|
2001
|
|
|
Adibidez, Ontarioko (Kanada) Sudbury n, nikel fundizioek 10.400 hektarea baso suntsitu zuten, fundiziotik
|
zetorren
haizearen eragina zuen eremuan.
|
|
|
Tom Woolfen hitzak erabiliz halatan lan hau sutan sortuko zen: " Los Angelesko naba, mojave basamortutik
|
zetorren
haize bero batek erraztatzen zuen, 1962ko agorrilaren 5 hura egun bihurtu aitzin, Brentwoodeko Marilyn Monroeren etxea gerizatzen zuten eukaliptus gorakoien puntak inarrosiz. Carl Sandburg poetak oparitu zion txirrin zaharra entzuten zen ilunean kantari.
|
|
2004
|
|
|
eta itsasadarretik
|
zetorren
haizeak
|
|
2006
|
|
|
Kale jendetsuenak saihesteko ahalegin berezia egiten zuen Umbertok, ematen zuen beldurra ziola jendearekin topo egiteari. Eguzkia goienean zegoen, baina itsasotik
|
zetorren
haize kirriak hotza zekarren. Umbertok cicerone lana egin zidan bide osoan, orain etxe bati buruzko berri emanez, gero eliza baten ezaugarriak zehaztuz, hurrengoan tabernaren batean behin gertatutako istoriotxoa kontatuz.
|
|
2007
|
|
|
Karrikara irten zirelarik, itsasotik
|
zetorren
haize susmagarria zebilen balkonetan zintzilikaturik zegoen arroparekin jolasten, eta erratz ikusezinak eragiten zituen zirimola txipiak atzematen ziren lurraren gainean. Ateri egonagatik ohi ez bezalako hezetasuna zegoen giroan.
|
|
2009
|
|
|
Hotz egiten zuela ohartu naiz. Berogarria jantzi behar izan dut iparraldetik
|
zetorren
haizeari kontra egiteko. Bakar bakarrik irten naiz.
|
|
|
Olatuak lehertzen entzutea norbere ausikiak jasatea baino hobea izaten da, zalantzarik gabe. Davidoff bat piztu nuen itsasotik
|
zetorren
haizearekin borrokan. Malekoia hutsik zegoen.
|
|
|
Zerua koska ilunez betea ageri zen, itsas aldetik
|
zetorren
haizeak nekez bezain egoskor mendien aurka bultzatzen zituenak. Xira bilatzeko ere betarik galdu gabe, bezperan erositako txirrindu berria hartu eta etxetik atera nintzen hala ere.
|
|
|
Atertu egin zuen, baina hotza ikaragarria zen. Zeharo blai genituen arropak larruazalari itsatsi zizkigun itsasotik
|
zetorren
haizeak. Ez naiz gogoratzen bietako nork esan zuen.
|
|
2011
|
|
|
Picton ontzia hamaika eta erdietan zen irtetekoa. Gau-giro ederra zegoen, epel, izartsu, baina taxitik irten zirenean eta portu muturrera luzatzen zen moila zaharrean zehar ibiltzen hasi, itsasotik
|
zetorren
haize ahulak gora harrotu zuen Fenellaren kapela, eta hark eskua gainean jarrita eutsi zion. Moila ilun zegoen, oso ilun; artilearen estalpeak, abereen kamioiak, garabiak goian zutik, lokomotor txiki mozkotea, dena ilunpe trinko batean bezala zegoen landua.
|
|
|
Bere iturriak, bere manerak, berak gauzatutakoa, beste zerbait zen. Beste nonbaitetik
|
zetorren
haize hori, beste norabait bultzatzen zituen gure belaontziak.
|
|
2012
|
|
|
Zirimiriari haizea gehitu zitzaion han. Itsasotik zuzen zuzenean
|
zetorren
haize fin bihotzik gabea. Haren kontra alferrik zen amerikanaren lepoa altxatzea.
|
|
|
»Istriborreko haize ederra genuela itsasoratu ginen, eta puska batean bizi bizi joan ginen, arriskuaz akordatu ere gabe, ez baikenuen sumatzen arriskuaren arrastorik batere. Bat batean, aurrez aurre jo gintuen Helseggendik
|
zetorren
haize bolada batek. Oso gauza bitxia zen, sekula ez zitzaigun halakorik gertatu?, eta larritzen hasi nintzen, zergatik ondo jakin gabe ere.
|
|
|
Baina, lan horretan ari nintzela, ikusi nuen zerua estaltzen hasi zela, eta haizeak gogorrago jotzen zuela; eta handik ordu laurden batera itsasbazterretik haizete handia etorri zen. Orduan iruditu zitzaidan alferrik izango zela ala bat egiten saiatzea itsasaldetik
|
zetorren
haizea kontuan hartuta, eta egokiena itsasgora hasi baino lehen handik alde egitea zela, bestela bainintzen itsasertzera iritsi. Horrenbestez, uretan sartu, eta igeri egin nuen ontziaren eta hondartzaren artean zegoen ubidean zehar, baina ez nekerik gabe, alde batetik, gainean neramatzan gauzen pisuagatik, eta, bestetik, uraren indarrarengatik.
