|
2003
|
|
|
«Bere mundua oso erakargarria zen, baina berea zen eta horregatik, arriskutsua. Garbi izan behar
|
zenuen
hori ez zela zure mundua». Horregatik urte hauetan guztietan bisita eta bisita artean denbora pasatzen utzi duela dio Morrasek:
|
|
2004
|
|
|
Iparraldean gordeta egon zinen garaian ETA eta IK bakoitza bere aldetik zebiltzan, eta hizketarako ere nahiko gai mingotsa zen. Izan
|
zenuen
horretaz mintzatzeko aukerarik?
|
|
2005
|
|
|
Eta ea egingo zizun mesede bera nor den esatekoa, axola ez bazion bederen. Eskua luzatu eta ni Damian Arruti naiz, esanez egin
|
zenuen
hori.
|
|
|
Lau birigarro habiaren lekua atzemanda zeneukan eta ikusi egin nahi zenuen, zeure begiekin, lehenengo hegadetara abiatuak ziren birigarrokumeak inoiz baliatzen ote ziren berriro atzean utzitako sorlekuaz. Jakin egin nahi
|
zenuen
hori. Jakin egin nahi zenuen hegaztiak inoiz itzultzen ote diren sortu dituen etxera.
|
|
|
Ardiak, beldurrak bakarrik mugiarazten dituen abere zakilak, pentsatu zenuen. Berehala egiaztatu ahal izan
|
zenuen
hori: tximista hurbileko batek trumoi ikaragarria ekarri zuenean, goiko muino baten atzean saltaka ezkutatu zen artaldea, noraezeko ihesean eroturik.
|
|
2006
|
|
|
Bertako langileentzako seme alabentzako eskolak, horiei ikasketak egiten laguntzeko bekak, Oteizarekin abiaturiko haur unibertsitatea, artistentzat bideraturiko diru-laguntzak, beste zenbait laguntza (Ama Lur filma egin ahal izatekoa...). Non ikasi
|
zenuen
hori dena egiten?
|
|
|
Boliviako bidean ikasi al
|
zenuen
hori?
|
|
|
–Non ikasi
|
zenuen
hori?
|
|
|
Nork eta zuk? Ahizpa zaharrena, aitari ezer esan gabe, ezkutuan, ikastera bidali
|
zenuen
horrek?
|
|
2007
|
|
|
Izorra zaitez, bai, alua baita mundua berez, horretarako lan handirik hartu gabe. Benetan alua, dedio, baina zaude lasai, nahi duzun guztietan ekarriko dizut bazka nahikoa mahai honetara, zer kontaturik ez zait sekula faltako, ibai betean etortzen baitzaizkit niri hitzak, etengabean, lehenengotik nabaritu
|
zenuen
hori, ez da?
|
|
2008
|
|
|
ALIZIA. (gogor) Berandu da. Eskua jaso aurretik pentsatu behar
|
zenuen
hori.
|
|
|
Euskarabidearen emaitza handirik ez dugu ikusi oraindik. Hasieran, erakundea berria zela esaten
|
zenuen
hori justifikatzeko...
|
|
|
“Euskara salbatuta dago, arazoa gu gara” irakurri nizun behin; zer esan nahi
|
zenuen
horrekin, Xamar?
|
|
|
–Zuk hilarazi
|
zenuen
horrekin ibiltzeagatik, bota dit amak.
