|
2000
|
|
|
Baina, hura gertatu bitartean, itxarotea egokitzen zitzaion, hainbat neurri hartzea. Ezin joan zitekeen bulegora, noski, are gutxiago amarengana edo arrebengana edo lagunengana;
|
zer
esan behar zien?: " Kaixo, Brown naiz, edo zure semea naiz edo zuen neba edo zuen adiskidea...".
|
|
|
askotan oroitu izan naiz hamalaugarren atalaren buruan ageri den Tralala lala aipu edo horretaz: orduko euskaldunontzat edukirik gabeko, ia Tralala lala soila, baldin bazen gure tradizio osoa,
|
zer
esan behar ote nuke gaur?
|
|
2001
|
|
|
Lasai, maitea. Badakit
|
zer
esan behar didazun.
|
|
|
Zertaz ari garen jakin behar dugu, beraz, aurren aurrenik, eta horretarako, esan bezala, testuak
|
zer
dioen behar dugu jakin, bestela esan, bere sortzetik ahalik eta hurbilen finkatu. Bada horrelakorik franko euskal literaturan.
|
|
2002
|
|
|
Eta nik han zer egin behar dugun jakin nahi nuke. Zertara goazen, nik
|
zer
esan behar dudan.
|
|
|
" Lasai dago, bai?, eta ez dezagun guk larritu orain. Gainera,
|
zer
esan behar diot nik?". Amak, gogor bereari:
|
|
|
Horregatik ez dugu zuzentzen neurri handi batean, kontu horietan euskara bera egiten ari garelako gure eguneroko jardueran oraingoz, erabileraren erabileraz eta nekea dela neke. Lana izango dugu hor zuzenketak bideratzeko orduan, guk geuk ez badugu argi
|
zer
esan behar dugun eta idazle bakoitzak, hiztegi bakoitzak edo itzultzaile bakoitzak, nork bere proposamena egiten badu norberaren iritziak agintzen baitu beti holakoetan. Eta hemen eguneroko gauzak aipatu ditut, bazterrean utzirik umeak euskaraz gehien erabiltzen dituen hitzak, hezkuntzako liburuetan ageri direnak, hain zuzen ere.
|
|
2003
|
|
|
Eguerdi aldean ere antzeko zerbait gertatzen da, batek ez baitaki zehazki
|
zer
esan behar duen, egun on edo arratsalde on. Alabaina, nahasketa horrek nahigabetu baino gehiago poztu egin ninduen.
|
|
2005
|
|
|
–Mesede handia egingo zenidakete, jarraitu zuen Adelak?. Juliorena ahaztu nahi dut, eta berdin atearen beste aldean aurrez aurre dagoen etxebizitza hutsa; ez dut pentsatu nahi
|
zer
esan behar diodan bihar eskolara etorriko den ordezko maistra berriari... Gera zaitezte, mesedez.
|
|
2006
|
|
|
Ez nuen paper  muturrean ageri ziren kaleetako bakar bat ere ezagutzen, eta ezagututa ere!, zakuak garraiatzekorik gabe, zer egin behar nuen? Zakuak bizkar gainean banan banan garraiatzen hasita ere, buruhausteak, ez nekien-eta
|
zer
esan behar nien bezeroei edo zerbait kobratu behar nien ere.
|
|
|
Atzerritar bat nintzen Parisen, arrotz aleman bat, artean ez zen astebete Alemaniak Polonia inbaditu zuela. Zer egin behar nuen nik,
|
zer
esan behar nion poliziari?
|
|
2008
|
|
|
[Adibide praktikoa, baina ez oso.] Behin batean, adiskide mami bati, kabitu ezineko bolada latz xamarra pasatzen ari zelarik, jaun psikojakitunak esan zion" zezen bihurri" bat zeukala barruan, eta hura heztea komeni zitzaiola. Osasunaren izenean oreka pertsonal hutsa saltzen den garai honetan,
|
zer
esan behar dio batek adiskideari. Zer egin nuen nik?
