|
2005
|
|
|
Pertsonen grinen garrantziaz ere jabeturik zegoen. Horregatik, genero bio grafikoaz gogoeta jakingarriak idatzi
|
zituen
bere bizitzaren azken aldian eta modu originalean aplikatu bere buruaren azterketara.Beraz, badugu bai zer ikasi, J.C.B.ren lanetan, ikerketa egiteko moduaz.AZKEN MENDE LAURDENAXX. mendean paradigma interpretatibo nagusiak, funtzionalismoa, alde batetik, aldaketarena, bestetik, non marxismoa barne kokatzen baitut, egon direla esango nuke. Ikerlariok, beraz, teoria ondo eta sakon ikasi behar genuen eta gero hori aurkitu errealitatean, datuak egokitu eskema teorikora.
|
|
|
Ezen eskuara ez dute orok hitz berez izkiribatzen. Bertzeetarik ukanberriak behar
|
zituen
beraz bere eskuz izkiribatu (E 1489).
|
|
2019
|
|
|
Omenaldi horren aurretik eta ondoren, bestelako urteurren eta lorpenak ospatzeko, Euskaltzaindiak hainbat saio egin
|
zituen
bere historia kontatzeko. Urte eta ekintza askoren deskribapena orrialde gutxitan ematera behartuta, eta ikerketa zientifikoan ohikoak diren erreferentziak aipatzeko aukerarik gabe, aztertu nahi izan dudan garaian ezin izan zuten behar bezala sakondu.
|
|
|
Akademiak, Donostian, 1920ko ekaineko batzarrean onartu
|
zituen
bere estatutuak: Euskaltzaindiaren soŕtarauak= Estatutos de la Academia de Lengua Vasca.
|
|
|
Ezohiko lan gaitasunaren emaitza dira, halaber, Cancionero popular vasco kantutegia eta Euskaleŕiaren yakintza= Literatura popular del País Vasco() folklore bilduma, guztiak hizkuntzaren ikuspegi esentzialista eta ahistorikotik eginak izan arren. 1919tik aurrera Euskaltzaindira zuzendu
|
zituen
bere indarrak. 1921eko apirileko batzarrean eman zuen gipuzkeraren aldeko iritzia estandar literariorako.
|
|
|
M. Azkuek sinatzeko. Gainera, bi batzar horietan I. M. Echaide buruordea egon ez zenez, ezin
|
zituen
berak ordezko gisa sinatu. Zirriborroen edukiari erreparatuta, JCVrekiko tirabirek aktok baztertzeko beste arrazoi bat eman zioten Euskaltzaindiari.
|
|
2021
|
|
|
Haren aita, Gregorio Manterola, Gipuzkoako diputatu nagusi izana zen, eta etxetik zetorkion kulturzaletasuna. Valladolid, Zaragoza eta Madrilen Filosofia ikasketak osatu ondoren, Madrilgo La Paz foruzalean eta Aurrera liberalean hasi
|
zituen
bere kazetari lanak. Hogeita hamar urte eskasekin Euskal Erriaren sortzaile eta zuzendari lanetan hasi aurretik, Donostiako Diario de San Sebastián egunkariko zuzendari() eta Donostiako Udal Liburutegiko zuzendari (1876) lanetan aritu zen, eta bere Cancionero Vascoaren hiru liburukiak osatzeko beta ere izan zuen().
|
|
|
Eta Euskal Erriak ildo horretan sakontzeari ekin zion. Honela azaltzen
|
zituen
bere helburuak aldizkari berriaren lehen zenbakiak:
|
|
|
Mendearen erdi aldera ekin zion euskara ikertzeari, hiru hamarkada luze eman zuen horretan, batez ere euskalkien inguruan lan eginaz eta 68 liburu argitaratuz, eta antolatu zuen laguntzaile sare zabalean euskararekiko grina piztea eta maila zientifiko txukun bat hartzea lortu zuen37 Frantziako II. Inperioaren buru zen bere lehengusu Napoleon III.ak izendatu zuen" printze" 1852an, eta urteko 130.000 liberako pentsioa esleitu zion, zati handi batean euskararen ikerketara bideratu zuena: " Dirutza ederrak ere eralki
|
zituen
bere lankideei agindutako itzulpen eta bestelako lanak ordaintzen, lanok argitaratzen, etab." (Zuazo, 1991: 12).
|
|
|
William John Thomsek 1846an folklore hitza sortu zuenerako biltzaile zaldibiarrak eginak
|
zituen
bere lanak. Horrela, lehen euskal folklorista izan zela aitortzen zaio (Aranburu et al., 1993; San Martin, 1967 eta 1981; Madariaga, 2008).
