|
2000
|
|
|
Honainokoan ederki ohartuko zinen bezala, Axularren skribatzeko moldeen eta stiloaren oihartzunak nabarituko dituzu enean, eta horrek ez zaitu gehiegi harrituko, beharbada, zeren, nahiz eta aitzinetik ere aditua nuen, geure prezeptore jaun Marcel izan zenaren eskutik, erretore saratarraren fama on famatua, zuhaurk egin baininduzun, bertzalde, haren miresle, Salamancako Unibertsitatean irakasle izan zintudanean, ongi dakizun bezala. Baina Axularren prosaren ederra eta haren erretorika miresten
|
zenituen
zuk artean, ez hainbertze haren dotrina, eta nihaur ere —zer bertzerik iguriki zenezakeen, bada, eneganik? —, halatsu naukazu, hark adierazi zituenetarik gero eta apartatuago eta urrunago, halako moldez, non gezurra erranen bainizuke, baldin aitortuko ez banizu ezen Gero ren aldikako berrirakurraldiek, liburuaren mezuaz eta signifikantzaz denaz bezainbatean, irri maltzur eta maliziosik ... Beraz, Sarako maisuari buruzkoan, bi ikusmolde horiek ditut nagusi:
|
|
2001
|
|
|
Eta gizarte bakea? Eta pozoindu
|
zenituen
zure alderdikideak. Eta zure aginduz garbitu dituzten bankariak, epaileak, joteroak, politikariak, doktoregaiak, kazetariak, bekadunak, entziklopedia saltzaileak...
|
|
2003
|
|
|
Zeu ere, Garazi, badakizu justu justuan salbatu zinela, ez? Zuk ere hasieran, nik bezalaxe, izan
|
zenituen
zure zalantzak.
|
|
2004
|
|
|
Zu pozik zeunden, lagunekin afaria zenuela eta. Asko maite
|
zenituen
zure lagunak, eta badakit zu ere beraien bihotzen zati zinela. Joan zinen bada; zeharkatu zenuen azkenengo aldiz etxeko atea, inork hura imajinatu izan gabe.
|
|
2006
|
|
|
Lan egitea ere bada bizitza, ogia irabaztea. Aitarekin Argentinara joan zinenean sei urte
|
zenituen
zuk. Zenbat lan egina zara bizitzan?
|
|
|
Gauak eguzkia baztertu eta ilargia lagun egiten duen bezala, baztertu
|
zenituen
zuk besteak nire lagun egiteko, gauetan izarrak zeruan agertzen diren moduan, agertu zinen zu bakardadeari tokia lapurtzeko, gauero itsas haizeak olatuei mugimendua sorrarazten dieten bezala, mugitu zenuen zuk zeru eta lur nirekin topo egiteko, gauetan azaltzen den mendi magaletako ihintzaren moduan, azaldu zinen zu nire bihotz osoa lapurtzeko.
|
|
|
Kcappo. Traba asko aurkitu al
|
zenituen
zure bidea egiteko?
|
|
|
–Aitona goiz hil zelako; zenbat urte
|
zenituen
zuk, ama: lau, bost?
|
|
|
–Ikusi al
|
zenituen
zuk inoiz aitona eta amona eztabaidatzen edo mutur joka. Ez, ezta?
|
|
2007
|
|
|
Zein adiskide egin
|
zenituen
zuk etsai artean?
|
|
|
Non ezagutu
|
zenituen
zure lagunak. Ikastolan, auzoan, kirola egiten...
|
|
2008
|
|
|
Hamar urte zenituela hasi zinen kirolean. Hasi berriaren gorabeherak izan
|
zenituen
zuk ere?
|
|
|
–Ikusten
|
zenituen
zure behatzak?
|
|
2009
|
|
|
–Baina lehenago, jakin dezagun zer hiru gauza ekarri
|
zenituen
zuk uharte jendegabetu honetara. Esaguzu, arren, esan zuten denek berriro ahots bakarrez.
|
|
|
Haren pausoek zahar batenak ziruditen; agian atzetik irtengo zinela espero zuen, harrapatu eta beste epai onberago batez kontsolatuko zenuela. Zuk, ordea, tente iraun zenuen, begirada urrunean galdurik; nik zeharka begiratzen nizun, eta ikusten nuen zer nolako amildegia eta zirimola sortzen
|
zenituen
zure inguruan modu hartan jokatzen zenuenean.
|
|
|
Banandu zinetenean, etxera ekarri
|
zenituen
zure arropa eta gauza guztiak atzera, eta haiek eta sasoi hartan zeneukan katua berton utzita egin zenuen alde biharamunean herritik, inortxori ere ezer esan gabe. Ertzainei deitu nien.
