|
2002
|
|
|
Hamaika aldiz kontatutako istorioa da, baina zineman egin nuen lehenengo planoan, Barea eta nire kontu, makina bat barre bota zituzten filma egiten ari ziren zuzendari eta teknikoek. Izan ere, gure lehenengo planoa bukatu zenean, eta" moztu" nola esaten zuten entzun arren, Bareak eta biok zuzendariak agindutako ekintzarekin jarraitu genuen han
|
zeuden
askoren harridurarako. Bestalde, euskal aktore mordo bat bildu ginen pelikula honetan, baita Madriletik etorri ziren aktore famatu asko, eta denen artean giro polita bizi genuen.
|
|
|
Izan ere, tamainaz eskola txikia da, irakasle, ikasle etalangileen kopuruaren aldetik. Bestetik, Gipuzkoan kokatuta egonik, aldez aurretikkontratatuta
|
zeuden
askok euskaraz badakite. Horrek guztiak komunikazio horizontal guztiaren %50a gutxi gorabehera euskaraz izatera bultzatu du.
|
|
|
Garai hartan irekitako eztabaiden artean Unibertsitatearena ez zen txikiena. Euskal Herritik kanpo ikastera behartuta
|
zeuden
askok parte hartu zuen aipatu eztabaidetan. Unibertsitatea eduki ahal izana funtsezkoa suertatu zen Europako beste herri, hizkuntza eta nazioen eraketa modernoan.
|
|
2005
|
|
|
Batzarra laburra eta xumea izan zen. Idatzi bat irakurri zuten, eta mozorrotu batzuek espainiar bandera bat erre zuten; han
|
zeuden
asko gora ETAka aritu ziren, eta Eusko Gudariak kantatzen; gero, manifestazioa atera zen. HBko zinegotzi bat, lehen ORTn ibilia, Ana eta Joxe Marirengana hurbildu zen, eta lehen lerroan pankartari eustera gonbidatu zituen; gauza bera eskaini zien OICko  idiskoari eta LKIkoa izandakoari, besteak beste.
|
|
|
Segituan entzuten ziren leloak eta lemak. Terrazetan eserita
|
zeuden
asko altxatu egiten ziren segizioa aurretik igarotzen zenean, eta batu egiten ziren batzuk. Biraoak eta juramentuak ere entzuten ziren noizean behin.
|
|
2006
|
|
|
Kalea zeharkatu eta erakusleihoan ikusten ziren liburu ugarien anabasari begira egon nintzen. Zaharrak ziren gehienak, maiztuak, eta italieraz
|
zeuden
asko, baina ez guztiak. Baziren alemanez ere eta ez zen ingelesezkorik edo frantsesezkorik falta.
|
|
2007
|
|
|
Baina kontzientzia objekziorako eskubidea aitortuta eta objektoreek ordezko gizarte zerbitzua egiteko betebeharra zutela ezartzean, Espainian gure inguruko beste herri batzuetan parekorik ez zuen fenomenoa gertatu zen: lehenengo eta behin, antzeko egoeran zeuden beste herri batzuetan baino kontzientzia objektore askoz gehiago agertu ziren, eta bigarren, soldadutza egiteko adinean
|
zeuden
askok «intsumiso» zirela adierazi zuten, hau da, pertsona askok derrigorrezko zerbitzu militarra egiteari uko egiteaz gain, ordezko gizarte zerbitzua egiteari ere uko egin zioten, zenbaitek «desobeditze zibila» deitu izan duten jokabidea hartuta. Horren ondorioz, haietako asko kartzelan sartu zituzten, jokabide hori zigortuta zegoen eta.
|
|
2008
|
|
|
Gurasook bilera dezente egin genituen zuzendariarekin. Asaldaturik
|
zeuden
asko, haurrak heriotza zer den jabetzeko haurregiak zirela eta; lastima zela hiltzea, baina haurrek ez zutela zertan horren parte izan. Haurrak eskolaz aldatzeko mehatxua ere egin zuten batzuek.
|
|
2009
|
|
|
Agian auzia epaile batek aztertzea hobeto izango litzatekeela iritzi ostean, epaimahaiak frogatu gabeko gertakariak izan dituela kontuan eta frogatuta
|
zeuden
asko baztertu zituela gaineratu du.
