|
2000
|
|
|
OSABA Joanikot, igande guztietan mezatarat joaiten ez zen arren, batzuetan joaiten zen," iduri egiterat", berak erraiten zuen bezala... eta igande hartan ere joan zen, nik ez dakit iduri egiterat... edo apez misionestaren dohainen neurtzerat, jakinminaren, haren aldeko laudorioak aditu ondoren. Baina osaba gizon urduria zen, eta, iduri egite hartan, batzuetan, igarri egiten zitzaion urduritasuna, bizkarra eta besagainak aitzina eta gibela eramaiten zituela, etengabe; aita Bartolomek sermoia hasi zuelarik, berriz, berretu eta areagotu egin zitzaizkion keinu urduri haiek... eta, keinu haien karietarat, ulertu nuen ezen sufritzen ari zela, eta nekez disimula
|
zezakeela
bere sufrimendu hura, sermoiaren gehiegikeriak pazientzia agortu balio bezala, hasi bezain fite. Izan ere, Nafarroaz eta katolikotasunaz aritu zen apeza, eta Nafarroak izan zuen suerteaz, noiz eta Fernando Katolikoak erresuma bereganatu baitzuen eta Jainkoaren erresuma are handiagorako irabazi; eta erran zuen:
|
|
|
Baina, aitak, amak eta aita Bartolomek ateratzen zituzten arrazoinen aitzinean, osaba, ohi ez bezala, isil isilik egon zen denbora guztian, atsekabetua eta desgogara. Eta aitak erraiten zuen ezen ez zegoela etxegoiendarren ohorea horrela lohitzerik ez zikintzerik, Mattinek lohitu eta zikindu zuen bezala... non eta bere etxean eta gurasoen etxean!; amak, deabruak nonahi den eta noiznahi den erein
|
zezakeela
bere hazia, baita handikien baratzean ere, eta neurri guztiak ere ez zirela aski, hari buru egiteko; eta aita Bartolomek, finean, arrai eta alegera egoitekoa zela eta Jainkoari eskerrak emaitekoa, bai, halarik ere, zeren gaitzak tenorez harturik baitzuen erremedioa, eta zeren Mattinekin bederen tenorez ibili baitziren. Eta guztiak zeuden, beraz, desgusturat, baina gusturat; nahigabeturik, baina nahitsu, osaba Joanikot izan ezik, zeren baitzirudien ezen atsekabez atsekabe zebilela...
|
|
|
Eta don Luziok bertze ipuin luze bat kontatu zidan, zeinetik aski bainuke kontatzea nola Axularrek eskatu zion sakristauari, ipuinaren azken aldean, hil zezala mezerdian, ogia eta arnoa sagaratzeko mementuan, zeren Sarako erretoreak baitzekien orduko, halatan baizik ezin beregana
|
zezakeela
bere itzala, eta nola Axularrek eskatu eta solizitatu behar izan zion behin, bi aldiz eta hiru aldiz, sakristauak, finean, amore eman zezan eta hartarat ausart zedin.
|
|
2001
|
|
|
Guk nork hil behar duen eta aberastasuna nola partituko den erabakitzen dugu. Garai batean gizonak libre zelako ilusioa eduki zuen; bai, uste zuen libre zuela harat honat ibiltzea, nahi zuen tokian nahi zuen asmo, obra, lan, martxan jartzeko eskubidea zuela amestu zuen; amestu zuen pertsona guztiak berdinak zirela eta" demokrazia" deitzen zuten sistema berdinzale baten bidez goberna
|
zezakeela
bere patua. Demokrazia kontzeptua betitik izan da ustela, Leninek, beste ero horrek, argi ikusten jakin zuen:
|
|
2005
|
|
|
Debalde egingo zien berak, Simonek, gainera. Eta ordaindu behar bazuen ere, ordaindu
|
zezakeela
berak. Baina kontua hori zen, marrazain izatea partidu on batean; lagunartekoa bai, baina jokalari onekin, Irlandan.