|
|
|
Suak bete betean argitzen zuen bere soinekoaren bilbea, bere larru-azal zuriko txularme berdinak, baita tarteka ñirñirkatzen bere betazalak ere argi gordinez gardenduz. Erdirekitako atetik
|
zetorren
haizearen ufakoaren arabera kolore gorri zabala hedatzen zitzaion gainera.
|
|
|
Lagardy... Opera.. e.a.». Eguraldi ederra egiten zuen; bero zen; izerdia jaisten zen kizkurretan barrena, musuzapi guztiak aterata bekoki gorriak xukatzen zituzten; eta tarteka ibaitik
|
zetorren
haize epel batek emeki erabiltzen zituen kafetegitxoen ateetan zintzilikaturiko kotoizko kaparren mendelak. Pixka bat beheraxeago halere, gantz, larru eta olio usaina zuen aire izoztuzko jaidura batek freskatzen zuen.
|
|
|
Gauaren erdian (bis) barreiatu ginen. Oteizaren burdintailua jotzen zuen itsas aldetik
|
zetorren
haizeak. Herdoila purruska bat iltzatu zitzaidan begi zurian.
|
|
2013
|
|
|
Izan ere, egoera jasanezina egiten ari zitzaion. Ordubeteko errepide bidaiaren ostean orube triste eta abandonatu batean zegoen, iparraldetik
|
zetorren
haize desatsegin bat jasaten eta are desatseginagoa zen gizon zahar eta harroputz baten kalaka aguantatzen. Hori guztia, Carthage Land izeneko parke batera zihoazelako promesa faltsuaren pean.
|
|
2015
|
|
|
Elurra hasi zuen azkenean. Arratsalde osoa zeraman ekaitzak mehatxuka, itsasotik
|
zetorren
haize zorrotza eta elur-bustia tartekatuz, baina benetako erauntsia atzeratuz. Sarean harrapatua daukan euliarekin jolasean dabilen armiarmaren moduan, azken kolpea emateko presarik gabe.
|
|
|
Ezinbestean, haize kolpe hotz batek barrutik ilundu zuen Kepa. Urduñako lubakietatik, babes gabeko bideetatik, Durango edo Gernika edo Bilboko kaleetatik
|
zetorren
haize beltza.
|
|
|
Frantziako Gobernuaren eskoletan zebiltzan ikasleen %22 eta Elizaren eskoletan zebiltzanen %23k, beraz, euskara apurra ikasten zuten astero (apurra baino ez ordea; hortaz, egun ereduan dabiltzan umeen euskara kaskarra dela-eta kexu bada asko eta asko, aise ondoriozta daiteke unibertso frantses baten barruan astean euskara apur hori ikasten zutenen maila ez zela apartekoa izango). Hala ere, Xarritonek, urte batzuk lehenago itxaropenari leihoak zabaldu zizkion, gau eskoletatik
|
zetorren
haize berria aipatuta (1979: 25):
|
|
2016
|
|
|
Txominek grabatutako bideoa ikusi ondoren, bizikleta hartu eta Lekeitiorantz egin nuen, aldapan gora, astiro, eta gero azkarrago, aldapan behera, gurpilaren erradioen hotsa entzuten, eta iparraldetik
|
zetorren
haize fina sentitzen aurpegian, barrutik lasaitzen ninduen itsas brisa hura, eta orduan gogoan hartu nuen Txomin Letamendi tronpeta jolea eta eskuak askatu nituen eskulekuetatik eta zabaldu airera, pentsatuz, menturaz, askatasun une bera sentituko zuela Txomin Letamendik ere bizikletaz zebilenean Parisen barrena, eta agian Paris utziko zuela eta St. Germain en Layera abiatuko zela, Château de Belloyra, eta hantxe ikusiko zuela Karmele koilara eta arrautza ahoan, lasterka egiten gainontzeko emakumeekin, Julenerekin, Garbiñerekin, Pepitarekin, Mirenekin, Aurorarekin, Anitarekin, Axunekin, Maitanerekin, Felixarekin... eta bitartean animatu egingo zuela Txominek, eta barre egingo zuela Karmelek, eta seme alabek horrela oroituko dutela Karmele, irribarre batekin, distirant, amorratuta koilaratik arrautza erori zitzaiolako, bozkarioz baina amorratuta emakume duina zelako, eta berriz jarriko zuela arrautza eta jarraituko zuela jolasean, erortzea eta berriz altxatzea baita bizitza, eta gero Karmele Txominekin batuko zela eta biek biziko zutela, beraiek ere bai, ordu hau, elkarrekin esnatzeko ordua.