|
|
|
Zazpi koadrila animatu zen mozorrotu eta astoa lagun lasterketan parte hartzera. Bide batez gauerako prest
|
zeuden
asko dagoeneko, mozorro gaua baitzen larunbatekoa. Gaia librea eta era guztietako mozorroak kaleetan barrena.
|
|
|
Hamarretan egin zen harrera ekitaldia, eta eguerdirako jendez gainezka zegoen Takonera. Goizean euria egin bazuen ere, aterraldiak animatuta
|
zeuden
asko, eguraldia, azkenean, alde izan baitzuten bertaratu zirenek. Jaia hasi baino lehen eta bukatu ondoren baino ez zuen euririk egin.
|
|
|
Norgehiagoka horrek, azken emaitzekin batera, duela aste batzuk ezinezkoa zirudiena lortu du: Lillok karguan jarraitzearen aurka
|
zeuden
askoren iritzia aldatzea.
|
|
|
Iparraldea Euskal Herria da. Atzo haren aurrean eserita
|
zeuden
askorentzat ez, nonbait.
|
|
2010
|
|
|
erlijioso bizitzaren galera. Kanpoko bizierara eginda
|
zeuden
asko ahaztu egin ziren erlijioso bokazioaz eta bertan gozo geratu:
|
|
|
Aita ez zegoen etxean. Fabrikan omen zegoen, orduak sartzen, gure herrian langabezian ez
|
zeuden
askok egiten zuten moduan, etxera diru pixar bat eramateko, edo etxean ahalik eta gutxien agertzeko. Berdintsu zion.
|
|
2011
|
|
|
Belarria jarri besterik ez dago zenbat hizkuntzatan ari diren albiste bera kontatzen jabetzeko. Egun seinalatua da dudarik gabe.Albistearen zain
|
zeuden
asko aspaldidanik, ia hamarkada bat une honekin amets egiten. Irailaren 11ko goiz hartan Dorre Bikien kontra leherrarazi zituzten bi hegazkinen irudiekin esnatu ziren estatubatuarrak, eta orain eraso horien erantzulearen hilketarekin iratzarri dira.
|
|
|
«Nola izan zaitezkete horren jatorrak! Horrelako eguraldiarekin eta nire zain zaudete, zintzo zintzo», hasi zuen Mateok saioa.Toki batzuetan behar bezala entzun ez arren barre algarei ezin eutsi
|
zeuden
asko. Hala, irribarretsu gerturatzen dira guztiak Gasteizko Jaietako txoko horretara.
|
|
|
Zinema kontuetara itzulita, Arrugas Paco Rocak bere garaian egindako komikiaren filmarekin hasi dut astea. Ignacio Ferrerasek osatu du lan berria, eta prentsa emanaldian
|
zeuden
asko negarrez utzi ditu. Emilio alzheimerrak jotako erretirodunaren bizitza kontatzen digu.
|
|
|
Auxe esaten zioten sarri bere kontra
|
zeuden
askok: artikulu batean edozein joera defenditu ondoren, aurka jartzen zala urrengoan.
|
|
|
Katakonbetan momifikatutako makina bat gizon emakume eta haur azaldu zitzaizkigun lerro lerro. Zutik
|
zeuden
asko, soka banaz hormetan estekaturik, burua makurtuta zeukatela, bisitari beldurtuari agur edo erreberentzia aieru bat egin nahi baliote bezala. Gehienek pildak zeramatzaten soinean.
|
|
2012
|
|
|
Telebistatik denak dirudi hamaika alditan ikusitako film hori. New Yorken bertan
|
zeuden
askok eta askok ere hori esan dute, eta soilik jendeak bere burua leihoetatik botatzen zuela ikusi zutenean konturatu zirela benetan gertatzen ari zen zerbait zela.
