|
2001
|
|
|
Erakunde bakarrak egin
|
zezakeen
euskararen aldeko aitzidaritza, gidaritza politika aldetik... Baina hori egin beharrean, euskara apustu kuestionaezina zela argi utzi beharrean, diglosian instalatu zituen bere trasteak eta politikoki zuzena zenaren politikari ekin.
|
|
2008
|
|
|
ezaldezu beste ezertxo argitaratu? Poz pozik irakurriko nuke»214 Antza, diferentzia ideologikoen gainetik, Azkuek bazekien obra on bat estimatzen; eta, agian, pentsa
|
zezakeen
euskarak orotariko lanak behar zituela, baita dogma katolikoekin bat ez zetozenak ere. Azkue bera, maila apalean izan arren, horretan saiatu zen bere nobelekin, euskaraz gutxi landutako esparru berriak irekitzen.
|
|
|
Eleizaldek seinalatu bezala, «iñoren laguntza barik, iñori begiratzeke, iñork egin ala esandakoaren ardurarik artzeke, norberak, bere notindasunaren erpiñetatik[...] gauza atsegiña, noski, baña utsikutsena ta antzurikantzuena da»312 Indibidualismo antiakademiko horrekin ez zegoen hizkuntza estandar bat sortzerik, ez sabindarra ez bestelakoa. Arana Goirik eskainitako arauetara mugatuz gero, onenean, Bizkairako balio
|
zezakeen
euskara estandar bat sor zitekeen(. Kirikiñok, zerabilen moldekoa), baina eredu horrek ez zuen balio gainerako herrialdeetarako, eta haietaz. Maisuak?
|
|
|
Eta lapurterari zegokionez, Broussainen aburuz, SaintPierre apaiz gaztea nabarmentzen zen: berarekin harreman pertsonal handirik izan ez arren, Eskualdunako erredaktore gisa aparteko finezia erakusten zuen, eta, Akademiak etorkizunean onar
|
zezakeen
euskara batua Iparraldean hedatzeko ezin egokiago kokaturik zegoen aldizkarian («Comme rédacteur principal de Eskualduna, il utiliserait ce petit journal, pour la diffusion du futur basque unifié»); halaber, SaintPierre ikasketaduna zen (teologia, letrak, alemana, etab.) eta Baionako Seminario Nagusiko irakasle gisa ziharduelarik apaizgai gazteengan eragin euskaltzalea susta zezakeen Brouss... Gainera, SaintPierre, gerran alemanek preso harrapatua izanik, artean askatu gabe zegoen baina laster itzultzekotan?
|
|
2010
|
|
|
Ez ba; ni ere ez ninduen batere konbentzitzen Irantzuri laguntzeko zein bera neureganatzeko prestatu nuen estrategiak. Aurrez egur gehiegi eman behar niolako eta zuzen pentsa
|
zezakeen
euskararekiko ditudan fantasiak eta fobiak berarenganantz proiektatzen besterik ez nenbilela.
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, bai idazlearentzat, bai irakurlearentzat errazagoa izango zen ordura arte euskaraz ia inoiz landu gabeko gai espezializatu bat artikulu labur batean jasotzea, eta ez liburu oso batean. Erabilera aldetik ere, euskarazko unibertsitate mailako ikasketen faltan praktikotasun gutxi eduki
|
zezakeen
euskarazko produkzio zientifiko batek.
|
|
|
Ekaiak UPV/EHUko finantzabidea zuen, eta Elhuyar Zientzia eta Teknikak publiko zabala. Elhuyar aldizkariak zelan iraun
|
zezakeen
euskarazko ikerkuntza hutsera dedikatuz. Bada, bide bakarretik:
|
|
2013
|
|
|
Etxeparek, baina, idatzi egin nahi du, eta, alde horretatik, duen arduraestetiko eta literarioak bazterreko kokapen batera behartu zuen, bazterrekoagoa kontuanhartuta euskaraz ari dela. Ez dago batere argi XX. mendearen hasierako gazte euskaldunikasi eta jantzi batek zergatik hauta
|
zezakeen
euskara literatur hizkuntza gisa. Izan ere, aukera horrek ez du zentzu handirik orduko gizarte ikuspegitik, ez eta alde artistiko etaeditorialetik begiratuta ere.
|
|
2014
|
|
|
Joño! Irakaspen horretatik edan
|
zezakeen
euskararik gabeko irratia egunero egiten digun SER Euskadik nagusi izan nahi badu komunitateko uhinen audientzian. Gidoitik at. Atzoko El Parlamento de las ondas saioan, Radio Euskadin, Maria Eugenia Arrizabalagak eta Xabier Isasik euskarara jo zuten, bat batean, barruak aginduta, hiruzpalau esaldiz osaturiko biko elkarrizketa eginez.
|
|
|
Bertakoa gutxietsirik, kanpotik zetorren eta inguru zabalean aski errotuta zegoen erdarak emango zuen hizkuntza baliagarri bakarra; argudio gutxi eskain
|
zezakeen
euskarak uste horri aurre egiteko, zenbait apaizen hizkuntzarekiko atxikimenduaz edo neska gazteek Maulera espartin egitera joatean ama hizkuntza erabili ahal izateaz landara. Bidankozeri dagokionez, lagunduko ote zuen Zuberoan hilabete asko eman behar horrek, eta bidean uztarroztar edo izabar pittin bat euskaldunagoekin bat egiteak?
|
|
2019
|
|
|
Hala ere, maila formala lehenestea gabezia baten beste aurpegia zen, euskararen erabilera naturala ziurtatu gabe zegoen guneetatik baitzetorren. F. Krutwig jaiotzez erdalduna, hiriburu nagusiki gaztelaniadunean bizi zen, nahiz eta Akademiaren inguruan lor
|
zezakeen
euskaraz jardutea. L. Villasante, bestalde, Arantzazuko auzo euskaldun hutsean bizi arren, erdaraz funtzionatzen zuen instituzio erlijioso bateko kide zen.
|
|
|
askok esan du, zioen poetak, horrelako olerkari handi batek euskara salba dezakeela, baina, olerkari handi bat sor  tzeko, bidea egin behar da, olerkari handi bat ez da ezerezetik egiten, giroa behar du, konpainia behar du. Lizardiren koska ez zen literaturak salba ote
|
zezakeen
euskara, planifikazioa baizik, horretarako giroa sortzea eta lurra lantzea.
|