|
|
2009
|
|
|
–Halaxe da, bai, Timoteo, norberaren haragia hiltzea baino berri gaiztoagorik!, baina Jainkoak hala nahiko zuen eta zer egingo diogu, bada??, nahiz eta segundo bat lehenago beste pentsamendu bat izan zuen, ausaz, begiratu ere, begiratu zion orduan txoferrari, kexuzkoa izan zitekeèn begirada batekin, kexu nolabaitekoa konpromisozko irri bihurtu bazuen ere istantean?, ezpainetan halabeharrez isildu behar izan zuena: . Urte erdi lehenago esan behar
|
zenuen
hori, adixkide!?. Handik aurrera, hitz erdirik ere ez nagusiaren eta txoferraren artean, Nazario Orbek bere buruarekin isilka egiten zituenak ez baziren, haurraren hiletaren inguruko eginkizunak planeatzen zituen bitartean, zer besterik, bada, baldin eta Nazario, negozio gizon gisa, kalkulatzaile hotza bazen, azken batean??, bere erara planeatzen ere, gauzak gordean eramanez, bai, baina gordekeria hutsean erori gabe, jendartean behar baino esamesa gehiagorik ez pizteko; erabaki ere, erabaki zituen, antza, etxerako itzulaldian, geroko hurbilean egin beharrekoak:
|
|
|
NEKANE. (Besoko zauria seinalatuz) Zelan egin
|
zenuen
hori?
|
|
|
Nire kondizio sexualaz be berba egin dute prentsan. Zuk ez
|
zenuen
horretan zerikusirik izan, ezta?
|
|
|
Horrelako espedizioetako adituek esaten zuten ezinezkoa zela, ez genuela arrakastarako aukerarik, baina frogatu dugu, konfiantzaz, ezagutzaz eta lanez, mugak gure buruetan eta bihotzetan daudela. " Horrelako espedizioetako adituek esan zuten ezinezkoa zela, ez genuela arrakastarako aukerarik" Zalantzan jarri
|
zenuen
hori egitea komeni ote zen. Inoiz ez.
|
|
|
Joan den uztailean Victor Jararen gorpua hobitik ateratzeko agindu zuen auzia daraman epaileak. Nola izan
|
zenuen
horren berri?
|
|
|
" Halaxe da, bai, Timoteo, norberaren haragia hiltzea baino berri gaiztoagorik!, baina Jainkoak hala nahiko zuen eta zer egingo diogu, bada?", nahiz eta segundo bat lehenago beste pentsamendu bat izan zuen, ausaz –begiratu ere, begiratu zion orduan txoferrari, kexuzkoa izan zitekeèn begirada batekin, kexu nolabaitekoa konpromisozko irri bihurtu bazuen ere istantean–, ezpainetan halabeharrez isildu behar izan zuena: " Urte erdi lehenago esan behar
|
zenuen
hori, adixkide!". Handik aurrera, hitz erdirik ere ez nagusiaren eta txoferraren artean, Nazario Orbek bere buruarekin isilka egiten zituenak ez baziren, haurraren hiletaren inguruko eginkizunak planeatzen zituen bitartean –zer besterik, bada, baldin eta Nazario, negozio gizon gisa, kalkulatzaile hotza bazen, azken batean? –, bere erara planeatzen ere, gauzak gordean eramanez, bai, baina gordekeria hutsean erori gabe, jendartean behar baino esamesa gehiagorik ez pizteko; erabaki ere, erabaki zituen, antza, etxerako itzulaldian, geroko hurbilean egin beharrekoak:
|
|
2010
|
|
|
Euskal idazleen artean, eta batez ere euskal idazle gazteen artean, lehenengoetakoa izan zinen ETAren aurka agertzen. Arazorik izan
|
zenuen
horren ondorioz?
|
|
|
EIDER. Zer egiten
|
zenuen
horrekin?
|
|
|
Orduantxe sumatu nuen, aurreneko aldiz, banuela zinezko ttiki bat eskura, Trabukoren kantako ilunpe ikaragarri hura muttur batetik urratzen hasteko. Baina, dokumentuaren epigrafea besterik ez
|
zenuen
hori. Horren segidan, egunez egun, alde bat jo bestea jo, delituaren aztarren bila nola ibiliak ziren azalduz, gastuen zerrenda osoa egiten baita, 1747ko abenduaren 22an hasi eta 1748ko otsailaren 7ra arte.
