|
2000
|
|
|
Eta nik diotsuet: baldin gazte zelarik koadro horiek egiten bazituen,
|
zer
ez ote du eginen gaur egun, hainbertze urteren buruan.... Haren txakurrak koadrotik paseatzerat aterako dituk, segur...!
|
|
|
—Jainkoak daki
|
zer
ez ote duten asmatu inorant eskolagabe horiek honezkero...!
|
|
2003
|
|
|
Eliza katolikotik kanpo bizi zen gizona, hau da, bekatari handi handia zen! Izan ere, eliza katolikoaren barruan bizi garenok bekatari bagara,
|
zer
ez ote zen gure jaun aleman protestantea. Zer ez ote zen Friedrich Wolff jauna, Aita Santuaren eta Izpiritu Santuaren egia berdareroetatik urrun bizi bazen?
|
|
2004
|
|
|
Horregatik sarritan esan izan dit: " Zuk besteko eskola izan baneu nik,
|
zer
ez ete neban eskribiduko".
|
|
2005
|
|
|
Ez nintzen etxera joaten ausartzen. Osaba, senitarteko irekiena izanik, horrela jartzen bazen,
|
zer
ez ote zen gertatuko nire etxean, familiaren alderdi primitiboarekin. Apur bat lasaitu behar nuen.
|
|
2007
|
|
|
batetik, kanpokoek gure kontra ezarritako arrazismo batzuetan ageri besteetan disimulatuaren erruz: ezjakin, basati, kaiku...
|
zer
ez ote digute esan mendeetako menderakuntza etengabean; hori esatea bera badirudi ez dagoela modan, ez dela komeni, baina egiak esaten hasiz gero hori ere jarri da mahai gainean; eta, egia osoa esateko, euskaldunaren kontrako arrazismo zikinena eta tristeena gelditzen zaigu: euskaldunak berak egindakoa; herri kolonizatuetako autogorrotoaren mekanismoa geureganatuta, euskalduna lotsatu egin da bere euskalduntasunaz, kaka zaharra iruditu izan zaio bere kultura, hutsaren hurrengoa bere herriaren ondarea; eta euskaldun hori, kanpotarren kulturaz apur bat janzten hasi denean, bera bihurtu da, maiz aski, bere kideen trufatzaile nagusi.
|
|
2009
|
|
|
Opariak banatu ondoren, berriz, mahai inguruan eseri eta bazkaltzen hasi ziren, adinekoek, ohi bezala, finkatu eta ezarritako giroan. Baina bazkari hura bestelako bazkari bat ere bazen, beste ikuspegi batetik, osaba izebak Bartzelonan egon baitziren eta neska mutilek, jakin minak bultzatuta, galderak eta galderak baitzituzten, han zer ikusi ote zuten,
|
zer
ez ote zuten ikusi, haiek ere, pittinka pittinka, bazkalinguruko giroaren euskarri bihurtu ziren arte.
|
|
|
–Ene Jainkoa,
|
zer
ez ote nukeen emanen Coarazen izate aldera!
|
|
|
Ura bare heldu zen alde hartan. Udaberrian
|
zer
ez ote zen hura izanen. Kaskora etorri zitzaidan Orthezen, Ihuri ugaldean itotzeko zorian izan nintzenekoa.
|
|
|
–Hirea bai mihi idorra! Martintzarren alabekin mutu gelditzen bahaiz,
|
zer
ez ote zaik gertatuko kapareenekin. Laborarisak, nahi izanez gero, indarrez egiten ahal ditiagu gure.
|
|
|
Nolanahi ere, Inperioko hiriburuan hainbat atsegin izan bazuen,
|
zer
ez ote zen izan Venezian! Henrikeren laudoriorik beroenak errepublikarendako ziren, bertze nonahikoak jelosteko maneran.
|
|
|
Oraingoaren arreba naiz. Nik bezain ongi inork ez daki
|
zer
ez ote dezakeen egin errege baten jelosiak. Honako honetan, gainera, Henrike ez litzateke arrazoietan eskas.
