|
2014
|
|
|
Izan ere, gure ibilaldian, barkua maiz hartu dugu. Hegoalde huntan, bizilekuak barreiatuak dira eta ez bilduak Tonkin eskualdean bezalajendaldeak beren lurretan
|
zituen
bere hilak ehortzen eta sekulako hilhobiak ikusten dira landetan. Mekong delta" Viet Nam eko irris selaurua" da; horrengatik herrialde hori munduko bigarren irris (arroz) esportatzailea da.
|
|
|
Uztailaren 8an zorionak egin ziozkaten Marie Jeanne Doyharçabal i bere 100 urterentzat, bainan bere urtebetetzea egin eta laster joan zaiku Jaunaren alderat. Bai, huts ederra eginen du zeren bazuen memorio bat ezin bezalakoa, ez da harritu behar, mende bateko bizian bazuen asko ikusia eta egina, Espainiako gerla zibila eta azkeneko gerlan ainitz errefuxiatu lagundu
|
zituen
bere senar Leopoldekin, ainitz jende berezi ezagutu ditu, hala nola herriko zazpi auzapez. Ohore zuri Marie Jeanne.
|
|
2015
|
|
|
betorrela zure andregaia eta nik ezkonduko zaituztet. Larzabalek ezkondu
|
zituen
beraz Esteban Arizmendi eta Belen Aguirre Lazkaotarra eta proposatu zien apezetxean berean bizitzea, Belenek gelaritza edo mirabetza segurtatuko zuela baldintzarekin. Ezkontzatik lau haur sortu ziren.
|
|
|
Bestenaz, oroitu behar dugu Vermont-eko attorney general edo fiskal/ abokatu generala euskaldun bat izan zela 1985etik 1997ra, Jeff Amestoy, Bakersfield eko familia baxenabartarrekoa, ondoren Estatuko Epaimahai Goreneko buru izateko. New England Euskal Etxeak ehundik goiti jende bildu
|
zituen
bere bestara, Riki Lasa pilotari ohiaren arrantxu edo farmara. Bizkaian tradizio den ‘txitxiburduntzi’ gisara erre zituzten zerri bat eta zenbait oilasko, eta herri kirol erakustaldi bat antolatu zuten:
|
|
|
Estudiatu dituzte Federica Mogherini Europako diplomazia buruak ONU ko kontseiluari presentatuko dituen proposamenak sail hortan. Gero aipatu dute ere Estadu bakotxak zenbat migrante onartzen ahal
|
zituen
bere lurraldean. Inglesek ez dute aditu nahi ere holakorik, Hungariak eta Txekiak ere ez.
|
|
|
Antzerki bat etzela izan behar bakarrik komedia bat, irriz asetzeko parada bat eta besterik ez, hori zuen gogoan. Antzerki batzu arraroak muntatu
|
zituen
beraz gizarte arazo frango aztertuz ez idurika. Lehenagoko gertakari askotan oinarrituak berdin.
|
|
|
Harro Berekoitasuna, izarren bitartez, diru eta ohore gosez arizan zen bere bizi guzian. Gauak eta egunak laborategian iraganik, ez
|
zituen
bere seme alabak handitzen ikusi, ez emaztea xahartzen. Bere ama xaharra ez zuen bere etxean hartu nahi izan.
|
|
|
Donibane Lohizunen, kulturaren garapena gogoan muntatu jardunaldietarat jende andana ederttoa agertu da, gehienak elkarte batean barne direnak. Begiraleak euskal elkarte ezagutua etzen han haatik bainan idatziz argitaratuak
|
zituen
bere xede eta arrangurak. Ainitz gauza erran da bixtan da eta udaberrian laburbildurik ezarriko da solas horien bildumaño bat.
|
|
|
1944ko agorrilaren 15ean Colmar herriaren libratzean parte hartu zuen frantses armadarekin eta Berlin arte juan ziren, han gerla bukatu zuten. Armadako medaila andana bat ukanak
|
zituen
bere ekintzen gatik. 2007an" Legion d’Honneur" medaila ukan zuen.
|
|
|
Amets ona Bai, amets ona egitea, bat da, eta hori bururaino egia bilakatzea, ederki da. Hori zion Lucien Betbeder Mendiondoko auzapezak eta eskertzen
|
zituen
bere kontseiluko lagunak, lehengoak eta oraikoak. Hor zituen, bestalde, goi maileko 8 hautetsi, argazkian hartu dituztanak.