|
|
2013
|
|
|
Hiriburuan, Petrogradon bertan, gauzak ez
|
zeuden
askoz hobeto. Protestak egunetik egunera ugaritzen ari ziren, eta kalean jendeak garbi ikusten zuen zeintzuk ziren errudunak:
|
|
|
Frantziak ez zuen estradiziorik onartzen, eta Ipar Euskal Herriari ETAren babeslekua deitzen zitzaion. Babesgune horretan ekitea eta Frantziaren jarrera aldaketa sustatzea nahi zuten, eta aurreko gobernuak erabilitako bideak balio zezakeelakoan
|
zeuden
asko.
|
|
|
Estaltzearen gainean kale berrien eta txikitutakoen trama urbanoa berrantolatzea pentsatu zen, eraikuntza mota ezberdinek ahalbidetuko lituzketen alienazioak eta orubeak beste modu batean definituz, betiere, espazioa modu higienikoago batean aprobetxatu eta zirkulazioa eta loturak hobetu nahian. Kale batzuk desagertu ziren (Barrenkale eta San Andres eliza ingurukoak), beste batzuk sortu (Zuloagatarren kalea, San Agustin eta San Juan) eta
|
zeuden
asko zabaldu (Arragueta, Bidebarrieta, Calbeton, Isasi), moldatu (Arrate pasealekua) eta luzatu ziren (Toribio Etxebarria).
|
|
|
Han
|
zeuden
asko, Aitaren nahigabea ikusita, negarrez ari ziren eta errukitu egiten ziren haren zoriaz, baina ezin zuten haren alde ezer egin, hitza emanda zeuden eta. Arren eta arren eskatu zien Aitak bakean uzteko, eta segituan alde egingo zuela misiotik.
|
|
2014
|
|
|
fiskalak eten bat eskatu zuen, deitu egin nahi zuela esanez. Nagusiei deitzeko zen, aretoan
|
zeuden
askok interpretatu zutenez. Ikusiko da Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak defentsaren inpugnazioa ala fiskalaren helegitea onartuko duen.
|
|
|
Negar egiten zuten hilobiaren inguruan
|
zeuden
askok. Gazteen artean, denek, neskek eta mutilek, eta ozenkien Imanol izan behar zuen mutiko hark, Andoniren lagunak.
|
|
|
Hostoak jarri nituen, lehorrak gehienak, ihartuak. Hamaikak arte egon nintzen hostoak batzen, heze
|
zeuden
asko. Mantak ere uste baino bero handiagoa eman zidan.
|
|
2015
|
|
|
Furgoneta edo karabana haietako baten barruan egongo ziren, noski. Ez
|
zeuden
asko, dozena erdi bat baino ez, baina Tio Merorena haietako zein ote zen jakiteko modurik ez zuen ordea, ate joka hasi gabe. Eta orduan, seguruena, ijitoen algarak iskanbila bihurtzeko aukera guztiak zituen.
|
|
|
Horrek esan nahi zuen erbesteratuek zutela askatasunez itzuli aberrira. Lehendik erbestean zeudenek atzerrian jarraitu zuten, eta Iparraldean
|
zeuden
askok ere Atlantikoa gurutzatuko zuten. Horietako bat izan zen Zuriñeren aitona.
|
|
|
Uste izatekoa denez, gauzak guztiz atera ziren bere onetik eztabaida giroan: euskara batuaren aurka
|
zeuden
askok euskalkien alde egin zuten bizi eta bero eta, aldi berean, euskara batuaren alde zeuden asko euskalkien aurka jarri ziren, eta bizi eta bero jardun zuten horiek ere.
|
|
|
Uste izatekoa denez, gauzak guztiz atera ziren bere onetik eztabaida giroan: euskara batuaren aurka zeuden askok euskalkien alde egin zuten bizi eta bero eta, aldi berean, euskara batuaren alde
|
zeuden
asko euskalkien aurka jarri ziren, eta bizi eta bero jardun zuten horiek ere.
|
|
|
Akaso libururen bat. Ez
|
zeuden
asko, edonola ere. Arte entziklopedia bat, Edurnerena noski, klasikoen bilduma bat, irailean salgai jartzen dituzten horietakoa.
|
|
2016
|
|
|
Kalifa mundu musulmanaren ideia zaharra da. Al Quaedan
|
zeuden
asko Daeshen daude orain. Estrategia aldatu da, baina atzean dagoena Kalifa da, eta honen oinarrian Korana.
