|
2001
|
|
|
Gure literaturak ere ezagutu ditu, bere txikian, aroak, gorabeherak eta eraberritzeak. Hor dauzkagu Etxepareren agerketa bakartia, ondorerik izan ez zuen Leizarragaren eragina, Materre ezkero Lapurdin sortu zen mugimendu bizi eta aberatsa, Larramendiren astinaldi gaitzak zabaldu zuen lurrikara, Bonaparteren itzalean lanari ekin
|
zioten
langile apalak.
|
|
2008
|
|
|
Hurrengo egunean, maiatzaren 10ean, grebalariak 21.000 inguru ziren. Hain kopuru handiari aurre egin ezinik, errepresio indarrek Loma jeneralari deitu
|
zioten
langileen altxamenduarekin bukatu eta gerra egoera deklaratu zezan. Baina hala ere, grebalariek hilaren 16an Bizkaiko hiriburuko hainbat lekutan lana gelditzea lortu zuten; besteak beste Olabeagan, itsasadarreko fabriketan eta zama lanetako nasetan.
|
|
|
Asteartean «azken orduan» jakinarazi
|
zioten
langile batzordeari UGTk zazpi ordezkari ditu eta LABek beste sei 113 langileri behin behineko kontratua eten egin behar zitzaiela. «Espainiako Gobernuak laguntzak gutxitu behar dituen aitzakiarekin asteartean jakinarazi zitzaigun eguzki ataletik behin behineko denak kaleratu egin behar zituztela».
|
|
|
Ozen aldarrikatu zuten aurkeztutako dosier horien guztien atzean hipoteka ordaintzen duten eta diru sarrera gabe gera daitezkeen familia ugari daudela. Nafarroako Gobernuari eskatu
|
zioten
langile eta sendi horien guztien gainean dagoen Damoklesen ezpata kentzeko eta dosierrok atzera botatzeko.
|
|
2009
|
|
|
Hala, bada, utzi zituzten libre azkenean Pedro Lakanda eta Martin Belzunze, bultzaden artean, hori bai, halako moldez, non, bultzada haietako baten eraginez, lurrera erori baitzen Martin Belzunze?, berrekin
|
zioten
langileek bilerari, mintzatu ziren luze honetaz eta hartaz, heldu ziren punturik gatazkatsuenera, borroka gogortu behar zuten ala ez, eta orduan iritsi zen iskanbila!; hura, izan ere, lau langile infiltratuen ordua zen. Eladio Orbegozo eta Luis Morazarena, Venancio Laín eta Felipe Brionesena?, zeintzuk, ordura arte, Teofilo Mariak idatzitako gidoiari estu lotu baitzitzaizkion, akatsik gabeko lanean eta etenik gabeko antzezpenean:
|
|
|
Hala, bada, utzi zituzten libre azkenean Pedro Lakanda eta Martin Belzunze –bultzaden artean, hori bai, halako moldez, non, bultzada haietako baten eraginez, lurrera erori baitzen Martin Belzunze –, berrekin
|
zioten
langileek bilerari, mintzatu ziren luze honetaz eta hartaz, heldu ziren punturik gatazkatsuenera, borroka gogortu behar zuten ala ez... eta orduan iritsi zen iskanbila!; hura, izan ere, lau langile infiltratuen ordua zen –Eladio Orbegozo eta Luis Morazarena, Venancio Laín eta Felipe Brionesena–, zeintzuk, ordura arte, Teofilo Mariak idatzitako gidoiari estu lotu baitzitzaizkion, akatsi... azkeneko eszena aurrekoak bezain ongi burutzea bakarrik falta zitzaien, arrakasta erabatekoa izan zedin, eta laurek irrikatsu behar zuten azken txanpari ekiteko prest, garaipenaren xanpain kopa buruan, oreka egongaitz batean, zuhurtasunaren eta ausardiaren artean; eszena hura ere –ekain hasi berriko egun bat zen, zerua oskarbi– Teofilo Mariak programatua zen, jakina, erarik milimetrikoenean:
|
|
2010
|
|
|
parada ezin hobea zuten hartarako, gainera, gerrak eraman baitzituen fabrikako langile liskartiak, batzuk kartzelara eta beste batzuk hilobietara. Gero, hartu zituzten haien ordez langile zintzoago batzuk, zintzoak izan, gerra ondoko giro gogor eta estu hartan!?, ekin
|
zioten
langileentzako etxetxo batzuk eraikitzeari, haiek apurka apurka ordaintzen zituztenak, kolonia bat?. Orbetarren Kolonia?, osatzeko bidean?
