|
2005
|
|
|
– Eta zer da Turkia? –galdetu zuen Gerenak,
|
zer
galdetzailea zuzenarazi gabe.
|
|
2013
|
|
|
1 Binaka jardungo duzue, ahoz, elkarri galdetuz eta erantzunez. Batak galdera osatzeko
|
zer
galdetzaile behar den ondorioztatuko du, eta, besteak, erantzun egokia identifikatuko du.
|
|
2019
|
|
|
Hori, esnea da>. Galdera esaldian hiztunak
|
zer
galdetzailea erabili du. Erantzun esaldian solaskideak galdetzailearen lekuan izena jarriko du aditzarekin komunztaturik:
|
|
|
Bistan da burgu honetan galdetzaileak berehala agertzekoak direla: denen artean
|
zer
galdetzailea da animalia eta izaki bizigabeekin erabiltzen dena; eta nor, pertsonekin.
|
|
|
Laburki: eremu honetakoak dira garaiko izenak eta adjektiboak;
|
zer
galdetzailea; garaiko erakusleak. Osagarri hauekin lehenbiziko galdeeta adierazpen esaldien oinarriak erabilgarri zituzten eta bide hori zabaltzen aritu ziren.
|
|
|
da adizkia da (adierazpen esaldi xumeenak eratzeko oinarrizko osagarri bat); baina, ez dago bakarrik, zeren bertze elementu batzuk ere jarri baititugu:
|
zer
galdetzailea eta hau erakuslea (4) zutabean (lehendabiziko galde esaldiak gauzatzeko premiazko elementuak direnak). Zaharragoak dira:
|
|
|
Zerrenda hauen aurrean, eta zehazki nor eta
|
zer
galdetzaileen aurrean, aditz laguntzailearen taularekin sentitu genuen miresmen bera sentitu dugu: norenganako, zertzuri. „ Diferentziak alde batera utzita, nor enganako eta zer teurz horrela ikusita, ez ote da hor ikusten laguntzaileak eskuratzeko erabili zuten prozedura bera dela galdetzaileak eskuratzeko erabili zutena?
|
|
|
4. Nor eta
|
zer
galdetzaileak dira zaharrenak. Oinarrizkoak eta absolutiboan erabiltzen dira.
|
|
|
aginduak, harat adberbioa; jar! aginduak, hemen edo antzekoa.; naiz eta haiz adizkiekin, nor galdetzailea; da adizkiarekin, nor eta
|
zer
galdetzaileak; eta galderekin batera, erakusleak.
|
|
|
Kontua da beharrezkoa dela jakitea galdetzaile horiek zenbateraino oinarrizkoak diren: non eta nora galdetzaileak nor eta
|
zer
galdetzaileen maila berekoak dira. Non galdetzaileak amaieran duen n hizkia inesiboaren atzizkia da?
|
|
|
hau> non bere esanahia hartzeko hiztunaren behatza beharrezkoa baita; bigarren zatian, galdera esaldia soil soilik daukagu: da?> non
|
zer
galdetzailea eta da adizkia elkarren ondoan agertzen baitira. Bada, erantzun esaldian, berdin.
|
|
2021
|
|
|
42.23.3a Formari dagokionez,
|
zer
galdetzaileari gatik kasu marka itsatsiz sortzen da zergatik galde hitza. Beraz, jatorriz galderetan bakarrik erabiltzen zen, gaur oraindik erabiltzen dugun bezalaxe:
|
|
|
38.6a Zeren partikula ere erabiltzen da kausazko adiera duten formetan, n edo baitmenderagailuekin batera mendeko perpausak eratuz (zeren joan den, zeren joan baita), edo haiek gabe perpaus juntatua edo alboratua bideratuz (zeren joan da). Zeren hori
|
zer
galdetzailearen genitiboa da, zenbait testuingurutan zergatik galde hitzaren parekoa: Ez dugu zeren ahalke izan gure mintzairaz (J.
|
|
|
13.10.5a Pertsona ez direnez galdetu nahi denean,
|
zer
galdetzailea erabiltzen dugu: Zer erosiko duzu?
|
|
|
Nola den haren iluna, halaxe izango da haren argia (Larramendi). Eta
|
zer
galdetzailearekin: Urriko tenporetan zer haize, negu guzian halaxe (EZBB).
|
|
|
Etxepare). Era berean, zenbait aditz
|
zer
galdetzailea erabiltzearen ondorioz, arras izen bihurtu zaizkigu: zeregin, zeresan, zerikusi.
|
|
2022
|
|
|
Frikari sabaikarirako eta ditugu, eta bizkarkariarekin nahasmen handiagoa dago: hitz amaieran ematen du, baita hitzhasieran ere, salbu baten aurretik; testuinguru horretan, z gain, ere badago, eta ere bai,
|
zer
galdetzailean eta horretatik eratorritako hitzetan. Gainerakoan ageri da, salbuespen batzuekin:
|