|
|
|
Bi haurren ama zen, berak altxatu dituenak bere lanetik. Lekuineko Boncolac enpresan langile emanak
|
zituen
bere lan denborako urte gehienak. Bakartasunaren eta osagarri arazoen nekeziak ere ezagutu ditu erretretan iragan dituen zonbait urte horietan.
|
|
2016
|
|
|
Alsazian sortua zen, frango aberatsa eta biziki elizatiarra zen familia batean. Haurra zelarik galdu
|
zituen
bere. Bere aitatxik azkarki lagundu zuen eta aitatxi horrek pusatu ere, bera armadako kolonel ondoa izanki, armadan sartzerat.
|
|
|
President bozak gogoan François Bayrou biarnes minixtro ohiak aspaldian eginak
|
zituen
bere karkulak. Alain Juppé izanez eskuindarren hautagai haren alde jarriko zela.
|
|
|
Duela 80 urte, kasik egunez egun 1936 ko abendoaren 7 an errekontruz hil zen Jean Mermoz bere denborako hegazkilari famatuenetarik izana. Oraino gazte hutsa zen, bi egunen buruan, abendoaren 9 an beraz, bete beharrak
|
zituen
bere 35 urteak. Aisne departamenduan sortua, Aubenton herrian.
|
|
|
Georges Bush semerentzat aldiz partida tinkeagoa iragan zen 2000 urtean. 271 hautesle nagusi ukan
|
zituen
bere alde, Al Gore demokratak aldiz 266, jende gehiagok honen alde emana zutelarik boza. Hara hor argi eta garbi demokrazia ez zela errespetatua, hala ere AEB tako auzitegi gorenak ez du ordenamenduan deusik aldatu.
|
|
|
Dolu: Uztailaren 1ean, Mane Etchezaharreta k bete
|
zituen
bere 100 urteak, karia hortarat ospakizun eguna bat antolatua izan zen, bildurik 50 bat lagun, familia eta auzoko presunez osatua. Mende baten iraupena zorigaitzez hortan gelditu da, Mane joan zauku bere emazte zenaren ganat.
|
|
|
Jendea argazkiaren aitzinean ezarri kadiretan jarri zen eta erdian Daniel Landart antzerkiidazle eta antzerkilari handia. Landartek mintzaldi eder batez Larzabalen bizitza eta antzezlanak azaldu
|
zituen
bertan zirenak arras loriatuz. Segidan Joana Haltzuet gazte urruñarrak ohorezko aurreskua dantzatu zuen eta dantza burutu zuelarik, bertan zirenek lili eskaintza egin zioten Larzabali argazkiaren aitzinean krabelin gorri bana utziz.
|
|
|
Aspaldi Zuraidarra bilakaturik, Senpere bere sort herriari aski atxikia baitzen, ezin zen aipatu gabe utzi Antton Millox en heriotzea, 85 urtetan. Loturak ongi bizirik
|
zituen
bere familia eta adixkideekin. Gaztetik Emar Hor klikan arizana, bere borondate ona erakutsi du Senpereko suhiltzaileekin hauen hastapenetik eta luzaz artisau gisa kudeatu du bere zurgintza lantegia.
|
|
|
Jean Michel Anxolabehereren ehorzketak Nafarroaren Egun goizean, 47 urtetan mundu huntarik bere joaiteak harriturik utzia gintuen, bai lekukoak bai urrunagokoak. Hiru urtetan Ameriketatik jina, gazte gazterik agertuak
|
zituen
bere gaitasunak, lehenik ikastetxean, geroago laborantzan eta FDSEA sindikatan. Azken huntan, nortasun haundia zaukala, kar eta kemenez eraman du hartu bidea.
|
|
|
Emil Baigorrin sortua zen, Bastida auzoaldeko Belarrea baserrian. Han
|
zituen
bere erroak. Eta nolako erroak!
|
|
|
Jose Miguel Etxeberria ‘Naparra’, komando antikapitalistako kidea, 1980ko ekainaren 11n desagertu zen, eta haren bahiketa eta erailketa Batallon Vasco Españolek hartu
|
zituen
bere gain. Bere familiak haren desagertzearen auzia berriz irekitzea eskatu die prokuradore eta Auzitegi Nazionalari.