|
|
2010
|
|
|
Zu, berriz, burbuila batean bizi zinen, Gabino, umetan. Ez al zara gogoratzen nola hasten
|
zenituen
zure marrazkiak, beti zerutik, lehenik eguzkia eta hodeiak marrazten zenituela, zerua lurtzat harturik. Eta orain, poesia den otoitza duzu burbuila, eta otoitza den poesia duzu zeru berri.
|
|
|
Zu, berriz, burbuila batean bizi zinen, Gabino, umetan. Ez al zara gogoratzen nola hasten
|
zenituen
zure marrazkiak, beti zerutik, lehenik eguzkia eta hodeiak marrazten zenituela, zerua lurtzat harturik. Eta orain, poesia den otoitza duzu burbuila, eta otoitza den poesia duzu zeru berri.
|
|
2011
|
|
|
ikusi bertzerik ez dago zenbat kostatu zitzaizun, eskolara elkarrekin joaten ginèn sasoi hartan, abezea buruz ikastea, ezin nekezago aurkitzen baitzenituen, konparazio batera, hitzak hiztegian? baina, zertarako nahi
|
zenituen
zuk hiztegiak, erantzun jenialak ematen zenituen, eta ematen dituzu, hala ere, tarteka!?, baldin eta zure irriak eta zure negarrak, baita zure keinu bakoitza ere, hiztegiko hitzik esanguratsuenen parekoak baziren, zure pozaren edo zure tristuraren?
|
|
|
LEO. Aizu Ibi, 300 euro falta zaizkit. Ez
|
zenituen
zuk hartuko, ezta?
|
|
|
PAULA. Eta egia jakinda... ezer egin gabe eta isilik geratuko zinen? Edo aita gisa... ez
|
zenituen
zure eskubideak eskatuko?
|
|
|
Finean, zu bere ama zara, eta berak baino gehiago dakizu horretaz guztiaz. Halako mila eztabaida izan
|
zenituen
zuk zeuk duela 20 urte, artean alaba jaio ez zela, senarra eta biak nobiotan zenbiltzatenean.Kontatu diozu, adibidez, zinemara joateari utzi behar izan zeniotela, senarrak Schwartzenegger en filmak bakarrik atsegin zituelako. Esan diozu zuk Itoiz eta Hertzainak bezalako taldeak maite zenituela, baina ezin izan zenituela behin ere zuzenean ikusi, hark gorroto zituelako.
|
|
|
Zu bai. Ondo egingo
|
zenituen
zuk nire parteak!, bururatu zitzaidan. Gauza gehiago ere bururatu zitzaizkidan, asko irrigarriak, baina iraingarri ere gerta zitezkeenak.
|
|
|
Gure oker askoren aringarri eta estalgarria da. Zuk, behintzat, pasadizo asko baliatzen
|
zenituen
zure uste moralak ilustratzeko, eta behin, mutturrak ondo bustita zeunden bazkaloste batean, putetxe batean aurkitu omen zuten apaizaren adibidea kontatu zenidan barre zantzoka. Bateon batek aurpegiratu ziolarik bere jokabidea, apaizak duintasun handiz desenkusatu omen zuen bere burua:
|
|
2012
|
|
|
Sorbaldak igo
|
zenituen
zuk jakingo duzu bat adierazi nahian.
|
|
|
Makina bat ordu sartuko
|
zenituen
zuk hango edo hemengo erakundeetan. Nola konpondu zara familia eta lana uztartzeko?
|
|
2013
|
|
|
egiten zeuden zure lagunak herriaren sarreran, zure ahizpa ere beraiekin zegoen. Ikusi al
|
zenituen
zuk. Nik bai.
|
|
|
Zer bi sistema proposatuko
|
zenituen
zuk. Egin itzazu behar dituzun eskema elektrikoak, kontsultatu itzazu fabrikatzaileen katalogoak, eta egin ezazu gutxi gorabeherako aurrekontu bat.
|
|
2014
|
|
|
Bildumak prestatzeko erabiltzen
|
zenituen
zure indarrak.
|
|
|
Ez
|
zenituen
zure umeak salbatu,
|
|
2015
|
|
|
Oihalezko zapiak nahi izaten
|
zenituen
zuk beti. Umemoko halakoa!
|
|
|
Ulertzen nuen. Nik zuretzako emakumeak bilatzen nituen bezala, halaxe nahi
|
zenituen
zuk amarentzat maitaleak. Halaxe esaten zenion.
|
|
|
Gero, Iñakik irratian entzun zizun eta negar egin zuela aitortu zidan atzo. Goienkaria irakurri eta gero, nire barruak ere ederto astindu
|
zenituen
zure hitzekin eta jarrerarekin. Zure, biluztu?
|
|
|
Esnatu bitartean ekiozu gogoratzeari, ahoskatu zure izena eta lanbidea mantso, ametsean utzi
|
zenituen
zure buruaren zatiak bildu.