|
|
|
Ama, handik pixka batera, esne beroarekin eta aspirina batekin gelara sartu zenean, lo itxurak egin nituen, eta bakean utzi ninduen. Gauean, ia ez nuen begirik bildu; alde batera jiratzen nuen burua, eta gero bestera, eta gero berdin gorputza; une batez edo, lasaitzea lortzen nuen, neure buruari esanez Adelak nahi zuena egin
|
zezakeela
bere bizitzarekin, ni ikasle mainatu bat baizik ez nintzela azken batean, eta ez zegoela besterik, onartu beharra neukala egoera, eskubiderik ez nuela nire maistraren gauzetan sartzeko; alabaina, berehala hartzen ninduen berriro amorruak, eta, garrasirik ez egiteko, burkoari hozka egiten nion, buruz behera jarrita, aurpegia haren kontra estutuz, ia itoan askatzen nuen arte. Lasaiune labur haietako batean, hondoa jota alderrai nenbilela, apalera joan, iragaitzaz liburu bat hartu, Adelak utzia, eta Esoporen alegia bat irakurri nuen:
|
|
2006
|
|
|
Zergatik aipatu barik utzi «kapitalismorik modernoenaren» adibide hain garbia? Kontu egin behar da Euskal Herriko kasuak auzitan jar
|
zezakeela
bere tesi zentrala, zeina protestantismoak kapitalismoan izan zuen eragin erabakigarriaz mintzo den. Izan ere, gure herria oso katolikoa izanik ere, kapitalismoa oso garatuta zegoen.
|
|
2008
|
|
|
Urte eta erdi eman zuen Saint Exuperyk Cap Juby n eta, airera begira bizi arren, saharar matxinoekin ere negoziatu behar izan zuen preso hartu zituzten pilotu batzuen askapena. Beste behin, esan omen zion basamortuko gameluzain bati berrogeita hamar egun baino gehiagoko bidaia ordu gutxitan egin
|
zezakeela
berak hegazkinari esker. Eta gamelulariak erantzun:
|
|
|
Nik zeharka erreparatzen nion, zangoak miresteko batez ere, zerutiarrak, goiaingeru batenak iruditzen baitzitzaizkidan. Besarkatu berri zituen gorputz ezezagunetan pentsatuko zuela egiten nuen kontu, edo abandonatu berri zituen maindire arrotzetan, edo bezeroen autoetan egin
|
zezakeela
bere lana bururatzen zitzaidan beste batzuetan, bere gona laburra zimurturik ikusten nionean. Ez nekien ezer emakume hartaz, baina haren bizimodua irudikatzen ematen nuen itxaronaldia, eta nire hitz bat, ukitu bat, aski izango zuela pentsatzera iristen nintzen, gaueko mamu horien itzalak uxatzeko.
|
|
|
Halako egoera batean, zer gutxiago hil hurren den bati bihotz beratasuna erakustea baino? Atzera egin
|
zezakeela
bere asmoan. Hori pentsatzea da zilegiena, zentzu komunak ere halaxe eskatzen du.
|
|
2009
|
|
|
Gabino, izan ere, mutiletan gazteena zen, eta noizbait erakutsi zion berak ere munduari gixon bat zela: burbuilatik noizbait atera behar zuela, alegia, eta aitari erakutsi, adibidez, marrazki bat egiteko gai bihur
|
zezakeela
bere bizitza: marrazki eder bat, alegia, eta artelan bat?
|
|
|
Gabino, izan ere, mutiletan gazteena zen, eta noizbait erakutsi zion berak ere munduari gixon bat zela: burbuilatik noizbait atera behar zuela, alegia, eta aitari erakutsi, adibidez, marrazki bat egiteko gai bihur
|
zezakeela
bere bizitza: marrazki eder bat, alegia, eta artelan bat... ez marrazkitxo bat.