|
|
|
Jose Miguel Etxeberria Alvarez Naparraren desagertzea eta hilketa argitzeko ikerketa berriz abia dezala galdegin dio Auzitegi Nazionaleko Fiskaltzak Ismael Moreno epaileari, Naparraren familiak, Iñigo Iruin abokatuaren bidez, joan den astean egin galdeari ihardetsiz. Naparra 1980ko ekainaren 11n desagertu zen, eta haren bahiketa eta hilketa Batallon Vasco Españolek hartu
|
zituen
bere gain. Familiaren arabera," Estatu terrorismoari" eta halako ekintzak egin zituztenei lotua den" isilpeko iturri batek" jakinarazi zien Naparraren gorputza Mont de Marsan inguruan lurperatua izan zela.
|
|
|
Jakinez bere obra barreiatua zela, Larzabalek, hil aitzin hiru pertsona hautatu
|
zituen
bere lanen bilketaz arduratzeko: Piarres Charritton, Roger Idiart eta Daniel Landart.
|
|
|
Frantses guzien artean xaharrena ginuen emaztea, Eudoxie Baboul, pausatu da joanden astean. Jaz beteak
|
zituen
bere 114 urteak, irailaren 30 ean. Ameriketan sortua, frantses ekarria den Guyane eskualdean, etzen handik behinere ateratua.
|
|
|
pasatu zen, bi urtez Kanboko eskolako lehen mailan arituz; 1993an hainbeste gustatzen zitzaion ama eskolara itzuli zen, bere lan denbora Zuraideko eta Itsasuko eskoletan partekatuz 6 urteetan barna; 1999tik goiti Itsasun zentratu
|
zituen
bere indarrak, 23 urteko ibilbide luzea gure herrian finkatuz.
|
|
|
Bazakien egoera soziala, ekonomikoa eta politikoa zen bezala ikusten. Kuraia handiko kalonjea baitzen, zuzenkontrako jokabideak goraki salatzen
|
zituen
bere artikulu eta mintzaldietan. Hala nola, 1979an Michel Debré buru, Frantziako RPR alderdikoek Biarritzen zuten batzar nagusira HERRIA ren izenean joan zen.
|
|
|
Joan Erreak idatzi liburuaren aurkezpena Joan Errearen burasoek, ama Bankarra eta aita Lasarra, gazterik joanik, Nevadan ezagutu zuten elgar eta han ezkondu ziren. Lurralde hortan iragan denboran, Joanek harreman zailak
|
zituen
bere amarekin eta, alderantziz, abantailatuak bere aitarekin. Hau zoritxarrez frango gazte zelarik galdu zuen, minbiziak joa.
|
|
|
Emil hangotu zen denbora guti barne. Hango hitz berezioatzu ere laster sartu
|
zituen
bere hiztegian. Hala nola elizaren aitzineko plazari karkana erraiten ziotela.
|
|
|
Haren sort etxea, Garakotxea, beila-toki bilakatua da. Mixel Garikoitz apezak obra nasaiak akulatu
|
zituen
bere denboran. Hamar urte zituen doi doia artzain mutil igorri zutelarik laborari etxe batetarat.
|
|
2017
|
|
|
Gurutze Gorriak libraturik, Madrilen eta Marokon gaindi joanik, Inglaterran juntatu zuen frantses armada eta abiazioan armamentuko mekanikalaritza hautatu gerla bururatu arte. Medaila hartze hau ohoratzeko, inguruan
|
zituen
bere familia, Aljeriako gerlari ohiak eta Jean Michel Coscarat auzapeza zonbait kontseilarirekin. Protokolo berezia segituz egin ohorezko elgarretaratze hau, Herriko Etxeak eskaini adixkidantzako basoaren iguruan bururatu da.
|
|
|
Errenteriako (Gipuzkoa) Zaria Eskolako Korala, eta alabarekin AEBetan oporretan den Jean Bordachar kantari xiberotarra. Bordacharrek jendeak hunkitu
|
zituen
bere bi kantekin. Zari Eskolako koralak, bere aldetik, 40 bat minutuko kontzertu ederra eskaini zuen hameka euskal kantu ederrez.
|
|
|
Jean René Etchegaray lehendakariak hartu du lekukoa Udalbiltzako ordezkarien eskuetarik. Hor
|
zituen
bere inguruan barnekalde huntako auzapez asko etorriak herri elkargoaren izenean. Jean Rene Etchegarayk erran duenaz Euskal Elkargoak osoki euskararen sustengatzaile nahi du izan eta hor berean adiarazi du Euskararen Erakunde Publikoari bere ekarpena emendatu duela beste diruztatzaileen heinerat.