|
|
|
Baina zer esan daiteke, bestalde, zuk lehenagotik idatzi eta argitaratu
|
zenituen
zure moldeko esaldi batzuk non eta beste batek sinatutako liburu batean irakurtzen dituzunean. Idazle horrek zure esalditxoak plagiatzeko lana hartu du?
|
|
|
Zenbat urterekin egin
|
zenituen
zuk zureak?
|
|
2016
|
|
|
«Berenjenak, jauna?», morroiak harrituta. «Baina zuk zeuk ez al zenizkidan atzo eskatu, eta ez al
|
zenituen
zuk zeuk zeure eskuz idazmahaian giltzaz gorde?». Kolpez aldatzen zaio aurpegia nagusiari une horretan:
|
|
|
Beraz, ez
|
zenituen
zuk egiten?
|
|
|
ekarri
|
zenituen
zure gaztaro lerdenera,
|
|
|
Baina azkar azaldu
|
zenituen
zure arrazoi pertsonalak.
|
|
2017
|
|
|
–Hemen zabaldu
|
zenituen
zuk begiak. Hemen itxiko ditut nik.
|
|
2018
|
|
|
Zer ikusten zenuen begiratzen zintuzten herritarren begietan eta zer nola ikusten
|
zenituen
zuk haiek?
|
|
|
–Eta nola konbentzitu
|
zenituen
zuk begiz jotako horiek?
|
|
|
Hernanin, lehena, eta Donostian, bigarrena. Aurkezle lanak egin
|
zenituen
zuk, Ramon. R.
|
|
|
BIDAIA NAFARROARA poetiko eta alegorikoak oraino denbora anitzez luzatuko zituen, kanpotik etorri boz hots bat entzun ez balitz. A! Karlos jaun erregea, euskaldunak behar
|
zenituen
zure gerla hornidurarako eta euskaldunak borrokarako, eta Zumalakarregi haiek manatzeko!
|
|
2019
|
|
|
Estolda zuloak zapaltzen
|
zenituen
zure oinpean hedatzen zen sakontasuna sumatzeko.
|
|
2020
|
|
|
Pozten nau zu ia zeharo osatu izanak esan dit goitik behera agudo begiratu eta gero kalean bildu zintugunean maspil maspil eginda zeunden. Egundoko egurra eman zizuten, ezagunak al
|
zenituen
zure oldartzaileak?
|
|
|
Analogiak, bitxikeriak… halakoak ere
|
zenituen
zuk ere. Idatziz hau guztia azaltzea askoz errazagoa da. Zer asmatu zuen jartzen duzu, zergatik egiten zuen.
|
|
|
Dendak erdipurdikoak ziren denak, Asiako esku esklaboek mendebaldeko zurientzat egindako arropa merkeekin. Zuk erosiko
|
zenituen
zureak beste nonbaiten, baina garai batean modan zegoen asteburuetan merkataritza zentroetako bulebarretatik paseatzea, jendeari begiratzea eta jendeak begira ziezazun uztea. Sare sozialen boomaren aurreko sasoiak ziren.
|
|
|
—Aizu, zer liburu irakurtzen
|
zenituen
zuk behealdean ibili zinenean. Aholkurik bai?
|
|
2021
|
|
|
Beste norabait joan zinen bizitzera. Beste pareta batzuk eraiki
|
zenituen
zure inguruan, institutura joateko beste ibilbide bat egin. Distantzia zuhur batetik jakin nuen non eta nondik nora.
|
|
|
nola sentitzen
|
zenituen
zure bularrak.
|
|
|
Ez al
|
zenituen
zuk platerak garbitu behar?
|
|
2022
|
|
|
Orduro bezala bere azala laztandu zenuen hatzak bere aurpegitik leunki irristatu
|
zenituen
zure eskuetan kulunkatzen zenuelarik zure arnasak epela eta bustia bere begiak lausotu zituen zikina eta grisa garbitzen ari zinen bitartean.
|
|
|
Eta gertakari honen aurretik
|
zenituen
zure zauriez ari naiz.
|
|
|
Honen arabera, argazkiak bidali
|
zenituen
zure jaiotze agiria eta zure mediku txostena.
|
|
2023
|
|
|
Entzungo
|
zenituen
zutaz esaten dituztenak esan zidan elkarrekin zinera joateko geratu ginen lehenengo aldian. Horiexek bai direla gidoilari baten lana!
|
|
|
Inposible hitza erabili zenuen. Eta gogora ekarri
|
zenituen
zure seme alabak, zure emaztea, nire senarra... Niretzat errazagoa omen zen umerik ez nuelako, hori ere aurpegiratu zenidan.
|
|
|
Zuk Gabonak ospatzen
|
zenituen
zure goomararekin edo etxean geratzen zinen?
|