|
2000
|
|
|
Baina han ez
|
zegoen
zuhaitzik. Eta leizearen ertzean gurutze bat zegoen.
|
|
|
Aurki kalean oinezko bakan batzuk baizik ez zebiltzan, haiek ere urduritxo, bizi bizi urratsa. Xan beretik,
|
zegoen
zuhaitzetik aldendu eta, berehalaxe erretira egitera deziditu gabe, bertan aparkatuta zegoen jeep batean apoiatu zen; alde batera hankan min handi samarra zeukan; bestera berriz, ikusmina ere bazuen. Anartean gazteek kotxe bi kruzatu, kontainer bat irauli, nonondik harri batzuk eskuratu zituzten.
|
|
2001
|
|
|
Halako batean, hurbil
|
zegoen
zuhaitz gibeletik martiztarra hurbildu zitzaigun. Nahi nuen ihes egin, baina ezin nintzen higitu:
|
|
2003
|
|
|
Gelaren erdian zutik, agurtzeko eskua luzatu edo bertan geldirik geratu behar nuen zalantzan egon nintzen. Bera izan zen zegoen aulki bakarra seinalatuz esertzeko esan, naturaltasun handiz leihora hurbildu eta patioaren erdian
|
zegoen
zuhaitzari begira hizketan hasi zena. Azal zuria zuen, ia fluoreszentea, eta, atzetik begiratuta, gorputza erabat ondu gabea zuela iruditu zitzaidan, eskurakoia nolabait esateko, txikia izan gabe, eta horrek erakargarriago egiten zuela.
|
|
2007
|
|
|
Antzeko gertaerak ez dira beti kontzientzia ekologikoa indartu den neurrian gertatu. Ozeano Atlantikoko erdialdean dagoen Montaña Verde de Ascension irlan ez
|
zegoen
zuhaitzik Darwinen garaian, zientzialariak idatzita utzi zuenez. XIX. mendean Erresuma Batuko gobernuak hainbat lekutatik eramandako zuhaitzak landatzea erabaki zuen, bi, hiru, lau edo bost mendetan baso ederrak lortzeko esperantzan.
|
|
2008
|
|
|
Helbide ezezagun batera joan nintzen argazki kamerarekin, berak hala eskatuta. Te bat hartu genuen euriaren beste aldean, patio grisaren erdian
|
zegoen
zuhaitzari begira. Bazirudien halabeharrez hasi ginela bere gauzak poltsetan antolatzen.
|
|
2009
|
|
|
Jatako bizkarrean jaiotako berriemaile batek jakinarazi zigun moduan, otez beterik egon da orain hamarkada batzuk arte inguru hori. Haritz bat zen elizatik Kurtzeganarako bitartean
|
zegoen
zuhaitz bakarra. Behi eta zaldiak botatzen zituzten inguru horretara.
|
|
|
Almendra usaina ahulagoa zen gaurkoan. Kale musikari bat
|
zegoen
zuhaitzen beste aldean, eskusoinuari eragiten. Kantu alaia zen, bizia.
|
|
2010
|
|
|
Bestalde, bi gizon hil ziren atzo gauean Burgosetik hurbil dagoen Arlazon herrian istripu bat izanda, errepidean
|
zegoen
zuhaitza baten kontra talka egitean.
|
|
|
Aldarte onean zegoen, irribarrez. Bat batean, aizkora jaurti zuen labana bailitzan, eta bost bat metrora
|
zegoen
zuhaitz batean sartuta utzi zuen garbi.
|
|
2011
|
|
|
Hauek urlia halako tokitan ikusi zutela esaten ziotenean, korrejidorea haren bila abiatzen zen, egunez zein gauez, eta harrapatzen zuena aurkitzen zuen lehen zuhaitzean zintzilikatzen zuen lepotik. Horregatik agindu zuen ez botatzeko ipurditik bide ertzean
|
zegoen
zuhaitzik, eta uzteko bi adar, bata kako itxuran moztua (urkatokia) eta bestea tente gorantz (zutoihala).