|
|
2011
|
|
|
–Zergatik egin
|
zenuen
hori?
|
|
|
Eta izanen dira udazkenak ere gardenak, aratzak zeintzuetan argiak zure malenkonia xukatuko duen. haietan multzokatuko dira uda irazekien oroitzapenak bizitza arrotz eta deigarriz beteak, eta zuk, urtaro sutuaren zurrunbiloan zentzuentzat pietaterik itxaron ez
|
zenuen
horrek, beilatuko dituzu memoriaren irudi barneratuak, urruntasunak haiekiko desadostasun zauritua eraiki dezan... sotilak izanen dira orduan haizeak eta mahastiek lurra glorifikatuko dute zuhaizti eta txaren murmurioz, etengabe bersortzen doan lurra bizidun ororena izanik nehork eskura ez dezakeena, hildakoen atseden eta babesleku eten handiaren ordu hitzartuan.
|
|
2012
|
|
|
Ez
|
zenuen
hori entzungo.
|
|
|
Eliza katolikoari eta anglikanoari buruz ari zineten, ironia eta irainak tartekatuz, bata eta bestea umore handiustez kritikatuz. Bryanez oroitu zinen, eta pentsatu
|
zenuen
horrek ez zuela inoiz halako eztabaidetan parte hartuko, duinegia zela halakoetarako.
|
|
|
Ez da gai garrantzitsuei buruz jarduteko posiziorik onena, borrokarako prest dauden aurkariena baizik. Goldmanen hasi zinenean ikasi
|
zenuen
hori,. Body Language and Manners, izeneko ikastaroan.
|
|
|
–Badakizu zer esan zuen honetan sartu zinenean? Ea zergatik joan behar
|
zenuen
horren urruti ume baten bila. Munduaren berezko ordena apurtzea iruditzen zitzaion, antza.
|
|
|
–Zergatik orain ez diozu belarri eman nahi aspaldi ez dela, eta hain sarritan, bihotz onez entzuten
|
zenuen
horri?
|
|
|
NEKANE: Ya. Salatu
|
zenuen
hori poliziaren aurrean?
|
|
|
GERMAN: Ez dut ezer ulertzen!!! Kongregazioan ez al
|
zenuen
hori egiten ba?!!
|
|
|
a) Kontraesanezko helburuak. b) Unea eta lekua aukeratzea. c) Aktiboki entzutea. d) Mota honetako gaitzespen galderak: Ez
|
zenuen
hori kontuan hartu. Nola egin zenezakeen hori?
|
|
|
“Danobatek kooperatiba izan behar zuela erabaki genuen, jakina”, esan duzu. Zergatik
|
zenuen
horren argi kooperatiba izan behar zuela?
|
|
2013
|
|
|
–Eta zuk zergatik ez
|
zenuen
hori egin Janekin, Nadja. Zergatik oparitu zenion hainbeste denbora?
|
|
|
Nolabait, espainiarren harrotasunaren ikur bihurtu zinen. Nola eraman
|
zenuen
hori. Giroan nabari zen presioa zegoela, bai.
|
|
|
—Baina, zergatik egin
|
zenuen
hori, Jose Francisco. Zergatik irentsi behar zenituen burdin pusketa zahar horiek guztiak?
|
|
|
Non ikasi
|
zenuen
hori egiten?
|
|
|
Marmarrean hasi aurretik egiten
|
zenuen
hori.
|
|
2014
|
|
|
joan zaitez kontzertu batera, musikariak benetan ikustera, eta apur bat desfasatzera, horrela nahi baduzu. Zure tokia lehiatu, esan beharrekoak esanez, egon beharreko irmotasunez egonez, edo tokia egin ahaztuta
|
zenuen
horri, denok eskertuko dizugu eta.
|
|
|
Xiringa bat ur oxigenatu irentsarazi bazenio? Baina, tira, zuk ezin
|
zenuen
hori jakin.