|
|
2009
|
|
|
Ondo daki nik ez dudala salatuko. Baina amak jakingo du asmatzen
|
zer
esan behar zaion beldurtzeko, sor litekeen eskandalua aipatu, delitua, kartzela, zer dakit nik... Bestela, nik hitz egingo dut amaren izenean.
|
|
|
–Ezagutzen duzu Vronsky kondea? , atera zitzaion kolpetik emakumeari, zer edo
|
zer
esan beharrak bultzatuta.
|
|
|
Lasai egoteko eskatu nien, ondo nengoela-eta. Ez zen egia, baina
|
zer
esan behar nien, ba. Eskerrak eman zizkioten autobusetik jaisten lagundu zidanari.
|
|
|
Handitzen zihoazela sumatzen nuen, eta gogortzen. Jendeak
|
zer
esan behar zuen pentsatzeak sutan jartzen ninduen. Aitortu beharra daukat garrantzi handia eman diedala jendearen zeresanei nire bizitzan.
|
|
2011
|
|
|
Eta aurrekora bueltatuz: fidatzeko moduko baten batekin mintzatzea lortzekotan,
|
zer
esan behar zioten. Sekta bateko kideek euren burua hiltzen zutela martiri kristauen oinazeak imitatuz, Argiaren Erreinuko mezulari batek esan zielako hura zela Lurraren kartzelatik ihes egiteko bidea?
|
|
|
Ez zinen batere ondo moldatzen amonarekin, baina nola ba neskame bat kontratatu, nola ba zerbitzari bat? Jendeak
|
zer
esan behar zuen. Amona egin zen nire kargu.
|
|
2012
|
|
|
Margaritak asteak eman zituen amari zer idatziko pentsatzen; barruak ez zion laguntzen erantzun gabe uzten, baina aldi berean ezin asma zezakeen
|
zer
esan behar zion. Urriaren hasieran, aurrenekoari erantzuteko zalantzetan artean, jaso zuen amaren bigarren eskutitza.
|
|
2018
|
|
|
Eta bide horretatik ez gehiago sakontzea iruditzen zaio zentzuzkoena Loreari. Baina
|
zer
esan behar dio. Ondo dela?
|
|
2019
|
|
|
–Eta
|
zer
esan behar nizun. Eli nire laguna da, asko sufritu du.
|
|
|
Eta E urtzen hasi zen. Ahaztua zuen nola hasten zen ligatzen,
|
zer
esan behar izaten zen, nola, zeintzuk ziren seinaleak. Elkarrizketa hura luzatzen hasi zen, kosta ahala kosta.
|
|
2020
|
|
|
Frontean bizi izandako zorigaitz eta nekeen aringarritzat hartzen zituzten soldaduek emanaldia prestatzeko saioak, eta unerik desegokienetan egiten zuten txalo; destenorean lehertzen ziren barrez; edo txistuka hasten ziren, lagunen bat trabatuta gelditu zelako,
|
zer
esan behar zuen gogoratu ezinez. Tamalez, sobera izaten zituzten halakoetarako aitzakiak:
|
|
2021
|
|
|
–Ez, baina ez naiz gauza izango aurrez aurre ezer esateko. Gainera,
|
zer
esan behar diot: zuk bortxatu zenuen nire ama.
|
|
|
Eta
|
zer
esan behar nion?
|
|
|
⣠Eta zer egiten dute" hor"? ⳠEgon, eta... zer egin behar den eta huraxe egin, edo
|
zer
esan behar den eta huraxe esan. Kontuan izan politiko edo kazetari izateko eztagoela ezer jakin beharrik.
|
|
|
Maileguak mailegu, gaztelaniazko hiztunek ez zuten beti dena argi izaten. Batzuetan, bikotekideek, elkarrekin haserretzen zirenean, ez zuten ongi jakiten
|
zer
esan behar zioten elkarri: " Me quitas el amecha" edo, aitzitik," Me quitas la logura?".
|
|
2022
|
|
|
Hura, pezeta hartu orduko buelta eman eta kalera abiatu zen?. Nora hoa, Carmiña,
|
zer
esan behar zionat hire senarrari berriz etortzen badun?
