|
2002
|
|
|
22 1980ko hamarkadako eztabaida literarioei dagokienez, bistakoa da lege baldintza berrietan sortuz zihoazen euskal unibertsitate gune berriek bultzada eman
|
ziotela
hausnarketa kritikoari. Gogora dezagun, 1981ekoa dela Euskal Filologiako lehenengo promozioa eta 1989an lortu zutela Iparraldean, Baionako fakultatean, ezagutza ofiziala euskal ikasketek.
|
|
2003
|
|
|
A ze parea! Iruditu zitzaion unearen haraindikotasunari izugarrizko begirunerik eza zor
|
ziotela
; baina hobe horrela. Agian aro bati amaiera emateko, bata txerriz janztea, playboy untxiaz bestea, ez zen egokiena; edo agian bai, zergatik ez.
|
|
|
Ez zitzaion gustatu andre hura, ez. Emakume harroputza ematen zuen eta alabaren gorabeherek ezer gutxi axola
|
ziotela
pentsatzen hasia zen. Elkarrizketak bide beretik jarraitu zuen tartetxo batez.
|
|
2005
|
|
|
Orkidea sorta eder bat oparitu
|
ziotela
gogoratzean bezala
|
|
2009
|
|
|
Oso ondo egon zala erantzun omen zion besteak, bakar bakarrik sagu batzuek eman
|
ziotela
lan pixka bat. Belarri puntak zerbait moztuta omen zeuzkan, saguak janda.
|
|
|
Txiboko Landan pasatutako istorio bakarra batu dugu. Bertan azaltzen da txerriak kanpora atera eta Txiboko Landara ihes egin
|
ziotela
, eta handik etxera bueltatu ezin zituen gizonaren pasadizoa. Txerriak Txibotik atera guran zebilela, bataren bat etorri zitzaion txerriak etxean zeudela esanez.
|
|
2013
|
|
|
Manuel Lekuonaren anaia Errenteriako apaiza zen, nabarmena euskal sindikalismo katolikoan. Molaren ejertzitoa Errenterian sartu zenean, herriko bizilagun batek aholkatu zion hobe zuela Bizkai aldera ihes egitea, baina Martin Lekuonak erantzun omen zion ez zuela horretarako beharrik, gehienez isunen bat edo beste jarriko
|
ziotela
, baina berak jarraitu behar zuela (Iturralde 1978: 361) 67 Urriaren bukaeran atxilotu eta azaroaren 4an Ondarretara eraman zuten.
|
|
|
Begi nekatuek negar malkoei eutsi ezinik, besarkatu zuten elkar. Semeek kontatu zioten oso latzak izan zirela San Marko gotorlekuko ziegetan pasatutako bi egunak, anaien artean ez zutela harremanik izan, ezin
|
ziotela
elkarri ezer esan, ez eta animo izpirik eman ere. Joxeri, berriz, hitz solte batzuk zerizkion:
|
|
|
Bi kasu horietan, emozioa da bertsoen jatorria. Beraz, bertsoak sortzean emozioak jendaurrean jarri zituen, denek jakin zezaten emaztearen eta bi semeren heriotzek arima urratu
|
ziotela
. Beharbada, negarrari emango zion Joxek hainbatetan, gizon emozionala eta sentibera zen aldetik.
|
|
|
Sua egunean ere egiten zen hainbat lekutan, eta aukera izaten zen gauza zaharrak bertan erretzeko, urte berriari agurra egitearekin batera. Arabako zenbait herritan zahagiari sua eman eta" urteari ipurdia erreko
|
ziotela
" esanez, kantuan eta dantzan ibiltzen ziren. Bertako errautsekin etxe atariak beltzez zikintzen zituzten.
|
|
2015
|
|
|
106 Injustua litzateke, haatik, periferiari ere erreparatu
|
ziotela
ahaztea: gaelikoz egindako poesia, Hegoameriketako literatura, Poloniako literatura... ahula izanik, ordura arte heteronomiatik (euskara, erlijioa, politika) edo subordinazioan ulertu izana zen maiz, eta Bainaren belaunaldikoak eta indar bereziz, Potten hasi ziren literatura bere zabalean aintzatzen.