|
|
2012
|
|
|
Erabaki hori hartuta sartu nintzen basoan, eta kontu handiz eta isilik, Ostiral orpoz orpo nuela, basatiengandik hurbilen zegoen alderdian aurrera egin nuen basoaren atariraino iritsi arte, nire eta haien artean basoaren ertz bat besterik ez genuela. Orduan isil isilik Ostirali dei egin, eta basoaren ertzean
|
zegoen
zuhaitz handi bat erakutsi nion. Hara joan eta handik zertan ari ziren ongi ikusten bazuen niri jakinarazteko agindu nion.
|
|
|
harizti txiki batek irentsi zuen eta haren hosto berriek osaturiko geruzaren estalpean geldituko zen zoru hura bezperan; halatan, zirudienez, euriak ezin izan zuen lokatzik sortu gune hartan. Hariztia atzean utzi bezain laster estropezu egin zuen lurrean
|
zegoen
zuhaitz adar ihartu batekin; gorputza orekatzea lortu zuenerako laprast egin zion eskuineko oinak eta erortzeko zorian egon zen berriro ere. Jada bi oinen gainean jartzea erdietsita atzera, ahalik eta gehien bizkortu zuen pausoa; ez nahi adina, nolanahi ere, arretaz ibili behar baitzuen basatan ez irristatzeko.
|
|
2013
|
|
|
Sagarrondo bat zen, baina fruiturik ez zuen, sasoia izan arren. Huntzak ihartua
|
zegoen
zuhaitza. Margaritak agindu zien gibelean genituen hiru emakumeei:
|
|
|
Berehala aurkitu zuen Ugartek horrentzako irtenbidea ere. Hartu lehoia eta bidean
|
zegoen
zuhaitz batean jarri zuen. Gero, mando gainera igo eta, aberea zuhaitzaren ondotik pasatzera behartuz, ezproiekin akuilatzen zuela, lehoia hartu eta mandoaren ipurgainean jarri zuen.
|
|
2014
|
|
|
Bazkarian urduriegi egon nintzen ezertan erreparatzeko, baina, bisitan joan nintzen arratsalde hartan, begiak ondo irekita nituen. Etxe inguruan ez
|
zegoen
zuhaitz gazterik, gure haurtzaroan jadanik fruitua ematen zuten gereziondoak ziren gazteenak, eta etxe ondoko belardia inguratzen zuen hesian ere taket batzuk usteltzen hasita zeuden.
|
|
2015
|
|
|
Isilik egin genituen metro batzuk, ahoak gure berokien lepoetan ostenduta, harik eta eskularruan bildutako eskua patrikatik atera eta, garai batean hilarrietako urteen arteko marratxoekin nola, hostoz jantzita
|
zegoen
zuhaitz bakarra seinalatu zidan arte bere eri erakuslearekin.
|
|
|
Handik gutxira Goiti hoteletik kanpora atera zen. Mireille zigarroa erretzen ari zen garaje irteera ondoan
|
zegoen
zuhaitz enborrean bermatuta.
|
|
|
Ezkutatuta
|
zegoen
zuhaitz baten atzean nigandik gertu.
|
|
2016
|
|
|
Itzuli zenean, Eba sagar gorri bat horzkatzen ari zen; eta, bat batean, zerua goibeldu egin zen. Zer zekien Adanek Ebak Jainkoaren debekua jaso zuela, erdian
|
zegoen
zuhaitz haren sagarrak jateko debekua?
|
|
|
«Patioan bertan ez
|
zegoen
zuhaitzik, baina, patioko hesiez bestaldera, oso gertu ikus zitezkeen haritz handi batzuk. Zuhaitz mardul haiek ziren gauza normal bakarra han barruan».
|
|
|
Hartaz baliatu aurretik, ordea, atzerantz jiratu nintzen, Aingeruen Harresi alderantz. Han
|
zegoen
zuhaitza, eta zuhaitz ipurdian bizikleta. Tira.
|
|
|
Altehuffen en bizi ziren jentilek laban bakarra baino ez zuten guztientzat. Herriaren erdian
|
zegoen
zuhaitz baten enborrean sarturik egon ohi zen, eta nornahik hura behar izanez gero bertatik hartu eta bukatutakoan bere lekuan utzi ohi zuen. Zuhaitza egon zeneko lekua erakusten dute gaur egun oraindik" (Hartsuaga, 2004).