|
|
|
Beharbada esaldi hori aurkezpen luze baten buruan esanda sinesgarriagoa zatekeen, baina, esan duen moduan, lekuz kanpo geratu zaio. Fundazioaren egiteko nagusietako bat hogeita bost urte barru Euskal Herriarentzat Literatura Nobel Saria irabaztea dela adierazi du jarraian, eta marmarioak entzun dira berriro, aretoan
|
zeuden
askorentzat gauza horiek politika fikzioa zirelako. Helburu hori lortu ahal izateko Hego Koreako gobernuarekin elkar-lanean ari direla erantsi du eta bi erakundeen arteko hitzarmenari esker Kirmen Uribek herrialde hartan duen itzala aipatu du azkenik.
|
|
2017
|
|
|
Haien matxinadaren garrantzia, dena den, borroka modu berri bat hastean datza, jauretxearen mugetatik harago hedatu baitzen hasieratik eta aldaketa erabatekoa lortzeak bultzatzen baitzuen mugimendu hori. Ez da harritzekoa milenarismoaren sorrerarekin batera munduaren bukaera eta Azken Epaiketa berehalakoa iragartzen zuten profezia eta ikuspen apokaliptikoak zabaltzea,, eta iragarpen horiek ez ziren itxoin beharreko etorkizun gutxi asko urrun baten ikuspenak, berehala etor zitezkeen gertakariak baizik, eta orduan bizirik
|
zeuden
asko gertakari horietan partaide aktibo izan zitezkeen? (Hilton 1973:
|
|
|
Bestalde, esklaboen lanaren bidez ekoitzitako salgaiak merkaturatzeko bide bihurtu zen metropolietako soldata, eta haren bidez hartzen zuten balioa gatibu lanarekin egindako produktuek. Horren harira eta emakumeen etxeko lanarekin gertatu bezala, esklabo lana metropolietako lan indarraren produkzioan eta erreprodukzioan txertatu zen, gero eta indar handiagoz, eta metaketarako baliabide gisa definitu zen soldata, haren bidez ordaindutako langileen lana nahiz haren ezkutuan
|
zeuden
askorena mobilizatzeko, soldata gabeko lan baldintzetan baitzeuden asko.
|
|
|
2012ko hauteskunde prozesuetan, islamistak nagusitu ziren Tunisian eta Egipton, baina ez Libian. NTCk sortu berriko parlamentuari boterea igorri zionean, herrialdea bakerantz eta egonkortasunerantz joko zuelakoan
|
zeuden
asko. Zalantzarik gabe, 2012 izan zen urterik onena libiarrentzat gerra piztu zenetik, baina gutxiengo sufiaren kontrako lehendabiziko erasoak eta Bengaziko AEBetako kontsularen hilketak espejismoa hautsi zuten.
|
|
|
Bazegoen proposamen bat Balentin Zubiaurreren eta Kaperotxipiren margolanetan agertzen diren baserri zuri idilikoen eta garai horretako benetako baserrien irudi ez hain idilikoen artean konparaketa bat egiten zuena. Katalogoan ikus dezakedanez, Bizkaian 1920an 15.000 baserri ziren eta Gipuzkoan 12.000 Horietatik erdiak baino gehiago maizterrak ziren eta urik, komunik eta argindarrik gabe
|
zeuden
asko. Baziren tximiniarik gabeko beheko sua zutenak ere.
|
|
2018
|
|
|
Udaletan gertatu zen duela hiru urteko beste ezusteko handia; EAJk hartu zituen Bilduren esku
|
zeuden
asko. Donostian, Juan Carlos Izagirre alkate ohiak 20.000 botoen langa pasatu arren, hirugarrena izan zen, EAJ eta PSEren atzetik.
|
|
2019
|
|
|
Txaloka eta elkar besarkatzen. Negarrez
|
zeuden
asko eta asko. Emakume txiki eta lodi bat bere onetik irtenda belaunikatu eta gelako sabaian zegoen norbaiti oihuka ari zitzaion, esku ahurrak erakusten zizkion bitartean.
