 29 Eslaban daude. 2004ko ekainean immatrikulatu
|
zituen
Elizak, eta 2007an saldu. Longida ibarrean antzera gertatzen da hamabi ondarerekin.
|
|
|
Susmatu bezala, amak minutu batzuk besterik ez
|
zituen
elizan eman. Bezperan legez, alboko atetik ebaska atera eta arin zeharkatu zituen euripeko karrikak.
|
|
|
Nola edo hala, murruaren atzetik atera zuen burua; leihoa irekita egonagatik, bertan ez zegoen inor. Aukera baliatuz, klaustroan sartu eta, eskorgan zituen hainbat material hartuta, atzean utzi
|
zituen
eliza inguruak.
|
|
|
Musuzapia atera eta begiak igurtzi
|
zituen
Elizak. Atzera musuzapia sakelan gorde eta tximinia hutsari begira geratu zen pixka batean, isilik.
|
|
|
Eliza katolikoak gazteak gai soziopolitikoetan formatzeko sareak indartsu zituen 50, 60 eta 70eko hamarraldietan, eta horiek izan ziren kooperatibak, mugimendu abertzaleak, ezkerreko mugimenduak eta abarrak sortzeko hazitoki, neurri handi batean. Herri gaztedi, Luistarrak, JOC, HOAC eta beste hainbat izen eta forma hartzen
|
zituen
elizari lotutako gazte formazio eta herrigintza sareak. " Elizak poliki poliki galdu egin zituen harrobi horiek, eta beste inork ez ditu hartu" ziostan Joxek ordukoan.
|
|
|
1570ean Montgommery kapitainaren armada protestanteak ahal
|
zituen
eliza guziak erre zituen, eta Garaziko jendeek metan ihes egin zuten Otsagabiara. Lukuztiarrek ere desmasiak egin zituzten kalbinisten aurka Donibane Garazi aldean eta Larzabalen.
|
|
2023
|
|
|
Gérard Roussel17 izan zen beste pertsona garrantzitsu bat Margaritarentzat, eta hura ere Erreformako lehen urteetatik laguna zuen. Briçonnetek arazoak izan
|
zituen
Elizaren barnean, baina Elizaren barnean jarraitu nahi zuen. Margarita Erreformazaleak laguntzen saiatzen zen, ahal zuen neurrian, bere helburuak ez baitzituen beti lortzen.
|
|
|
Erdi Aroaren kultura teologikoa Jainkoaren eta gizonaren arteko harremanean kokatzen zen. Erlijioa pentsamenduaren erdian zegoen, baina, XVI. mendeak aldaketa handiak ekarri
|
zituen
Elizaren barnean.
|
|
|
Kandelario egunean, zezeilaren bian hain justu be. Egun horretan lehenagoko etxekoandreek kandelak eta argizariak eroaten
|
zituen
eleizara, eta mezatan abadeak bedeinkatu egiten zituan.
|
|
|
Orduan, auzitan jarri
|
zituen
eliza katolikoaren dotrinako oinarrizko kontzeptuak: penitentzia eta ekintza onen bidez lortzen zen justifikazioa.
|
|
|
Batzuek bataioaren desagerpena aldarrikatzen zuten. Luterok haur guztiak bataiatuak
|
zituen
eliza nahi zuen. Bataiatutako pertsonak elizaren kide bihurtzen ziren automatikoki.
|
|
|
Motxilatik plastikozko botila ura atera, eta zaunkak behingoagatik baretu zirela profitatuz, bi tragoxka edan
|
zituen
elizaren aurreko petrilean eserita, eraikina ederresten zuen bitartean. Elizaren ataria zegoen hormatik perpendikular ateratzen zen pareta biluziak txunditu zuen, ez zeukan heldulekurik ez atzealdean ez aurrealdean, ezer mugatzeko funtziorik ere ez itxura batean.
|
|
|
Erromatar mitologian (latinez: genius) espiritu babesleak ziren, gero aingeruak aipatuko
|
zituen
Elizak. Euskaldunek ere jeinuak edo" ireluak" aipatzen zituzten, ikusezinak zirela baina landare, animalia edo pertsonaren itxura har zezaketela eta naturaz gaindiko ahalmena zutela.
|
|
|
Kristautasuna ez zen zabaldu fede eta erritualik gabeko mundu batean, beste sineskera eta erritu zaharragoen gainean baizik. Zeudenak desagertarazi, egokitu edota moldatu
|
zituen
Elizak, ikusi dugun bezala, eta bere dotrinako izenak eman zizkien. Ez zen ospakizunik gelditu santu edo ama birjin baten izenik gabe:
|
|
|
Ostiralean, elizako etxekoandreak arimen alde emanarazitako (ordaindutako) mezara normalean herriko etxekoandre nagusi guztiak eta haurrak joaten ziren. Igande goizean, meza nagusia baino lehen, bi ogi eramaten
|
zituen
elizara eta apaizak aldarean bedeinkatzen zituen. Ondoren, sakristauak puxka txikitan mozten zituen eta saski batean ezarri.
|
|
|
Elizako egutegian otsailaren bigarrena Kandelaria eguna da. Egun horretan apaizak kandelak bedeinkatu egiten
|
zituen
elizan, babes ahalmen berezia izanen zutelakoan. Ondoren, etxean, etxekoandreak, bere aurrean familiako guztiak belaunikaturik eta kandelarekin gurutze zeinua eginik, hiru itzuli egiten zuen buru bakoitzaren inguruan, ondoren hiru argizari tanta botatzeko ezkerreko sorbaldan edo txapelen gainean gizonen kasuan.
|
|
|
Saran (L) ezkont egunean, hilarrietara joaten ziren otoitz egitera senar eta emazte berriak, sortetxekoan eta ezkontetxekoan, bietan. Ajangizen (B), Asteasun (G), Zizurkilen (G)... etxekoandre berriak ogia eta kandela bat jartzen
|
zituen
eliza barneko sepulturan; bertatik segituko zituen geroztik elizkizun guztiak, etxeko jarlekuan.
|