|
|
|
Kasik mende bateko atzerapenarekin egin
|
zituen
bere lehen urrats sendoak euskarak prentsan. Telebistan ere atzerapena nabarmena izan zen gerora:
|
|
|
Baina kazetari izan zen ofizioz eta afizioz. 1931ko azaroaren 11n Euzkadi egunkarian argitaratu
|
zituen
bere lehen bertsoak (‘Nere arrebatxubari’), eta egun berean Errijetatik sailean, Zarauzko kronika idatzi zuen. Azkena, berriz, 1992ko azaroaren 2koa da, El Diario Vascon ‘Kontu Kontari’ izenburuaz argitaratua.
|
|
|
Eta Elkarteak bertso saioetan grabatzeko baimena ukatu zionez, aurretik emititutako saioak berrerabiltzea erabaki zuen. Bertsoz bertso jarri zioten izenburua programari eta 1995eko apirilean hasi
|
zituen
bere emisioak. Maite Odriozola, Hitzetik Hortzeran lantaldean ibilitakoa, jarri zuten zuzendari eta Arantxa Arzak aurkezle.
|
|
|
1997tik aurrera zerbitzu publiko bat eskaintzen zuenez, hala zegokion laguntza publikoa ere hasi zen jasotzen, baina martxan jartzea eta lehen urteetako finantzaketa osoa Elkarteak hartu behar izan
|
zituen
bere gain. Ekonomikoki larri ibiltzea tokatu zitzaion, eta hainbat fronte irekita zituen erakundeak gisako proiektu batean hainbeste indar eta baliabide xahutzeak erakusten du bertso munduak bilketan ardaztutako lan ildoari ematen dion garrantzia.
|
|
|
2003tik aurrera Elkartetik autonomoa zen enpresa gisa eratu zen juridikoki, eta funtzio ezberdinak bereganatuz joan zen. Horrela, txapelketetako ekoizpen lanak (eszenatokia muntatu, soinua eta argia, kartelak eta abar) hartu
|
zituen
bere gain: "[...] txapelketa antolatzeak eskatzen duen antolamendu guztia handia zela-eta, eta aldiro herrialde bakoitzean azpikontratatu egiten zirenez lan horiek guztiak, esperientzia galdu egiten zen, eta hori ere Lankuk hartu zuen bere gain" (Barandiaran, 2011:
|
|
|
Parisera aldatu zuen bizitokia familiarekin, eta Parisko Cervantes dispensarioan lortu zuen lana dentista gisa. Dispensario hura SIA (Solidaridad Internacional Antifascista) erakundeak sortu zuen errefuxiatu espainiarrei laguntza zerbitzuak eskaintzeko, eta hamar urte egin
|
zituen
bertan lanean zizurkildarrak.
|
|
|
Iduri du Euskal Herrian urte haietan gertaturikoa ondo egokitzen zaiola Meluccik planteatzen duen ereduari. Euskal kulturgintzak XIX. mende bukaeran emanak
|
zituen
bere lehen pausoak, eta 1960ra bitartean egindako bide guztian posizio subalterno batetik aritzea tokatu zitzaionez, aurretik ere bazuen gizarte mugimenduaren traza indartsua, baina hamarkada honetan kokatu zen mugimendu modernoen parametroetan, Bigarren Pizkunde hau izango da, edo bere baitako ekimen garrantzitsuenak izango dira —ikastolena, esaterako—, gizarte mugimendu kulturgileen e... 464; Fernandez, 1994:
|
|
|
Ibargutxiren lana estimatzen du, eta bere meritua azpimarratu: " Ibargutxik gurearen antzeko ikuspegia zuen bertsolaritzaz, baina muga handiak
|
zituen
bere lanean[...] egunkari hori Gipuzkoara mugatzen zelako eta txapelketa nagusi baten jarraipena egiteko eta areago beste lurraldeetako txapelketena egiteko inolako intereserik ez zegoelako zuzendaritza aldetik[...]" (J. Agirre, elkarrizketa pertsonala, 2017/IX/27).
|
|
|
" Aresti poetak bertsolaritzaren birmoldatzean praktikoki eta teorikoki parte hartu zuen: bertsotan eskribitu
|
zituen
bere lanetarik zenbait[...]. poesiaren nahiz bertso moldeen mugei buruzko hausnarketak plazaratu zituen[...]. aski ezaguna da Basarrirekin, 1963an, izaniko debatea" (Gandara, 2015: 250).
|
|
|
Diego Lazkanok bizimodu lasaia dauka egun, baina etengabe berpizten zaizkio 1980ko hamarkadan jazotako hainbat gertakari: gaztea zen orduan, teatro talde bateko kide; Gloriaz maitemindu zen, taldeko neska artista gazteaz; orduantxe ezagutu
|
zituen
bere lagunik onenak: Soto eta Zeberio, gerora Diegok berak torturapean salatu ondoren, harrapatu, torturatu eta erail zituzten
|
|
|
Dossier Aurre projektua aurkeztu eta berehala eman zuen ontzat Euskaltzaindiak Eskola sortzea eta urte berean, 1980an ireki
|
zituen
bere ateak, Donostiako Aurrezki Kutxa Munizipalak behin behingoz Arbideko Dorreetan utzi
|