|
|
|
Opariak banatu ondoren, berriz, mahai inguruan eseri eta bazkaltzen hasi ziren, adinekoek, ohi bezala, finkatu eta ezarritako giroan. Baina bazkari hura bestelako bazkari bat ere bazen, beste ikuspegi batetik, osaba izebak Bartzelonan egon baitziren eta neska mutilek, jakin minak bultzatuta, galderak eta galderak baitzituzten, han zer ikusi ote zuten,
|
zer
ez ote zuten ikusi... haiek ere, pittinka pittinka, bazkalinguruko giroaren euskarri bihurtu ziren arte. Eta osaba Ismaelek izenak eta izenak botatzen zituen –Paseo de Gracia eta Ramblak, Tibidabo(" Bada han jolas parke bat, eta badakizue zer gustatu zitzaigun gehiena?
|
|
2010
|
|
|
...nutu haiek bizipozaren iturri agortezin bihur zekizkigun?; ezer apartekorik ez; elkarri begira egoten ginen, eskuak eskuei helduta; eta eskuan ematen nion muxu, edo kopetaren erdian, batean, matíaslópez bat?, eta bestean, elgorriaga bat?, gure argotean?, eta hala jaten genituen ontzak eta ontzak, tabletak eta tabletak; askotan etorri izan zait jendea eternitateari buruz galdezka, zer ote den edo
|
zer
ez ote den; ni, baina, gero eta konbentzituago nago Jainkoak ez zuela eternitatea hitzez esateko egin, bizi izateko baizik, baita denboraren baitan gaudenean ere, nik eternitatea bizi izanaren sentipen hori dut behintzat: biziko ez nuen, bada, bost hamar minutu haiek segundo batean pasatzen bazitzaizkidan?!; zenbatetan gogoratzen nintzen orduan eta zenbatetan gogoratzen ari naizen egunotan, gogoratzeko bi era arras desberdinetan, neure bizipenen erditik garai batean, eta malenkoniaren ertzetik orain?
|
|
|
–Igual bai baina... Kontu kontari joaten badira eta gero kazetariak enteratzen badira... pentsa,
|
zer
ez ote luketen esango.
|
|
|
...agortezin bihur zekizkigun?; ezer apartekorik ez; elkarri begira egoten ginen, eskuak eskuei helduta; eta eskuan ematen nion muxu, edo kopetaren erdian —batean" matíaslópez bat", eta bestean" elgorriaga bat", gure argotean—, eta hala jaten genituen ontzak eta ontzak, tabletak eta tabletak; askotan etorri izan zait jendea eternitateari buruz galdezka, zer ote den edo
|
zer
ez ote den; ni, baina, gero eta konbentzituago nago Jainkoak ez zuela eternitatea hitzez esateko egin, bizi izateko baizik, baita denboraren baitan gaudenean ere, nik eternitatea bizi izanaren sentipen hori dut behintzat: biziko ez nuen, bada, bost hamar minutu haiek segundo batean pasatzen bazitzaizkidan...!; zenbatetan gogoratzen nintzen orduan eta zenbatetan gogoratzen ari naizen egunotan, gogoratzeko bi era arras desberdinetan —neure bizipenen erditik garai batean, eta malenkoniaren ertzetik orain— Helenari behin baino gehiagotan errezitatu niòn Bécquerren beste poema hartaz:
|
|
2011
|
|
|
Zeren, ya nahiko desatsegina baldin bada euli batek, edo inurri gorri batek emandako eztenkada... dauzkaten izen sinpatiko hoiekin... Ez dut pentsatu ere egin nahi
|
zer
ez ote dizun egingo Centopeia batek. Izen itsusi horrekin.
|
|
2012
|
|
|
Euskal Herrian bertan haren maisutza Eusko Ikaskuntzaren Humanitate eta Giza Zientzien (1996) eta Vianako Printzearen Kulturako (1999) Sari bereziez ohoratu da. Pentsamendu akademiko txalotua hori bada gure artean,
|
zer
ez ote da tabernako eta kalekoa. Beharbada ez da harritu behar, Zuzenbideko estudianteek kontzeptuok ikasten dituzten erresuman, epaileek terrorista susmatuen, tratu txar?