|
|
|
–Ez da hori, baina zer pentsatuko du Deyo andreak, bihar gauean ikusten zaituenean? Bernice, Deyotarren dantzaldia pasatu arte itxaron zenuen; itxaron egin
|
zenuen
hori egiteko.
|
|
|
Zer iruditu zitzaizun erabakia? Zer sentitu
|
zenuen
hori jakin zenuenean? –Klementek.
|
|
|
Beharbada ez
|
zenuen
horregatik nahikoa borrokatu.
|
|
|
Ez al
|
zenuen
hori esan?
|
|
|
Hori ulertu nuen, baina ez
|
zenuen
hori esan.
|
|
|
Zergatik jokatu
|
zenuen
horren bitxi Dicksonekin?
|
|
|
Ez
|
zenuen
hori entzun behar.
|
|
|
Zergatik egin
|
zenuen
hori?
|
|
2015
|
|
|
Azkoiti azkoitiarrentzat lelopean aurkeztu zenuen zure hautagaitza. Zer adierazi nahi izan
|
zenuen
horrekin?
|
|
|
beren eta arbasoen lurra defendatzeko eskubidea da, gure hiztegian parekorik ez duena.Hain zuzen, Palestinako lurretako irudiak eta hiztegiko definizioak tartekatuz jolas moduko bat egin duzu filmean. Zer adierazi nahi
|
zenuen
horrekin. Niretzat, baziren hitz asko beste esanahi bat hartzen zutenak; adibidez, niretzat, nekazaria da lurrak dituena eta lantzen dituena; haiei galdetuta ea nekazariak ziren, baietz zioten, baina lurrik ez zutela, adibidez. Inork bere gurasoen lurrak galdu edo baserria uzten badu, ja ez da nekazaria, baina han ez da hala, han badira, lurrik gabe utzi badituzte ere.Iaz, zinemaldi honetan bertan, Echevarriatik Etxeberriara film luzea aurkeztu zenuen.
|
|
|
Esperientziak irakatsi zionez, gehienetan ez zen ilunpetatik ehizara ateratzeko beharrik izaten. Lehenago edo beranduago, bilatzen
|
zenuen
hori bere kasa etortzen zen sarera.
|
|
|
Dena gertatu zen moduan kontatuko banu, dena den, sinesgaitza suertatuko litzateke kontua. Are zuretzat, guztia bertatik bertara bizi izan
|
zenuen
horrentzat ere. Baina badaude gauzak oharkabean pasatu zitzaizkizunak.
|
|
|
Plagio inkontziente bat egin duzu? Ez, idatzi
|
zenuen
hori ez dator zuk lehenago egindako irakurketa batetik, gero zure inkontzientean ezkutatu zena, eta gero, zure testua idazten ari zinelarik azkenean zure maila kontzientean azaldu zena, zuri otu zitzaizun esaldi berri bat balitz bezala: ongi dakizu idazle malapartatu haren orrialde hura inoiz ez zenuela irakurri.
|
|
|
Milesker, baina ez
|
zenuen
hori egin beharrik.
|
|
|
Zertarako egin
|
zenuen
hori?
|
|
|
Zuk zergatik ez
|
zenuen
hori jan?
|
|
|
Zergatik pentsatzen
|
zenuen
hori?
|
|
|
Ez, zuk eskatu
|
zenuen
hori.
|
|
2016
|
|
|
Leku bat gordeko zidatela esaten zidaten, baina... Heroinarekin batera, urte gutxian, hiesa ere heldu zen. Nola bizi izan
|
zenuen
hori. Bortitza izan zen. Heroinarekin gertatutakoa gogorra izan zen:
|
|
|
erroetaraino ihartu behar ote du? Eta nork eta zuk, Yorick!, iharrarazi behar, zeure altzoan aterpea emango zeniola hitz eman
|
zenuen
horrek?