|
|
|
aita eta Teo —ekintzaile hutsak ziren biak, gauzak egin eta egiten zituztenak, egiteko haiek beren zoritxarra ahazteko modu behinena balira bezala— hasiak ziren bere egiteko hartan ere ordurako... parada ezin hobea zuten hartarako, gainera, gerrak eraman baitzituen fabrikako langile liskartiak, batzuk kartzelara eta beste batzuk hilobietara. Gero, hartu zituzten haien ordez langile zintzoago batzuk —beharko zintzoak izan, gerra ondoko giro gogor eta estu hartan! —, ekin
|
zioten
langileentzako etxetxo batzuk eraikitzeari, haiek apurka apurka ordaintzen zituztenak, kolonia bat —" Orbetarren Kolonia" — osatzeko bidean...
|
|
|
Kontzientzia historiko hori oso arraroa zen sozialdemokratentzat. Hauek, etorkizuneko belaunaldien askatzaile papera ematen
|
zioten
langile klaseari. Baina horrela, indarrik hoberenaren giharra kentzen zieten zapalduei.
|
|
2013
|
|
|
Tunelak 1997 urtean inauguratu zituzten. Obrak egiteko prozesua, hala ere, ez zen batere erraza izan, eta hasieran aurreikusi ez zuten hainbat arazori aurre egin behar izan
|
zioten
langileek. Hasierako epeak ez ziren bete, eta uste baino bi urte beranduago bukatu zituzten obrak.
|
|
|
Handik hilabetera, lantokian esan
|
zioten
langile batzuk kaleratu egingo zituztela, eta bera izan zitekeela horietako bat.
|
|
|
Aire Kontrolatzaileen Batasun Sindikalak (USCA) adierazi zuen Gobernuak kontr olatzaileak pr obokatu zituela" lege dekretu forman, urteko zubirik garrantzitsuenetako baten bezperan?. Kontrolatzaileek
|
zioten
langileei lan-ordu kopurua igo zietela eta soldata jaitsi. Hala ere, erreibindikazioak lanari buruzkoak gehiago ziren soldatari buruzkoak baino; izan ere, haien arabera, Gobernuak 2010ean onartu zituen hainbat dekretuk hainbat ekintza ahalbidetzen zituzten, esaterako, bularra emateko baimena ukatzea eta hilabete batzuk lehenago onartutako oporrak egun gutxi batzuk lehenago bertan behera uztea.
|
|
2014
|
|
|
Bideragarritasun plana Confort ataleko langile talde batek urte amaieran Edesarentzat bideragarritasun plan bat aurkeztu izana ez dute lotu dosierraren zenbakiekin. Mondragoni plan hori onartzeko exijitu
|
zioten
langileek, Bizkaiko Diputazioa proiektu kooperatiboa diruz laguntzeko prest zegoelako, besteak beste. «Ez dut uste proiektu horrekin zerikusia duenik Edesako 80 langile besterik ez sartzea ustezko erregulazio horretan», dio Perezek.
|
|
|
Enpresa historikoa da, eta 1934 urtean jarri zen martxan, kontsumorako pilak ekoizteko. Gehiegizko zorpetzea eta kudeaketa txarraren ardura Aitor Madina administratzaile bakarrari bota
|
zioten
langileek. Cegasako buruzagi historikoak, Juan Zelaiak, egindako «ahalegin estrategikoak» zapuztea egotzi zioten zuzendaritzari, era berean, eta 2010 urtean Zelaiak berak enpresa onbideratzeko hamabi milioi jarri zituela jakinarazi zuten.
|
|
|
Hainbat herritan eskaera fasean gaude orain. Duela egun batzuk, Eusko Legebiltzarrean EAJk eta EH Bilduk EITBri eskatu
|
zioten
langileek postua lortzeko izan zituzten baldintzak errespetatzeko eta ez inor baztertzeko «arrazoi linguistikoak direla medio». Euskalgintzako pertsona batzuk kritiko azaldu dira.