|
|
2013
|
|
|
lanak emango zizkion edonori haren berbekin mintzeko; eta, bestalde, Darcy sekula ez zen inongo emakumerekin Elizabethekin bezain sorgindurik egon ordura arte. Gizonak benetan uste zuen, Elizabethek halako senide eta lagun xeheak izan ez balitza, bide labain samartsuan ikus
|
zezakeela
bere burua.
|
|
2014
|
|
|
Hiru hilabete dira, goiti beheiti, bonbillak argitzen nauela gauean. Eta jakitun nago anitzez gehiago iraun lezakeela berak, eta are gehiago iraun
|
zezakeela
bera dagoeneko tokian lehenago zegoen bertzeak, eta gehiago iraun zezaketela lehenagokoek ere, eta, hala, gibelera joz, lehen bonbillara heldu arte.
|
|
2015
|
|
|
– Kontua da –Aretxabaleta ere bere ekarpena egin nahian– ekintza hura gaur performancetzat aurkeztuko litzatekeela artearen eremuan kokatu nahi izanez gero, talde batek har
|
zezakeela
bere gain eremu politikora eraman nahi izanez gero...
|
|
|
Izan ere, zerbaitek ematen badie amaia oinaze guztiei, hori heriotza da. Ildo horretatik erabaki zuen Barrenetxea pairamen jasanezinean murgilduta zegoela baieztatuz gero, ongi burututzat eman
|
zezakeela
bere eginkizuna. Errematea behar zuen lantegiak.
|
|
2016
|
|
|
Emmett Tillek bere adiskide beltzei erakutsiko zien emakume zuri bat lor
|
zezakeela
berak, eta, ondorioz, baita haiek ere?, eta Carolyn Bryant zen han bertan modu komenigarrian zegoen objektua. Zehatzak izate aldera, emakume zuri ororen eskuragarritasunaz ari ziren(...).
|
|
|
Bere apartamentura itzuli eta lo egin nahi zuen, laburtu nola edo hala hirugarren asteriskoraino gelditzen zen denbora mortua. Baina abiatu eta gutxira, telefonoa etorri zitzaion berriro burura, eta zera pentsatu zuen, Stefanok ere egin
|
zezakeela
berak egiten zuen gauza bera, hamazazpia markatu, eskegi eta berriro markatu... eta zer gertatuko zen orduan, Jonek aparatua hartutakoan. Orduan bai dena galdua egongo zela.
|
|
2017
|
|
|
Bazirudien ez genuela elkarrekin egoteko aitzakia hoberik aurkitzen, eta berak amari buruzko gutunen kontuarekin jarraitzen zuen eta nik bi morroiekiko obsesioarekin. Ezin
|
zezakeela
bere amarengatik egin zuena baino gehiago egin errepikatzen nion nik, eta berak aholku jakingarriak ematen zizkidan nengoen zulotik ateratzeko. Berak emandako aholkuari jarraiki, erabaki nuen ez nintzela gai nire neska beste bi morroirekin partekatzeko eta moztu egin behar nuela lehenbailehen, harremana bertan behera utzi, eta ondoko hilabeteetan Mararekin, erizainarekin eta irakaslearekin ateratzen hasi nintzen.
|
|
2018
|
|
|
Jatorri horren eragina era ezberdinean azaldu dute ikerlariek. Arbosak dio apaizak euskararik jakin gabe bete
|
zezakeela
bere lana; Iturrateren ustez, nahiz eta euskara ezaguna izan, gaztelania zen hizkuntza nagusia, eta apaiza gaztelaniaz erlazionatzen zen eliztarrekin; Barrenengoaren ustez, berriz, garrantzitsuena da artean euskaraz hitz egiten zela. Besteen iritziak bilduta, Ibisatek uste du eliztarrek apaizaren gaztelania ulertzen zutela, baina ez zela hizkuntza nagusia izango, elebidunak izango zirela gehienak (Ibisate, 2009:
|
|
2019
|
|
|
Aitaren heriotza gertatu baino pare bat hilabete lehenago, anaiak Ayrton Senna ri buruzko dokumental bat ikusi, eta berak ere horixe egin nahi zuela bizitzan erabaki zuen. Aita ezustean hiltzean anaiak hari buruz egin
|
zezakeela
bere dokumentala erabaki eta materiala biltzen hasi zen. Punk garaietan ikasitako ingelesa lagungarri gertatu zitzaion itsasoz bestaldeko hemeroteketan kontsultak egiterakoan.