|
|
2017
|
|
|
Hurritzaren adar bustiekin elkar lotutako enborrek kirrika egiten zuten, behin eta berriz, eta bazirudien edozein unetan askatu eta hankapean zuten zurezko zorua ibaian barreiatzeko pronto zegoela. Soinuak, kolpeak, hanka bustiak maiatzeko ur hotzetan, bortu gorenetako elur urtu berrien seme alabak ziren ur haietan; eta arroilan zehar Aragoitik
|
zetorren
haize xafladak, bereziak sentiarazten zituen gizon haiek, gazte urduri haiek.
|
|
|
Sartaldetik
|
zetorren
haizeak
|
|
2018
|
|
|
Erreka zoko baten ondoan, Urbion mendi garaiaren aldetik
|
zetorren
haizetik babesa bilatu nahian, Potrosen alde batean gorde ginen, txorizo, urdaiazpiko eta gaztari kosk eginez eta Joxemielek ekarritako zahatoa dantzatuz, zintzurraren onerako. Egoera horretan, planak egiteari ekin genion.
|
|
|
Gaua aspaldi zen aldapan behera. Kriseiluaren su mihia dardarka hasi zen kanpotik
|
zetorren
haizearen eraginez, leihoko zirrikituetatik txistuka etengabean, eta Jonaneren hatsa ere txistuetako baten azken oihartzuna bailitzan heldu zitzaidan albotik. Adoretsu ari zitzaidan, burua nire sorbaldan pausatu, eta hatz puntez nire bizkarrean maitekor jardunez.
|
|
2019
|
|
|
J. Gorostiagaren alde egiteko erabakian nabari da huts egin zuela Bilbon egitura egonkorrago bat sortzeko asmoak. Agian arrazoi politikoak zeuden Espainiatik alde egitea erabakitzeko, baina, era berean, bere burua linguista gisa gaindituta ikusten zuen SFVJUtik
|
zetorren
haize berriarekin.1200
|
|
|
Ordurako ia gau iluna zen, baina ez zuen ematen inguruan inor zebilenik. Txakurra lasaitu eta handik berrehun metrora ageri ziren lehenengo eraikuntzen klartasunerantz jo zuen, itsas aldetik
|
zetorren
haize ufako hozkirriak bultzatuta bezala.
|
|
|
Iparraldetik
|
zetorren
haize leuna zakartu egiten zen bideko bihurgunerik irtenenetan, baina euriak ostarte zabalei egina zien bide. Hodeien artetik, eguzkiak herabeki epeltzen zituen bazterrak.
|
|
|
Hotz gordinenetara ohituta bizi behar izan zuten aldi batean Katalunia eta Valentzia aldeko biztanleek. Europatik izotz kizkur
|
zetorren
haizeak, gero Afrika burutik jira hartu ostean, Andaluziako mendebaletik barrena, Extremadura zutik zeharkatuz, Galizia aldea berotzen zuen. Eta horrela, gogoan hartzeko kontua da hau:
|
|
2020
|
|
|
Martxoko egun bat zen. Sartaldetik
|
zetorren
haizeak, itsasoko oihartzunen ekarle, makur erazten zituen pareko zuhaitz ilunak sala leihoaren aurrean; intzirika ari ziren, eta iharrosten ziren ontzi mastak izan bailirakeen ekaitz baten jostagailu". 1970eko argitalpenaren hasiera dugu, Gabriel Arestiren eskutik irakurleari heldu zitzaiona, eta ez, zuzen, Jon Mirandek berak 1959an egindako jatorrizko bertsioa, gipuzkeraz idatzi baitzuen egileak eta, handik hamar urtera, euskara batuaren zinezko eredura ekarri baitzuen Arestik.
|
|
|
Momentu hartan, leize zulora
|
zetorren
haize pufada batek sua itzali zuen, areto biribila iluntasunean utziz. Kanpoan ekaitzak jarraitzen zuen bere indar oroz..
|
|
|
Baina behin erortzen hasita, batera eroriko da gure mundua. Zurea eta nirea." Lama Lobsanek ahotsaren oihartzunari luzamendua emanez, ia ia bere hitzek basoetatik gora
|
zetorren
haize emari goxoarekin bat eginez.
|
|
|
Arrakalara gidatu gintuen Koldoren esentzien zaindaria bilakatu zenak. Baten batek txistu ere egin zuen, zulora burua agertu eta handik gora
|
zetorren
haize hotzak harrituta.
|
|
2022
|
|
|
Ez zen lehenbiziko aldia teilatura ateratzen nintzela. Udako iluntzeetan, beroak logela jasanezin bihurtzen zuenean, leiho ertzean eserita irakurtzen nuen, oinak teila epeletan, Ezkabatik
|
zetorren
haize freskoaz gozatuz.
|
|
2023
|
|
|
Ostertzean, itsas gainean dantzari zebiltzan eguzki printzen artetik kaioa ikusi zuen hegaz. Portutxo aldera
|
zetorren
haize kirriarekin batera. Itsas txoriek airean kiribiltzeko zuten erraztasun hark betidanik sortu zion inbidia Kotte Zaharrari, baina aitonak esan ohi zion moduan, hobe muinak eta ez hegoak.
|