|
|
|
Inazioren esperientzia hau izan zen, hitz laburrez erraiteko. Iruñan kolpatua izan zelarik ainitz hilabete pasatu
|
zituen
bere etxean, denbora nola pasa ez jakinik. Bere koinatak jauregian ziren liburu bakarrak eman zizkion:
|
|
|
Noizean behin baginuen halere haren berri, bisitaz joaiten zitzaion Lucien Etxezaharretaren ganik bereziki. Joan den irailean bete
|
zituen
bere 90 urteak, adin horrek dakarzkien itaxura ezinbestekoekin. Urtemuga horren karietara, Janbattitt Dirassarrek hemendik agurtu zuen.
|
|
|
Joanden ortzegunean pausatu da Marijane Minaberrry euskaltzale erne eta argia, Euskal Herri guzian ezagutua zena. Jaz, irailaren 7 an beteak
|
zituen
bere 90 urteak eta aste hartan berean oroitarazia ginuen nor zen Marijane, nolako lan baliosak bazituen akulatuak euskalgintzaren alorretan. Azpimarratuz ez ginuela segur ahantzia eta ez ahantziko ere.
|
|
|
Kaatera goxoa zuen gure serorak: denak lagunak eta lagun onak
|
zituen
berak zioenaren arabera. Etxekoen berriak, denak gogoan zauzkan:
|
|
2018
|
|
|
Lau mendez segidan gutienez, orai Primizia deitzen dugun hori Elizaren kondu egona da, parropiak zituela denak kudeatzen, parropiak beraz arnoa hor egiten. Elizk bazituen gaitzeko mahastiak eta inguruko jendeak ere parropiari horrat ekartzen
|
zituen
bere mahatsak. 1836 an español gobernuak Elizari kendu zaizkion ontasun ainitz eta.
|
|
|
Oraino ere hala dela erraiten ahal da funtsean, ez balinbadu ere gehiago denbora batez ukana zuen distira arraro hura. Luzaz, hegazkinak muntatzen
|
zituen
bere kondu, orai hegazkin peza edo zati berezi batzu ditu bakarrik egiten, Dasssault eta Airbus bezalako etxe handi batzuentzat bainan sail hortan beti berdin preziatua da.
|
|
|
Ikaro delakoak nahiko zuen jendek ere, izan gizon ala emazte, hegalak ukaitea airatzeko xoriak bezala... Bere sorbalderi lotu
|
zituen
beraz hegazti lumaz eta ezkoz muntatu hegalak. Airatu ere omen zen bainan goregi joan, iguzkitik sobera hurbil, eta ezkoa urturik itsasorat erori...
|
|
2021
|
|
|
Piarresek kondatu zigun nola zazpi urte ez zituela oraino, galdu
|
zituen
bere aita eta ama 1909 urtean, ama urtarrilean eta aita otsailean. Hau guarda zen errepublikarra.
|
|
|
" Hau da nik nahi nuena eta ziek zirezte egiazko" soro berria" (soroa larrazkeneko belarraren mozketa da). Michelek pianoz eta organoz sortzen
|
zituen
bere kantuak eta orduan ohartu zen nolako balioa zuen" Los panchosek". Txabiri eman zioten gitarra nonahi eta libreki kantatzeko.
|
|
|
Gerla denboran, alemanen kontrako ihardukitzaile suhar agertu. Gerlatik landa, gorabehera askoren ondotik, zonbait urte barne, hamabi haur ttipi bildu
|
zituen
beregana, herrialde desberdinetakoak, denak miseria gorrian egonak, eta denak ederki hazi Dordogne eskualdeko jauregi batean. 1975ean Parisen zendu zen.
|
|
|
Azkenean, Blanqui barkatua izan zen baina ez amnistiatua. Libratua izan zen baina ez
|
zituen
bere deretxo politikoak berreskuratuko. Halere, Victor Hugo eta Clemenceauren borrokak fruituak ekarri zituen, eta amnistiaren legea, 1880ko uztailaren 11n, bozkatua izan zen.