|
|
|
Bihotza guztiz minduta, ibiltariak berriz ere Paris kutsatura ihes egingo du, eta hiria ez zaio hain gorrotagarria gertatuko, bere zikinean ez baita hain zentzugabea. Baina hain hartuak egoten badira astegunetan hiri baten inguruak,
|
zer
ez ote da gertatuko igandean! Egun horrexetan bereziki, egitekoen premietatik libre, edo krimenerako aukerez gabeturik, hiriko mugen bila abiatzen da hiriko gaizkilea, ez landaldearen maitasunagatik, barrenean mespretxatu egiten baitu, aldiz, gizarteak ipintzen dizkion muga eta konbentzioetatik ihes egiteko.
|
|
2015
|
|
|
Zalantza ere egin du uneren batean, Gerardekin emango duen denbora, eman behar duen denbora, ez ote den beste terapia bat?
|
zer
ez ote den terapia bera lako zoro batentzat.
|
|
|
gehiago da oroitze bat, glosa moduko bat. Zertan ibili, baina, zer zen,
|
zer
ez ote zen. Ekar dezadan hona delako testu hura,. Oroimen zangoen gainean zutik?
|
|
|
Aurpegia belaunen gainean gordeta?
|
zer
ez ote nikek egingo alderdi hartan bolada bat oporretan emateko..., egin duzu amets.
|
|
|
Eta ez amak bakarrik, guk denok baizik, ni neroni tartean. Ahaztu ezinak izan ohi ziren gure aitaren mozkorraldiak, haren orroak eta hotsak bero bero eginda jartzen zenean;
|
zer
ez ote ziren haren tekelak, garrasiak eta denoi banatutako makiladak! Behin baino gehiagotan, ez bi ez hiru aldiz, hamaika bider esango nizueke ikusita nagoela astoaren baserrira tze bakartia feriatik bueltan.
|
|
2016
|
|
|
Etiketa ezabaezina jarria zizuten. Hain kontu gutxirekin aritzen baziren zure aurrean,
|
zer
ez ote zuten esango zure ezkutuan!
|
|
|
Esku bakarra uzten dizute libre, eta soilik komunera joateko eta jateko askatzen zaituzte». Deskribatzen ari zinena erotzeko moduko egoera baldin bazen edonorentzat,
|
zer
ez ote zen izango ero diagnostikatutako batentzat? «Hori da leku madarikatu hark inposatzen dituen arau putak konpliarazteko modu bakarra:
|
|
2017
|
|
|
Chuleton izena duen zezena eta El Cocinillas toreroa. Halako animalia puskak hala tratatzen badituzte
|
zer
ez ote lieke egingo beraiei. Kontu handiz ibiltzeko esan diote elkarri.
|
|
|
Vida de San Ignacio (Tolosa, 1866), Explicacion de la Doctrina Cristiana, de Santiago Mazo (San Sebastian, 1858), La Devocion al Corazon de Jesus, del P. Mendiburu, trasladada de su dialecto original al guipuzcoano (Tolosa, 1883), Baserritar jaquintsuaren echeco escola (el libro de don Juan Jose Moguel trasladado del vizcaino al guipuzcoano), Vida de Santa Genoveva de Brabante, de Cristobal Schmid (Tolosa, 1885), las Meditaciones del Padre Villacastm (Tolosa, 1880), las Glorias de Maria, de San Alfonso de Ligorio, traduccion castellana de Ramon Garcia (Mariaren Gloriac, Azpeitia 1881), Sobre la Comunion frecuente, de monseñor Segur (trad. del frances, Tolosa 1883), Ancora de salvacion, del P. Jose Machec (Tolosa, 1883), Piensalo bien o Modo facil de salvarse (Tolosa, 1884), Escala para subir al cielo (Tolosa, 1886), Visitas al Santisimo y a la Virgen, de San Alfonso Maria de Ligorio (Tolosa, 1887), el Kempis (Tolosa, 1887), Mes de mayo (Tolosa, 1888), Novena a San Roque, a San Jose, a la Purfsima, a la Virgen del Carmen, etc.? (Liberalak holakoak baziren,
|
zer
ez ote ziren karlistak?!).