|
|
2018
|
|
|
Hala ere, zaila izan zela beti berarentzat, gizonaren buruan zegoena argi eta garbi jakitea; ez zuelako pentsamendurik azaltzen, ez sentimendurik adierazten, gogora ekarri zuen, champagneari zurrutada on batzuk emanez. Baina noizean behin, esaten zituenak erakusten
|
ziotela
, argi zuen Elbak, emaztea andre hoztzat zuela. Frigida hitza erabiltzen zuen sarritan beste andre batzuengatik hitz egiteko, baina beragatik zein iritzi zuen erakustera emanez zeharka.
|
|
|
Apur baten egon ondoren, zaldi gainean paratu zen eta taka taka irten zen etxatzetik, bularrek aire librean beste modu batera arnasa hartzen
|
ziotela
, hauspoa itzelean zabaltzen zitzaiola sumatzen zuelarik.
|
|
|
Hareazko mendi biluzi tartetik itzuli zuen basamortuko pultsuan haimara, izterretatik behera nabaritzen zuelarik sumendiaren eztandaz isuritako likina zeriola, haizearen ukituak beroa hotzitzean, xuria garden, bukaerarik edukiko ez zutela esan zitekeen zartadek gorputz guztia bihurritzen
|
ziotela
.
|
|
|
Ikaragarrizkoak ziren. Nolabaiteko mezu larriren bat bidali nahi
|
ziotela
sumatu zuen, berehala jaitsiz zer gertatzen zitzaion ikustera.
|
|
|
Mediku txerritoaren aholkuek ordea, entzunak entzun, bizimodu gozogabe garratz baterako norabidea iragartzen
|
ziotela
, zuen Elbak iritzia. Pentsamendua era bortitz batean kontrolatzea eskatzen ziotela, zertarako eta... barnean gorderik zituen sentimendu guztiak triskatu eta desegiteko, azken baten, bere bizia txikibirrintzeko.
|
|
|
Mediku txerritoaren aholkuek ordea, entzunak entzun, bizimodu gozogabe garratz baterako norabidea iragartzen ziotela, zuen Elbak iritzia. Pentsamendua era bortitz batean kontrolatzea eskatzen
|
ziotela
, zertarako eta... barnean gorderik zituen sentimendu guztiak triskatu eta desegiteko, azken baten, bere bizia txikibirrintzeko. Markatzen zioten jarraibideak, aintzin urrats gutxi zituen berarentzat, zergatik eurenera makurraraziz, bizirik hilda segitzeko akuilatzen zebiltzala irizten zitzaion.
|
|
|
Itxuroso eta dotoreak iritzi zitzaizkion, eta inpresio hark harriturik laga zuen, sekula herrian ez alboerrietan mutil lagunik ez zuela eduki pentsaarazi ziolako. Eta pentsatzen jarraitu zuen mutil gazteei begira soro barrenean, besterik deus egin gabean, nahiz eta noizik behin gazteek alboz begiratzen zioten, ez
|
ziotela
kasurik ere egiten arean, zertan ote zen han ereintzetan, zeudela harriturik galdean.
|
|
|
Berriro jarri zuen berebiziko atentzioa bata zuridunek esaten ari zirenaz, sexu egarriaz eta patologia sexualaz zihardutela konturatuz. Eta orduantxe jakin zuen Augustok, medikuek inongo zirrikiturik aurkitzen baldin bazuten bederen, autu horri helduko
|
ziotela
ziurren.