|
|
2020
|
|
|
Iaz hamar urteko neskatila bat etorri zitzaidan. Ikasturtea oso justuan amaitu zuen eta gurasoak kezkatuta
|
zeuden
asko ahalegindu arren ez zuelako emaitza onik lortzen: idazketa erdizka, irakurketa erdizka, ulermen eta arreta arazoak… Irailean hasi zen terapia jasotzen eta lehenengo ebaluazio aldiko notak nabarmen hobetu zituen eta bera askoz gustorago dago.
|
|
|
Korridorean
|
zeuden
askok edo defentsa zikin bat zuten edo ez zuten.
|
|
2021
|
|
|
Francok nahi izan zuelako. Eta horrekin ados ez
|
zeuden
askok amore eman zutelako. Batzuk fede onez, sinestuta diktaduratik irteteko modu baketsu bakarra zela.
|
|
|
Bi urte daramatzate horrelako baldintzetan lanean, baina, COVID baino lehen ere, lehen arretako langileak ez
|
zeuden
askoz hobeto. Pandemia aurretik «ia ia itota» zeudela azaldu du Aiarrak, eta koronabirusarekin egoerak «okerrera» egin duela:
|
|
2022
|
|
|
«Lan horiek guztiek baldintza bereziki prekarioak zituzten, eta langileak birusaren eraginpean jarri zituen horrek», azaldu du Gonzalezek. Jendearekin etengabe kontaktuan
|
zeuden
askotan langileak, eta kutsatzeko arrisku handiagoa zuten horren ondorioz. Gainera, horietako askok ez zuten gaitasun ekonomikorik modu egokian babesteko —maskarak edo eskuak garbitzeko produktuak erosi ahal izateko, esate baterako—.
|
|
|
Behin, Bethany Moretonek hitzaldi batean Opus Deiko kide laikoek lan arrunta santutzeko egunero egin behar duten bizi plana ren xehetasunak azaldu zituen, eta ikus entzuleetako askok presio egin zioten informazio gehiago emateko, erakarrita: «Lanarekin nekatuta
|
zeuden
asko. Azken finean, ez al dugu denok sakonean pentsatu nahi gure lana garrantzitsua dela?
|
|
|
Bitxiki, gainera, oinaze adierazpen sakonenak erabateko ezezagunenganako hil beilatan ikusiak zituen, non, sinesgaitza bazen ere, zenduarekin erlazio pertsonalik inoiz eduki gabeko pertsonak heriori kontu eske hasten zitzaien erresuminka. Hiriko Alkate jauna lurperatu zuten egunean Jon Andoniri iruditu zitzaion han
|
zeuden
askok eta askok gustura ordezkatuko luketela buruzagia hilkutxan, horrenbesteraino baitzeuden herritarrak behea jota. Gogoan iltzatuta gelditu zitzaion uneko airearen geldoa, ahaltsuak agurtzeko erabiltzen den solemnitate dotoreak are astunagoa bilakatua, eta, batez ere, agintaria ehortzi zutenean, herritarrei gailendu zitzaien umezurtz sentsazioa.
|
|
|
Ez
|
zeuden
asko, ezta gutxiegi ere. Han zen nire neska, haren ahizpa, morroi gazteetariko bik neska lagunak zituzten, eta hori zen dena.
|
|
|
Jakizu zure kasuari esker New Yorken antzeko egoeran
|
zeuden
askori lagundu diegula.
|
|
2023
|
|
|
Joan den otsailean, Christophe Bechu Frantziako Ingurumen ministroak bazterrak harrotu zituen erraterakoan gertatu daitekeen lau graduko beroketaren aurrean prestatu dugula. Adierazpen hori entzuterakoan eta ezohiko sute eta lehorteek jotako 2022ko udatik atera berri, arriskuaren aurrean estatuak amore ematen zuelakoan
|
zeuden
asko. Ministroak hori ezeztatu arren, Frantziatik harago herrialde industrializatuek aspalditik hautatu zuten, saihestu beharrean, klima aldaketari egokitzea.
|
|
|
Dendetan agertzen hasi eta berehala hasi nintzen dirua aurrezten, horietako bat nahi nuelako. Duela 35 urte inguru izango zen; ez
|
zeuden
asko garai horretan. Bi mota marka salgai:
|