|
|
2020
|
|
|
Guk, idatzi bitartean geure buruari zertarako idazten dugun galdetzen diogunok, gehienetan ganorazko erantzunik kausitu gabe, ez dakigu bizi ahal izateko idaztea zer den. Bortxaz itxitako emakumeak, ordea, jakin behar zuen ezen une orotan idatzia zuen azken lerroak balantza makurraraz
|
zezakeela
bere bizitzaren alde edo kontra. Agintari bati zuzenduriko paragrafo labainkor edo idor batek eduki zezakeen behin betiko arrazoibidea, kolokan zeukan bizia iraunaraziko diona.
|
|
2022
|
|
|
Eta hor, gorputzetik atera zela ohartu zen: logelako sabaitik ikus
|
zezakeela
bere burua zutik, leihoari begira, estalki marradunean bildurik, eskuineko oina ezkerrekoaren gainean gurutzaturik, usaia zuen bezala, eta dardarka.
|
|
|
Dagoeneko joan den denboraldian baino denbora gehiago jokatu du Peñak. Vila real utzi ondoren, «argi» zuen Arrasateren aginduetara eman
|
zezakeela
bere «onena».
|
|
|
Bera baino apalagoa zen Gallaher jaiotzez eta hezkuntzaz. Seguru zegoen lagunak inoiz egin zuen âedo inoiz egingo zuenâ ezer baino zerbait hobea egin
|
zezakeela
berak, kazetaritza azal eder hutsa baino zerbait handiagoa, aukera izanez gero. Zerk oztopa  tzen zion bidea?
|
|
2023
|
|
|
1535eko irailaren 12an Zorger andereari idatzi zion Luterok. Esaten zuen larritua zegoela bere etxean predika ote zezakeen jakiteko eta esaten zion artzainak eragozpenik jartzen ez zion artean predika
|
zezakeela
bere jendearentzat, kanpoko jenderik gabe. Inork debekatzen ez zion bitartean hori egin zezakeela.
|
|
|
1540ko maiatzaren 24an Graf Albrecht eta Albert Von Mansfeld i idatzi zien gutuna Luterok. Esaten zien azkenaldian gortean entzun zuela haiek oso gogorki tratatzen zituztela fundizioen jabeak, horrelako traturik merezi ez bazute ere; ondorioz konderriak gal
|
zezakeela
bere aberastasuna. Esaten zien galdetu zuela nola ukitzen zuen horrek bere senitartekoen egoera eta esan ziotela bere koinatua beldur zela eskaletzan hasi ote zuen.
|
|
|
Xalbatek aurreikusiaren kontra, ez da Battitt ari erreguka zerrendan har dezaten. Hark ere eginak zituen bere kalkuluak, eta bazekien aski garesti jar
|
zezakeela
bere sostengua.
|
|
|
1939an, britainiar kolonoek oraindik ere aplikatzen zituzten era horretako aginduak; batzuetan, baita protesten aurkako zigor gisa ere. Urte hartan, Namibiako erdialdeko emakume hereroen talde batek" protesta" bat antolatu zuen, eta adierazi zuten beren herrialdea pozoituta zegoela eta sendalari batek soilik ekar
|
zezakeela
bere onera. Britainiarrek erabaki zuten protestan aipatzen zuten pozoia gaixotasun benereoa zela, eta berehala sortu zituzten lege batzuk emakume beltz ezkongabeak azterketa genitalak egitera behartzeko eta horrenbestez gaixotasun beneroak errotik mozteko.
|