|
|
2017
|
|
|
Orduan etxetik joan nintzen eta eskola barruan
|
zegoen
zuhaitz batean geratu nintzen bizitzera. Hurrengo egunean Argitxok bera etxera itzuli behar zela esan zidan.
|
|
|
Galdetu zionean Deabruak Ebari ea zergatik ez zuen jaten Paradisuaren erdian
|
zegoen
zuhaitz eder haren fruitu eder hartatik, ihardetsi zuen (Has 3:3):
|
|
|
Entzuten nuen irrintzi eta karranka eta ostikoka ari zela eta ahotsarekin lasaitzen saiatu nintzen, buruan arrainak nituela oraindik ere. Ez nuen begi bistatik galdu, hala uste nuen behintzat, zeharretik begiratzen nion etengabe; hogei bat metrora
|
zegoen
zuhaitz betetik lotuta zegoen... Ordu pare bat geroago, janarian pentsatzen hasi nintzen.
|
|
|
Gora begiratu genuen bera
|
zegoen
zuhaitzera.
|
|
|
Ilun
|
zegoen
zuhaitz azpian. Danek ez zuen etorri nahi.
|
|
|
Eguzkia begietan nuela eta odola ere kolpeka momentu batetik bestera burua lehertu eta halaxe bukatuko zela dena pentsaraziz, sasi eta beste zera guztiekin trabatuz, ailegatu nintzen azkenean haiek egondako hondarrezko zangaraino eta automobila
|
zegoen
zuhaitza ere ezagutu nuen, eta zangatik atera eta korrika abiatu nintzen momentuan automobila abiatzen sentitu nuen. Agudo atera zen, bozina joz.
|
|
|
Ez zion bere buruari aitortu nahi izan, baina gizonago pentsatu zuen. Bermaturik
|
zegoen
zuhaitzaren atzetik, bidexkak beherantz egiten zuen sasi artean eta gero ebakia zegoen, pixkanaka amildegi bihurtzen zela. Itzala amildegira hurbildu zen.
|
|
2018
|
|
|
Inoiz ez zuela ahaztu egun hartako neskatila beltzaranaren oroimena jarraitu zuen onartuz aitak, ile beltza, ibaiko belar berde esmeralda hezeekin eta hainbat zatarrirekin kateaturik, uretan zabaletara; arbolatik behera zintzilik, haize boladen indarraren eraginaz, eskegita
|
zegoen
zuhaitz adarraren mugimenduarekin, eta uraren jarioak bultza eginez, zahagia bezalako gorpu puztua batera eta bestera bilin-balanka.
|
|
|
Ehiztari talde osoa
|
zegoen
zuhaitzaren azpian, geziak jaurtikitzen. Geziak lurrera erortzen zirenean berriro biltzen zituzten.
|
|
|
Baina ez zen guretzako lekua. Ez
|
zegoen
zuhaitzik, lurmutur gozakaitzak besterik ez, olatu zaratatsuak eta inoiz baretu behar zuenik ez zirudien haize bortitza. Berriro igaro genituen mendiak, sortalderantz eta mendebalderantz jarraituz, berriro zingira handira itzuli ginen arte.
|
|
|
Begi Gori han zela, ezinezkoa zen. Besteetatik aparte
|
zegoen
zuhaitz batean babestu ginen, beraz, eta haren goreneneko adar batean igaro genuen gaua. Gau negargarria.
|
|
|
Hamarnaka bota eta zapata antzematen ziren lokatzetan iltzatuta, eta berdin motxilak eta fusilak, ihesaldian bertan utziak. Guardia nazional bizardun bat jesarrita
|
zegoen
zuhaitz enbor baten aldamenean, arropatik kea zeriola, errotik ateratako besoa eskuan, besaburuari ostera ere nola itsatsi asmatu ezinda. Haren gainetik, adar batetik zintzilik, gizon baten burua, begiak zabalik, harrituta bezala.