|
|
2017
|
|
|
Egunkariak inprimatzen dituzte lantegian, eta horrek egunerokotasunean" estresa" sortzen duela adierazi dute. Hori dela eta, beren kezkak plazaratzeko, administrazio kontseiluari bilera bat eskatu
|
zioten
langileek duela hilabete. " Ikusten dugu gerentearekin topo egiten dugula beti, eta administrazio kontseilua ere hor dago.
|
|
|
2011ko abenduko hauteskundeen ondoren Rajoyk ia hatz bakarrarekin ezarritako lan erreforma basatiari azken hamarkadetako greba orokor indartsuenarekin erantzun
|
zioten
langileek Euskal Herrian. Baina hala ere enpresa-buruek hainbeste desio zuten ultraaktibitatearen amaiera ekarri zuen:
|
|
|
Horrenbesteko gorrotoa
|
zioten
langileek soldatapeko lanari, non Gerrard Winstanleyek, aitzurlarien liderrak, behin esan zuen ez zegoela inolako alderik etsaiarekin edo senidearekin bizitzearen artean, soldataren truke lan egitekotan. Horrek azalduko luke, alderraiak?
|
|
2018
|
|
|
Gizonek buru egin
|
zioten
langile bilakatu beharrari. Gizarte zibila ez zen XIX. mendearen amaierara arte bihurtu, enpleguaren gizarte bat?, non, lana?
|
|
|
Eskualdeko beste funtsezko enpresak, Tubacexek, lan hitzarmena sinatu du sindikatuen talken artean 2018an, Amurrio eta Laudioko lantegiei dagokienez. Berez, hasieran ordezkari gehien dituzten sindikatuen akordioari uko egin
|
zioten
langileek, baina geroago aurrera egin zuen proposamenak. Aldiz, Artziniegako Tubacex Taylor faktoriako etorkizuna kolokan dago.
|
|
2019
|
|
|
Hiru hilabeteko negozioazioan Adegik soldatak KPIra egokitzea baizik ez zuela eskaini iritzita, grebara jo zuten sindikatuek Gipuzkoako arte grafikoen sektorean ere. " Soldatatik gaindi doazen gaiak" ere kontuan hartu behar zirela
|
zioten
langileek eta euren ordezkariek. " Urte zailen ondoren sektorea ongi dagoelako, lan karga garrantzitsuekin".
|
|
|
Atalluko langile gehienak kaleratu eta lantegia ixteko bidean jarri du. Aipatu espedientea iragarri zutenean greba mugagabeari ekin
|
zioten
langileek. Langileok kaleratzeen eta Ingemarreko itxieraren aurka manifestazioa deitu dute orain, ostiralerako (maiatzak 10). Duela 10 urte hasitako borroka luzea egin dute langileok, Usurbilgo lantegia ixtearen eta urte guztiotan izan diren kaleratzeak saihesteko.
|
|
2021
|
|
|
Durangoko Azokan aurkeztu zenetik 25 urtera, alegia. Zenbaki berezi hura, bestalde, ohi baino gizenago etorri zen, ohiko 42 orrialdeei 44 gehiago erantsi baitzizkieten, urteen joan etorrian aldizkariari arnasa eman
|
zioten
langileen gorantzan. Zenbaki berezi hartan, Aizu! k historian argitaratutako 25na azal, gertakari, elkarrizketa, AEKomeria, komiki, iragarki, liburu eta egile bildu zituen.
|
|
|
Familia batzuk, gosea zela medio, hiri handietara joaten hasi ziren. Horietan lana omen zegoen; fabrika handietan lanari muzin egiten ez
|
zioten
langileak behar zituzten, eta esaten zutenez, bizilekua ere eskaintzen zuten.
|
|
2022
|
|
|
Ekainaren 28an bildu ziren lehenengoz ISS enpresarekin, eta, orduan, enpresari proposamenik ez eramatea leporatu
|
zioten
langileek. Joan den astean elkartu ziren bigarrenez, eta, langileen esanetan, orduan ere ez zuen proposamenik aurkeztu.
|
|
|
Elkarri begiratu
|
zioten
langileek, hitza nork hartu erabaki ezinik.
|
|
2023
|
|
|
Asviame amiantoaren biktimen euskal elkarteak jakinarazi duenez, 2017an pleurako loditzearen diagnostikoa egin
|
zioten
langileari, eta, ondoren, mesotelioma epitelioide pleural gaizto bat aurkitu zioten. Handik urtebetera, lanbideak eragindako ezintasun iraunkor absolutua aitortu zion Gizarte Segurantzak.
|