|
|
|
Aldiz, bakarrik gelditu diren horretan?" orain datorkigu nolabait kontaeraren korapiloa", zehaztu du Vicençek?, solasean segitu dute eta bihotza zabaldu diote elkarri. Bihotza zabaldu, dio,
|
zer
esan behar duten garbi ez jakin arren. Eta konektatu egin dute, konektatu, pertsonek batzuetan egiten duten bezala, eta lasai eta hurbil sentitu dira bitxiki, gauza guztietatik oso urrun dagoen leku ez zehatz batean, ozeano barearen eta munduaren erdian, une horretan izugarri handia eta ezin arrotzagoa den toki batean.
|
|
|
Niri zazpi gaitzak sartzen zitzaizkidan etxean geratzea pentsatze hutsarekin, zeren, Jimenari berea bezala, niri ere handi geratzen hasi zitzaidan etxea. Amak esaten zuen ea
|
zer
esan behar genuen galdetzen zigutenean, ea nola begiratuko zioten, eta kaka egiten badin, zer?, eta oihuka hasten badun, zer. Eta ea zer eta ea zer.
|
|
|
Eta Marcok, bere buruan konfiantza gehiegirekin beti, fusilarekin apuntatu zidan, jauna, eta beldurra baino gehiago, lotsa izan zen eman zidana. " Uztak hori, azkenean hil egingo nauk eta, eta
|
zer
esan behar duk orduan, Marco, zer esan behar duk?"" Esango dinat gezurti bat akabatu dudala." Arma beheratu eta gehitu zuen: " Javierrek masailak bi eguzki diruditela jarriko dizkin, baina badakin hura herri honetan inork ez duela ezagutzen nik bezala", eta orduan aurpegia laztandu zidan eta kasik beldur handiagoa eman zidan laztan hark fusilak baino.
|
|
|
Eta Marcok, bere buruan konfiantza gehiegirekin beti, fusilarekin apuntatu zidan, jauna, eta beldurra baino gehiago, lotsa izan zen eman zidana. " Uztak hori, azkenean hil egingo nauk eta, eta zer esan behar duk orduan, Marco,
|
zer
esan behar duk?"" Esango dinat gezurti bat akabatu dudala." Arma beheratu eta gehitu zuen: " Javierrek masailak bi eguzki diruditela jarriko dizkin, baina badakin hura herri honetan inork ez duela ezagutzen nik bezala", eta orduan aurpegia laztandu zidan eta kasik beldur handiagoa eman zidan laztan hark fusilak baino.
|
|
|
Prostituitzea oso erraza gertatu zitzaidan, zeren betidanik jakin nuen besteren batena izango nintzela, izen bat bilatuko zidan komunitate batena, eta sarrera irteerak arautuko zizkidatela, zer egin behar nuen eta nola, aginduko zidan nagusi bat izango nuela,
|
zer
esan behar nuen eta zer ez, betidanik jakin dut denetan txikiena izaten, denetan sexiena, eta gainera ordurako zerbitzari lanean ari nintzen tabernan, non alde batean putak zeuden eta bestean bezeroak, eta behar baino eskupeko handixeagoa ematen zidaten, nik ere behar baino arreta handixeagoa eskaintzearen ordainetan, eta poliki poliki eta modurik naturalenean anbiguotasun halako bat sortu zen gu...
|
|
|
Ekimen horren presidentea Montmorteko bizkondesa zen, emakume gazte lotsati eta itsusi bat, ikaragarri sufritzen zuena jendaurrean hitz egin beharra zeukan bakoitzean: mihia trabatzen zitzaion, eskuak izerditzen, hankak dardaratzen zitzaizkion,
|
zer
esan behar zuen ahazten zitzaion. Baina sinetsirik zegoen eginkizun hura bete beharra zeukala, zeruak berari ezarri ziola emakume burges haiek eta nekazari haiek argitzeko erantzukizuna, berari zegokiola haiek bide onetik gidatzea, haien bihotzetan ongiaren hazia ernearaztea.
|
|
|
Poetak errespetu beneragarria dio testu idatziaren iraunkortasunari. Lagunak
|
zer
esan behar dio. Ez serioegi hartzeko testuen iraunkortasunarena?
|