|
|
|
Zu, jonki nazkagarri hori, kolpe zorririk jo gabe laguntza sozialetatik bizi zinen hori, hilean ia 700 euroko soldata jaso eta sekulako pisu bategatik 200 euro eskaseko alokairua ordaintzen
|
zenuen
hori, lan egiteko aukera bai baina lanik egiteko asmorik ez zenuen hori, ederki bizi zinen gainontzekook lanpostu prekarioak, aisiarako denbora falta, hipoteka itogarriak eta hurrengo belaunaldiak bermatzeko ardura erraldoiak pairatu behar genituen bitartean. Haien eskura egonez gero, batek baino gehiagok psikiatrikora bueltatuko zintuen, zikiratu egingo zintuzkeen seme alabak edukitzeko aukera guztiak deuseztu eta zu bezalako bizkarroi antzu garestiak berriz errepikatzea eragozteko.
|
|
|
Zu, jonki nazkagarri hori, kolpe zorririk jo gabe laguntza sozialetatik bizi zinen hori, hilean ia 700 euroko soldata jaso eta sekulako pisu bategatik 200 euro eskaseko alokairua ordaintzen zenuen hori, lan egiteko aukera bai baina lanik egiteko asmorik ez
|
zenuen
hori, ederki bizi zinen gainontzekook lanpostu prekarioak, aisiarako denbora falta, hipoteka itogarriak eta hurrengo belaunaldiak bermatzeko ardura erraldoiak pairatu behar genituen bitartean. Haien eskura egonez gero, batek baino gehiagok psikiatrikora bueltatuko zintuen, zikiratu egingo zintuzkeen seme alabak edukitzeko aukera guztiak deuseztu eta zu bezalako bizkarroi antzu garestiak berriz errepikatzea eragozteko.
|
|
|
Zu. Mila aldiz eroritako eta mila eta bat aldiz altxatutako zu; eustearen eusteaz iraun
|
zenuen
hori, nahiz askotan zeri eutsi ez eduki. Non hasi eta amaitzen zen zure historia?
|
|
|
–Ez
|
zenuen
horren berririk?
|
|
|
Baina zer gertatzen da oroitzapenik ez duzunean? Ustez bizi behar
|
zenuen
hori benetan bizi izan ez duzunean. Norbere bizitza zulo beltzez beteta dagoenean?
|
|
|
Ez
|
zenuen
hori behar izan farsia itzultzeko.
|
|
|
Ez
|
zenuen
hori entzun behar.
|
|
|
Joan egin da, ez
|
zenuen
hori nahi?
|
|
|
Zergatik hautatu
|
zenuen
hori?
|
|
2017
|
|
|
Gero, inprentaren garaian, helduak hasi ziren edukitzen arma bat txikiengandik babesteko beren sekretuak eta desioak, heldutasun hori: alfabetatua ez bazinen ez
|
zenuen
horretara iristerik. Eta horrekin batera sortu ziren eskolak, haurrentzat jokoak, arropak… Hor hasi ziren bereizten haurren eta helduen munduak.
|
|
|
Lehietan hainbat aldaketa egon dira. Nola bizi izan
|
zenuen
hori?
|
|
|
Neskazahar bat bezain maniatikoa zen bere julep harekin, eta buruz zekien errezeta baten arabera neurtzen zuen dena. ...pentsatu zenuen haiek izan zirela baina ni izan nintzen entzun engainatuta eduki zaitut denbora guzti honetan zuk pentsatu zenuen ni etxean nintzela atxapar madarikatu horren tokian ez pentsatzeko ahaleginak egiten hamaka zedroak olatu sekretuak arnasa giltzaperatua arnasa basatia edanez eta bai Bai Bai bai «ez zuen behin ere ardorik edaten, baina beti esaten zuen saski bat zer liburutan irakurri
|
zenuen
hori Geralden arraun trajearen hura azaltzen zen hartan ardoz beteta osagarri nahitaezkoa zela edozein gizasemeren merienda saskian» maite al zenituen Caddy maite al zenituen Ukitzen nindutenean hil egiten nintzen
|
|
|
Beldurra eman zizun I kanpora bizitzera joan zenean. Baina ezin
|
zenuen
horretan pentsatu ere egin: ni salbatu beharra zeneukan.