|
|
2019
|
|
|
Une horretan atea parez pare zabaldu zen eta plater bat airean izugarrizko abiadan irten zen Lekaioaren bururantz zuzen zuzen zihoala: sudurrean ukitu zuen justu justu eta aldamenean
|
zegoen
zuhaitz baten kontra txikitu zen.
|
|
|
Aldentzen zen bitartean, Leire begira geratu zitzaion, bere gordelekua uztera ausartu gabe. Mendiaren itsasoko aldean ez
|
zegoen
zuhaitzik, eta horrek igoeran baino zuhurrago jokatzera behartzen zuen; horregatik, zain egon zen Besaidek bide nagusia hartu zuen arte: lurrezko bidezidor bat zen, metro pasa zabal, ekialderantz itsasargira zihoana eta mendebalderantz Donostiara.
|
|
|
Estropezu egin zuen lur gainera aterata
|
zegoen
zuhaitz baten zainarekin, eta, oreka ez galtzeko ahaleginean, balantzarekin batera, petatea askatu zitzaion eskutik. Gaizki hoska hasi zen bere bota militarren aurka.
|
|
2020
|
|
|
Inguratu nintzaionean, sekulako ikuskizuna azaldu zitzaidan nire begien aurrean. Zaldien Errege geldi geldi
|
zegoen
zuhaitz gaineko sugetzar bati begira.
|
|
|
Hori dela eta, herri batzuetako emakumeak iturri konkretu batzuetara edatera joaten ziren, tripa edo sabela urez bustitako harriekin bustiz. Horrela, Araotzen, Oñati ondoan, iturri baten parean
|
zegoen
zuhaitz batean umeen arropak zintzilikatzen zituzten, haurdun geratu izana eskertzeko.
|
|
2021
|
|
|
Eguberri egunean familia osoa
|
zegoen
zuhaitzaren inguruan bilduta, opariak irekitzeko prest. Alabatxoak, pozarren, kutxa bat eman zion aitari.
|
|
|
Halaber, Hernaniko bizilagun batek atzo kontatu zuen polizia operazioa egin baino bizpahiru egun lehenago «harritu» zuen mugimendua egon zela kalean, goizaldean, eta bulegoaren parean
|
zegoen
zuhaitz bat zulatu zutela. «Ondoren, bulegoaren ate parera joan ziren, eta denbora askoan jarraitu nuen zulatzeko makina entzuten».
|
|
|
Sekulan ikusi ez nituen haritzak ikusi nituen, orain bai, denetan ageri dira haritz amerikarrak, alta erabat ezezagunak ziren. Hemen ezjakintasun handia
|
zegoen
zuhaitzei buruz. Lur hau erosi nuelarik, landatzen hasi nintzen.
|
|
|
Orduan, grabaketarako guztia prest? Aldapan beherago
|
zegoen
zuhaitz mardulera gerturatzean, lurretik ageri ziren sustraiek eutsitako gomazko bota horiari erreparatu zion. Bi argazki solapatu ateratzeko prestatzen ari zen kamera, Nagorek galderari ezetz erantzun zionean, Argazki finkoko arduraduna falta zaigu, zu falta zara Elene.
|
|
2022
|
|
|
Kanpoko harresietatik hurbil, zoko zaharraren ondoan zeuden. Ostatu handiaren aurrean plaza handi bat
|
zegoen
zuhaitzez betea, goizetan merkatua zuena eta arratsaldeetan jendearen biltokia. Atari hartan antolatzen ziren karabana gehienak norabide guztietara.
|
|
2023
|
|
|
Begiz jo zuten zubi esekia, Antoninok berak eraikitakoa omen. Haren oinetan
|
zegoen
zuhaitz bati lotua ikusi zuen Maitanek kartela: " Prohibido el paso, finca particular".
|
|
|
Konturatzerako beste soilgune batean zeuden, errekaren bideari jarraiki. Eta hariztia aho zabalik zeharkatu bazuten, erdi erdian
|
zegoen
zuhaitz erraldoiak zur eta lur utzi zituen adiskideak. Ez itzela zelako bakarrik, oihanekoen arbasorik zahar eta bikainena baitzen:
|
|
|
Eta hemen
|
zegoen
zuhaitza, kakia?
|