|
|
2019
|
|
|
Are gehiago, Floraren hiletan apaizak honek zuen musikarako sentiberatasuna aipatzean, narratzaileak pen35 Faktore eta subfaktoreak izendatzerakoan, horiei erreferentzia zehatza egiteko sistema hau erabiliko da: parentesiko lehenengo zenbakiak faktoreari egingo dio erreferentzia eta bigarrenak, subfaktoreari. tsatzen du Floraren anaiek apaizari Kontserbatorioko irakaslea zela esango
|
ziotela
," nonbait, artista izatea iruditzen zitzaielako" (271). Ez du bere emaztearen lana balioesten ez eta haren sentiberatasun artistikoa aintzat hartzen, nahiz eta bere diskurtsotik beretik iradokitzen zaion irakurleari alde handiz zela Flora bera baino artezale eta sentiberago.
|
|
|
Gorroto edota areriotasun faktoreari dagokionez, agerikoa da etengabeko sestran bizi dela bikotea eleberrian zehar. Elkarri iraintzen (2.2)
|
ziotela
gogoratzen du narratzaileak, baina kontalari ez fidagarri honek esandakoak aztertzen baditugu, ikus daiteke emakumeak ezagutu zuen zoritxarreko eguna madarikatu (41) eta etengabe" ona zaude zu" ironikoa (153, 272) errepikatzen diola eta ez besterik. Berak, aldiz, modu fin batean esateko," antzarak ferratzera" bidaltzeko arazorik ez dauka (116); beraz, nahiz eta tratu txar psikologiko nabarmenenak Florak jaso, honelako harremanetan Meilek dioen bezala," La descalificación mutua es, de hecho, una de las formas típicas que adopta el conflicto dentro de las parejas, y no es, además de carácter unidireccional (16)".
|
|
|
Talde gisa erakargarria ez bada ere, bere barrena konfortatzen du Hanbreko taldeak, eta bereziki Samuel izeneko gizonaren oniritziaren bila joaten da leku hartara, hura bere" aita izan zitekeen" ez (13), adinez eta autoritate moralez. Ordea, bere aitaren egiazko identitateaz jabetzen denean, kasualitatez, hots," Juanito ikurrina" esaten
|
ziotela
jakiten duenean, eraitsi egiten zaizkio mitoa eta babesa, batera. Potto izeneko bertsolari batek gudaurreko argazki batean ikusi eta esaten du, denen aurrean, protagonistaren aita ikurrin handi bat hartuta ibiltzen zela neskak erakarri nahirik, baina gerran parte hartzeko unea iritsi zenean ez zuela" muturrik azaldu".
|
|
|
" Esan zidaten familiako panteoian eman nahi
|
ziotela
lurra, eragozpenik ez banuen, eta niri nola ez zitzaidan deus inporta non lurperatzen zuten, hori esan nien. Sermoian apaizak Flora zein emakume on, bertutetsu eta zintzoa izan zen esaten ari zenean, anaiek zeharka eta gorrotoz begiratzen zidaten, baina hori ez zitzaidan asko axola" (270).
|
|
|
Aho batez aitortua da narratiba kriminaleko lehen euskal idazleek gizarteko auziak edo arazo soziopolitikoak islatzeari uko egin
|
ziotela
berandu arte; hirurogeitako narratiba abangoardistaren bidez eta laurogeitako narratiba fantastikoaren eta errealismo magikoaren bidez hura iradokitzeari ekin zioten, hala nola arestian aipaturiko Saizarbitoriak Egunero hasten delako (1969a) 8 eta 100 metro (1974) eleberrietan, Juan Mari Irigoienen Oilarraren promesa (1976), Lertxundiren Goiko kale (1973) eta Hamaseigarrenean, aidanez (1983), edo...
|
|
2022
|
|
|
Areatza berbaren ahozko aldaeraz izendatzen dute, Aritza; hau da, harea ugari dagoen lekua. Horrek adierazten du bakiotarrek ez
|
ziotela
aparteko garrantzirik ematen hareatzari. Leku izen hori ohikoa da kostaldeko beste herri batzuetan ere, hala nola Muskizen (Arena hondartza) edo Getxon (Areeta/ Las Arenas auzoa); baita barruragoko beste batzuetan ere, kasurako, Bilbon (Areatza/ Arenal pasealekua) edo Arratiako haraneko Areatzan.
|