|
|
|
Denboraldi hasieran espero al
|
zenuen
horren emaitza onak lortzea?
|
|
|
–Atzo arte ez
|
zenuen
horren berririk izan?
|
|
|
zentzuentzat pietaterik itxaron ez
|
zenuen
horrek
|
|
|
Ez zenuen zure arrastorik aurkitu hauts izpien artean, aipamen bakan batzuk torturaren fernomenoari bai, baina aipamenik ez torturaren beldurra nozitutakoari. Hil izan banindute, atxilotu izan banindute sikiera, orduan pentsatu
|
zenuen
hori aurrenekoz. Artean bazenekienean zurea, beste milakarena ere izateagatik, istorio ziztrin bat baino ez zela historiaren zabalean, istorio epiko samar bat nahi baduzu, baina istorio ziztrin bat azken batean.
|
|
2018
|
|
|
Etxera bueltatzea erabaki
|
zenuen
horren ostean.
|
|
|
MALEN. Ze esan nahi
|
zenuen
horrekin?
|
|
|
–Lehengo batean, dokumentu horren atzealdea aipatu zenidan. Zer esan nahi
|
zenuen
horrekin?
|
|
|
(batera) Ixo, (on) flipatua, ez
|
zenuen
hori esan gura!
|
|
|
Eta tipo harekin jotzean, ez
|
zenuen
horretan pentsatu?
|
|
|
– Konturatzen zara publikoan esan
|
zenuen
horrek zer nolako garrantzia duen?
|
|
|
Intoxikazio bat izan zenuela belladonarekin lotuta. Zer egin nahi
|
zenuen
horrekin?
|
|
|
Zergatik esan
|
zenuen
hori atzo?
|
|
|
Zuk egin
|
zenuen
hori.
|
|
|
Garesti ordaindu
|
zenuen
hori.
|
|
|
Nola egin
|
zenuen
hori?
|
|
|
Duela bi hilabete esan
|
zenuen
hori.
|
|
|
Noiz egin
|
zenuen
hori?
|
|
|
Oraindik orain Polinaren erruduntasuna azpimarratzen
|
zenuen
horrek?
|
|
|
Zu, nazio erdia jipoitu, bortxatu eta hil egin
|
zenuen
hori?
|
|
2019
|
|
|
Nola eraman
|
zenuen
hori?
|
|
|
Presio handia sentitu al zenuen? Nola kudeatu
|
zenuen
hori nerabe bat besterik ez izanda. Pertsona lasaia naiz, eta horrek lagundu egin zidan. Patxadaz kudeatu nuen egoera.
|
|
|
Ez zuen beste modurik hiltzeko, era bortitz batean ez bazen. Argi
|
zenuen
hori mendian galdu baino lehenago ere.
|
|
|
Zer pentsatzen zenuen egitea hark ere Filipinetako istorioa irents zezan? Ez
|
zenuen
horregatik hilko bera ere?
|
|
|
Setatia izan zara beti, baina akatsa izan zitekeena bertute bilakatzen jakin zenuen, eta horri esker iritsi zinen egun zauden lekura, nahi
|
zenuen
horretara. Amore ematea ez zegoen hainbeste hitz gordetzea maite zuen zure garunean.
|
|
|
Aldagarritasun hori garbi ikusten da, bai dialektologikoa, eta estilistikoa ere bai. Eta hurrengo galdera litzateke ea nola egin
|
zenuen
hori aktoreekin (aipatu duzu Gotzon Sanchezena), pixka bat libre utziz aktoreari, intuizioz joka zezan...
|
|
|
Ez
|
zenuen
hori behar, ezta?
|