|
|
|
Etxe honetan, oraintsu artean, hainbestean jan izan dugu; aski ongi, esango nuke. Azken aldi honetan, berriz,
|
zer
ez ote dut nik jan. Astegun buruzuri guztiak ditugu hemen jai handi, jatekoari dagokionez.
|
|
|
Ehizaki eta ehiza sari bera dute biek, neroni, baina ehiza bideetan ez dira berdinak ama alabak, esan dizudanez. Bestelako marro eta amarrukeriak ditu sugegorri horrek; ardangelan segitzen du lanean pozoi ontzi txikiak, gaiztakeri eskola besterik ez den horretan, eta gizasemeentzat bekaturako bide astun bada, pentsa,
|
zer
ez ote den izango neskatxa batentzat, are gehiago egun osoa bertan sarturik ematen badu. Egunean zehar ez dut ikusten, ni goizeko lehen meza ematen nagoela jaikitzen baita eta lanera joaten; gero, berriz, nire ostera eta ibilaldietan behin baino gehiagotan igaro ohi naiz ardangelako ate aurretik, bestela baitakoan beti, baina dela atea itxita dagoela, dela kanpotik argi aski iristen ez dela, nire pasaera lasterretan ez dut ikusterik izaten.
|
|
|
Baina bere burua zentzatzeko, bizimodua zintzotzeko egin ahalak behin eta berriro egin eta behin berriro bekatuaren leizean erortzen denak ez ote du azkenean fedea bera, sinesmena, kolokan jarriko? Beldur naiz, neuri ere halako zer edo
|
zer
ez ote zaidan gertatzen ari. Beldur naiz, orain arte bekatuaren erroitz beltzetik goian ageri zitzaidan kriseiluaren argia ez ote den itzaltzen ari, olioa ahituta edo.
|
|
|
Era berean, bere berezko usaina itxuraldatzen saiatzen dena, arima ari da, nolarebait, ezkutuan gordetzen; horrexegatik, ez diot nik lore ura buru gainera botatzen duten guztiak espetxean sartu behar direnik, baina bai salmenta eta langintza behintzat debekatu egin lituzketela kristau izena daramaten herri guzti guztietan. Bestela, horrela hasi eta
|
zer
ez ote dugu ikusiko aurrerantzean?
|
|
2018
|
|
|
Gizon horrek, batere zuhurtasunik gabe, esaten dit alderdiarekin moldatzen dela?
|
zer
ez ote die oparitzen gabonetan! Hurrena, Espainia NATOn sartzearen auzia; estatuen lurralde osotasuna zaintzea da NATOren eginkizunetako bat; jendaurreko solasaldi batean esan nuen:
|
|
2021
|
|
|
Nagore eta Gotzon sasian daude orain, hain zuzen poliziaren atzaparretatik ihesi. Ez dakit nire bizitzan
|
zer
ez ote dagoen nola edo hala poliziari lotuta. Zerk ekarri nau hona, poliziak ez bada?
|
|
2022
|
|
|
Kontu etereoagoak bai, debate amaiezinak, esloganak, droga berriak eta fundamentu falta. Eta hau lortu badute zone de résistance honetan,
|
zer
ez ote dute lortuko beste solairuetan!
|
|
2023
|
|
|
Haren herioa! Eta gu lehenengo solairuan bizi izanik, egin kontu hirugarren solairuko bizilagunek
|
zer
ez ote zuten entzungo.
|
|
|
Bihotz bihotzez zorionak eman ohi zaizkio lanean ari eta gainera oposizioa gainditzea lortu duen gizonaren emazteari, zu bai andre ausarta, zuri zor dizu noski arrakastaren erdia, zuk laguntasuna eman diozu, adore eman diozu, umeak formal egonarazi dituzu, zama guztia kendu diozu berak estudia zezan. Oposizioa atera duen emakumearen senarrari, berriz, errukia erakusten zaio,
|
zer
ez ote zuen aguantatu gizajoak, mari petral horrekin. Nolanahi ere, nireak nahiago zuen gupida jaso, andretxo baten moduan zoriondu zezaten baino, zer nolako umiliazioa, gainera jendeak susmatuko luke laguntzen aritu zitzaidala etxeko lanekin, horrek zikindu egingo luke exekutibo prestuaren izen ona.
|