|
|
2022
|
|
|
Estatu Batuetako telebista, irrati eta plazetara eraman zituen euskara eta lurrari eta artzaintzari loturiko euskalamerikartasuna. Beti atxiki
|
zituen
bere euskara ederra eta lagun euskaldunak. Bere kantuek jende asko hunkitu zituzten.
|
|
|
Bazela mugimendu Ikasen egoitzan irailaren 30ean! Ikasek gomitatuak
|
zituen
bera bezala ikasmaterialgintzan ari diren bretoi, korsikar eta okzitaniar argitaletxeetako ordezkariak.
|
|
|
Berriz ere anitz aipu dira erretretak. Duela urte pare bat jadanik, Macronek, dena larderia, gaitzeko aldaketak nahi
|
zituen
bere gustura akuilatu. Bortxatua izan zen gibelera egitera.
|
|
2023
|
|
|
Bazakien erran moldeen menperatzen eta maisuki baliatzen. Entzuleek berehala ulertzeko gisan sinpleki osatzen
|
zituen
bere bertsuak. Bozgorailurik ez zen denboratik, errexki eta hein bat goratik kantatzera ohitu zen.
|
|
|
Dena den, Macron lehendakari hautetsia izan delarik, denbora batez ez zen hautetsieri hoin atxikia. Halako hotz mintu aire batekin mintzatzen zitzaioten, aise apaltzen
|
zituen
bere burua aldiz handiak baino handiago ezarriz. Eskualde hortarik bederen gauzak aldatu dira hein bat segurik eta hori ez dea denentzat ere hobe?
|
|
|
Alderantziz, Clisthenek Atenasko" demos" aren sostengua ukaitea xerkatu zuen," ordu arte mespretxatua" zena Herodoteren arabera. Estrategia ona izan zen eta magistratura gorenak ukan
|
zituen
bere erreformak eramaiteko. Herodotek, Clisthenek" Atenastarren artean tribuak eta demokrazia finkatu" zituela idatzi zuen.
|
|
|
Garaipen inportanta izan zen Suarez eta erregearentzat. Suarezek eskuak libre
|
zituen
bere politika eramateko. 1977ko lehen kontseilu ministroan, ordena publikoko justizia ahalmenaren Legea ezeztatua izan zen.
|
|
|
Einsenhower amerikar jeneralaren nahia zen alemaniar dibisioak Calabriara erakartzea, bost egunen buruan amerikar V. armada Salernon, Napoli hegoaldean, lehorreratuko baitzen. Baina Kesselring alemaniar marexala ez zen sareetan harrapatua izan eta ez
|
zituen
bere soldaduak Calabriako mendietara igorri. Amerikanoak Salernon lehorreratu zirelarik, irailaren 9an, alemaniarrek kontraerasoa egin zuten
|
|
|
Arrazazko bereizkeria amerikar armadan, amerikar gizartean bezala, beti indarrean baitzen, Amerikar Estatu Batuek gizon beltzen presentzia, lehen lerroetan bederen, lehorreratzearentzat errefusatzen zuten. Horregatik, Leclerc-ek ez
|
zituen
bere Txadeko erregimentuko soldaduak, hain bihotz handiarekin borrokatu zirenak, erabili ahal izan eta bere 2 dibisio blindatua osatzeko 15.000 gizon behar zituen. Orduan, 2000 espainol errepublikano soldaduen integrazioa berri ona zen, lehen denboretan elkarren arteko mesfidantza izanik ere, Evelyn Mesquidak kondatzen duen bezala:
|
|
|
1903an sortu zen, britainiar burgesia ttipiko familia batean, Britainiar Indietan, Bengalako lurraldean, non bere aita, kolonial administrazioan, opioaren okupatzen zen. Halere, eskolatua izan zen, non klase sozialen arteko desberdintasunak ikusi zituen eta botere abusuak ere (zaharo kolpe anitz errezebitu
|
zituen
bere gaueko inkontinentziagatik). Epoka horretan zuen jada zaintza boterearen kontrako hastioa garatu.
|
|
|
Sokrates fedegabetasunaz akusatua izan zen, krimen heriotza zigorraz gaztigatua izaten ahal zena. Atenasko jainko eta jainkosa ofizialak ez onartzeaz eta jainko" desberdin" zenbait aitortzeaz, partikulazki Agora plazan egiten
|
zituen
bere filosofiako klaseetan, akusatua izan zen. Jainko berriak Atenasko panteoian sar araztea posible zen baina demokraziaren prozedurak segituz.
|